ماجرای "شاهدخت محبوس" ازبکستان

"اسلام کریم‌اف در مقام رهبر یک حکومت خودکامه که گاهی آن را با کره شمالی مقایسه کرده‌اند، به بی‌رحمی شهرت داشت اما این رئیس جمهور درگذشته ازبکستان علاوه بر اینکه مخالفان سیاسی خود را زندانی و یا تبعید کرده و یا حتی آنها را به قتل می‌رساند، دختر ارشد خودش را نیز در حبس خانگی قرار داد؛ دختری که چندان محبوب مردم نبود."

روزنامه واشنگتن پست در گزارشی درباره گلناره کریمووا، دختر 42 ساله اسلام کریم‌اف، رئیس جمهوری فقید ازبکستان و رخدادهایی که در ارتباط با او در طی سالهای گذشته اتفاق افتاد، می‌نویسد:

«یک پرونده حساس ویژه در ازبکستان مربوط به گلناره کریمووا دختر 42 ساله اسلام کریم‌اف، رئیس جمهر فقید ازبکستان است. او تا چند سال پیش به عنوان یک جانشین بالقوه اسلام کریم‌اف تلقی می‌شد و سقوط وی از قدرت نشان داد که در ازبکستان تا چه میزان چند دستگی و اختلاف به وجود آمده و رهبری اسلام کریم‌اف در این کشور تا چه حد بی‌رحمانه بوده است.

کریمووا در سال 2014 زمانی که توسط پدرش تحت حبس خانگی قرار گرفت سرتیتر روزنامه‌ها را به خود اختصاص داد. یک سری مکالماتی که به طور محرمانه ضبط شده بودند در آن سال به دست شبکه بی.بی.سی رسیده و منتشر شد. در این فایل‌ها روایت دست  اولی از اینکه کریمووا از برجسته‌ترین چهره‌ ازبکستان تبدیل به مشهورترین زندانی این کشور شد بدست می‌آید.

در این فایل‌های ضبط شده به طور محرمانه که با حافظه یو. اس.پی به خارج فرستاده شده‌ بودند کریمووا اظهار می‌کند: من اکنون درباره خودم حرف نمی‌زنم ما به کمک پزشکی احتیاج داریم. وی تاکید می‌کرد: هیچ کس جواب نمی‌دهد که چرا ما دراین خانه اسیر شده‌ایم. او همچنین نگرانی ویژه‌ای درباره دخترش ایمان داشت که ظاهرا به بیماری قلبی مبتلا است.

اما آیا اسلام کریم‌اف دختر خودش را یک تهدید علیه محبوبیت خود تلقی کرده است؟ برطبق یک سری اسناد محرمانه آمریکا مربوط به سال 2008 که توسط وبسایت افشاگر ویکی لیکس انتشار یافتند کریمووا مورد علاقه پدرش بوده و از او به عنوان "شاهدخت ازبکستان" یاد می‌شد.

او بعد از فارغ التحصیلی در ژوئن 2000 از دانشگاه هاروارد، تبدیل به مشاور چند مقام امور خارجه ازبکستان شد و نهایتا به جایگاه معاون وزیر امور خارجه ارتقاء یافت. او براساس یک سند آمریکا به تاریخ سال 2005 منفورترین شخصیت در ازبکستان توصیف شده بود. برطبق این سند کریمووا یک زن حریص و تشنه قدرت بود که از قدرت پدرش برای پیشبرد منافع مالی خود استفاده می‌کرد. در تحلیل سیاسی ارائه شده در این سند نتیجه گرفته شد که کمپین‌های کریمووا در حوزه روابط عمومی هدفشان این بوده که او را حائز گذشت و پارسایی نشان دهند و این یک راهبرد کلی برای زدودن چهره کریمووا از اتهامات که به وارد می شد بوده است.

یک سند دیگر به تاریخ سال 2010 عنوان می‌کند که کریمووا تا آن زمان به عنوان صاحب بزرگترین شرکت خوشه‌ای ازبکستان شناخته شده و او از این شرکت برای پیشبرد منافع تجاری شخصی خودش  استفاده می‌کرده است اما به یکباره همه چیز عوض شد. هنگامی که این شرکت خوشه‌ای به ناگهان در سال 2010 تعطیل شد کریمووا تبدیل به سفیر ازبکستان در اسپانیا و نماینده این کشور در دفتر سازمان ملل در ژنو شد.

