عراقچی: اختلافات اساسی درباره موضوعات باقی است/تحریم‌های جدید اعمال شود عکس‌العمل مناسب خواهیم داشت

عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای گفت که اختلافات اساسی با ۱+۵ باقی مانده و برخی اختلافات خیلی عمیق است و درباره برخی نزدیک شده‌ایم.

سید عباس عراقچی معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه کشورمان و عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای امشب -دوشنبه- در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری به تشریح آخرین تحولات در زمینه مذاکرات هسته‌ای پرداخت.

وی گفت: ما در پایان شش ماه دوره توافق ژنو که قرار بود به یک توافق جامع برسیم موفق نشدیم علی رغم اینکه ۱۸ روز در وین تمام تلاش‌های خود را انجام دادیم و منجر به تمدید ۴ ماهه شد.

عراقچی نگارش متن توافقنامه را کاری شکلی خواند که زمانی صورت می گیرد که درباره همه موضوعات توافق سیاسی صورت گرفته باشد.

معاون وزیر خارجه گفت: ۶۰ تا ۷۰ درصد متن آماده است و ۳۰ درصد در داخل پرانتز هست که درباره آن تصمیم گیری شود. اما اختلافات اساسی درباره موضوعات باقی مانده است. ما پیشرفت خوبی داشتیم و این باعث شد که تصمیم به تمدید مذاکرات گرفتیم.

عضو ارشد تیم مذاکره کننده گفت: میزان درک و تفاهمی که از مواضع هم وجود دارد در حد خوبی است با این حال اختلافات وجود دارد که برخی خیلی عمیق است و در مورد برخی نزدیک شدیم راه‌حل‌هایی پیشنهاد شده است. امیدواریم در دور بعدی مذاکرات در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در ۱۸ سپتامبر تلاش جدیدی را صورت دهیم برای رسیدن به تفاهم.

وی با اشاره به مذاکرات چهارجانبه‌‌ای که قرار است روز پنجشنبه در وین با سه کشور اروپایی برگزار شود، خاطرنشان کرد: آقای ظریف در حاشیه اجلاس شانگهای در دوشنبه با وزیر خارجه چین به صورت دوجانبه درباره موضوع هسته‌ای گفت‌وگو می‌کند.

معاون ظریف درباره مذاکرات دوجانبه با آمریکایی‌ها خاطرنشان کرد: علت اینکه با آمریکایی‌ها مذاکرات دوجانبه طولانی‌تر است، به خاطر این است که روابط دوجانبه با آمریکا نداریم.

عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای عنوان کرد: در نیویورک مذاکرات دوجانبه هم خواهیم داشت. مذاکرات روز ۱۷ سپتامبر با ناهار کاری بین ظریف و اشتون شروع و بعد از آن ۱۸ سپتامبر با ۱+۵ خواهیم داشت و احتمالا جلسه‌ای با حضور وزرای خارجه ۶ کشور داشته باشیم اما تاریخ دقیقی برای آن مشخص نشده است.

وی گفت: در نیویورک اگر بتوانیم مشکلات موجود را حل کنیم تازه زمانی را نیاز داریم به جزییات و ضمایم مربوط به سند توافق بپردازیم از جمله برداشته شدن تحریم‌ها.

عراقچی تصریح کرد: ناامید نیستیم و امیدواریم تا ۲۴ نوامبر به تفاهم برسیم البته منوط به اینکه نظرات ما تامین شده باشد.

