نفت و بحران خاورميانه!

نفت و بحران در خاورميانه دوقلويي هستند كه بيش از 70 سال است با هم تاريخ خاورميانه را رقم زده‌اند. به طوري كه معادله نفت و بحران براي كشورهاي اين منطقه شاكله مديريتي اغلب دولت‌ها را رقم زده است. مردم خاورميانه 70 سال است كه نفت مي‌فروشند و نفت عمده‌ترين كالاي سرمايه‌اي آنها است. درحالي كه دلارهاي نفتي يا صرف خريد تسليحات نظامي از كشورهاي غربي (اروپا و آمريكا) شده است و يا در چرخه فسادهاي مالي و سياسي حاكميت‌ها تلف گرديده و مهمتر از آن بخش بزرگي از همين درآمدهاي نفتي مخارج سنگين بحران‌ها را تأمين كرده است. نفت در اين منطقه فروخته مي‌شود تا هزينه‌هاي بحران‌هاي تحويل گرفته شده تأمين گردد.

همين امروز گزارش‌ها از دولت عربستان سعودي براي افزايش توليد نفت خود خبر مي‌دهند تا مخارج جنگ در يمن، ادامه بمباران‌ها همچنين تأمين دلارهاي لازم براي پرداخت خريدهاي كلان تسليحاتي از فرانسه را به دست آورد. دولت عراق نيز به خاطر بحران جنگ با داعش تقاضاي افزايش توليد نفت و دريافت دلارهاي نفتي افزون‌تر را دارد. سقوط قيمت نفت در ماههاي گذشته بسياري از معادلات بودجه مالي و هزينه‌ها براي كشورهاي نفت‌خيز خاورميانه را به هم ريخت. با بمباران يمن از سوي دولت سعودي و شعار ائتلاف براي جنگ اين دولت، تلاطم در قيمت نفت آشكار شد. قيمت نفت خام در مدت 15 روز به بيش از 66 دلار در هر بشكه افزايش يافت. كارشناسان نفتي معتقدند، تضعيف دلار، كاهش مازاد عرضه و افزايش تقاضاي خريد، همچنين بحران جنگ يمن، موجب افزايش قيمت نفت شده است. گروهي از اين كارشناسان نفتي نظر مي‌دهند كه اين افزايش ممكن است تا 70 دلار در هر بشكه برسد، اما اين قيمت پايدار نمي‌ماند و نوسان كنوني قيمت نفت موقتي است. گروه ديگر معتقدند با ادامه منحني نزولي قيمت دلار و شدت گرفتن جنگ يمن افزايش قيمت نفت ادامه مي‌يابد. اما به مرز 100 دلار سابق نخواهد رسيد. قيمت نفت همراه بحران جنگ در خاورميانه همچنان در ناپايداري و نوسان باقي خواهد ماند.

خلاصه گزارش خبرگزاري «رويترز» درباره افزايش قيمت نفت چنين است:

