در این برنامه سید طه هاشمی به بیان دغدغه های استاد مطهری و نحوه مدیریت فرهنگی از نگاه ایشان پرداخت، اما سید محمود نبویان این موضوع فرهنگی را به مبحث ارتباط با آمریکا کشاند که البته با پاسخ‌های طه هاشمی درباره عملکرد امام خمینی(ره) مواجه شد.
هاشمی در واکنش نبویان که گفت، رابطه با آمریکا حلال مشکلات ما نخواهد بود، پاسخ داد: جنگ با آمریکا هم مشکلی از ما حل نخواهد کرد.
طه هاشمی: از نظر شهید مطهری جامعه باید حق انتخاب داشته باشد
حجت الاسلام طه هاشمی در ابتدای سخنان خود در این برنامه تلویزیونی گفت:شهید مطهری به دلیل تعریفی که از فرهنگ دارند، بر خلاف تعاریف معمول که فرهنگ مادی و معنوی را جدا از هم می دانند ایشان فرهنگ را معنوی می دانند. تفاوتی که تعریف ایشان از فرهنگ دارد، این است که ایشان برای فرهنگ اسلامی و دینی جایگاه ویژه ای قائل هستند. با توجه به این موضوع استاد شهید مطهری تعریفی که از فرهنگ دارند و نگاهی که به محتوای فرهنگی دارند، قاعدتاً راجع به موضوع مدیریت فرهنگی هم نگاهی متفاوت دارند.
وی ادامه داد: در غرب دو مکتب لیبرالیسم با محوریت انسان و مکتب فاشیسم با محوریت استبداد وجود دارد. مبنای حکومت ها هم همیشه این دو مکتب بوده است. از منظر شهید مطهری اسلام متفاوت از این دو مکتب است. در حوزه ای که مربوط به آزادی فکر و اندیشه است، از نظر شهید مطهری جامعه باید حق انتخاب داشته باشد اما به دلیل اینکه ممکن است کیان اعتقادی جامعه تهدید شود، ایشان اجازه می دهد حکومت گاهی ورود پیدا کند و در ارتباط با حوزه آزادی های اجتماعی هم شهید مطهری حق انتخاب را به جامعه می دهد.
معاون فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی افزود:از نظر ایشان مکتبی که از آزادی اجتماعی واهمه داشته باشد، از مبانی اعتقادی مستحکمی برخوردار نیست. چون اسلام مبنای محکمی دارد، خوفی از ترویج آزادی های اجتماعی و اندیشه ندارد.
نبویان: نگرش دین ِ حداقلی با اندیشه اسلامی در تضاد است
حجت الاسلام نبویان هم در ابتدای برنامه اظهار داشت: فرهنگ در لغت معانی زیادی دارد، اما نسبت به اصطلاح، 300 نوع تعریف برای فرهنگ ارائه شده است. در میان این معانی، معنایی که مورد دفاع و قبول می باشد، این است که فرهنگ مجموعه نگرش ها و باورها به جامعه است. دوم اینکه فرهنگ مجموعه ای از ارزش هاست و دیگری این که فرهنگ موتور محرکه ارزش هاست. اگر می گوییم باید کار فرهنگی انجام شود یعنی باید در بعد اعتفادات اسلامی و ارزش ها فعالیت داشته باشیم و به آسیب های این حوزه توجه داشته باشیم.یک نگرش دین ِ حداقلی است که با اندیشه اسلامی در تضاد است.
هاشمی:رفتار غیر دینی مدیران، مردم را نسبت به دین بدبین می‌کند
طه هاشمی در بخش دیگری از «دیروز،امروز، فردا» گفت: امروز نگاه جامعه به مسولان ِ حکومت است. ما ادعا داریم نظام جمهوری اسلامی برپایه مبانی اسلامی و رونوشتی از حکومت علوی است. باید بپذیریم تصویری که ازحکومت علوی ارائه شده با چیزی که امروز می بینیم تطبیق ندارد. بدون تردید حکومت قبل از کادرسازی مناسب نمی تواند محتوای اعتقادی را به عنوان یک جکومت دینی پیاده کند. در این صورت طبیعی است که وقتی جامعه با رفتار غیر دینی مدیران و مسولان مواجه شود، نسبت به دین بد بین خواهد شد.
وی افزود:«سال 67 از مسولان رده بالای نظام سوال شد که اگر برگردیم به ابتدای انقلاب شما چه پیشنهادی دارید؟ مقام معظم رهبری فرمودند من مدیر تربیت می کردم؛ اگر مدیر بر مسائل درون دینی مسلط نباشد، راه مدیریت را بلد نباشد و با مسائل جهانی آشنا نباشد موفق نخواهد بود. مدیری موفق است که بتواند با توجه به نیازهای جامعه، تصمیماتِ درستی بگیرد. در عرصه فرهنگی اهمیت این موضوع بیشتر هم هست. متاسفانه در مورد مدیریت های فرهنگی شاهد این هستیم که کمتر به تربیت مدیران توجه شده است و مسائل فرهنگی به امان خدا رها شده است. متاسفانه در جامعه ما نهادهای مدنی نتوانسته به معنای حقیقی خود، کادرسازی کند.
