خاطرات آیت الله هاشمی در خرداد ۷۶: خاتمی را تشویق کردم از انتخابات کناره گیری نکند / روحانی گفت فشار زیادی روی او برای حمایت از ناطق نوری وجود دارد / واعظ طبسى، توقع داشت که به نحوى از ناطق حمایت کنم / جناح ناطق نوری، از خطبه هایم ناراضی ‏بودند / رهبری گفتند فیلم [تبلیغاتی] دیشب خاتمى، خیلى قوى تهیه شده بود

اخیرا کتاب کارنامه و خاطرات آیت الله هاشمی رفسنجانی در سال ۱۳۷۶ با عنوان «انتقال قدرت»، رونمایی شده است.

به گزارش «انتخاب»، این بخش از خاطرات، به دلیل شرایط سیاسی آن مقطع زمانی از حساسیت ویژه‌ای برخوردار است.

نگاهی به بخش‌هایی از خاطرات آیت الله هاشمی در سال ۷۶ فضای سیاسی مذکور را بهتر ترسیم می‌کند.

پنج‏شنبه ۲۵ اردیبهشت ۱۳۷۶
آقایان [مهدی] کروبى، [سیدمحمد موسوی] خویینى‌ها، [غلامجسین] کرباسچى، [محسن] نوربخش و [محمدعلی] نجفى آمدند. .......... بعضى‌ها پیشنهاد کناره‌گیرى آقاى خاتمى را داشتند و بعضى‌ها مخالف بودند. گفتند وضع آقاى رى‌شهرى هم چنین است. نصیحت‏شان کردم که کنار نروند..................

همان موقع از دفتر رهبرى خبر دادند که ایشان با ملاقات آقاى کروبى و آقاى خویینى‌ها موافقت کرده‌اند. گفتم مى‌توانند در این ملاقات از نظر رهبرى بهتر مطلع شوند. از این خبر خوشحال شدند و اصرار دارند که من براى رفع مشکل کمک کنم.

جمعه ۲۶ اردیبهشت ۱۳۷۶
[امروز تاسوعاست.]براى خطبه‌هاى جمعه، زندگى امام حسین (ع) را مطالعه کردم. خطبه اول را دربارة عاشورا و اهداف امام حسین (ع) صحبت کردم و در خطبه دوم، مسایل روز و منجمله انتخابات را مطرح نمودم. سعى‏ کردم که در اظهاراتم، بى‏ طرفى را مراعات کنم و بر حضور مردم در رأی‏ گیری و خوددارى مسئولان از دخالت ناروا در انتخابات و حفظ سلامت فضا و کار و مراعات حرکت رقبا در تبلیغات تأکید کردم.

از عکس‌العمل‌هاى بعدى به‏ دست آمد که جناح آقاى ناطق [نوری]، از صحبت‌ها ناراضی ‏اند....... جناح‌هاى دیگر، به‏ خاطر حفظ بى‏ طرفى و هشدار در مورد تقلب و نیز اعلان اینکه رأى من مخفى است و کسى نمى‌داند، اظهار خوشحالى کردند. نحوه پخش خبر از صداوسیما، همین نشان از ناراحتى آن‌ها است.

عصر آقاى [سیدمحمد] خاتمى آمد................گزارش مذاکراتش با آیت‏ الله خامنه‌اى را داد که بعد از صحبت‌هاى قبلى ایشان در جمع روحانیت انجام شد؛ حاکى از اظهار اعتماد رهبرى به ایشان و نیز رضایت از نحوه تبلیغات و شور انتخابات است. تشویقش کردم که کناره‌گیرى نکند، زیرا در این صورت به انتخابات آسیب جدى وارد مى‌شود.

دکتر [حسن]روحانى آمد. ................... از بى‏ طرفى من اظهار رضایت کرد و گفت: فشار زیادى روى او است که به نفع آقاى ناطق [نوری] اظهارى بنماید.

شبنه ۲۷ اردیبهشت ۱۳۷۶
خبرهاى پراکنده‌اى از رضایت جناح آقای خاتمى، کارگزاران و عدم رضایت جناح آقاى ناطق نورى، از صحبت‌هاى دیروز من در نماز جمعه مى‌رسد؛ با اینکه کاملاً بى ‏طرفانه بود و گویا این وضع به خاطر این است که جامعه روحانیت مبارز، انتظار حمایت داشت و جناح آقاى خاتمى، نگران مخالفت با خودشان بودند.

