«سلمان بن عبدالعزیز» شاه سعودی شب گذشته (چهارشنبه) «ابراهیم العساف» وزیر خارجه را تنها پس از گذشت ۱۰ ماه از روی کار آمدنش کنار گذاشت و «فیصل بن فرحان» را جایگزین وی کرد.
رسانهها در مورد او نوشتهاند که در کنار تخصص دیپلماتیکش، تجربهای طولانی در زمینه سلاح و صنایع نظامی دارد و پیش از این عضو شورای شرکت صنایع نظامی سعودی بود.
روزنامه «تاگس اشپیگل» آلمان درباره «فیصل بن فرحان» نوشته است که او روابط نزدیکی با «محمد بن سلمان» دارد و به مدت ۱۵ سال در زمینه صنایع نظامی کار کرده است.
ایران و غرب
وزیر خارجه جدید سعودی از جمله مسئولانی است که بیشترین مواضع ضد ایرانی را از خود نشان دادهاند. رسانههای سعودی در سپتامبر گذشته و پس از حمله یمنیها به تأسیسات نفتی آرامکو، از قول او نوشتند که «تمامی گزینهها برای پاسخ به تهران روی میز است.»
«فیصل بن فرحان» همچنین به رادیو «دویچلند فونک» گفت که حملات به آرامکو از هر جهتی که باشد، ایران عامل حملات است و امکان ندارد که بدون کمک ایران این حمله صورت گرفته باشد.
او در ادامه مدعی شد که این حمله به مثابه هدف قرار دادن اقتصاد جهانی است و ایران باید مسئولیت آن را بر عهده بگیرد و بداند که امکان ادامه دادن به اینگونه حملات را ندارد.
در همین حال روزنامه عکاظ عربستان سعودی در بهمن ماه سال گذشته زمانی که «فیصل بن فرحان» به عنوان سفیر ریاض در آلمان منصوب شد؛ در مقالهای نوشت که او «سیاستمدار شرایط سخت» است.
«شینزیا بیانکو» کارشناس امور غرب آسیا به الجزیره گفت که او روابط قوی با کشورهای غربی و همپیمانان سنتی عربستان سعودی دارد. به گفته وی وزیر خارجه جدید سعودی شخصیت فعالی دارد و وزارتخانه متبوعش شاهد تغییرات خواهد بود.
جمال خاشقچی
ترور فجیع «جمال خاشقچی» نویسنده منتقد عربستانی در مهرماه سال گذشته، تا حدودی دامن «فیصل بن فرحان» را نیز گرفته است. ماجرا از این قرار است که وزیر خارجه جدید سعودی در زمان قتل خاشقچی، مشاور اصلی «خالد بن سلمان» سفیر وقت ریاض در واشنگتن بود و بسیاری بر این عقیدهاند که او در ماجرای فرستادن خاشقچی از آمریکا به ترکیه به این بهانه که باید مدارک ازدواجش را در استانبول تکمیل کند؛ نقش داشته است.
این اتهامات موجب شد تا بسیاری از نهادهای حقوق بشری بهمن ماه سال گذشته از «فرانک اشتاینمایر» رئیسجمهور آلمان بخواهند تا استوارنامه «فیصل بن فرحان» را نپذیرد.
حتی شبکه دویچه وله آلمان نیز گزارش داده بود که معارضان سعودی مقیم در آلمان از حضور «فیصل بن فرحان» در این کشور بیم دارند.
«خالد بن فرحان» شاهزاده معارض سعودی که در آلمان به سر میبرد به دویچه وله گفت: «فیصل بن فرحان» پسر عموی من است. به هیچ وجه بعید نمیدانم که او را برای سرکوب و تحت تعقیب قرار دادن مخالفان به آلمان فرستادهاند و من احساس تهدید میکنم؛ چرا که پیش از این نیز در لیست ترور و ربایش قرار داشتم...»
این نگرانیها از نقش سرکوبگر «فیصل بن فرحان» تا حدی افزایش یافت که «اولریک لیشته» نماینده عضو حزب لیبرال دموکرات آلمان، به دولت سعودی هشدار داد که تمامی مخالفان سعودی مقیم در آلمان، حمایت دولت برلین را دارا هستند و جامعه جهانی هر گونه تهدیدی به جان مخالفان سعودی را تحمل نمیکند.
***
با تمامی اینها باید منتظر ماند و دید که آیا «فیصل بن فرحان» همچون «ابراهیم العساف» یک مقام تشریفاتی را یدک خواهد کشید و باز هم تمامی مسئولیتها به گردن «عادل الجبیر» خواهد بود یا وزارت خارجه سعودی در زمان او جایگاه خود را باز خواهد یافت.
این در حالی است که هیج نشانهای مبنی اختلاف میان «عادل الجبیر» و «محمد بن سلمان» مشهود نیست و او همچنان بیش از هر دیپلمات دیگری مورد وثوق ولیعهد سعودی است.
علاوه بر اراده ایران و عربستان، برای تنشزدایی باید متغیر سومی را نیز در نظر گرفت که آن هم عبارت است از آمریکا. در واقع، لازم است واشنگتن با توجه به سطح نفوذی که در عربستان دارد به نسبتی خاص از تنشزدایی میان تهران با ریاض رضایت دهد. این امر میتواند بستر را برای مذاکره میان دو طرف ایجاد کند تا بتوانند تنشزدایی را به شکل جدی و چندجانبه مطرح و عملی کنند.