مجله فوربز: توافق هسته‌اي ايران چگونه بر بهاي نفت تاثير خواهد گذاشت؟

یک نشریه اقتصادی آمریکایی پرسید: توافق هسته‌ای ایران چگونه بر بهای نفت تاثیر خواهد گذاشت؟

به گزارش انتخاب مجله اقتصادی فوربز، چاپ آمریکا روز شنبه در مقاله‌ای به قلم ترفیس تیم (Trefis Team) نوشت: ایران اولین کشور خاورمیانه (غرب آسیا ) بود که کشف نفت را در خاک خود گزارش داد. شرکت آنگلو-پرشین (انگلیسی-ایرانی) که امروزه به شرکت بی‌پی (بریتیش پترولیوم) شناخته می‌شود، در سال 1908 میلادی برای اولین بار توانست در ایران یک میدان نفتی را کشف و نفت خام را از آن استخراج کند.

طی سال‌های اخیر و به‌دنبال تشدید تحریم‌های غرب علیه ایران، از جمله تحریم‌های نفتی، به علت اختلافاتِ موجود برسر برنامه هسته‌ای ایران، صادرات نفت این کشور به میزان قابل توجهی کاهش یافته است. این در حالی است که اگر ایران بتواند به توافقی با آمریکا و سایر همکاران آن در گروه پنج بعلاوه‌یک دست پیدا کند، ممکن است ناگهان اوضاع صادرات نفت ایران به نفع این کشور دگرگون شود. البته این به محتوا و شکل نهاییِ توافق (جامع) بستگی دارد که ممکن است پیامدهای بزرگی برای اقتصاد ایران و همچنین بازارهای جهانیِ نفت درپی داشته باشد.

مشکل اصلی این است که حتی در حال حاضر که صادرات نفت ایران به علت تحریم های یاد شده محدود است، میزان عرضه‌ی نفت خام به بازارهای جهانی بیشتر از میزان تقاضا برای آن است، که بر بهای نفتِ خام فشارِ نزولی وارد کرده است. به عنوان مثال، قیمت نفت برنت دریای شمال طی 12 ماه گذشته، بیش از 45 درصد سقوط کرده است. مزید بر علت این است که شرایط اقتصاد جهانی و حرکت‌های اخیر اوپک و سایر تولیدکنندگان غیر اوپک، مانند آمریکا و روسیه، حاکی از آن است که احتمالاً قیمت نفت خام به این زودی‌ها روند صعودی خود را باز نخواهد یافت.

با توجه به چنین سناریویی (شرایطی)، توافق (جامع) هسته‌ای ایران صرفاً به معنای تزریقِ بیش از پیش نفت خام به این بازارِ اشباع‌شده خواهد بود، که اختلافِ موجود میان عرضه و تقاضای نفت را هرچه بیشتر خواهد کرد. شایان ذکر است که ایران هم‌اکنون سی میلیون بشکه نفت خامِ استخراج‌شده در اختیار دارد که در کشتی‌های بزرگ، به‌صورت شناور، ذخیره شده است و اگر به دنبال امضای توافق جامع، به ایران اجازه‌ی صادرات بیشترِ نفت خام داده شود، این کشور لزومی ندارد که فوراً میزان تولید خود را افزایش دهد، بلکه قادر خواهد بود این سی میلیون بشکه نفت خام را بلافاصله به بازارهای جهانی و به خصوص کشورهای تشنه‌ی نفتِ ایران، مانند هند و چین صادر کند. این حرکت ایران به احتمال قریب به یقین، کاهش بیش از پیشِ قیمت نفت خام را در بازارهای جهانی به دنبال خواهد داشت.

با این حال، یکی دیگر از تأثیرات لغو تحریم‌های ایران این خواهد بود که شرکت‌های بزرگ نفتی چند ملیتی مجاز خواهند بود در میادین نسبتاً بکر نفت و گاز ایران سرمایه‌گذاری و در استخراج منابع انرژی در این کشور بار دیگر مشارکت کنند. کارشناسان بر این عقیده‌اند که اگر میزان تولید نفت خام ایران به علت نوسازی صنعت نفت این کشور و مشارکت شرکت‌های بزرگ خارجی در پروژه‌های عظیم نفتی در ایران، به مقدار قابل توجهی افزایش یابد، تأثیر آن بر افزایش عرضه نفت در بازارهای جهانی به مراتب بیشتر از تزریق سی میلیون بشکه‌ی یاد شده، خواهد بود.

مجله فوربز افزود: ما انتظار داریم که این کشور (ایران)‌ به‌راحتی بتواند ظرف فقط 8 الی 12 ماه پس از لغو تحریم‌های این کشور، میزان تولید نفت خام خود را حدود یک میلیون بشکه در روز افزایش دهد. به عبارت دیگر، ایران قادر خواهد بود در هر ماه سی میلیون بشکه نفتِ اضافی تولید و راهی بازارهای جهانی کند. یک میلیون بشکه در روز، تقریباً برابر با یک چهارم مصرف روزانه‌ی نفتِ خام کل کشور بزرگ هند است. هند دارای اقتصاد نوظهور و از مشتریان کلیدیِ نفت ایران به‌حساب می‌آید.

علاوه بر این، ایران برای این که بتواند در این بازارِ اشباع‌شده جای پایی برای خود باز کند،‌ مجبور خواهد شد به مشتریان نفت خام خود تخفیف‌های ویژه‌ای بدهد تا آنان را به بستن قراردادهای بلندمدت با ایران تشویق کند، که به احتمال قریب به یقین، همین حرکت ایران نیز باعث کاهش قیمت نفت خام در بازارهای جهانی خواهد شد.

این منبع در خاتمه افزود: البته با توجه به مخالفت عربستان سعودی با توافق هسته‌ای ایران و عدم اطمینان از لغو فوری تحریم‌های این کشور توسط آمریکا و کشورهای اروپایی، ما در نشریه فوربز پیش‌بینی می‌کنیم که میانگین قیمت نفت برنت دریای شمال تا پایان سال جاری میلادی حدود شصت و سه دلار در هر بشکه باشد و به تدریج تا سال 2021 میلادی، به رقم نود و سه دلار در هر بشکه نزدیک شود.