به گزارش شفقنا، در اطلاعیه‌های این مراجع تقلید آمده است (نظر امام خمینی (س) و آیت الله العظمی سیستانی بر اساس رساله عملیه آن‌ها است):
امام خمینی (س)
کفاره روزه
مساله ۱۶۶۰ ـ کسی که کفارۀ روزۀ رمضان بر او واجب است، باید یک بنده آزاد کند یا به دستوری که در مسالۀ بعد گفته می‌شود دو ماه روزه بگیرد، یا شصت فقیر را سیر کند یا به هر کدام یک مُد که تقریباً ده سیر است طعام یعنی گندم یا جو و مانند این‌ها بدهد، و چنانچه این‌ها برایش ممکن نباشد، هر چند مد که می‌تواند به فقرا طعام بدهد و اگر نتواند طعام بدهد باید استغفار کند، اگرچه مثلاً یک مرتبه بگوید استغفرالله و احتیاط واجب در فرض اخیر آن است که هر وقت بتواند، کفاره را بدهد.
مساله ۱۶۶۱ ـ کسی که میخواهد دو ماه کفارۀ روزۀ رمضان را بگیرد، باید سی و یک روز آن را پی در پی بگیرد و اگر بقیۀ آن پی در پی نباشد اشکال ندارد.
مساله ۱۶۶۲ ـ کسی که میخواهد دو ماه کفارۀ روزۀ رمضان را بگیرد، نباید موقعی شروع کند که در بین سی و یک روز، روزی باشد که مانند عید قربان، روزۀ آن حرام است.
زکات فطره
مساله ۱۹۹۱ ـ کسی که موقع غروبِ شب عید فطر بالغ و عاقل و هشیار است و فقیر و بندۀ کس دیگر نیست، باید برای خودش و کسانی که نان خور او هستند، هر نفری یک صاع که تقریباً سه کیلو است گندم یا جو یا خرما یا کشمش یا برنج یا ذرت و مانند این‌ها به مستحق بدهد و اگر پول یکی از این‌ها را هم بدهد کافی است.
مساله ۱۹۹۲ ـ کسی که مخارج سال خود و عیالاتش را ندارد و کسبی هم ندارد که بتواند مخارج سال خود و عیالاتش را بگذراند فقیر است و دادن زکات فطره بر او واجب نیست.
مساله ۱۹۹۳ ـ انسان باید فطرۀ کسانی را که در غروب شب عید فطر نان خور او حساب میشوند بدهد؛ کوچک باشند یا بزرگ، مسلمان باشند یا کافر، دادن خرج آنان بر او واجب باشد یا نه، در شهر خود او باشند یا در شهر دیگر.
مساله ۱۹۹۴ ـ اگر کسی را که نان خور او است و در شهر دیگر است وکیل کند که از مال او فطرۀ خود را بدهد، چنانچه اطمینان داشته باشد که فطره را می‌دهد، لازم نیست خودش فطرۀ او را بدهد.
مساله ۱۹۹۵ ـ فطرۀ مهمانی که پیش از غروب شب عید فطر با رضایت صاحبخانه وارد شده و نان خور او حساب می‌شود بر او واجب است.
مساله ۱۹۹۶ ـ فطرۀ مهمانی که پیش از غروب شب عید فطر بدون رضایت صاحبخانه وارد می‌شود و مدتی نزد او می‌ماند واجب است، و همچنین است فطرۀ کسی که انسان را مجبور کرده اند که خرجی او را بدهد.
مساله ۱۹۹۷ ـ فطرۀ مهمانی که بعد از غروب شب عید فطر وارد می‌شود، بر صاحبخانه واجب نیست، اگرچه پیش از غروب او را دعوت کرده باشد و در خانۀ او هم افطار کند.
آیت الله العظمی سید علی خامنه‌ای
دفتر مقام معظم رهبری، مبلغ زکات فطره برای سال ۱۳۹۶ را ۱۰۰۰۰ تومان اعلام کرد.
سوال: مبلغ و مقدار فطریه برای هر نفر چه مقدار است و چه چیزی باید به عنوان فطریه پرداخت شود؟
جواب: مکلف باید برای خودش و کسانی که نان خور او هستند، هر نفری یک صاع (تقریبا سه کیلو) گندم یا جو یا خرما یا کشمش یا برنج یا ذرت و مانند این‌ها به مستحق بدهد و اگر پول یکی از این‌ها را هم بدهد کافی است.
(مبلغ زکات فطره برای سال ۱۳۹۹ شمسی مطابق سال ۱۴۴۱ قمری، بر مبنای قیمت گندم، مبلغ ده هزار تومان می‌باشد.)
