مدیرکل دفتر سلامت جمعیت وزارت بهداشت: ازدواج و فرزندآوری در کشور کاهش یافته است

مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت گفت: در شرایط فعلی هم میزان ازدواج‌ها و هم میزان فرزندآوری در کشور کاهش یافته، سالانه بین 5 تا 7 درصد از میزان ازدواج‌ها کم شده، به طوری که در سال 89 حدود890 هزار و در سال 96 حدود 670 هزار ازدواج انجام شده است.

سید حامد برکاتی روز شنبه در گفت و گو با ایرنا درباره رشد جمعیت در کشور افزود: در حوزه جمعیت یکی از مهمترین شاخص‌ها عدد رشد جمعیت است که در حال حاضر این رقم 1.3 است. آنچه بیش از همه چیز اهمیت دارد، عدد TFR یا نشان باروری کلی است.

وی گفت: بر اساس سرشماری سال 95 و نظر جمعیت شناسان کشور، شاخص TFR یا باروری زنان در 5 سال منتهی به سال 95 به میزان 2.01 بود. برخی نیز می‌گویند در 3 سال منتهی به این سال، نشان باروری کلی 2.08 و حدود سال 95 میزان این نشان 2.1 بود و البته این میزان خیلی خوشحال کننده نیست؛ زیرا سطح جایگزینی جمعیت باید 2.1باشد. به نسبت خانم‌های 15 تا 45 سال کشور باید بررسی کرد که چه تعداد کودک در سال به دنیا می‌آیند. تعدادی از این کودکان در دوران نوزادی و نوجوانی یا قبل از رسیدن به سن بازدهی برای کشور، ممکن است دچار حادثه‌ای شوند. درباره عدد TFR یا همان نشان باروری کلی همه جهان بر عدد 2.1 توافق دارند.
وی ادامه داد: متولدان سال 95 حدود یک میلیون و 40 هزار نفر بودند و علت این میزان تولد به خاطر وجود شکم نمودار جمعیتی دهه 60 بود. زیرا در این دهه در برخی سال‌ها حدود 2 میلیون تولد اتفاق افتاد و در نتیجه به مرور میزان ازدواج‌ها و به همان نسبت تولدها هم بیشتر شد. اصولا بیشتر زوجهایی که ازدواج می‌کنند، اولین فرزندشان حدود 4 تا 5 سال بعد از ازدواج متولد می‌شود.

* توجه به جمعیت نیازمند همکاری بین بخشی است
برکاتی بیان کرد: البته مدیریت جمعیت وظیفه مستقیم وزارت بهداشت نیست و نیازمند فرهنگ سازی و همکاری بین بخشی است. این فرهنگ سازی باید به صورت بین بخشی انجام شود. اگر سیاست کشور بر فرزندآوری است، مسکن 40 مترمربعی نمی‌تواند زوج را به فرزندآوری ترغیب کند.
وی افزود: امنیت شغلی مادران نیز در زمینه فرزندآوری بسیار اهمیت دارد. تلاش‌های بسیاری در زمینه مرخصی زایمان 9 ماهه انجام شد و اولین وزارتخانه‌ای که این مرخصی زایمان را به صورت داوطلبانه اجرا کرد، وزارت بهداشت بود. با این حال هنوز این مشکل در بخش خصوصی وجود دارد و خانمی که در بخش خصوصی و با تعداد کم کارمند کار می‌کند باید بعد از زایمان سر کار خود حاضر شود، زیرا در غیر این صورت ممکن است کارش را از دست بدهد.
مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت اظهار داشت: موضوع 15 روز مرخصی برای پدر نیز به این دلیل بود که امنیت روانی برای مادری که تازه زایمان کرده فراهم شود. در گذشته خانواده‌های گسترده با وجود پدربزرگ و مادربزرگ و خاله و عمو وجود داشت، اما در حال حاضر خانواده‌ها کوچک شده و بسیاری از زوج‌ها با فاصله‌های بسیار دور از والدین خود زندگی می‌کنند.
وی افزود: وقتی سیاستی برای جمعیت در سطح کلان کشور تعیین می‌شود باید به تمام ابعاد آن توجه کرد و نه اینکه فقط بخشی از آن را بزرگنمایی کنیم. به طور مثال سیاست‌های کلان جمعیت در کشور شامل 14 بند است که به مواردی مانند سالمند، تغذیه و غیره نیز اشاره می‌کند و اگر به تمام این موارد توجه شود، می‌توان چالش جمعیت را برطرف کرد.

* وظایف وزارت بهداشت در حوزه جمعیت
برکاتی گفت: راهبردهای وزارت بهداشت در زمینه جمعیت، بر اساس سیاست‌های جمعیتی کشور تغییر کرده و در مسیر فرزندآوری قرار گرفته است. وزارت بهداشت در زمینه ازدواج سالم نیز کارهایی انجام داده و بیش از 30 هزار کارگاه و جلسه آموزشی در دانشگاه‌ها برای جوانان برگزار کرده است. بیش از 2 میلیون دانشجو در این کارگاه‌ها مشارکت داشته و آموزش دیدند.
وی اظهار داشت: در زمینه فرزندآوری نیز کلاس‌های آموزشی برای همه زوج‌ها برگزار شده است. با راهبرد اتخاذ شده توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی و سازمان اجتماعی کشور، این آموزش‌ها به عنوان یکی از سدها در برابر طلاق انتخاب شده است. این آموزش‌ها از 2 ساعت به 6 ساعت رسیده و در دو استان البرز و تهران به صورت پایلوت اجرا شده است.
مدیر کل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت اضافه کرد همچنین سراغ دانشگاه‌های علوم پزشکی دیگری مانند اصفهان، کاشان، اراک، ساوه و قم نیز رفتیم و در این شهرها نیز این آموزش‌ها آغاز شده است. در این کلاس‌ها که به صورت بین بخشی و با همکاری سازمان تبلیغات اسلامی و قوه قضاییه برگزار می‌شود، مواردی مانند احکام ازدواج، حقوق ازدواج، تاب آوری و آموزش سلامت و مسائل جنسی ارائه می‌شود.