تنش در روابط عراق و قطر

شماری از مقامات بلندپایه دولت و پارلمان عراق بطور تلویحی از احتمال قطع روابط با دوحه از سوی بغداد در صورت ادامه دخالت های قطر در امور داخلی عراق سخن به میان آوردند.

به گزارش پایگاه اینترنتی الوعی نیوز، مقامات مزبور اعلام کردند: قطر از شخصیت های عراقی تحت پیگرد قوه قضائیه عراق برای سفر به دوحه دعوت به عمل آورده و از آنها به همراه گروهک های تروریست فعال در عراق حمایت می کند.

یک مقام رسمی بلندپایه در دولت عراق که خواست نامش فاش نشود، پیش بینی کرد بغداد نامه شدیداللحنی برای دوحه ارسال کند مبنی بر اینکه بغداد ممکن است روابط رسمی خود را با قطر قطع کند.

مقام مزبور گفت: در حال حاضر تمامی گزینه ها در صورت عدم پایبندی قطر به قوانین بین الملل و عرف دیپلماتیک در عراق مطرح است.

به گفته احمد جمال سخنگوی وزارت خارجه عراق این موضعگیری به دنبال آن اتخاذ شد که وزارت خارجه عراق کاردار خود در دوحه را جهت مشورت به بغداد فراخواند.

همزمان و در موازات موضعگیری یاد شده عبدالرزاق حیدری عضو کمیسیون روابط خارجی مجلس نمایندگان عراق فاش کرد که این کمیسیون ممکن است بطور رسمی از وزارت خارجه بخواهد روابط سیاسی را با قطر قطع کند.

وی توضیح داد: قطر هرگز مواضع منفی خود را در مورد عراق تغییر نداده است.

قطر با برگزاری کنفرانس اخیر خود تمامی معاهدات و قوانین و عرف بین الملل و استقلال عراق را نادیده گرفت.

وی فاش کرد: در این کنفرانس طارق الهاشمی تحت تقیب قوه قضائیه عراق و عبدالله الجنابی متهم به دست داشتن در اقدامات تروریستی و تحت پیگرد از سوی قوه قضائیه بنابه درخواست دولت عراق در این کنفرانس شرکت کردند.

خالد السراج تحلیل گر سیاسی در ارتباط با این موضوع گفت: دولت عراق در حال حاضر می بایست پرونده حمایت قطر از تروریسم از جمله کنفرانس مزبور را در اختیار محافل بین الملل قرار دهد.

السراج افزود: کشورهای جهان امروز به خوبی می دانند که قطر تامین کننده اصلی هزینه های چند گروهک تروریستی در جهان و در مقدمه آنها گروهک تروریستی داعش است و تا کنون مردم در چندین کشور با برگزاری تظاهرات خواستار بازجویی از قطر و متوقف شدن روند حمایت دوحه از تروریسم شده اند.

السراج از وزارت خارجه عراق انتقاد و تاکید کرد که می بایست با قاطعیت بیشتری با دوحه برخورد کند زیرا قطر بیش از آنکه به روابط خود با عراق اهمیت بدهد به منافع خویش در صحنه عراق اهمیت می دهد.

کنفرانس مخالفان روند سیاسی عراق که پنجشنبه گذشته با پشتیبانی وزارت خارجه قطر در شهر دوحه برگزار شد، آخرین کنفرانس از سلسله کنفرانس هایی است که از یکسال گذشته با عنوان 'نجات عراق' برگزار می شود و در تمامی این نشست ها تعدادی از چهره ها و گروه ها و چند کشور منطقه، همواره حضوری ثابت دارند.

نام عربستان، اردن، قطر و ترکیه بطور مرتب به عنوان حامیان این کنفرانس های ضد عراقی مطرح می شود و حزب منحله بعث، گروه موسوم به هیات علمای اهل سنت و مجموعه مسلح 'جیش الاسلام' مهمترین گروه های حاضر در این دست نشست ها هستند.