تضعيف دلار و احتمال کاهش مازاد عرضه، قيمت نفت خام را به بيش از 66 دلار در هر بشکه افزايش داد.به گزارش خبرگزاري رويترز، تضعيف دلار و مهمتر از آن، اميد به کاهش مازاد نفت در بازارهاي جهاني موجب شد تا قيمت نفت با پايان ماه آوريل، بيشترين رشد ماهانه خود در شش سال گذشته را ثبت کند.بر اين اساس، با پايان معاملات پنجشنبه (10 ارديبهشت ماه 94)، قيمت نفت خام برنت با 85 سنت افزايش به بشکه‌اي 66 دلار و 69 سنت رسيد و افزايشي 21 درصدي در ماه آوريل را تجربه کرد.هر بشکه نفت خام آمريکا هم توانست با افزايش قيمتي 1 دلار و 5 سنتي به 59 دلار و 63 سنت برسد تا با پايان ماه آوريل 25 درصد افزايش قيمت ماهانه را ثبت کند.بر‌اساس اين گزارش، تضعيف دلار و سقوط ارزش آن به کمترين حد در 2 ماه گذشته از جمله دلايل افزايش قيمت نفت بود و خريد آن را براي دارندگان ساير ارزها ساده‌تر کرد.در همين حال با کاهش توليد نفت آمريکا و افزايش تقاضاي پالايشگاه‌هاي اين کشور،‌ سرعت ثابت افزايش سطح ذخاير نفتي آمريکا در ماه‌هاي گذشته نيز شروع به کاهش کرد تا اميدها براي کاهش مازاد عرضه نفت به بازارهاي جهاني افزايش يابد.خبرگزاري رويترز همچنين نظرسنجي را از 32 تحليلگر بازار نفت انجام داد که در نتيجه آن پيش‌بيني شد ميانگين قيمت نفت خام برنت در سال 2015 بشکه‌اي 60 دلار خواهد بود که اين ميزان 80 سنت نسبت به نظرسنجي ماه گذشته بالاتر است.اين تحليلگران همچنين ميانگين قيمت نفت خام آمريکا در سال جاري ميلادي را 40/54 دلار پيش‌بيني کردند. اين در حالي است که بر اساس آخرين گزارش اوپک، توليد نفت اين سازمان در ماه آوريل به بالاترين حد خود در بيش از 2 سال گذشته رسيد.

سعوديها هزينه بمباران يمن كشور عربي در همسايگي خود را از طريق دلارهاي نفتي تأمين مي‌كنند و همزمان پرداخت‌هاي دلاري قرارداد نظامي ـ تسليحاتي با آمريكا و به خصوص با فرانسه را كه 18ميليارد دلار خبر داده شده است از افزايش توليد نفتي خود تا 12هزار بشكه را دنبال مي‌كنند. جنگ يمن از يك منظر، جنگ بلعيدن دلارهاي نفتي سعوديها ازسوي آمريكا، فرانسه و انگليس است. اين كشورها در شوراي امنيت سازمان ملل با هر پيشنهادي براي توقف بمبارانها حتي به صورت موقت مخالفت مي‌كنند. البته چهره‌سازي تبليغاتي ـ سياسي اين مخالفت حمايت از دولت سعودي و مبارزه با تروريسم خوانده مي‌شود! روسيه در آخرين جلسه شوراي امنيت سازمان ملل، طرحي را براي آتش‌بس فوري و موقت در يمن پيشنهاد داد كه با مخالفت نمايندگان آمريكا، فرانسه و انگليس مسكوت ماند. نمايندگان اين كشورها خواهان گفتگو با رؤساي كشورهاي خود شده‌اند و فعلاً هرگونه آتش‌بس فوري در جنگ يمن از سوي دولت‌هاي سه كشور آمريكا، فرانسه و انگليس بايكوت شده است. جنگ يمن، جنگ تخريب و ويراني يك كشور عربي در حملات هوايي و بمبارانهاي مداوم از سوي دولت سعودي با كشتار مردم عادي از زنان و كودكان يمني شده است كه تاكنون بيش از 1200 تن كشته و 300هزار نفر به دليل بمباران، خانه‌هاي خود را ترك كرده‌اند.

دبيركل سازمان ملل ديروز اعلام كرد يمن در آستانه فاجعه انساني قرار دارد. اين جنگ يك نمونه از معادله نفت و بحران است. بحران جنگ از يكسو و مكيدن دلارهاي نفتي از سوي ديگر توسط كمپانيهاي بزرگ تسليحاتي و اسلحه‌سازي غرب (آمريكا، فرانسه، انگليس) از سوي ديگر. تا زماني كه معادله نفت و بحران در خاورميانه برقرار است و مي‌چرخد، اين منطقه به ثبات و امنيت پايدار نخواهد رسيد.

*ابوالقاسم قاسم زاده