آیت الله العظمی سید علی سیستانی
کفاره روزه
مسأله ۱۶۳۰ ـ. در کفاره افطار روزه ماه رمضان، باید یک بنده آزاد کند، یا به دستوری که در مسأله بعد گفته می‌شود دو ماه روزه بگیرد، یا شصت فقیر را سیر کند یا به هرکدام یک مُد که تقریباً «۷۵۰» گرم است، طعام ـ. یعنی گندم یا جو یا نان وو مانند این‌ها ـ. بدهد، و چنانچه این‌ها برایش ممکن نباشد، باید به قدر امکان تصدّق دهد، و اگر ممکن نیست، استغفار نماید؛ و احتیاط واجب آن است که هر وقت بتواند، کفاره را بدهد.
مسأله ۱۶۳۱ ـ. کسی که میخواهد دو ماه روزه کفاره ماه رمضان بگیرد، باید یک ماه تمام و یک روز از ماه بعد را پی‌درپی بگیرد، و همچنین بقیه ماه بعد را باید بنا بر احتیاط واجب پی‌درپی بیاورد. بله اگر مانعی پیش آید که عرفاً عذر شمردهه شود می‌تواند آن روز را نگیرد و با ارتفاع عذر دوباره ادامه دهد.
مسأله ۱۶۳۲ ـ. کسی که میخواهد دو ماه روزه کفاره ماه رمضان بگیرد، نباید موقعی شروع کند که میداند در بین یک ماه و یک روز، روزی باشد که مانند عید قربان، روزه آن حرام است، یا روزه آن واجب است.
زکات فطره
مسأله ۲۰۰۳ ـ. کسی که موقع غروب شب عید فطر، بالغ و عاقل است، و بیهوش و فقیر و برده نیست، باید برای خودش و کسانی که نانخور او هستند، هر نفری یک صاع که گفته می‌شود تقریباً سه کیلو است از غذا‌های معمول در شهرش مانند گندم یا جو یا خرما یا کشمش، یا برنج یا ذرّت به مستحق بدهد، و اگر بجای آن پول هم بدهد، کافی است، و احتیاط لازم آن است که از غذا‌هایی که در شهرش معمول نیست ندهد هرچند گندم یا جو، یا خرما یا کشمش باشد.
مسأله ۲۰۰۴ ـ. کسی که مخارج سال خود و عیالش را ندارد و کسبی هم ندارد که بتواند مخارج سال خود و عیالش را بگذراند، فقیر است و دادن زکات فطره بر او واجب نیست.
مسأله ۲۰۰۵ ـ. انسان فطره کسانی را که در غروب شب عید فطر نانخور او حساب میشوند باید بدهد، کوچک باشند یا بزرگ، مسلمان باشند یا کافر، دادن خرج آن‌ها بر او واجب باشد یا نه، در شهر خود او باشند یا در شهر دیگر.
مسأله ۲۰۰۶ ـ. اگر کسی را که نانخور اوست و در شهر دیگر است وکیل کند که از مال او فطره خود را بدهد، چنانچه اطمینان داشته باشد که فطره را می‌دهد، لازم نیست خودش فطره او را بدهد.
مسأله ۲۰۰۷ ـ. فطره مهمانی که پیش از غروب شب عید فطر وارد شده، و شب را نزد او مانده و نانخور او ـ. هرچند موقتاً ـ. حساب می‌شود، بر او واجب است.
مسأله ۲۰۰۸ ـ. فطره مهمانی که بعد از غروب شب عید فطر وارد می‌شود در صورتی که نانخور او حساب شود ـ. بنا بر احتیاط ـ. بر او واجب است و الاّ واجب نیست، و کسی را که انسان برای افطار شب عید دعوت می‌کند نانخور به حسابب نمی‌آید، و فطره‌اش بر صاحبخانه نیست.
آیت اللّه العظمی نوری همدانی
میزان زکات فطره طبق نظر آیت اللّه العظمی نوری همدانی شرح ذیر می‌باشد:
معظم له قوت غالب را ملاک ندانسته و پرداخت سه کیلوگرم از هر کدام از خوراکی‌های که در رساله عملیه بعنوان زکات فطره ذکر شده است؛ همانند برنج یا گندم و یا قیمت آن را برای هر فرد کافی می‌دانند.
طبق تحقیقات انجام شده میانگین قیمت گندم برای هر فرد ١٠٠٠٠ (ده هزار تومان) و قیمت برنج برای هر فرد حدود ٥٠٠٠٠ (پنجاه هزار تومان) می‌باشد.
لازم بذکر است که مقلدین محترم باید طبق قیمت منطقه‌ای خود محاسبه نمایند و اگر در بعضی از مناطق قیمت کمتر یا بیشتر بوده به همان عمل کنند.
