تجارت سیاه شیمیایی فروشی/ حادثه خفته در قلب پایتخت

جماعتی که در کوچه باریک خدابنده در محله ناصرخسرو جمع شده بودند، نگاهشان و پچ پچ‌شان درباره عبارتی الحاقی بود که به سردر مغازه میخ شده بود: «این واحد صنفی بر اساس دستور قضائی تعطیل و پلمپ گردید».

در سراسر این کوچه و کوچه‌های چسبیده به هم و تو در توی ناصر خسرو، «پلیس» بالاترین بسامد را داشت؛ هر طرف که سر می‌چرخاندی، پلیس امنیت بود و انبارهایی که یا قفلشان را برای ورود می‌شکستند یا قفل می‌زدند و پلمپ می‌کردند.

۵سال است به واحدهایی که مواد شیمیایی می‌فروشند اخطار تخلیه داده‌اند و حالا بعد از این ۵سال، آن‌قدر مواد شیمیایی از انبارهای محله خارج می‌شود که به گفته مدیرعامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل، این حجم مواد می‌تواند حادثه‌ای مانند انفجار نیشابور ایجاد کند.

توی هر کدام از این انبارها که از شدت بوی اسیدهای مختلفی نمی‌شد برای چند دقیقه هم به تماشا ایستاد، مردانی که عمدتا افغان هستند، روزها زندگی می‌کنند و شب‌ها می‌خوابند. هم آغوش با خطری که هر لحظه لبخند می‌زند.

داخل یکی از اتاق‌ها اولین چیزی که جلب توجه می‌کند، کتابخانه‌ای است پر از کتاب‌هایی که توی آن‌ها فرمول‌ها شیمی موج می‌زند و آدم را ناخودآگاه یاد کیمیاگری می‌اندازد و ترکیب مواد مختلف.

البته خیلی از این‌ها هم کیمیاگرند؛ با ترکیب اسیدهای مختلف مواد مخدر صنعتی می‌سازند و بمب‌هایی برای چهارشنبه سوری و تجارت می‌کنند.

خطراتی که روی هم تلنبار شده‌اند

رضا قدیمی مدیرعامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهرداری تهران با اشاره به برخورد با شیمیایی فروشی‌های ناصرخسرو می‌گوید: سال۹۰ بر اساس آمارهای موجود ۲۷۰ نفر در صنف شیمیایی فروشی در سطح تهران فعالیت می‌کردند که ما با توجه به خطرات حضور آن‌ها در بازار تهران، طرح انتقال آنها را به ساختمانی در منطقه خاوران کلید زدیم.

وی توضیح می‌دهد: به همین منظور ۲۰۰ باب مغازه و ۱۱ انبار ۵۰۰ متری با امکانات مناسب در این منطقه برای این صنف در نظر گرفته شد.

قدیمی با اشاره به پنهان‌کاری برخی از فروشندگان این صنف اضافه می‌کند: بعد از این اقدام تعدادی از اعضای این صنف به ظاهر تغییر شغل دادند اما در واقع در ورای شغل‌های جدیدشان مانند عطاری و خرازی و... شیمیایی فروش بودند.

مدیرعامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهرداری تهران می‌گوید: آنها به این منظور خانه‌های متروک و بی صاحب را تبدیل به انبار کردند و در هر کدام از این انبارها پر است از مواد شیمیایی خطرناک که ترکیب آن‌ها می‌تواند بسیار فاجعه بار باشد.

قدیمی با بیان این مطلب که وضعیت انبارها به گونه‌ای بود که بسیاری از ماموران با ورود به آن‌ها دچار مسمومیت شدند، اضافه می‌کند: مواد سمی به صورت قاچاق و بدون امنیت و حتی تاریخ گذشته که خطرات آن را چندبرابر می کند، در این انبارها روی هم تلنبار شده بودند.

خروج ده‌ها کامیون مواد شیمیایی از ناصرخسرو

داخل هر کدام از این انبارها که می‌روی، دود بی‌رنگی از برخی بشکه‌ها و گالن‌ها بلند می‌شود و توی هوای اطراف می‌رقصد؛ سرگیجه و قرمزی پوست، اولین واکنش‌ها به این دود پنهانی بد بوست.

مدیرعامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهرداری تهران با بیان اینکه مدرسه‌ای بزرگ و متروک را این شیمیایی فروش‌ها قطعه بندی و تبدیل به انبار کرده بودند، می‌گوید: در همه جای دنیا نگهداری از مواد شیمیایی و شیمیایی فروشی ضوابط خاصی دارد که در این خانه‌های قدیمی و انبارهای متروک هیچ کدام از آنها رعایت نشده است.

قدیمی در ادامه با اشاره به عملیات امروز ادامه می‌دهد: بعد از چند سال تذکر جدی، امروز برنامه مشترک شرکت ساماندهی و پلیس فاتب از ۶ صبح آغاز شده و یک ماه ادامه خواهد داشت. ما امروز ۲۰ واحد متخلف را پلمپ و دیوارکشی کرده‌ایم و حالا مالکان باید پاسخگو باشند.

وی با اشاره به استعمال مواد مخدر صنعتی در این انبارها توضیح می‌دهد: این مواد جدا از استفاده‌های قانونی که از آن می شود، مایه مواد مخدر و ماده اولیه برنامه‌های چهارشنبه سوری هم هست و برخی با آن تجارت سیاه میلیاردی می‌کنند.

قدیمی در پاسخ به سوال خبرنگار مهر مبنی بر اینکه با وجود این خطراتی که اشاره کردید ۵ سال این طرح مسکوت بود، می‌گوید: برای ورود در این حوزه نیازمند کار اطلاعاتی و امنیتی بودیم. ۵ سال پیش در هر کدام از این مغازه ها تا سقف، مواد شیمیایی چیده بودند اما اکنون این مواد در انبارهای مخوف پنهان شده است. ما نیاز به شناسایی دقیق و مجوزهای لازم داشتیم.

مدیرعامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهرداری تهران اضافه می‌کند: امروز ده‌ها کامیون مواد شیمیایی از انبارها خالی شده است. این مواد می توانست حادثه ای مانند حادثه نیشابور را ایجاد کند. ما امروز با حکم قضایی نسبت به ورود به انبارها اقدام کردیم. این متخلفان امنیت تهران و مردم را به خطر انداختند و به همین دلیل برخوردی جدی با آنها خواهد شد.

پلمپ مغازه‌های پیش‌ساز شیشه

سردار ساجدی نیا فرمانده انتظامی تهران بزرگ نیز با اشاره به اقدام امروز در خیابان ناصرخسرو می‌گوید: چند سالی است که به این اصناف اعلام شده برای فعالیت می بایست به محل دیگری که شهرداری تهران در نظر گرفته نقل مکان کنند؛ برخی از متصدیان تمکین کرده اما برخی دیگر کماکان به فعالیت خود ادامه دادند که در نهایت صبح امروز با اجرای این طرح، این انبارها و مغازه ها پلمب شد.

وی اضافه می‌کند: تاکنون از زمان اجرای طرح، چند محل تولید شیشه و پیش ساز شیشه، ۲۰ نقطه عمده و انبار بزرگ نگهداری مواد شیمیایی به همراه ۶۰ مغازه ای که دارای ۳۰ انبار بودند، شناسایی و با هماهنگی مقام قضائی پلمب شدند.