وی با بیان اینکه توافقی صورت نخواهد گرفت مگر اینکه درباره همه موضوعات توافق صورت گیرد، عنوان کرد: ظرفیت غنی سازی ایران بحث بسیار مهمی است که در مذاکرات اعلام کرده‌ایم غنی سازی ایران برنامه صنعتی است و باید به اهداف خود درباره نیازهای آتی کشور برسیم. هرگز نباید تصور کنند غنی سازی ما در حد تحقیقاتی و سمبلیک باشد. این برنامه صنعتی است و چشم انداز صنعتی شدن باید مدنظر قرار گیرد اینکه با چه شکلی به این چشم انداز می‌رسیم در مذاکرات می‌توانیم بحث کنیم. نفس قضیه یعنی برنامه غنی سازی ایران یک برنامه صنعتی است و به حد صنعتی برسد یکی از خواسته‌های اصلی ماست و مذاکرات جدی و ریز و جزیی ادامه دارد و امیدواریم در این زمینه به تفاهم رسید.

وی گفت: اراک یکی از موضوعات جدی ماست. درک می کنیم نگرانی درباره راکتور آب سنگین وجود دارد. برای کسانی که تمایل رسیدن به بمب اتمی را داشتند راکتورهای آب سنگین مدنظر است ولی سلاح هسته‌ای هیچ جایگاهی برای ما ندارد. با طراحی‌های فناوری و تکنولوژیکی که صورت گرفته و یک راکتور آب سنگین را طراحی کنند که مذاکرات در این باره ادامه دارد.

عراقچی بحث تحریم‌ها را از جمله موارد مورد اختلاف برشمرد و افزود: وجود یک جدول زمانی برای برداشته شدن تحریم‌ها در مقابل اقداماتی که طرف مقابل ما باید انجام دهد یکی از قسمت‌های سخت مذاکراتی ما خواهد بود.

معاون وزیر خارجه خاطرنشان کرد: در برخی مسائل توانسته‌ایم گزینه‌هایی را پیدا کنیم راهگشایی‌هایی هم ایجاد شده است.

وی درباره اقدام آمریکا در افزودن تحریم‌ها با بیان اینکه اختلاف تفسیر در توافقنامه ژنو وجود دارد، تصریح کرد: این خلاف اصل حسن نیت در اجرای توافق است و هم خلاف متن توافق است. با هر کس مذاکره کردیم این نکته را صراحتا اعلام و در مذاکرات اخیر در ژنو مجددا هم به این مسئله هم مسائل دیگر اعتراضات خیلی جدی کردیم و گفتیم در شرایط حاضر این قبیل حرکات می‌تواند مخرب باشد و ما تحمل نخواهیم کرد تکرار شود.

عراقچی در خصوص اینکه اگر دوباره چنین اقداماتی صورت گیرد، تصریح کرد: ما حتما عکس العمل نشان خواهیم داد. اگر تکرار شود این تحریم‌ها حتما عکس العمل مناسب را مدنظر قرار خواهیم داد اما اجازه نمی‌دهیم کسانی که به دنبال شکست مذاکرات هستند از این مسیر به نتیجه برسند. کسانی در آمریکا، منطقه و غرب هستند که مایل رسیدن به مذاکرات در مسیر خود نیستند از طریق اقدامات مختلف سعی دارند در مسیر مذاکراتی تخریب ایجاد کنند و ما حواسمان به این حرکت‌ها هست و با هوشیاری کامل و لازم مذاکرات را دنبال می‌کنیم.

وی در پاسخ به سؤالی به همکاری ایران و آژانس اشاره کرد و افزود: ما به توافق ژنو و پادمان پایبند هستیم و اجرا کرده‌ایم. یکسری سؤالاتی را مطرح کرده‌اند و ما همواره در موضعی بودیم که با آژانس همکاری کنیم که روشنگری و شفاف سازی صورت گیرد ولی در طول چند سال گذشته که با آژانس همکاری می‌کردیم متاسفانه کسانی بودند که نمی‌خواستند این سوالات رفع شود و مورد سوء استفاده قرار گرفته است.

عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای خاطرنشان کرد: ما در این مدت ۵ نفر از دانشمندانمان را از دست داده‌ایم و اجازه نمی‌دهیم هر کسی از هر امکانی استفاده کند برای جاسوسی از مراکز ما و ما نسبت به سوء استفاده از وظایف آژانس به شدت حساس و مراقب هستیم و اجازه این کار را نمی‌‌دهیم ولی در عین حال همکاری با آژانس را طراحی کردیم در سفر سال گذشته آمانو چارچوب همکاری را امضا کردیم. موانعی وجود داشت که با سفر اخیر آمانو حل شد. مسیر همکاری با آژانس الان مسیر همکاری و تفاهم است آماده رفع ابهامات و حل مسائل گذشته هستیم چون به گذشته خود اطمینان داریم و برای برطرف کردن شبهه‌های موجود با آژانس همکاری داریم و انتظار داریم آژانس این همکاری‌ها را در گزارشات خود اشاره کند.

وی عنوان کرد: بحث چاشنی‌های انفجاری در گزارش آمانو به صورتی که واقعا وجود داشته، منتشر نشده است.

عراقچی درباره ابعاد احتمالی نظامی و بحث مطالعات ادعایی و واژه ارزیابی سیستمی که توسط آژانس مطرح شده، گفت: ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته‌ای ایران مسائل مربوط به گذشته است. علاقه نداریم از این واژه استفاده کنیم چون ابعاد نظامی وجود ندارد.

معاون وزیر خارجه ادامه داد: انتظار می رود وقتی این مسائل حل می‌شود آژانس ارزیابی خود را اعلام کند. اختلاف نظری وجود داشت معتقد بودیم آژانس بعد از هر موضوع ارزیابی خود را بیان کند اما آمانو معتقد است که ارزیابی نهایی انجام دهد ما با این مشکلی نداریم فقط خواسته ما این است هر موضوعی که بررسی می‌شود فایل آن بسته شود و اطمینان حاصل شود که به این فایل برنخواهند گشت.

وی گفت: آژانس ارزیابی اولیه خود را درباره چاشنی‌های انفجاری مطرح و اعلام کرد پاسخ‌های ایران در راستای یک برنامه صنعتی می‌تواند جواب دهد.

عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای با بیان اینکه در صنعت نفت از این چاشنی‌ها استفاده می‌کنیم و اسناد آن را به آژانس ارائه دادیم، خاطرنشان کرد: جمع بندی آژانس این بود که توضیحات ایران با یک کاربرد صنعتی مطابقت دارد. امیدواریم اگر حسن نیت وجود داشته باشد و دست‌هایی در خارج سعی در تخریب این مسیر نکند یک به یک این مباحث را با آژانس به سرانجام برسانیم.

وی همچنین گفت: اگر روحانی به نیویورک تشریف بیاورد ملاقات‌های دوجانبه‌ای با سران کشورها خواهد داشت و الان درخواست‌هایی از سوی کشورهای مختلف برای ملاقات با روحانی داریم. جمهوری اسلامی ایران با جدیت کامل و حسن نیت در مذاکرات حضور می‌یابد تا آخرین لحظه پای میز مذاکره خواهیم بود ولی از حقوق خود کوتاه نخواهیم آمد برای هر موضوع ایده داریم. برای هر موضوع مورد اختلاف گزینه و ایده‌های مختلف داریم و طراحی کردیم و بعضا به طرف‌های مقابل ارائه دادیم و بعضا در نیویورک مطرح خواهیم کرد.

عراقچی تصریح کرد: اگر حسن نیت و جدیت در طرف مقابل باشد که تا الان معتقدیم هست رسیدن به تفاهم سخت هست ولی غیرممکن نیست. از نظر ما راه‌حل وجود دارد. اگر همه پایبند به مذاکرات باشیم رسیدن به توافق امکانپذیر است اگر کسی دنبال دستاوردهای سیاسی است ما مشکل خواهیم داشت اگر به دنبال رفع نگرانی و ایجاد اطمینان باشند رسیدن به تفاهم امکانپذیر است.

عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای درباره جلسات استماع کنگره آمریکا و طرح اظهارات توسط تیم مذاکره کننده آمریکایی، گفت: کنگره آمریکا به عنوان یک پارلمان وظیفه نظارتی دارد مثل مجلس ما که بعد نظارتی قوی دارد و نمایندگان دغدغه‌هایی برای تامین منافع ملی کشور دارند. از این جلسات چند ساعته در کمیسیون امنیت ملی مجلس ما هم داریم. در کنگره آمریکا لابی‌های مختلف کار می‌کنند که در صدر آن لابی صهیونیست‌ها هستند که به طور جدی کار می‌کند و حتما صهیونیست ها و دیگرانی که در منطقه و خارج منطقه هستند مذاکرات ثمربخشی که ایران حقوق خود را تامین می‌کند نمی پسندند و همه تلاش خود را برای تخریب این مذاکرات صورت میدهند از ارسال پهپاد تا تلاش برای شکست دادن مذاکرات.

وی افزود: ما به هیأت آمریکایی گفته‌ایم اگر با جناح های داخلی خود مشکل دارند حق ندارند با هزینه ما رفع کنند. هر بار سعی کردند چنین کنند ما موضع گرفتیم. چه در موضع‌گیری علنی و چه در ملاقات‌های خصوصی تذکر دادیم. مشکل آنهاست و مشکل مذاکره نیست حق ندارند این مشکلات را به هزینه مذاکرات و هزینه طرف ایرانی حل کنند.

عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای درباره اینکه اگر بعد از ۴ ماه تمدید به نتیجه رسیدید امکان تمدید مذاکرات هست؟ گفت: اجازه دهید امیدوار باشیم مذاکرات به نتیجه برسد. اما اگر به نتیجه نرسد کار به آسانی بار قبل نخواهد بود. توافق ژنو برای ما یک سال فرصت مذاکره داده که ۲۴ نوامبر پایان می‌یابد ادامه شرایط فعلی بعد از آن به شدت مشکل خواهد بود هم توافق ژنو چنین پیش بینی را ندارد هم شرایط در آمریکا و اروپا تغییر میکند. این فرصت ایجاد شده توسط توافق ژنو اگر تا ۲۴ نوامبر به نتیجه برسیم از دست خواهد رفت اما دیپلماسی هیچ وقت تمام نمی‌شود حتی در شرایط درگیری کشورها.

عراقچی ادامه داد: اگر به نتیجه نرسیم عقلانیتی که در همه طرف ها وجود دارد کمک خواهد کرد مسیری انتخاب شود که مناسب باشد و مذاکرات ادامه یابد الان زود است راجع به آن موقع فکر کنیم. قطعا باید شرایط جدیدی طراحی شود. ما و همه طرف‌های مذاکره کننده کسی روی این بعد فکر نکرده همه علاقه دارند روی وجه مثبت فکر کنند و به توافق برسیم و همه تلاش‌ها بر این متمرکز شده که مذاکرات در موعد مقرر به نتیجه برسد.

معاون وزیر خارجه درباره تغییر مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و تاثیر بر روند مذاکرات گفت: در دیپلماسی همیشه منافع ملی و اصول و قواعد حاکم بر منافع ملی کشورها تعیین کننده مسیر است ولی افراد و ظرفیت شخصی آنها تا میزانی می‌تواند نقش ایفا کند این گونه نیست که یک دیپلمات از صفر صد بسازد و یا دیگری نتواند. آنچه مذاکرات را هدایت می‌کند منافع ملی کشورهاست و هیچ دیپلماتی نمی‌تواند از خط قرمزها عبور کند. سولانا دیپلمات بارزی بود اگر تا ۲۴ نوامبر به نتیجه نرسیم ادامه مسیر با حضور موگرینی خواهد بود. ترجیح می‌دهیم به آن موقعیت فکر نکنیم و متمرکز شویم تا ۲۴ نوامبر کار را به سرانجام برسانیم.