فراز: کمیسیون بهداشت پیگیر نحوه هزینه‌کرد یک میلیارد یورو برای مقابله با ویروس کووید19 است، یک سوم از یک میلیارد یورو برداشت شده از صندوق توسعه ملی به وزارت بهداشت رسیده است.
«یک میلیارد یورو صندوق توسعه ملی چه شد؟» این سوالی بود که وزیربهداشت خیلی زود یعنی اواسط اردیبهشت ماه مطرح کرد. مدتی بعد از اینکه مقام معظم رهبری با اختصاص این مبلغ برای مقابله با کرونا موافقت کردند. کمی بعد از این پرسش گلایه‌آمیز هم بود که رییس سازمان برنامه و بودجه به آن پاسخ داد و از تخصیص اعتبار خبر داد. اما وقتی که در تیرماه از وزیر بهداشت درباره سرنوشاز صندوق ذخهت یک میلیارد یورو سوال شد او پاسخ داد که یک سوم از این مبلغ به وزارت بهداشت رسیده است. این را اعضای کمیسیون بهداشت مجلس می‌گویند. حالا آنها به گفته خودشان پیگیر نحوه تخصیص این پول به بخش‌های متاثر از کرونا هستند. به طور مثال از جمله بخش‌های کلیدی که وضعیت بحرانی دارد حمل و نقل عمومی است. یک میلیارد یورو با ارز نیمایی رقمی معادل 19 هزار میلیارد تومان است. یک سوم این رقم حدود 6 هزار میلیارد تومان است و این یعنی هنوز دو سوم از پول برداشتی از «صندوق توسعه ملی» باقی مانده. حالا این سازمان برنامه و بودجه است که باید هزینه‌کردهای این پول مشخص کند. به گفته فاطمه محمدبیگی دبیر کمیسیون بهداشت گزارش این هزینه‌کرد از نهادهای مختلف خواسته شده و تا هفته آینده پاسخ گزارش‌ها به کمیسیون می‌رسد. باید دید که از فروردین ماه تاکنون چه بر 19 هزار میلیارد تومان بودجه مختص کرونا گذشته است. در حالی که تا لحظه تنظیم این گزارش مجموع بیماران کووید۱۹ در کشور به ۲۵۵ هزار و ۱۱۷ نفر رسید.
از موافقت مقام معظم رهبری تا دستور روحانی
هجدهم فروردین رییس جمهوری از موافقت مقام معظم رهبری با برداشت یک میلیارد یورو از صندوق توسعه ملی خبر داد. این مبلغ قرار بود صرف مقابله با ویروس کرونا شود. همان روز حسن روحانی در نامه‌ای به رییس سازمان برنامه و بودجه نوشت: «نیازهای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از این منبع تامین و حتی الامکان از تولیدات داخلی و با استفاده از شرکت‌های دانش بنیان اقدام شود. همچنین کمک های لازم به صندوق بیمه بیکاری ظرف هفته آینده انجام و جزئیات طرح در ستاد اقتصادی دولت مطرح شود.» اما این یک میلیارد یورو ابتدا باید در بانک مرکزی تبدیل به ریال می‌شد. بانک مرکزی در آن مقطع بخشی از یک میلیارد یورو را تبدیل به ریال کرد و در اختیار سازمان برنامه و بودجه گذاشت. نکته قابل توجه اینجاست که در آن مقطع تصور بر این بود که با رسیدن فصل گرما ویروس کرونا رفته‌رفته ریشه کن خواهد شد. تصوری که درست نبود و این بیماری پس از یک دوره فروکش کردن، در ایران اوج گرفت.