عصر حسین مرعشى آمد. مدعى بود، وضع آقاى خاتمى بهتر است. خبر رسید که گروهى از جوانان، با نصب عکس آقاى خاتمى روى ماشین‌ها، در خیابان‌ها نمایش مى‌دهند و پلیس مانع آن‌ها مى‌شود. به [آقای علی‏محمد بشارتی]، وزیرکشور، به خاطر عزل معاون استاندار همدان تذکر دادم؛ جنبه حمایت از یک طرف در انتخابات را دارد.

به بازرسى ویژه [محسن هاشمی] گفتم، به اظهارات آقاى قشابه، از علماى لاری که گفته دو صندوق پر از رأى به نفع آقاى ناطق [نوری]در فرماندارى لار است، رسیدگى کند. پرس و جوهاى مقدماتى، عدم صحت آن را نشان داد.

یکشبنه ۲۸ اردیبهشت ۱۳۷۶
وزیرکشور آمد. از مطالبى که در نمازجمعه، راجع به جلوگیرى از تقلب در انتخابات گفته بودم، اظهار ناراحتى کرد. مى‌گوید همکارانش فکر مى‌کنند که نسبت به آن‌ها اعتماد ندارم؛ دلداری‏ اش دادم. قرار شد جمعى از آن‌ها به ملاقات بیایند.

اخوى محمد، [معاون اجرایی رییس ‏جمهور]گفت، دوستانش اصرار دارند که اعلان حمایت از آقاى [سیدمحمد]خاتمى بنماید و خودش موافق نیست؛ نظرش را تأییدکردم.

آقایان [محسن]نوربخش و [غلامحسین]کرباسچى آمدند و شکایت داشتند که با فشارهاى مختلف، از وزرا براى تأیید آقاى ناطق [نوری]امضا می‌گیرند. شب فائزه آمد. گفتم مصلحت نیست‏ که در فیلم تبلیغاتی حمایت از آقاى [سیدمحمد]خاتمى صحبت داشته باشد؛ چون منتسب به من است و من اعلان بى‌طرفى کرده‌ام.

عفت از سفر رفسنجان برگشت. از دیگران نقل مى‌کند که در اصفهان، یزد، رفسنجان و کرمان، اکثریت آراء با آقاى خاتمى است. آثارى که سخنرانى روز جمعه من در جامعه ایجاد کرده، جناح خاتمى را خوشحال و جناح ناطق را نگران کرده است.

دوشنبه ۲۹ اردیبهشت ۱۳۷۶

دکتر حبیبى، [معاون اول رییس ‏جمهور]آ مد. راجع به انتخابات [ریاست‏ج مهوری]صحبت شد. از صحبت‌هاى من در نمازجمعه تشکر کرد.

دو نفر از کارکنان دفتر آمدند و از وضع تبلیغات یک‏سویه صداوسیما شکایت کردند و گفتند اگر خطبه‌هاى جمعه من نبود، خیلى‌ها به کلى بدبین مى‌شدند.

سه‌شنبه ۳۰ اردیبهشت ۱۳۷۶
آقاى [عباس واعظ] طبسى، [تؤلیت آستان قدس رضوی] آمد. معتقد است، آقاى ناطق [نوری]اکثریت آراء را دارد. اظهار توقع داشت که به نحوى از آقاى ناطق حمایت کنم. آقاى [علی] لاریجانى، [رییس سازمان صدا و سیما]، گزارش افکارسنجى‌ها را آورد که به تدریج آقاى خاتمى جلو افتاده و معتقد است، حمایت کارگزاران اثر کرده است.

عصر تا شب کار‌ها را تکمیل کردم. افکارسنجى‌هاى [وزارت]اطلاعات و خبرگزارى [ایرنا] و کارگزاران رسید که مجموعاً آقاى خاتمى را جلو نشان مى‌دهد. آقایان [محسن]نوربخش و [سیدمحمد]موسوى خویینى‌ها آمدند.

