آچمز دلالان ارزی/ بیمه «ریال» در برابر بی‌ثباتی

دلار در معاملات امروز تا ساعت 17 حدود 12300 تومان معامله می‌شد. صرافی‌ها نرخ دلار را تا سطح 12500 تومان نیز به فروش می‌رساندند و امکان خرید برای عموم با ارائه کارت ملی وجود داشت. صرافی بانک‌ها نیز در حالی‌که امکان کاهش بیشتر قیمت‌ها و اعلام نرخ کمتر از 12 هزار تومانی را دارند از این موضوع خودداری می‌کنند. به صورت مشخص خریدار قوی در بازار وجود ندارد. در این شرایط ریسک بزرگی دارندگان ارز خانگی را در کوتاه‌مدت تهدید می‌کند. صرافی‌های آزاد نیز خریدار نیستند و این موضوع می‌تواند بر میزان نگرانی خریدهای چشم‌بسته ماه‌های گذشته بیافزاید.

نکته قابل توجهی که باید مورد توجه معامله‌گران ارزی قرار گیرد آن است که پایان پاییز و ابتدای زمستان، به صورت سنتی، فصل رشد نرخ دلار بوده است. انتظار برای رویه معکوس نرخ دلار از هفته‌ها قبل مورد اشاره قرار گرفته بود. در شرایط کنونی اگر انتظارات از عدم حرکت دلار بر مدار سنتی محقق شود، رویه نرخ دلار در ماه‌های پایانی سال جالب توجه است.

بانک مرکزی دلار را در سطوح بالای خود حبس کرده است و در این شرایط خریداری نیز در بازار وجود ندارد. این موضوع را تا حدودی می‌توان با مکانیزم حراج از سطوح قیمتی بالا مقایسه کرد. چون خریداری وجود ندارد معامله‌گر برای نجات از افت بیشتر نرخ دلار، باید به سطوح پایین‌تر قیمتی تن دهد. در این شرایط بدون دخالت دستوری، دلار مسیر نزولی را در پیش خواهد گرفت.

کاهش دامنه نوسان نرخ ارز می‌تواند بهترین حالت برای حذف فضای دلالی را فراهم کند. علاوه بر این، این موضوع نشان از هوشمندی مقام ناظر ارزی دارد. باید توجه داشت که قیمت نفت و دیگر کالاها در اقتصاد جهانی مسیر نزولی را در هفته‌های گذشته تجربه کرده‌اند. عمده درآمدهای ارزی کشور بر این پایه بنا شده است و بر این اساس افت درآمد ارزی مورد انتظار خواهد بود. نکته دیگر به تحریم‌های حاکم بر اقتصاد کشور بازمی‌گردد که احتمال افت بیش از پیش درآمد ارزی را به دنبال خواهد داشت. اگر بنا باشد دلار در شرایط کنونی بنا بر سیاست‌های اشتباه ارزی شدیدا سرکوب شود و به سطوح پایین سوق داده شود، با توجه به چشم‌انداز درآمد ارزی کشور و همچنین تحریم‌های موجود، کوچکترین تلنگری فضا را برای جولان دلالان ارزی فراهم می‌آورد. با نزول آرام و آهسته دلار و حرکت هوشمندانه در ممانعت از نوسان شدید در شرایط کنونی، سیاست‌گذار ارزی به نوعی بازار را در برابر سفته‌بازی آینده در بازار ارز بیمه می‌کند.

ادامه این سیاست نیازمند گام هوشمندانه یعنی تشکیل بازار متشکل و واحد است که به تدریج دلار را از سطوح بالای خود، با کنترل بانک مرکزی در مسیر نزولی قرار دهد. در این شرایط باید امید داشت که گسل موجود بین نرخ بازار نیما و بازار آزاد برداشته شود. شاید بهترین زمان برای اجرای این سیاست دوره عبور از تقاضای سنتی دلار باشد.‌ عبور به سلامت از این دوران و چشم‌انداز عدم تکرار سیاست‌های اشتباه در حوزه‌های مختلف (مانند عدم هماهنگی‌ها و تلاش برای ضربه زدن به وجهه بین‌المللی کشور از طریق استیضاح وزیر امور خارجه یا مخالفت با FATF) می‌تواند دلار را در مسیر نزولی سوق دهد. در این شرایط امکان شناورسازی دلار با امکان عرضه آزاد ارز در بازار آزاد از سوی صادرکنندگان وجود دارد. در پی این موضوع و با خوشبینی به پایان شوک‌های سیاسی به خصوص از داخل کشور، دلار می‌تواند حتی نسبت به سطوح قیمتی کنونی افت بیش از 20 درصدی را تا پایان سال تجربه کند. البته لازم است بانک مرکزی ریسک‌های موجود (به خصوص کاهش درآمد ارزی کشور به دنبال رکود بازار جهانی کالاها) را در نظر داشته باشد و در صورت نزول دلار در نقش بازارساز از نزول بیش از حد دلار جلوگیری کند تا به این ترتیب ذهنیت جهش دوباره دلار کاملا از ذهن دلالان ارزی حذف شود.