آیت الله العظمی مکارم شیرازی
بر اساس نظر آیت الله العظمی مکارم شیرازی، زکات فطره امسال بر مبنای قوت غالب گندم، مبلغ ده هزار تومان (۱۰۰۰۰ تومان) و بر مبنای قوت غالب برنج، مبلغ سی هزار تومان (۳۰۰۰۰ تومان) اعلام شده است. مؤمنین در انتخاب هر یک از این موارد مخیر هستند.
لازم به ذکر است که براساس مسأله ۱۶۹۲ رساله توضیح المسائل آیت الله العظمی مکارم شیرازی، زکات فطره بر تمام کسانى که قبل از غروب شب عید فطر بالغ و عاقل و غنى باشند واجب است، یعنى باید براى خودش و کسانى که نان خور او هستند، هر نفر به اندازه یک صاع (تقریباً سه کیلو) از آنچه غذاى نوع مردم آن محل است، اعم از گندم و جو یا خرما یا برنج یا ذرّت و مانند این‌ها به مستحق بدهد و اگر پول یکى از این‌ها را بدهد کافى است.
در ضمن بنابر فتوای ایشان اگر کسى فقط در افطار شب عید فطر میهمان دیگرى باشد فطریه او به عهده خودش است.
آیت الله العظمی صانعی
دفتر آیت الله العظمی صانعی در اطلاعیه‌ای اعلام کرد:
* فطریه برای هر نفر به قیمت گندم ۱۱۰۰۰ تومان (یازده هزار تومان)
* فطریه برای هر نفر به قیمت برنج ۵۰۰۰۰ تومان (پنجاه هزار تومان)
* کفاره یک روز قضای روزه عذر ۳۰۰۰ تومان (سه هزار تومان)
* کفاره یک روز قضای روزه عمد (اطعام ۶۰ فقیر- معادل ۶۰ روز) ۱۸۰۰۰۰ تومان (یکصدو هشتاد هزار تومان)
میزان کفاره
یک مد طعام تقریباً هفتصد و پنجاه گرم، که در کفّاره یا فدیه منحصراً باید به فقرا نان، گندم و امثال این دو از اطعمه داده شود و قیمت کفایت نمی‌کند؛ مگر آنکه پول را به او بدهد که او وکالتاً، طعام تهیّه کند و وثوق به تهیّه آن نیز داشته باشد.
مبلغ آن (قیمت گندم) در سال ۱۳۹۹ بابت کفاره غیر عمد تقریبا ۳۰۰۰ تومان (سه هزار تومان) و کفاره عمد (معادل ۶۰ روز) ۱۸۰۰۰۰ تومان (یکصدو هشتاد هزار تومان) می‌باشد.
میزان زکات فطریه
مقدار زکات فطره تقریباً سه کیلوگرم گندم، جو، خرما، کشمش و هم چنین برنج می‌باشد که امروزه جزء قوت غالب است، و پرداختن قیمت هرکدام از آن‌ها به قیمت بازار همان محل هم کافی است.
در حال حاضردر اکثر شهر‌های ایران قیمت سه کیلوگرم گندم تقریباً ۱۱۰۰۰ تومان (یازده هزار تومان) و قیمت سه کیلوگرم برنج ۵۰۰۰۰ تومان (پنجاه هزار تومان) می‌باشد که پرداخت آن مجزی و برائت ذمه با آن حاصل می‌شود.
فتوای آیت الله العظمی صانعی در مورد حکم پرداخت فطریه قبل از عید فطر
سؤال: آیا می‌توان فطریه را قبل از عید فطر پرداخت نمود.
پاسخ: همچنان که جمعی از علماء متقدم و متأخر قائل شده اند پرداخت آن در ماه رمضان و قبل از عید فطر مانعى ندارد «قضاءً لصحیحة الفضلاء: ... و هو فی سعة ان یعطی‌ها من اول یوم یدخل من شهر رمضان الی آخره.» وسائل الشیعة، ج. ۹، ص. ۳۵۴، ح. ۴
آیت الله العظمی صافی گلپایگانی
نظر مرجع عالیقدر آیت‌الله‌العظمی صافی گلپایگانی، پیرامون میزان زکات فطره و کفاره روزه به شرح ذیل می‌باشد:
مؤمنان مبلغ معادل یک صاع (۳ کیلوگرم) گندم یا برنج را به عنوان قوت غالب جهت زکات فطره بپردازند.
کفاره روزه غیرعمدی، برای هر روز، یک مد (حدود ۷۵۰ گرم) طعام مثل گندم است.
کفاره عمدی، برای هر روز افطار عمدی، اطعام شصت مسکین؛ هرکدام یک مد (حدود ۷۵۰ گرم) طعام، مثل گندم پرداخت شود.
آیت الله العظمی شبیری زنجانی
نظر دفتر آیت‌الله‌العظمی شبیری زنجانی درباره مبلغ زکات فطره و کفاره روزه:
۱- شخصی که پرداخت زکات فطره بر او واجب است باید برای خودش و کسانی که نانخور او هستند، هر نفری یک صاع (تقریبا ۳کیلو و ۶۰۰گرم) از خوراکی‌های رایج در منطقه خود (مانند گندم، برنج و ...) یا مبلغ آن را به عنوان فطریه بپردازد.