نبویان: گرایش کاخ‌نشینی خلاف فرمایش امام است
نبویان هم در ادامه سخنان خود در این برنامه گفت:وجود مقدس ائمه زندگی را به مردم عرضه می کردند که در زندگی بسیار پایین می توان به اهداف بسیار بالا رسید. کما اینکه امام همینطور بود، مقام معظم رهبری هم به همین شکل زندگی می کنند. متاسفانه گاهی اوقات در تب و تاب بعد از انقلاب عده ای از مسولین بودند که گرایش به دنیا گرایی در آن ها غلبه داشت.
وی همچنین اظهار داشت:گرایشی که الان القاء می شود خلاف فرمایش امام است. امام می فرمایند ما باید کوشش کنیم اخلاق کاخ نشینی را از جامعه دور کنیم. ایشان می فرمایند روزی که دولت به کاخ نشینی تمایل پیدا کرد، باید فاتحه کشور را بخوانیم. روزی که مجلسیان خوی کاخ نشینی پیدا کنند روزی است که باید فاتحه کشور را بخوانیم. متاسفانه امروز وضعیت مسولین در دولت و جاهای مختلف در افق بسیار بالایی زندگی می کنند. برگزاری برخی از مراسم ها در کاخ ها هم با اندیشه امام و اسلام سازگاری ندارد و در این صورت باید فاتحه اسلام و کشور را خواند.
هاشمی: زهد به معنای تبلیغ فقر در جامعه نیست
طه هاشمی در پاسخ نبویان گفت:این که زهد از طرف مسوولین تبلیغ شود اما بعداً اثرات زهد در زندگی آنها دیده نشود، خطرناک تر است. باید توجه داشت که زهد، به معنای تبلیغ فقر در جامعه نیست. اسلام به هیچ وجه تبلیغ فقر نمی کند. اگر مسولی از ابتدا دارا بوده، مذموم نیست. مذموم و زشت وقتی است که زهدگرایی ترویج می شود، اما بعداً مشخص می شود همین افراد ترویج گرای زهد بیشتر از بیت المال استفاده کردند. این خیلی خطرناک تر است.
نبویان هم گفت: من هم قبول دارم که نباید تبلیغ زهد کرد و در عمل کاری نکرد اما من مسولینی را می شناسم که الان دارند استفاده می کنند! انسان می تواند بدون سونا و تغییر دکوراسیون هم به مردم خدمت کند. می توان بدون سفر به کیش هم به مردم خدمت کرد!
دکتر هاشمی در ادامه «دیروز،امروز، فردا» در مورد نگرانی شهید مطهری در مورد توجه به دین اظهار داشت: در زمانی که شهید مطهری این مسائل را مطرح کردند، انقلاب اسلامی تشکیل حکومت نداده بود. بدون تردید از منظر ایشان وقتی حکومت تشکیل می شود نگرانی ها بیشتر خواهد بود. یکی از مهم ترین دغدغه های شهید مطهری مربوط به تحریف دین از درون است. جامعه دینی معمولاً در معرض جمود و جهل که از عوامل تخریبی است، قرار دارد. در جمود، انسان جامد تصور دارد که دین آمده تا زمان را متوقف کند و هیچ نگاهی به پیشرفت و توسعه ندارد و همه مظاهر توسعه و پیشرفت را مخالف دین می‌داند. افراد جاهل هم کسانی هستند که به خارج از فرهنگ دینی نگاه دارند و شناختی از دین ندارند که هر دو دسته به تعبیر شهید مطهری، دو تیغه قیچی هستند که اساس دین را از بین می‌برند.
وی افزود: در شرایط کنونی، ممکن است دانشجو زمانی که به دانشگاه وارد می‌شود، دچار نوسانات اعتقادی شود، اما این موضوع مستقیما به عملکردها و نحوه ارائه دین در دانشگاه بر می‌گردد. وقتی ما در مقطعی دانشگاهیان را - مثل رویکردی که قبل از انقلاب وجود داشت- بی دین بدانیم، طبیعی است دانشگاه به یک نوع تمارض و تعارض روی می آورد. اگر هم در دانشگاه مبانی دینی و اعتقادی به درستی مطرح نشود و دانشگاهیان قادر به انتخاب از میان مباحث و استدلال‌ها نباشند، طبیعی است توقعی که در یک جامعه دینی از دانشگاهیان وجود دارد، برآورده نشود. زمانی که از منظر ضد دینی به جامعه روشنفکری جامعه نگاه شود، این تلقی برای جامعه روشنفکری هم پیش می آید که باید جلوی دین بایستد.