همچنین چهره هایی مانند 'طارق الهاشمی' معاون سابق و متهم به تروریسم و تلاش برای ترور 'هادی العامری' رییس سازمان بدر، 'رافع العیساوی' وزیر دارایی سابق و متهم به تروریسم، 'احمد الدباش' سخنگوی گروه مسلح موسوم به 'جیش الاسلام'، 'عبدالصمد الغریری' سخنگوی حزب منحله بعث، 'خمیس خنجر' سرمایه دار و همسو با حزب بعث و صاحب کانال تلویزیونی 'التغییر' و عضو فعلی در پارلمان عراق، 'رافع العامری' صاحب فتوای قتل سربازان عراق، 'علی حاتم سلیمان' یکی از سران عشایر دلیم و متهم به قتل پنج سرباز عراقی و در نهایت 'مثنی حارث الضاری' رییس هیات علمای اهل سنت و پدر خوانده تمامی این جریان های ضد عراقی برجسته ترین چهره ها در تمامی کنفرانس های یکسال اخیر بوده اند.

در عین حال، افکار عمومی و سیاسیون عراقی با دیده شک و تردید به این کنفرانس ها نگریسته و آنچه بیش از همه دولت عراق را نگران کرده ، همکاری آشکار و بی واهمه برخی کشورهای عربی و غیر عربی است که به محور 'سنی' معروف شده اند و در این بازی خطرناک مشارکت دارند.
دراین میان، آمریکا در قبال این نشست ها که در آن به صراحت راجع به تخریب روند سیاسی عراق و براندازی نظام حاکم در این کشور بحث می شود و حتی برخی به صراحت حمایت خود را از تشکیلات تروریستی 'داعش' برای براندازی نظام حاکم بر عراق اعلام می کنند، نه تنها واکنش نشان نداده بلکه 'CNN' شبکه رسمی آمریکا، به پوشش گسترده این نشست ها می پردازد.

با اینکه دولت عراق همواره تلاش می کند در قبال رفتار همسایگان عربش هرچه بیشتر به نرمی رفتار کند، اما کنفرانس دوحه بطوری حمایت آشکار اعراب را از گروه های برانداز عراقی به نمایش گذاشت که در نهایت بغداد به صدا آمد و به شدت به آن اعتراض و آن را محکوم کرد و وزارت خارجه عراق آن را دخالت آشکار در امور داخلی عراق دانست.

اکنون مشخص شده است که سفر چندی پیش وزیر خارجه قطر به عراق نه تنها برای برقراری روابط با دولت عراق، بلکه تلاش دستگاه دیپلماسی قطر برای هماهنگی کنفرانس دوحه بوده و گفته می شود که وزیر خارجه قطر از رییس پارلمان عراق بطور رسمی برای شرکت در این کنفرانس دعوت به عمل آورده بود.

هرچند سلیم الجبوری رییس پارلمان عراق تاکنون کوشیده است خود را از این جریان مشکوک منطقه ای مبرا نشان داده و همسو با روند سیاسی عراق نشان دهد، اما همزمانی سفر وی به قطر با کنفرانس ضد عراقی دوحه، گمانه زنی را در خصوص وجود هماهنگی بین دولت های منطقه و گروه های برانداز و برخی از مسوولان ارشد عراقی تقویت کرده و همین امر سبب شده است که جمعی از نمایندگان پارلمان عراق به دنبال برکناری الجبوری از ریاست پارلمان عراق برآیند.

موضوع تاجایی پیش رفته که بحث درباره کنفرانس دوحه قطر، در پارلمان عراق منجر به جدال لفظی شدیدی بین نمایندگان شد و عده ای از نمایندگان پارلمان با جمع آوری امضا، درصدد بازخواست و برکناری سلیم الجبوری از ریاست پارلمان عراق شدند.

