پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :
طالبان افغانستان هفته گذشته در نامه اي سرگشاده به رهبر داعش هشدار داد که اين گروه نبايد در افغانستان صف جدايي از طالبان تشکيل دهد و از داعش خواست با آنان همکاري کنند. تا پيش از انتشار نامه، طالبان همواره حضور داعش در افغانستان را تکذيب مي کرد. آنها مي گفتند اين توطئه سازمان هاي اطلاعاتي، پاکستان، افغانستان و آمريکاست که خواهان خشونت بار نشان دادن وضعيت افغانستان هستند. اما به تدريج برخي از اعضا و سلفيان طالبان که از درون سرکوب و از بيرون رانده شدند، تحت عنوان داعش فعاليت هاي خود را آغاز کردند.
در اين راستا ملا اختر منصور معاون ملا محمد عمر، امير طالبان افغانستان، در نامه به ابوبکر البغدادي اين سوال را مطرح کرد که آيا نيروهايي که در افغانستان تحت عنوان داعش فعاليت مي کنند، با آنها ارتباط دارد؟ همچنين در بخش ديگري از نامه نوشته که داعش نبايد با طالبان دست به اقدامات موازي بزند. در واقع تا زماني که طالبان در حال جهاد عليه اشغالگران است، نبايد جبهه اي موازي تشکيل شود. اگر داعش دست به چنين اقدامي بزند، محبوبيت و اعتماد خود را در مناطق تحت تسلط يعني عراق، سوريه يا مناطق ديگر از دست خواهد داد.
گرچه نامه طالبان لحني نرم داشت اما ابوبکر البغدادي در نامه اي به ملاعمر با لحني تند برخورد کرد و حتي کلمه جاهل را براي او استفاده کرده است. اين نشان از گسترش فعاليت هاي داعش در افغانستان، پاکستان، آسياي ميانه و حتي هند دارد.
نگارش چنين نامه اي حکايت از نگراني طالبان دارد. نامه نه چندان قوي و در موضع انفعالي نوشته شده است. طالبان به اين نتيجه رسيده که قدرت هاي اصلي با به راه انداختن جنگ هايي در سطح منطقه در حال پياده کردن سناريوي خود هستند. آنها سعي مي کنند داعش را جايگزين طالبان در افغانستان کنند. طالبان نيز براي مقابله با چنين سناريويي طي يک سال گذشته بر شدت حملات خود افزوده و دامنه آن را گسترده کرد. پيام طالبان هم به دولت مرکزي بود که نشان دهد همچنان داراي قدرت است و هم به داعش که اين گروه نمي تواند در افغانستان عرض اندام کند. با چنين رويکردي، طالبان درگيري هايي در مناطق هلمند، شهر کجکي، شهر يمنگان در ايالت بدخشان و همچنين کندوز داشته و مناطق زيادي از جمله پاسگاه ها را از دست نيروهاي دولتي خارج کردند.
از سويي ديگر طالبان با نيروهاي داعش در نقاط هم مرز با جمهوري اسلامي ايران درگيري هايي داشته و آنها را از اين منطقه بيرون کردند. طي گزارشي که طالبان به کنگره خود ارسال کرده، آورده است، گرچه داعش رسما حضور خود در افغانستان را اعلام نکرده اما حضورش در مراحل ابتدايي بوده و به تدريج در حال جذب نيروست. طالبان معتقد است سازمان هاي اطلاعاتي پشت سناريوي حضور داعش در آسياي ميانه، خاورميانه، افغانستان و پاکستان قرار دارند و داعش نيازي ندارد که نيروهاي خود را از عراق و سوريه تامين کند.
براي مثال ملارئوف خادم يکي از سران مهم طالبان که مدتي نيز در زندان گوانتانامو بوده و در زمان حاکميت طالبان، يکي از وزارتخانه ها را برعهده داشت، وهابي شده بود و سپس به داعش پيوست. اما سال گذشته توسط هواپيماهاي بدون سرنشين آمريکايي، به همراه پنج نفر ديگر مورد هدف قرار گرفت و کشته شد. همچنين ملاعبدالرحيم مسلم دوست نيز که چند سال در زندان گوانتانامو زنداني بود، پس از آزادي به گروه طالبان پاکستان پيوست که در آنجا عهده دار قضاوت دادگاه طالبان در وزيرستان شمالي بود. او سپس به افغانستان آمده و به جذب و استخدام نيرو براي داعش مي پردازد. او گفته که عضو شوراي علماي داعش است. او هفته گذشته جنگ عليه طالبان را اعلام و گفت که طالبان مزدور سازمان اطلاعاتي پاکستان است. از اين دست افراد که جذب داعش شدند، وجود دارد.
