چاپ دندان هاي از دست رفته!

اميرحسين کريمان: دندان جديد خود را بي درنگ چاپ کنيد.

هيچ انديشيده ايد به جاي آن که روزها و هفته ها انتظار بکشيد تا قالب دندان تازه شما آماده شود و سپس بر پايه آن کاشتهاي دنداني مصنوعي، دندان مصنوعي يا تاج دنداني براي جايگزيني ساخته شود اگر دندانپزشک شما مي توانست بي درنگ با اسکن کردن آرواره شما به مدل سه بعدي دندان يا دندانهاي از دست رفته دست يابد و در ادامه دندان يا دندانهاي مصنوعي جايگزين را بلافاصله با استفاده از يک ابزار نمونه سازي سريع موسوم به چاپگر سه بعدي توليد مي کرد، اينک دنياي دندانپزشکي در چه وضعيتي بود؟

اين بار پژوهشگران ايراني پا پيش گذاشته اند و طرحي ارايه کرده اند که بر پايه آن عملي شدن اين رؤيا چندان دست نيافتني به نظر نمي رسد.

پروژه مطالعاتي مشترک مهندسان ايراني، حسين خيراللهي از دانشگاه امام حسين(ع) و همکارش فريد عباس زاده از دانشگاه آزاد اسلامي که در شماره اخير ژورنال « Rapid Manufacturing » منتشر شده، توجه بسياري از محافل علمي و پژوهشي دنيا را به خود جلب کرده است.

بر پايه گزارش پايگاه اينترنتي «ساينس ديلي»، پژوهشگران ايراني بر اين باورند که با پيوند تصويربرداري پزشکي و طراحي رايانه اي مي توان طرحي کلي و دقيق سازه هاي مصنوعي مورد استفاده در دندانپزشکي را ساخت.
از طرحي دقيقي که به اين شيوه آماده مي شود مي توان به عنوان الگو در يک چاپگر سه بعدي استفاده کرد تا نمونه زيستي کاملاً مشابه و بي کم و کاستي از دندانهاي آفت زده، شکسته يا استخوان آرواره را بي درنگ با مواد ترکيبي مصنوعي ساخت.
پيش تر از چنين فناوري براي ساختن اندام واره هاي مصنوعي در دنياي پزشکي استفاده شده است اما اين نخستين بار است که کاربرد آن در دندانپزشکي به کمک يک نمونه ساز سريع مورد توجه قرار مي گيرد.
در ادامه گزارش «ساينس ديلي» با اشاره به انتشار طرح مطالعاتي اين دو پژوهشگر ايراني در ژورنال « Rapid Manufacturing » آمده است، حسين خيراللهي و فريد عباس زاده در مقاله علمي مشترک خود شرح داده اند که در فناوري کنوني ضرورت دارد تصاوير فراهم آمده توسط پويشگرهاي «ام.آر.آي»( MRI ) يا «سي تي اسکن» به دست ابزار تراش اندام واره هاي انساني سپرده شوند.
با اين شيوه مي توان يک قطعه پليمري را تراش داد و از اين رهگذر به شکل هندسي مورد نظر دست يافت اما نبايد از کاستي هاي آن غفلت کرد. مثلاً تراشيدن ترکيب هندسي پيچيده اي مانند دندان چندان آسان نيست.
اما در مقابل با فناوري ابداعي اين پژوهشگران که نمونه سازي سريع بر پايه يک تصوير سه بعدي و با استفاده از رايانه است مي توان با کنترل دقيق يک پرتوي ليزري، پودر يا مايع پليمري را به شکل دلخواه در آورد.
با اين وصف، تقريباً هر شکل سه بعدي را - با هر ميزان برآمدگي و روزنه يا هر شکل پيچيده اي - مي توان با فناوري چاپ سه بعدي توليد کرد.
گروه محققان ايراني نشان داده است که از نمونه سازي سريع مي توان براي توليد قطعاتي مانند کاشتها يا تاج دنداني به سرعت و بسادگي استفاده کرد و ويژگيهايي مانند برآمدگي ها، لبه هاي تيز و برش هاي زيرين محدوديتي ايجاد نمي کنند.
همچنين بر پايه توصيه هاي اين تيم پژوهشي، مناسب ترين فناوري تصويربرداري پزشکي در حوزه دندانپزشکي، CBCT يا «سي تي اسکن» با پرتوي مخروطي است زيرا از يک سو هزينه کمي دارد و از ديگر سو، بيمار را در معرض پرتوهاي کمتري قرار مي دهد.