به گزارش انتخاب،
هر چند هنوز خود علی لاریجانی هیچ اظهارنظری در این باره نکرده اما تعدد
اخباری که با محور تشکیل حزب توسط او منتشر می شوند حکایت از آن دارد که
باید این موضوع جدی گرفته شود. چه آنکه اگر هم خود شخص علی لاریجانی تمایلی
به تشکیل حزب نداشته باشد، تولید خبر در این حوزه توسط رسانه های اصولگرا
حکایت از آن دارد که برخی نیروهای این اردوگاه چنین طرحی را در ذهن می
پرورانند و در پی ایجاد موقعیتی برای اجرای آن هستند. سرمقاله روز یکشنبه
روزنامه رسالت، به قلم امیر محبیان هم می تواند موید این موضوع باشد، جایی
که این تئوریسین اصولگرا بدون اشاره مستقیم به تشکیل حزب توسط علی
لاریجانی، با گوشزد کردن خطر تندروها برای جریان اصولگرا نوشت: «روشن است
که جناح اصولگرا همچون جناح اصلاح طلب محتاج دگرگونی است و نوگرایی و
نوسازی به واقعیتی غیرقابل انکار تبدیل شده است. تلاش نگارنده آن است که
بر ضرورت این دگرگونی تاکید نماید؛ ضرورتی که اگر نادیده گرفته شود به
تغییر موازنه نیروها انجامیده و تعادل سیستم را برهم خواهد زد».
اما حزب احتمالی علی لاریجانی در کجای این بازی نوگرایی قرار دارد و چه زمینه هایی می تواند چنین پروژه ای را محتمل کند؟
جریان اصولگرا بعد از روی کار آمدن محمود احمدی نژاد و جدا شدن او از این جریان، رهبری سیاسی خود را عملا بر باد رفته یافت. جریان انتخابات مجلس نهم این جریان را حداقل به ۴ گروه کلی تقسیم کرد که اختلافات اصلی دو جریان اصلی، یعنی جبهه پایداری و جبهه متحد به جاهای باریک کشیده شد. پس از آن در انتخابات یاست جمهوری یازدهم همان گروه تشکیل دهنده جبهه متحد اصولگرایی عملا با دو ائتلاف و ۸ کاندیدا وارد صحنه رقابت شد و نهایتا هیچ طرفی بر نبست.
با این روند افرادی چون علی لاریجانی و طیف های نزدیک به او با دو تهدید مواجه هستند؛ اول تهدید کلیت جریان اصولگرایی در رقابت با دیگران و دوم تهدید اصولگرایان سنتی و معتدل در جریان اختلاف و نزاع با طیف های تندرویی چون جبهه پایداری. هیچکدام از مجموعه های اصولگرایان سنتی، چه در پارلمان و چه خارج از ساختمان بهارستان نتوانسته اند به نبرد این چالش ها بروند.
در درون مجلس فراکسیون رهروان نتوانست خود را در قامت یک مجموعه منسجم از نیروهای سیاسی اصولگرای سنتی ثابت کند و در حقیقت بیش از آنچه که نظم و نظام تشکیلاتی بر روابط و مناسبات آن تاثیرگذار باشد، مناسبات فردی نمایندگان با مجموعه های داخل و خارج پارلمانی است که تعیین کننده رفتارها می شود. به این ترتیب در مجلسی که اکثریت غالب آن را فراکسیون رهروان تشکیل می دهد، بسیاری از سیاست ها و تصیمات بر خلاف خواست زعمای این فراکسیون پیش می روند.
بیرون از مجلس هم مجموعه های اصولگرای سنتی قدرت تاثیرگذاری خود را از دست داده اند. دو مجموعه مهم اصولگرایان سنتی یعنی جامعتین و جبهه پیروان نه تنها در سال های گذشته موفقیتی در پروژه های سیاسی خود پیدا نکرده اند بلکه روز به روز نیز تاثیر خود را از دست داده اند. در این شرایط اصولگرایان سنتی رهبری سیاسی مشخصی هم ندارند و تلاش های آنها برای قرار دادن ناطق نوری در این جایگاه نیز بی ثمر ماند.
اکنون در شرایط به هم ریخته اردوگاه اصولگرایان سنتی اصلا غیر طبیعی نخواهد بود که علی لاریجانی تلاش خود را معطوف تشکیل یک حزب یا تشکیلات نزدیک یا وابسته به خود کند. او در این شرایط از چند جنبه در شرایط بهتری نسبت به دیگران قرار دارد؛ اول اینکه لاریجانی پیروزترین چهره اصولگرای سنتی در انتخابات های یک دهه اخیر است. تقریبا تمام اصولگرایان در این دو دهه در فرآیندهای رقابت داخلی باخت را تجربه کرده و تابلوی این باخت را بر دوش دارند. لاریجانی اما بعد از خرداد ۸۴ روز به روز در مناسبلات و معادلات داخلی اصولگرایان که در انتخابات مجلس نهم با کنار گذاشته شدن اصلاح طلبان، به صحنه رقابت کلی سیاسی تبدیل شد، پیروز بوده است.
نکته دوم اینکه لاریجانی اکنون از نزدیک ترین موتلف های روحانی و دولت در حوزه قدرت رسمی است و بر کسی هم پوشیده نیست که حسن روحانی نیز از این نزدیکی و همگرایی، هم خشنود است و هم تمایل به تقویت آن دارد. سوم هم اینکه علی لاریجانی در میان اصولگرایان سنتی فعلا بیشترین نفوذ را در سطح عالی سیاست دارد و مهم اینکه به نظر نمی رسد کسی در بین اصولگرایان سنتی این پتانسیل را داشته باشد که بتواند در آینده جای لاریجانی را در این سطح بگیرد. به عبارتی اگر قرار به کنار رفتن علی لاریجانی از این سطح باشد قطعا آلترناتیو او از میان اصولگرایان سنتی نخواهد بود.