یک سوم سهم وزارت بهداشت تا امروز
آخرین دریافتی وزارت بهداشت طبق گفته سعید نمکی یک سوم از یک میلیارد دلار بوده است. با این همه جدول هزینه‌کرد وزارت بهداشت در این زمینه وجود ندارد. البته نمکی در جلسه کمیسیون بهداشت گفته که سعی شده با این مبلغ نیازهای اولیه وزارت بهداشت تامین شود. اعضای کمیسیون هم می‌گویند که پیگیر نحوه تخصیص بودجه در نظر گرفته شده هستند. دبیر کمیسیون نیز از گزارش آتی نهادهای ذی ربط در این باره خبر می‌دهد. بحث نحوه تخصیص 19 هزار میلیارد تومان در مجلس دهم آغاز شد. بر این اساس قرار بوده که این اعتبار به همه عرصه‌های تحت تاثیر قرار گرفته از کرونا اختصاص پیدا کند. طبق آخرین گفته محمدباقر نوبخت رییس سازمان برنامه و بودجه چهار هزار و 200 میلیارد تومان برای 15 برنامه به وزارت بهداشت اختصاص پیدا کرده. مجموعا هزار و 500 میلیارد تومان به صندوق بیمه بیکاری واریز شده و هزار و 500 میلیون نیز به بودجه بیمارستان‌های درگیری با کرونا بوده است. باید دید بانک مرکزی در مرحله بعدی چه میزان از این پول را به ریال تبدیل می‌کند. به نظر می‌رسد حدود 12 هزار میلیارد از این پول همچنان باقی مانده است.
حمل و نقل در آستانه فاجعه
وزارت بهداشت و درمان هر چند در خط مقدم مقابله با کرونا قرار دارد اما تنها بخش بحران‌زده محسوب نمی‌شود. در مقیاس کلان اقتصاد آسیب بسیار زیادی را دیده و در مقیاس جزیی‌تر یکی از این بخش‌های کلیدی در معرض فاجعه، حمل و نقل شهری است. در پایتخت روزانه میلیون‌ها نفر در حال تردد هستند و فلج شدن حمل و نقل عمومی ضربه سنگینی به بخش‌های مختلف وارد می‌کند. در چنین شرایطی محمد علیخانی رییس کمیسیون عمران و حمل و نقل شهردرای می‌گوید که با وجود درخواست‌ها تاکنون هیچ کمکی به شهرداری در این زمینه نشده است. به گفته علیخانی پس از شیوع کرونا نه تنها حوزه حمل و نقل اعم از مترو، اتوبوسرانی و تاکسیرانی و سایر حوزه‌های مرتبط دچار خسارت سنگینی شدند بلکه هزینه‌های آنها هم افزایش پیدا کرد: «هزینه‌های ضدعفونی کردن روزانه بر اساس پروتکل وزارت بهداشت در حوزه حمل و نقل، به هزینه‌های سابق اضافه شده است. البته تاکسی‌ها خصوصی هستند اما تاکسیرانی نیز مجبور است بخشی از اقلام ضدعفونی را تامین کند. توجه کنید که تاکنون حدود 44 نفر از رانندگان حمل و نقل عمومی جان باختند و حدود 300 نفر دچار کرونا شدند. در مجموع خسارت‌های زیادی به حوزه حمل و نقل وارد شد. اما متاسفانه تا کنون هیچ کمکی از محل کمک‌هایی که برای کرونا در نظر گرفته شده به حمل و نقل نشده است.» به گفته علیخانی دولت حتی بدهی‌های گذشته خود به حمل و نقل عمومی را هم نپرداخته است. هزینه‌های بلیت اتوبوس و مترو از طریق یارانه تامین می‌شود. دولت سال 98 از 950 میلیارد تومان هزینه یارانه فقط 25 میلیارد را پرداخت کرده است. همین مبلغ نیز به به گفته اعضای شورای شهر به دلیل راهپیمایی اربعین به شهرداری پرداخت شده است. دولت حتی سهم شهرداری از هزار و 200 میلیارد جریمه وصول شده سال 98 را هم پرداخت نکرده است. رییس کمیسیون عمران و حمل و نقل شهرداری می‌گوید: «همه می‌دانیم که وضعیت اقتصادی و مالی کشور خوب نیست اما باید به فکر شهرداری هم بود. وقتی درآمدهای قانونی شهرداری پرداخت نشود نمی‌توان انتظار بهبود خدمات شهری را داشت. هر چند مسوولان با سختی و مشقت بسیار در حال اداره این بخش هستند و با چنگ و دندان آن را حفظ کردند.» به گفته علیخانی وضعیت حمل و نقل عمومی بحرانی است و همه تلاش‌ها برای جلوگیری از فاجعه به کار بسته شده.
حمل و نقل شهری همانطور که گفته شد فقط یکی از بخش‌های بحران‌زده پس از کروناست. به نظر می‌رسد با توجه به وضعیت اقتصادی و تحریم‌های یک جانبه آمریکا نحوه هزینه‌کرد یک میلیارد یورو از صندوق توسعه ملی اهمیت زیادی پیدا کرده است.