شب میهمان رهبرى بودم. دربارة انتخابات صحبت شد. ایشان هنوز ناطق را جلو مى‌داند، اما فکر مى‌کنند که به مرحله دوم مى‌رسد، ولى حساسیتى روى پیروزى احتمالى آقاى خاتمى نشان ندادند و گفتند، دستور داده‌اند که با اخلال و تقلب و برخوردهاى خشن برخورد شود. گفتند، بنا ندارند فردا حمایت صریحى از کسى داشته باشند. گفتند، فیلم [تبلیغاتی]دیشب آقاى خاتمى، خیلى قوى تهیه شده بود. آقاى موسوى خویینى‌ها، تلفنى خبر داد که با حکم دادگاه انقلاب، امشب دارند ستاد انتخابات آقاى خاتمى را تخلیه مى‌کنند؛ به آقاى [محمد]یزدى، [رییس قوه قضاییه]، تلفن کردم که جلوگیرى کنند.

چهارشبنه ۳۱ اردیبهشت ۱۳۷۶
آقاى [محمدحسین] رضایى، مسئول [سازمان] حج [و زیارت] آمد. گزارش حج را داد و از خطبه‌هاى جمعه من تشکر کرد. گفت: مردم خیلى ممنون ‏اند از این صحبت‌ها.

محسن خبر داد که وزارت کشور مى‌گوید، از دفتر رهبرى گفته‌اند، کارت به بازرسان برای انتخابات ندهید. تلفنى با رهبرى صحبت کردم و پرسیدم؛ گفتند گزارش شده که براى ۵۰۰ نفر از افراد دفتر تحکیم وحدت کارت خواسته‌اند. آن را منع کرده‌اند که وسیله‌اى براى تبلیغات منفى آن‌ها نشود. گفتم گزارش درست نیست. قرار شد رفع منع شود. تا ساعت ده شب در دفترم کار کردم و به خانه آمدم.

پنج‏شنبه ۱ خرداد ۱۳۷۶
به وزارت کشور رفتم. در ستاد انتخابات از شیوه کار‌ها بازدیدکردم. سیستم قابل اطمینانى است و بعید است تقلب پوشیده بماند. سپس براى اطمینان مردم، صحبت و مصاحبه نمودم.

تا ساعت پنج بعد از ظهر، کار‌ها را انجام دادم و به منزل آمدم. در مسیر دیدم که بسیارى از عکس‌هاى تبلیغاتى آقاى ناطق [نوری]را پاره کرده‌اند. سرشب، آقایان [سیدمحمد]خاتمى، [عبدالله]نورى، [محسن]نوربخش و [غلامحسین]کرباسچى آمدند.

جمعه ۲ خرداد ۱۳۷۶
خبر دادند که آیت ‏الله خامنه‌اى، در مصاحبه هنگام رأى دادن، گفته‌اند برای شخص من، هیچ‏کس نمى‌تواند آقاى هاشمى‏ رفسنجانى باشد. بعداً از تلویزیون آن را شنیدم. براى رأى دادن به حسینیه جماران رفتیم. فاطى و عفت هم همراه بودند. بعد از رأى دادن مصاحبه کوتاهى کردم.

تا شب در خانه بودم و مرتباً اخبار انتخابات را از وزارت کشور را در صفحه کامپیوتر خبرى‌ام و توسط افراد دریافت مى‌کردم. مجموعه خبر‌ها از جلوتربودن آقاى خاتمى حکایت دارد؛ بعضى‌ها با اغراق و بعضى‌ها معتدل. خبرگزاری‏های خارجى که تعداد زیادى در ایران هستند، پیروزى آقاى خاتمى را مسلم گرفته‌اند و به معناى شکست روحانیت سنتى و حاکمیت.

شنبه ۳ خرداد ۱۳۷۶
اول وقت، وزیر کشور اطلاع داد که از بیست میلیون رأى شمرده شده، بیش از ۶۰ درصد از آقاى خاتمى است. تا شب که شمارش آرا تکمیل شد، از ۲۹ میلیون رأى تجاوز کرد و همین نسبت باقى ماند. نتیجه انتخابات براى تمام ناظران داخلى و خارجى، غیرمنتظره است