براي چرايي شکل گيري داعش دو نکته مورد توجه است. نخست آنکه اگر به دوران جهاد افغان ها در زمان حضور شوروي بازگرديم، در آن زمان آمريکا و کشورهاي غربي از مجاهدين در قبال شوروي استفاده کردند. اما پس از آن، آنها مجاهدين را به جان يکديگر انداختند. اين اقدام در پي ممانعت از تشکيل حکومت اسلامي در اين کشور بود. پس از چند سال کابل آنگونه که توسط درگيري هاي مجاهدين با يکديگر تخريب شد، توسط شوروي تخريب نشده بود. در سال 1995 آمريکا، پاکستان، عربستان و انگلستان پديده طالبان را به وجود آوردند. در همان زمان القاعده نيز شکل گرفته بود. اين گروه در مقابل مجاهدين قرار گرفتند. بيش از دو دهه پروژه جنگ داخلي تحت عنوان طالبان پي ريزي شد. اما اکنون طالبان به نام کهنه اي تبديل شده که نياز به تغيير نام دارد. از اين رو نام داعش را براي آن برگزيدند. بر اين اساس در آينده عده اي به داعش خواهند پيوست؛ عده اي خواهند ماند و عده اي هم به توسعه صلح افغانستان مي پيوندند. خواست آمريکا در افغانستان ادامه جنگ است.
در عين حال عده اي از نيروهاي خارجي از تاجيک ها، ازبک، عرب يا چچني ها که از اعضاي القاعده يا طالبان در وزيرستان شمالي بودند، اينک به سمت شمال و به مرزهاي تاجيکستان و ازبکستان حرکت کردند. اينک طالبان ديگر آن جاذبه مالي براي ماندن را ندارد. اين جاذبه اکنون در اختيار داعش است. بر اساس اظهارات مسئولان افغانستان، داعش درصدد تصرف مناطق زيرزميني است که داراي ثروت هستند مانند معادن و سنگ هاي قيمتي. آنها با استخراج اين منابع به کسب درآمد مي پردازند.
دوم آنکه طالبان اعلام کرده ديگر برنامه برون مرزي نداشته و فعاليت هاي خود را معطوف به داخل افغانستان کرده است. اين گروه اعلام کرده که فقط با نيروهاي خارجي مي جنگند تا حکومت اسلامي متشکل از نمايندگان همه اقوام تشکيل دهد. اين استراتژي باب ميل آمريکا نبود. آمريکا خواهان گسترش جنگ به نام طالبان و القاعده در سرتاسر منطقه و آسياي ميانه بود. اما طالبان چنين چيزي را نمي خواهد. برنامه نيروهايي که در وزيرستان شمالي به داعش پيوسته اند اين است که جنگ را ادامه داده و آن را به کشورهاي همسايه افغانستان و آسياي ميانه که حياط خلوت روسيه و همچنين برخي مناطق مسلمان نشين چين است، انتقال دهند. هدف آمريکا چنين چيزي است.
از اين رو بايد منتظر بود و ديد چه خواهد شد. به نظر مي رسد آنها خواهان دامن زدن به جنگ ميان شيعه و اهل تسنن هستند. ايران نيز يکي از اين اهداف است. حتي ممکن است اين گروه از ميان منافقاني که در اروپا زندگي مي کنند نيرو جذب کنند تا تهديدي براي ايران در مرزهاي شرقي باشند.
در نهايت نگارش نامه طالبان به داعش بيانگر اين است که اگر از حضور داعش جلوگيري نشود، در آينده جنگ جدي ميان طالبان و داعش را شاهد خواهيم بود.
منبع : ديپلماسي ايراني