دفتر آیت‌الله‌العظمی شبیری زنجانی، مبلغ ۱۲ هزارتومان را بابت فطریه هر نفر به‌حساب قیمت گندم تعیین کرده است.
۲-با توجه به اینکه قیمت گندم و برنج در شهر‌های مختلف، ممکن است اندکی متفاوت باشد، لذا مؤمنین می‌توانند معادل مقادیر مذکور را بر طبق قیمت محل زندگی خود، محاسبه و پرداخت نمایند.
۳-کفاره افطار غیر عمدی برای هر روز، یک مد طعام (حدود ۹۰۰گرم به‌حساب گندم) است که در صورت اطمینان می‌توان قیمت آن را به مسکین داد تا به وکالت از مکلف، برای خودش این مقدار طعام بخرد. بر این اساس، دفتر آیت‌الله‌العظمی شبیری زنجانی، مبلغ ۳۰۰۰ ومان را برای کفاره افطار غیر عمدی و مبلغ ۱۸۰ هزار تومان را برای افطار عمدی هر روز تعیین کرده است که به مصرف آن می‌رساند.
۴-موارد مصرف زکات فطره با موارد مصرف زکات مال تفاوتی ندارد؛ هر چند احتیاط مستحب آن است که فقط به فقرای شیعه بلکه فقط به مساکین (یعنی فقرای به شدت نیازمند) پرداخت شود.
۵-کسی که نماز عید فطر می‌خواند باید فطریه را پیش از نماز عید پرداخت کند و یا به این نیت کنار بگذارد، ولی اگر نماز عید نمی‌خواند باید تا غروب روز عید فطر، زکات فطره را پرداخت کند یا کنار بگذارد.
آیت الله العظمی وحید خراسانی
در اطلاعیه دفتر این مرجع تقلید آمده است: در پی سؤالات مکرر از مبلغ فطریه برای هر نفر، به اطلاع می‌رساند: میزان زکات فطره برای هر نفر، سه کیلوگرم گندم است که مکلّف می‌تواند پول آن را طبق قیمت گندم محل خودش محاسبه و به فقیر بپردازد.
در بعضی شهر‌ها مبلغ هر کیلوگرم گندم ۴۰۰۰تومان است؛ لذا این دفتر میزان زکات فطره را به احتساب سه کیلوگرم گندم۱۲٠۰٠ تومان قبول می‌کند.
در مسأله۲۰۳۱ توضیح المسائل در مورد مصرف زکات فطره چنین بیان شده است: مشهور فرموده اند: مصرف زکات فطره، مصرف زکات مال (مسأله ۱۹۴۲) است، ولی احتیاط واجب آن است که به فقرا داده شود، و باید این فقیر شیعه دوازده امامی باشد، مگر این که مؤمنی پیدا نشود، در این صورت به غیر ناصبی هم می‌شود داد.
آیت الله العظمی علوی گرگانی
بر اساس اعلام دفتر آیت‌الله سید محمدعلی علوی گرگانی از مراجع تقلید، زکات فطره امسال بر مبنای قوت غالب (برای هر نفر سه کیلوگرم) گندم مبلغ ۱۰۰ هزار ریال و برنج مبلغ تقریبی ۵۰۰ هزار ریال است. مؤمنین در انتخاب هر یک از آن‌ها مخیر هستند.
آیت الله العظمی بیات زنجانی
در اطلاعیه دفتر این مرجع تقلید نیز آمده است:
میزان فطریه واجب بر هر نفر، سه کیلوگرم قوت غالب بوده و این قوت غالب برای افراد مختلف متفاوت است.
برای مثال افرادی که در طول سال بیشتر برنج مصرف می‌کنند، بهتر است برای هر نفر سه کیلو برنج و یا قیمت معادل آن را بپردازند و یا اگر در طول سال بیشتر گندم مصرف می‌کنند، بهتر است سه کیلو گندم و یا قیمت معادل آن را بپردازند.
مکلفین در صورت شناخت افراد مؤمن تهی دست و مستمند جامعه که می‌تواند از همسایگان، اقوام و آشنایان نیز باشد، می‌توانند زکات فطره و یا مبلغ معادل آن را به ایشان برسانند و در غیر اینصورت، آن را در اختیار مرجع تقلید خود قرار دهند تا به مصارفش برسد.
لازم به توضیح است که مطابق نظر حضرت آیت الله العظمی بیات زنجانی برای حفظ شأن و منزلت افراد، می‌توان زکات فطره را به آنان رساند و به زکات بودن این مبلغ یا جنس، اشاره‌ای نکرد.
