هرگاه دیدید كودكی اصطلاحا از دیوار راست بالا میرود و ثانیهای برای نشستن و بیسر و صدا بودن آرام و قرار ندارد، یقین بدانید آن كودك یكی از علائم اختلال بیشفعالی - بیدقتی را دارد.
به نقل از جام جم آنلاین، او كودكی سختی را گذرانده بود و دوست داشت فرزندش از شادیهای كودكانه خود نهایت لذت را ببرد تا در بزرگسالی، حسرتی برایش باقی نماند. اما شیطنتهای پسربچه آزاردهنده بود. به مرور حضور در مهمانیها و محافل عمومی كمرنگ شد تا كودك و اطرافیان كمتر یكدیگر را بیازارند.هفت سال طول كشید تا با كمك معلم مدرسه دریابد، كودكش حتی در سر كلاس و برای یادگرفتن الفبا آرام و قرار ندارد و بیدقت است. مستأصل و بیقرار بود. سرانجام راه چاره را نزد روانشناس كودك و نوجوان پیدا كرد و تازه مطلع شد فرزندش با اختلالی به نام «بیشفعالی-بیدقتی» مواجه است. روزهای پرتلاشی برای درمان فرزندش در پیش داشت. كتاب «صد پرسش و پاسخ درباره كودكان بیشفعال» از جمله منابعی است كه میتواند به والدین این كودكان كمك كند تا با آگاهی و شناخت بیشتری با این اختلال مواجه شوند. نویسنده این كتاب دكتر اسماء عاقبتی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشكی ایران و روانشناس كودك و نوجوان است كه در گفتوگو با جامجم درباره دلایل ابتلای كودكان به این بیماری و راهكارهای درمانی، نكات مهمی را مطرح كرده است.
هرگاه دیدید كودكی اصطلاحا از دیوار راست بالا میرود و ثانیهای برای نشستن و بیسر و صدا بودن آرام و قرار ندارد، یقین بدانید آن كودك یكی از علائم اختلال بیشفعالی - بیدقتی را دارد.
بیشفعالی نه پیشفعالی به سه شكل تحرك زیاد، بیدقتی، تحرك زیاد همراه با بیدقتی میتواند در كودك نمایان شود.
كارشناسان درباره مفهوم بیدقتی میگویند به تعویق انداختن مداوم انجام تكالیف مدرسه یا كارهای محوله، غلطهای املایی مكرر با وجود اطلاع كودك نسبت به املای صحیح كلمات، حواسپرتیهای متعدد در كلاس طبق گزارش معلم و تكرار موارد مذكور در اغلب موارد (نه یك یا دوبار) را میتوان بیدقتیهای ناشی از اختلال مذكور دانست.
طبق بررسیها این اختلال در 16 تا 20درصد بچهها دیده میشود. در یك كلاس 20 نفره، با احتساب ابتلای 20 درصد، حداقل چهار دانشآموز به این اختلال مبتلا هستند.
مقاومت والدین در پذیرش مشكل كودك
همه والدین انتظار دارند فرزندشان سالم پا به عرصه هستی بگذارد و سلامت زندگی كند. بر مبنای چنین توقعی، وقتی هم كودك با چنین اختلالی مواجه باشد، آن را انكار میكنند.
والدین در حالی نسبت به پذیرش و درمان اختلال بیشفعالی- بیدقتی مقاومت میكنند كه به نقش ژنهای خود در بیماری فرزندشان توجهی ندارند.
75 درصد والدین مبتلا به این اختلال، ژن خود را به فرزندشان منتقل میكنند و والدین این كودكان با فرار از واقعیت خبر ندارند كه چه آینده تلخی میتواند در انتظار فرزندشان باشد.
تحقیقات نشان میدهند، بیش از 40 درصد زندانیان از كودكی با این مشكل مواجه بوده و به دلیل درمان نشدن در مسیر بزهكاری قرار گرفتهاند.
همچنین ریسك ابتلا به اعتیاد، طلاق و ترك تحصیل در سنین بالا از دیگر تبعات درمان نشدن این كودكان است .
سؤال قابل تعمق كارشناسان از والدین این است كه اگر فرزندشان به بیماری دیابت مبتلا شود، باز هم در برابر درمان كودك مقاومت میكنند كه نسبت به درمان این اختلال ژنتیك امتناع میورزند؟
علائم بیشفعالی در دوران نوزادی
به تأكید كارشناسان، بهترین زمان درمان بیشفعالی، سنین كودكی است. در صورت مشاهده اختلال در تغذیه، خواب و دشواری در خلق و خوی كودك، پریشانیها و آشفتگیهای بیمورد و ناگهانی در نوزاد، حتما به متخصص اطفال مراجعه و راهكارهای لازم را دریافت كنید.در موارد متعدد، والدین متوجه علائم مذكور نمیشوند و مشكل كودك در سنین مدرسه و بزرگسالی آشكار میشود.
تخریب خودپنداره كودك نسبت به خود، احساس ناتوانی در مقایسه با همسالان و كاهش اعتماد به نفس از دیگر تبعات منفی درمان دیرهنگام اختلال بیشفعالی - بیتوجهی قبل از 12 سالگی است كه ترمیم و درمان این آسیبهای روانی بسیار سخت و زمانبر است.
پرهیز از درمانهای اشتباه
اختلال بیشفعالی - بیدقتی چون منشا ژنتیك دارد، درمان قطعی ندارد، اما قابل كنترل است. تحقیقات نشان میدهند در حال حاضر بهترین راه كنترل این اختلال، آموزشهای روانشناسی و استفاده از داروست، اما تبلیغات موجود باعث میشود برخی از والدین به اشتباه از روشهای پرهزینهای همچون نوروفیدبك، بیوفیدبك، حجامت، طب سنتی، مصرف غذاهای خاص یا داروهای خاص، ماساژ و انجام بازیها استفاده كنند. با این امید كه اختلال مذكور برای همیشه از زندگی فرزندشان بیرون برود، اما این روشها تاكنون چندان موثر نبوده و تحقیقات درباره تاثیر آنها به اثبات نرسیده است.