من فکر می‌کنم راه حل این است که یک آشتی ایجاد شود. یعنی دانشگاه به رسمیت شناخته شود و اگر این اتفاق افتاد، من مطمئنم قشر عظیمی از دانشگاهیان ما به دلیل اعتقادات دینی که دارند، این موضوع را بروز خواهند داد.
نبویان:امام که می فرمود آمریکا هیچ غلطی نمی تواند بکند، نمی دانست ما تحریم خواهیم شد؟
نبویان هم در ادامه برنامه گفت: فرهنگ عبارت است از نگرش و جهان بینی اسلامی و ارزشها! دانشگاهیان ما آدم های بسیار خوب و درستی هستند و باید مشکل را در مدیران جست و جو کنیم. چرا امام می فرمایند آمریکا هیچ غلطی نمی تواند بکند؟ آیا ایشان نمی دانست ما تحریم خواهیم شد؟ قطعاً می دانستند اما وقتی به توحید قائل باشیم، ما در بحث توحید معتقدیم خالقیت و فاعلیت در اختیار خدای متعال است. همه چیز در دست خداست. حل مشکلات اقتصادی ما فقط در دست خداوند متعالی است. متاسفانه الان در سطح مطبوعات و مدیران حل مشکل را در رابطه با آمریکا و سران کفر می دانند. اینکه ما به دشمنان خود نزدیک شویم هیچ اتفاق مثبتی برای ما در پی نخواهد داشت. توحید به ما می گوید حل مشکل از درون است نه بیرون!
وی افزود: ما نمی گوییم هیچ رابطه ای نباید داشت. بین تعامل و سازش فرق زیادی است. اما در عمل نشان داد آمریکا هیچ غلطی نمی تواند بکند. قرآن کریم روی موضوع تولی و تبری تاکید زیادی دارد. قرآن می گوید نمی توان با کفار دوست بود. نباید به آمریکا و سران کفر نزدیک شد اما در موضوع مذاکرات هسته ای چیز دیگری می بینیم! متاسفانه عده ای دشمنی دشمن را کم نشان می دهند. آیا واقعاً رابطه با سران کفر کلاس دارد؟
هاشمی:نمی‌شود به کسی که می‌خواهد مشکلات کشور را با گفتگو حل کنیم، به او انگ غرب زدگی بزنیم
طه هاشمی هم در پاسخ به سخنان نبویان اظهار داشت: دو موضوع را باید از هم جدا کرد. امام بالاخره قطعنامه را پذیرفت و گفت مسائل را با عربستان حل کنید. مهم این است که ما مصالح را در نظر بگیریم. یک روز اقتضای جنگ است و روزی دیگر صلح! عده ای که بحث تعامل و حل اختلافات را مطرح می کنند، در مقابل آنها مرعوب نشده اند. مصالح نباید تحت تاثیر سیاسی کاری و موضع گیری های سیاسی قرار بگیرد. تحریم یک واقعیت است. نمی توانیم بگوییم که خدا تحریم کرد! آمریکا و غرب تحریم کردند و ما باید طوری رفتار کنیم که از فشار آن ها بکاهیم.
وی ادامه داد:من فکر می کنم اینکه هر کسی گفت می خواهیم مشکلات کشور را با گفت و گو حل کنیم، به او انگ غرب زدگی بزنیم درست نیست. تعامل فرهنگی به هیچ وجه به معنای مرعوب شدن در مقابل فرهنگ دیگران نیست.
نبویان هم گفت: واقعاً در زمان امام مشکلی وجود نداشت؟ مشکلات زیاد بود اما ایشان در همان زمان حکم ارتداد سلمان رشدی را صادر کرد. من هم معتقدم کشور مشکل دارد اما برای حل مشکلات باید به چند مورد توجه داشته باشیم. من چگونه می توانم حل مشکل را در دست دشمن ببینم؟ آمریکا دشمن ماست. پس برداشتن تحریم بخش اعظم حل مشکلات نیست. باید به جوانان اعتماد کنیم.
وی ادامه داد:رابطه با آمریکا حلال مشکلات ما نخواهد بود.
هاشمی پاسخ داد:جنگ با آمریکا هم مشکلی از ما حل نخواهد کرد.
نبویان گفت: با رابطه هم نمی توان مشکل را حل کرد. باید به درون نگاه کرد. وقتی می دانیم مردم مشکل دارند آیا درست است برای تغییر دکوراسیون میلیاردی خرج کرد؟
هاشمی گفت:زمانی می توان نگاه به درون داشت که درون به طور کامل آماده باشد. امام ابتدا باور توانستن را در بین مردم ایجاد کرد.