آنچه افکار عمومی و نمایندگان عراق را به خشم آورده، علاوه بر کنفرانس ضد عراقی، برخورد خارج از عرف دیپلماتیک قطر با رییس پارلمان عراق بود، به نحوی که در استقبال رسمی از الجبوری فقط پرچم قطر در جایگاه حضور داشت و قرار دادن پرچم ملی عراق با مخالفت دوحه روبه رو و الجبوری نیز به آن واکنشی نشان نداد.

وزارت خارجه عراق اما در واکنش به این رفتار غیر دیپلماتیک و حمایت دوحه از گروه های برانداز بعثی و همسو با تروریسم، کاردار خود را از قطر فراخواند.

براساس گزارش منابع مطلع عراقی، کشورهای موسوم به محور عربی منطقه که قطر یکی از آنها است، می کوشند تا از طریق حمایت از گروه های برانداز و حتی تشکیلات تروریستی داعش، دولت عراق را ضعیف نشان داده و در لحظه مناسب ضربه آخر را زده و تمامیت نظام حاکم بر عراق را سرنگون کند.

براساس نظر این منابع، طرح براندازی دولت عراق از سال 2013 با تحصن های اهالی شهرهای رمادی، تکریت، سامرا و موصل تحت عنوان احقاق حقوق و لغو ماده چهارم قانون تروریسم ، آزادسازی زندانیان و بهبود خدمات در این مناطق شکل گرفت اما طولی نکشید که مطالبات تحصن کنندگان به لغو قانون اساسی و ساقط کردن دولت ارتقا یافت.

اعتراض ها به رغم برآورده شدن بخش اعظم مطالبات اولیه تحصن کنندگان توسط دولت سابق، خاتمه نیافت و تحصن کنندگان تهدید کردند اعتراض ها را تا بازپس گرفتن دولت و تصرف بغداد ادامه دهند.

آنها سپس اقدام به زدن خیمه کردند و طولی نکشید که حزب بعث و عناصر داعش، سلاح و مهمات به خیمه های تحصن وارد کرده و تعدادی از نیروهای نظامی عراقی را دستگیر و در خیمه ها به شکل فجیعی به قتل رساندند که در همان زمان با برخورد به موقع دولت، این تحصن ها برچیده شد و رهبران این تحصن ها به خارج از عراق گریختند.

چند ماه بعد از برچیدن تحصن ها و فرار رهبران فتنه به خارج از عراق، طرح براندازی در دهم ژوئن 2014 (خرداد سال گذشته) با سقوط غیرمنتظره و سریع موصل و تکریت و بخشی از کرکوک و دیاله وارد فاز تازه ای شد.

طرح سقوط استان های سنی نشین سرآغاز پیش بردن این طرح بود و کنفرانس های مخالفان یکی پس از دیگری آغاز شد تا هرچه بیشتر محور گروه های مخالفان که عمدتا عملکرد تروریستی داشته و یا نزدیک به تروریسم هستند با حمایت محور کشورهای عرب منطقه تقویت شود.

کنفرانس مخالفان در 'امان' اردن در 16 جولای 2014، کنفرانس اربیل در 17 دسامبر 2014 و کنفرانس دوحه در سوم سپتامبر 2015 مهمترین این نشست ها در طول یکسال اخیر هستند که در چهره ها و گروه های حاضر وجه مشترک دارند.

این کنفرانس ها نیز هربار تیرگی روابط بغداد با مراکز یاد شده رابه دنبال داشته، بطوری که روابط عراق و اردن در سال گذشته تا قطع روابط دیپلماتیک هم پیش رفت.

به عقیده کارشناسان سیاسی و امنیتی درعراق، این طرح کشورهای منطقه، سالجاری در استان الانبار اثرات خود را نشان داد و در 17 جولای الرمادی مرکز استان الانبار همانند موصل وتکریت به تصرف داعش در آمد.

