«گروه بین المللی بحران» متشکل از تعدادی از سیاستمداران پیشین کشورهای غربی در تحلیلی نوشت: توافق هسته ای بین ایران و گروه 5 +1 را یک پیروزی بزرگ قلمداد کرده اند. دونالد ترامپ رئیس جمهور امریکا از زمان قدرت یابی اش در ژانویه 2017م همواره از منتقدان برجام بوده است و اعلام کرده اگر کنگره و متحدان اروپایی نواقص فاجعه آمیز این توافق را تا 12 می اصلاح نکنند از توافق خارج می شود.
به گزارش «انتخاب»، در ادامه این تحلیل آمده است: هر چند که به طور مستقل بارها پای بندی ایران به توافق تایید شده است. اسرائیل در هنگام اوج تنش های منطقه ای بار دیگر مدعی شد که ایران هیچ یک از فعالیت های هسته ای گذشته خود را از بین نبرده است و همچنین آن ها همچنان جاه طلبی های تسلیحات هسته ای خود را رها نکرده اند. این در حالی است که کشورهای اروپایی تلاش گسترده ای را برای حفظ آمریکا در برجام انجام داده اند.
نویسنده در یک رویکرد پیشنهادی بر این عقیده است که اگر آمریکا از برجام خارج شود کشورهای اروپایی نیازمند یک برنامه مکملی هستند تا این توافق را نجات دهند. مذاکرات سه کشور اروپایی اتحادیه اروپا با آمریکا با پیشرفت هایی همراه بوده است. برای نمونه در هفته های آخر آوریل، امانوئل ماکرون رئیس جمهور فرانسه و آنگلا مرکل صدراعظم آلمان برای مذاکرات نهایی به واشنگتن رفته بودند.
در حقیقت اگر ترامپ با پیشنهاد کشورهای اروپایی موافقت کند و از برجام خارج نشود مشکل مهم این است که عدم اطمینان ناشی از برجام می تواند به مزایا و منافع اقتصادی برجام را برای ایران کاهش دهد و همین امر انگیزه های تهران را برای باقی ماندن در برجام را تضعیف کند.
از زمان تعیین ضرب الاجل 12 می، مذاکره کنندگان در مورد 4 نگرانی ترامپ با یکدیگر به گفتگو پرداخته اند. 4 نگرانی فوق شامل برنامه موشک بالستیک، سیاست های منطقه ای، بازرسی از سایت های هسته ای ایران و بند غروب برجام است. ( بند غروب برجام به محدودیت های زمانی تعیین شده در برجام علیه ایران در زمینه فعالیت های هسته ی ایران اشاره دارد.)
در سه مورد اول بین آمریکا و سه کشور اروپایی اتحادیه اروپا فهم مشترکی شکل گرفته است اما در مورد چهارم کشورهای اروپایی تاکید کرده اند که به طور یکجانبه چارچوب برجام را تغییر نخواهند داد و این امر در تضاد مستقیم با خواسته های کاخ سفید است.
اکنون دولت ترامپ با چهار گزینه گسترده روبرو است:
1- دستیابی به فهم مشترک با کشورهای اروپایی و پای بندی به برجام و تمدید لغو تحریم های هسته ای آمریکا علیه ایران
2- تعویق انداختن تصمیم در مورد لغو تحریم ها و مذاکرات بیشتر با کشورهای اروپایی
3- خودداری از لغو تحریم ها و تعویق انداختن تحمیل تحریم ها
4- خروج از برجام و خودداری از لغو تحریم ها و اجرای مجازات هایی که برجام را نقض می کند
گزینه اول اگر چه بهترین گزینه خواهد بود اما بر اساس اظهارات ماکرون در انتهای دیدار خود با ترامپ و با توجه به اتهامات اخیر اسرائیل غیرمحتمل خواهد بود. اما بدون مشورت با روسیه، چین و ایران، در سه مورد دیگر نسبت به سرنوشت توافق هسته ای با ابهامات زیادی روبرو است. مسکو و پکن هر دو تاکنون حمایت مستمر خود از توافق را بیان کرده اند. رهبران ایران همچنین به شدت نسبت به مذاکرات کشورهای اروپایی با آمریکا برای یک توافق گسترده تر با رسیدگی به تمامی مسائل فوق انتقاد کرده اند و آن ها این اقدام را پاداشی به تهدیدات آمریکا برای خروج از توافق قلمداد کردند در حالی که باید به ترامپ برای پای بندی به برجام فشار می آوردند. دیدگاه ها نسبت به خروج آمریکا از برجام در تهران متفاوت است. بخشی از آن ها بر حمایت از پای بندی مستمر ایران به توافق تاکید می کنند و خواهان ایجاد شکاف بین اروپا و آمریکا هستند. برخی واکنش ایران به خروج آمریکا را به عنوان یک اقدام خصمانه مشترک آمریکا – اروپایی ها قلمداد می کنند و از واکنش نامتقارن ایران علیه نیروها و دارایی آمریکا در خاورمیانه سخن می گویند و در نسخه شدیدتر برخی از خروج از پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای را مطرح کرده اند.
نویسنده در ادامه با رویکرد پیشنهادی بر این تاکید می کند برای کاهش تهدیدات فوق، کشورهای اروپایی باید تمرکز صرف بر حفظ آمریکا در پای بندی به برجام را متوقف کنند و درصدد ایجاد مکانیزمی برای حفظ ایران بعد از خروج آمریکا از برجام باشند. همینطور سه کشور اروپایی باید تا ضرب الاجل 12 می به گفتگوهای خود با آمریکا ادامه دهند و آن ها باید در قالب پلن B سه کشور اروپایی باید به ایران یک بسته همکاری اقتصادی کوتاه مدت و میان مدت را پیشنهاد دهند اما مشروط به این که ایران به تعهدات خود در برجام پای بند باشد و در زمینه موسسات مالی اصلاحاتی صورت دهد و علاوه بر این به تنش زدایی در منطقه گام بردارد.