او همزمان فعالیت در یک حرفه دیگر خود یعنی خوانندگی داشت. جان کولومبو که تهیه کننده یکی از کلیپ‌های ویدئویی کریمووا بوده به بی‌.بی.سی در آن زمان گفت: کریمووا مالک ازبکستان است و همه جا حضور دارد.

او با اسمی که برای خوانندگی خود انتخاب کرد در همه شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی شهرت پیداکرد و به گفته کولومبو مردم به ظاهر او را دوست دارند. این نشان دهنده تغییر چشمگیر وضعیت کریمووا از منفورترین چهره به یک چهره محبوب بود. با این حال زرق و برق کلیپ‌های موسیقی او نظر منتقدان را جلب نکرد. در سال 2011 یک نمایش مد در شهر نیویورک در تبلیغ برندهای تجاری کریمووا برگزار شد اما در این مراسم معترضان خواهان پایان کارگری کودکان در ازبکستان شده و تلاش کردند از وضعیت حقوق بشری ناگوار این کشور پرده بردارند. بعد از آن سازمان‌دهندگان این نمایش مد آن را لغو کردند.

در سال 2011 آسوشیتدپرس در انتقاد از کریمووا نوشت: "یک ملکه پرزرق و برق، یک دیپلمات بین‌المللی و یک غارت‌گر فقرا." او در سال 2013 در یک رسوایی فساد بزرگ در سوئد درگیر شد.

در جریان این رسوایی خبرنگاران افشا کردند که یک شرکت مخابراتی بزرگ سوئد به نام شرکت "تلیا" به مقامات ازبکستان رشوه داده‌اند تا وارد بازار شبکه مخابرات تلفن همراه این کشور شوند. با این حال شرکت سوئدی آن را تکذیب کرد و بعد از پی‌گیری‌ها معلوم شد مسیر این پول به کریمووا می‌رسد. بعد از این رسوایی او وفاداری و حمایت پدر دیکتاتور خود را از دست داد.

گلناره کریمووا در سوئیس نیز در ماه مارس گذشته با یک تحقیقات مجزا مربوط به  اتهام پولشویی رو به رو شد اما در آن زمان درحبس خانگی قرار داشت.

به نوشته اکونومیست، دادستان‌های امور مالیات در ازبکستان اخیرا تحقیقات درباره بیزینس او را آغاز کرده‌اند. اما چیزی که مشخص است امپراطوری او متشکل از شبکه‌های تلویزیونی، سازمان‌های خیریه، فروشگاه‌های پرزرق و برق و جواهر فروشی‌ها به یکباره فرو ریخته و همه آنها تعطیل شدند.

او به رغم حبس خانگی، در شبکه‌های اجتماعی صدای اعتراض خود را اعلام می‌کند و یک بار نوشت که تعطیلی این شرکت‌ها و فروشگاه‌های متعلق به او "یک حمله جدی علیه سازمان‌های مدنی و کل جامعه" است.

کریمووا در عرض شش سال از معاون وزیر خارجه ازبکستان به مالکیت بزرگترین شرکت خوشه‌ای این کشور رسید. او بعد از یک سری فعالیت‌های محرمانه به برجسته‌ترین چهره و صدای ملت ازبکستان تبدیل شد. بااین حال او تبدیل به یکی از صریح‌ترین منتقدان دولت کشورش نیز شد.

در سال 2014 یک سری تصویر فرستاده شده برای واشنگتن پست نشان می‌داد که کریمووا با نگهبانانش در حبس خانگی درگیری پیدا کرده است. رایان لاکسلی، سخنگوی او به واشنگتن پست در آن زمان گفت: این گونه رویارویی‌ها هر زمان که او می‌خواهد برای هواخوری و دیدن مردم به بیرون می‌رود و یا زمانی که تقاضای غذای اضافی می‌کند همواره اتفاق می‌افتند.

مرگ اسلام کریم‌اف باعث شد که توجه جدیدی به سرنوشت دختری که زمانی قرار بود جانشین او شود معطوف شود.»