این ناظران معتقدند، شکل گیری گروه های مقاومت مردمی با عنوان 'الحشد الشعبی' که با فتوای مرجعیت عالیقدر دینی در عراق و در راس آنها آیت الله سیستانی بعد از سقوط موصل و تکریت شکل گرفت و در مدت زمان کوتاهی تکریت را آزاد کرد، ضربه سنگینی به طرح محور یاد شده بود و بر همین اساس سرکردگان این طرح، اکنون با مشارکت الحشد الشعبی در آزادسازی استان الانبار مخالفت می کنند.

اکنون آنچه حائزاهمیت است،مخالفت آمریکا، گروه های مخالف و شخصیت هایی که در بالا نام برده شد، به علاوه بخشی از شخصیت های سیاسی حاضر در روند سیاسی با مشارکت الحشد الشعبی در آزاد سازی الانبار می باشد که شک و گمان از وجود هماهنگی بین تمامی این طرف ها را تقویت می کند.

رسانه های عربی نیز در این مدت با ارایه گزارش های منفی از عملکرد الحشد الشعبی و ادعای اینکه این گروه ضد تروریستی، مرتکب جنایات در مناطق سنی می شوند و نیز چشم پوشی از جنایات داعش در این مناطق، طرح خطرناکی را که برای عراق تدارک دیده شده، به یک جریان رسانه ای بزرگ تبدیل کرده اند.

'ابوفراس الحمدانی' از تحلیلگران عراقی در صفحه شخصی خود در خصوص کنفرانس دوحه ابراز نگرانی کرده و گفته است که برخی کشورهای عربی با هماهنگی گروه های مخالف عراقی و برخی از مسوولان در نظام حاکم بر عراق ، توطئه ای برای براندازی عراق تدارک می بینند.
'وفیق السامرایی' مشاور سابق رییس جمهوری عراق که به اعتقاد بسیاری، یکی از منصف ترین تحلیل گران درباره اوضاع داخلی عراق است، در آخرین دست نوشته خود در خصوص کنفرانس دوحه نوشته است که هدف برگزار کنندگان کنفرانس و کشورهای حامی آن، براندازی نظام حاکم بر عراق است.

باوجود واکنش تند دستگاه دیپلماسی عراق با اقدامات اخیر قطر، اما به نظر می رسد که دوحه چندان به این اعتراضات دولت عراق اعتنایی نمی کند و حتی اعلام کرده است که کنفرانس دوحه ، زمینه ای برای کنفرانس وسیع تری است که در آینده با حضور بیشتری از مخالفان عراقی برگزار می شود.

آنچه دولت و نخبگان سیاسی در عراق را نگران کرده اینکه در کنفرانس دوحه فرستاده ویژه سازمان ملل در عراق و سفیران کشورهای عربی حوزه خلیج فارس در قطر نیز حضور داشتند و نیز نگرانی از اینکه، اعراب طرحی همانند آنچه در سوریه ، لیبی و یمن اجرا کرده اند، برای عراق تدارک دیده باشند.

یکی از موضوع های مهم کنفرانس دوحه، 'قانون گارد ملی' بود که در عراق ، بحث و جدل در خصوص آن بالا است و برگزارکنندگان و حامیان عربی آن با فشار آمریکا و بریتانیا برای تصویب آن در پارلمان ملی عراق فشار می آورند.

سلیم الجبوری و فراکسیون وی در داخل عراق مهمترین گروه مدافع تصویب آن در پارلمان عراق است و حتی الجبوری در کنفرانسی که اخیرا در بغداد درحمایت از این قانون تدارک دید، مدعی شد که 8 هزار تن از شهروندان الانبار آمادگی مشارکت در آزادی سازی الانبار دارند.

کارشناسان عراقی معتقدند که گروه های مخالف و کشورهای عربی درصدد فشار برای تصویب قانون گارد ملی هستند، قانونی که به اعتقاد آنها، سرآغازی برای تقسیم عراق و بازگشت اختلافات مذهبی و جنگ طایفه ای است، امری که روزنامه عراقی 'البینه' اخیرا برآن تاکید کرده است.