این شرایط موقعیت لاریجانی برای تبدیل شدن به رهبر سیاسی اصولگرایان سنتی را مساعد کرده است. اما قطعا او بدون یک ساختار تشکیلاتی در اطراف خود نمی تواند چنین نقشی را به صورت پایدار بازی کند. بدون یک تشکیلات منظم افرادی چون محمدباقر قالیباف، علی رغم شکست های قبلی انتخاباتی و نداشتن نفوذ در سطح عالی سیاسی باز هم خود را هم تراز علی لاریجانی و یا حداقل با فاصله ای کم از او خواهند دید و این فضای لازم برای بازیگری لاریجانی را فراهم نمی آورد.
لاریجانی اکنون موقعیت مناسبی دارد که در این موقعیت می تواند از دو حوزه یارگیری کند. اول فراکسیون رهروان مجلس و دوم هم از میان اعضای جبهه پیروان. قطعا در چنین یارگیری احتمالی هر دوی این مجموعه‌ها نگران و متضرر خواهند شد اما اگر چنین اتفاقی بیفتد کاهش قدرت و نیروی آنها، توانشان را برای مقابله با حزب لاریجانی در یک توازن قوای داخلی در میان اصولگرایان سنتی شدیدا کاهش خواهد داد. حتی به طور مشخص می توان در میان شورای مرکزی تشکل های جبهه پیروان چهره هایی را نام برد که به محض تشکیل حزب علی لاریجانی به آن مجموعه خواهند پیوست. در همین حال با توجه به خرد بودن شکیلات زیر مجموعه جبهه پیروان، امکان مدیریت اعضای آن در چنینی بزنگاهی کاهش پیدا می کند. در فراکسیون رهروان هم که اعضایی غیر تشکیلاتی دارد که تمایل آنها به سمت قدرت قابل تامیل است، لاریجانی می‌تواند یارگیری مفصل تری انجام دهد.
بنابراین اصلا بعید نیست که تشکیل حزب توسط علی لاریجانی با عدم رضایت گروه هایی چون تشکل های جبهه پیروان مواجه شود. همینطور در دیگر قسمت های اصولگرایان سنتی افرادی چون محمد باقر قالیباف نیز چندان از این حرکت احتمالی رئیس مجلس خشنود نخواهند شد. چه آنکه قالیباف با اتکا به ۶ میلیون رایی که در انتخابات ریاست جمهوری به دست آورده خودش را بهترین گزینه برای لیدری جریان اصولگرا می داند. در نهایت هر چه باشد به نظر می رسد در صورت تشکیل حزب توسط علی لاریجانی، بقیه طیف ها و طرف های اصولگرای سنتی کم و بیش با آن کنار بیایند و موجودیت آن را بپذیرند، اما اصولگرایان تندرویی چون جبهه پایداری بسیار از این وضعیت نگران خواهند شد.
جبهه پایداری موجودیت خود را مدیون شکاف های جریان اصولگرایی است و افزایش نفوذ خود را مدیون اختلاف و پراکندگی اصولگرایان سنتی. چیزی که چند هفته پیش در انتخابات هیات رئیسه مجلس بروز کرد نمایانگر همین وضعیت است. فاصله عمیق جبهه پایداری با علی لارجانی کاملا مشخص است و نیاز به توضیح ندارد. بدین ترتیب اگر لاریجانی بتواند یک نظام تشکیلاتی بر گرد فضای اطراف خود ایجاد کند نه تنها باعث دوری برخی از نیروهای پراکنده اصولگرا از جبهه پایداری خواهد شد که با این نظام یافتگی سبب می شود تا امکان برنامه ریزی و تصمیم گیری برای جبهه پایداری و طیف های مشابه آن نیز محدودتر شود.
توضیح آنکه در نبود چنین نظام تشکیلاتی برای اصولگرایان سنتی، جبهه پایداری حداقل در سطح سیاست پارلمانی خود در بزنگاه هایی موفق شده بود تا برخی از نیروهای سرگردان اصولگرا را در برخی پروژه ها با خود همراه کند. به این ترتیب به نظر می رسد با تشکیل حزب لاریجانی جریان تندروی پایداری که تلاش بسیاری هم برای مصادره اصولگرایی دارد، کمی به حاشیه رانده شود.
لاریجانی با رفتن به سمت تشکیل یک حزب سیاسی حتی می تواند موقعیت خود در ائتلاف میان مدت با حسن روحانی را نیز تقویت کند. روحانی می داند که خواه ناخواه به ائتلاف با علی لاریجانی نیاز مبرم دارد و با توجه به اینکه در سطح حاکمیت همراهی کسی را با خود نمی بیند، مجبور است که حداقل علی لاریجانی رابرای خود نگه دارد. به نظر هم نمی رسد که روحانی برای انتخابات مجلس دهم به عبور از لاریجانی بیاندیشد و اتفاقا این همان جایی است که ائتلاف و یا حداقل نزدیکی لاریجانی و روحانی معنا پیدا می کند.
اینها همه اما در شرایطی است که لاریجانی واقعا تمایل به تشکیل حزب داشته باشد که به نظر می رسد زمینه این تمایل مهیا است و امروز افرادی در اردوگاه اصولگرایی خود را برای استقبال از تشکیل چنین تشکیلاتی آماده می کنند. سرمقاله روز یکشنبه روزنامه رسالت که از مهمترین تریبون های جریان سنتی اصولگرا محسوب می شود شاید موئد همین نظر است.
منبع: پیام نو
