"پلان B" یا "نظام فدرالی"؛ کدام استراتژی برای سوریه عملیاتی خواهد شد؟

به گزارش خبرنگار دفاعی امنیتی  گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان؛  با نزدیک شدن  کشورهای درگیر به احتمال دستیابی به یک صلح پایدار ، فدراسیون روسیه نیروهای نظامی خود را از سوریه خارج کرد و البته سناریوهای مختلفی توسط طرف‌های درگیر و قدرت های جهانی برای این کشور پیش بینی شده است. 

اخیرا سناریوهای گوناگونی درباره وضعیت سوریه ارائه شده که  "راهبرد پلان B " و "نظام فدرالی" از جمله مهمترین این استراتژی هاست که عمدتا با پشتیبانی ایالات متحده آمریکا و همپیمانانش مطرح می گردد. 

**سناریو "پلان B " چیست؟ 

در استراتژی "پلان B  " که توسط مقامات کاخ سفید تهیه و طراحی شده، مخالفان معتدل میانه‌رو در جنوب سوریه مستقر خواهند شد و هیچ هواپیمایی در این منطقه حق پرواز نخواهد داشت.

راهبرد "پلان  B" منطقه  هدف؛ "قنیطره"، "درعا"، "ریف دمشق"، "سویدا" است و در این مسیر برخی کشورهای منطقه غرب آسیا از سناریوی  "پلان B"  منفعت خواهند برد.  کشورهای منطقه‌ای که از پیروزی‌های ارتش سوریه و متحدانش به شدت نگران و عصبانی هستند، برای ضربه زدن به نظام سوریه پیشنهاد کردند که جنوب این کشور به منطقه امن یا "پرواز ممنوع" تبدیل شود. 

دریادار "جیمز استاویریدیس" از فرماندهان سابق  "پیمان آتلانتیک شمالی" در این باره عنوان داشت: "پلان B " ممکن است با مشارکت اردن همسایه جنوبی سوریه به اجرا دربیاید.  وی افزود: در منطقه‌ای که قرار است   "پلان B "   اجرایی شود، هواپیماها حق پرواز نخواهند داشت و مخالفان میانه‌رو در آنجا مستقر خواهند شد. وی در مصاحبه با سی.ان.ان گفت: من معتقدم طرح "بی" بدون مشارکت روسیه خواهد بود و با ایجاد منطقه پرواز ممنوع در یک منطقه امن به ما امکان ایجاد مخالفان معتدل را خواهد داد.

این مقام سابق نظامی آمریکایی افزود: به احتمال زیاد اردن در این طرح مشارکت خواهد کرد و من مطمئنم که موضوع شرکت نیروهای زمینی در گفتگوهای میان رئیس جمهوری آمریکا و پادشاه اردن مطرح شده است. 

البته مقامات ارشد "کرملین" این موضوع را رد کرده‌اند و فدراسیون روسیه معتقد است که تجزیه سوریه بسیار خطرناک خواهد بود و در این زمینه روسیه با غرب اعتقاد واحدی ندارد.  "ویتالی چورکین"، نمایندۀ روسیه در سازمان ملل متحد؛ در مصاحبه با رادیو کمرسانتِ روسیه گفت: "زمانی که همه در حال پرواز و بمباران سوریه هستند، صحبت کردن از منطقۀ پرواز ممنوع بی‌معنا است". 

وی ادامه داد: "به لحاظ نظری می‌توان تصور کرد که در طول اجرای توافقنامۀ آتش‌بس پیشنهادی مبنی بر استفاده نکردن از حریم هوایی مطرح شود، اما این فقط  یک بحث نظری است". سرزمین‌های اشغالی و اردن دو منطقه‌ای است که در جنوب سوریه واقع شده و لذا اولین منفعت را از  "پلان B" اسرائیل و اردن خواهند برد تا امنیت‌شان را تامین کنند.

ارتش و نیروهای دفاع وطنی سوریه به همراه حزب‌الله و همپیمانان موفقیت‌های مهمی را در جبهه جنوبی بدست آورده‌اند که از جمله مهمترین آن ها می‌توان پاکسازی اطراف استان "درعا" (به خصوص "شیخ مسکین") از چنگ تروریست‌ها اشاره کرد و این موضوع باعث شده تا آمریکا به فکر سناریوهایی در سوریه است. 

** استراتژی "نظام فدرالی"

  در "نظام فدرالی"  تقریبا هر استان به عنوان یک منطقه خود مختار طبقه بندی می شود و یا چند منطقه در کنار هم تشکیل یک ناحیه  فدرالی را می دهند که در این زمینه کردهای سوریه به شدت پیگیری  "فدرالی شدن" مناطق تحت کنترل خود هستند. 

دولت سوریه معتقد است که در این کشور براساس اتحاد ملی  گروه های مختلف می توانند ایفای نقش کنند و البته  "نظام فدرالی" ایده ای  است که به صورت جدی ایالات متحده آمریکا و مرحله دوم   فدراسیون روسیه دنبال می کنند.  "سرگئی ریابکوف" معاون وزیر خارجه روسیه  گفت: "مسکو"  امیدوار است شرکت کنندگان در مذاکرات سوریه به ایدۀ ایجاد  "جمهوری فدرالی"  برسند. 

**آمریکا به دنبال حاشیه امنیت اسرائیل 

البته ایالات متحده آمریکا معتقد است که  سوریه به طور کامل باید تجزیه گردد و به کشورهای کوچکتر تقسیم شود که هدف ایالات متحده آمریکا ایجاد سه منطقه خود مختار شمالی ،جنوبی و مرکزی است که البته تشکیل چنین نظامی اسرائیل را در حاشیه امن قرار خواهد داد. 

البته در نظام فدرالی که اخیرا کردها به نام استراتژی فدرالیزه " روژاوا" مطرح کرده اند، سه منطقه "عفرین" ، "کوبانی" ، "الجزیره" ؛ شامل شهرهای  "دیرک"، "کرکی لکی (معبده)"، "رمیلان"، "جل آغا "، "تربه سبیه (قحطانیه)"، "قامشلو "، " "الدرباسیه"، "سریه کانیه (رأس العین)"، "کری سبی (تل ابیض)"، "کوبانی (عین العرب)" و "عفرین"  تعریف شده است.  

"ادریس نعسان" مسؤول امور خارجی کوبانی گفت: برقراری حکومت فدرالی به معنای توسعه حکومت خود گردان کردها و دیگران است. وی افزود: کوبانی یکی از سه مناطقی است که گروه‌های کرد در آنها از دو سال پیش  "حکومت خود گردان"  تشکیل داده‌اند.

البته این طرح با تاکتیک "مسعود بارزانی" هم افزایی دارد و حزب دموکراتیک کردستان سوریه  تلاش می کند تا منطقه " روژاوا" که تقریبا  مساحت قابل توجهی از سرزمین سوریه را دارد از این کشور جدا کند. 

"گوتیه ریبینسکی" سردبیر و کارشناس سیاست بین الملل شبکه فرانس 24  در این باره گفت:  کردها با این اقدام خود تلاش کردند بر مذاکرات ژنو فشار وارد کنند؛ زیرا به آنها اجازه حضور در آن را ندادند. اینکه کردها در مذاکرات ژنو حضور نداشته باشند تناقض آمیز است؛ زیرا آنها هم متحد روسیه، هم متحد آمریکا در بحران سوریه بودند؛ اما جای تعجب بود  که آنها را در مذاکراتی که درباره آینده سوریه در جریان است،  جایی ندارند و  البته دلیل این کار بسیار ساده است و آن اینکه از مدتها پیش، کردها را به خودمختار طلبی یا جدایی طلبی متهم می کردند.

وی ادامه داد: در نتیجه به آنها اجازه ندادند در مذاکرات شرکت داشته باشند و با توجه به همین اصل، آن‌ها برخی از مناطق و کانون های تحت کنترل خود را فدرالی اعلام کردند تا این گونه صدای خود را در مذاکرات " ژنو" به گوش شرکت کنندگان آن برسانند.

به باور "ریبینسکی" معتقد است:  هدف دیگر آنها از این اقدام این بود که طرح ایجاد کردستان «روژاو» به زبان کردی به معنی غرب، نامی که کردها به بخش غربی کردستان سوریه می دهند، که روند آن از قبل آغاز شده بود ادامه یابد. البته منظور از بیان این سخنان این نیست که این حالت خیلی عالی است اما به هر حال، این تلاش اجتماعی میان کردها وجود دارد تا به گونه دیگری خود را سازماندهی کنند.   برقراری اصل فدرالیسم برای سوریه،  پیشنهاد و نظر بدی نیست؛  اما تنها مشکلی که درباره سوریه وجود دارد این است که کردهای این کشور خیلی زودهنگام "نظام فدرالی"  اعلام کردند.

در مجموع  سناریو "پلان B" در جنوب سوریه و "نظام فدرالی" در شمال این کشور در دست پیگیری بوده که هر کدام از این طرح ها حقوق ملت سوریه را تامین نخواهد کرد و این دو سیستم می تواند به یکپارچگی سوریه در دراز مدت آسیب بزند و زمینه های فروپاشی و تجزیه این کشور را فراهم کند.