روزنامه اینترنتی فراز نوشت: انبارنفت شهران یک خطر بالقوه است. حتی برخی می‌گویند یک بمب ساعتی است. انبار بزرگ نگهداری مخازن نفت در پایتخت که روی گسل هم واقع شده و به فاصله کمتر از یک کیلومتری آن خانه‌های مسکونی ساخته شده‌اند. گفته شده که هر روز حدود 300 تانکر 30 هزار لیتری حمل سوخت به این انبار رفت‌وآمد می‌کنند؛ چیزی در حدود نه میلیون لیتر نفت. البته بنزین مصفری پایتخت رقمی بیش از این‌ها است. محمود میرلوحی عضو شورای شهر تهران به «فراز»می‌گوید که روزانه حدود 20 میلیون لیتر بنزین در پایتخت جابه‌جا می‌شود. این حجم زیاد بنزین نیز تنها در انبار نفت شهران متمرکز است. حالا فاجعه بیروت دوباره توجهات را به این انبار معطوف کرده و به گفته رییس کمیسیون برنامه وبودجه شهرداری قرار است چهارشنبه جلسه‌ای با مسوولان وزارت نفت و شورای عالی شهرسازی در این باره برگزار شود. مجید فراهانی حتی از مصوبه شورای عالی شهرسازی خبر داده که پنج سال قبل خواستار انتقال انبارنفت شهران از پایتخت شده بود. این شورا جزیی از وزارت راه و شهرسازی است و بنابراین مصوبه آن مصوبه دولت محسوب می‌شود. در سوی دیگر اما مسوولان وزارت نفت تنها به این جمله اکتفا کردند که انبارنفت شهران «ایمن» است و نمی‌توان نیاز سوخت‌رسانی پایتخت را نادیده گرفت. حال سوال اینجاست که چطور باید ایمنی این مرکز را سنجید و انتقال آن به خارج از پایتخت چقدر اجرایی است؟
میرلوحی: به زودی به راه‌حل می‌رسیم
میرلوحی در گفت‌وگو با «فراز» توضیح می‌دهد که موضوع انبارنفت شهران از مدت‌ها قبل در شورای شهر مطرح بوده است. به گفته او پس از حساسیت دوباره افکار عمومی حتی رایزنی‌ها با مسوولان وزارت نفت بیشتر شده: «تهران حدود یک چهارم بنزین کشور را مصرف می‌کند. شش میلیون وسیله نقلیه وجود دارد و حدودا روزی هزار کامیون باید به پمپ بنزین‌ها سوخت برساند. روش‌های مختلفی بحث شده تا طرحی اجرا شود که این سوخت‌رسانی به شکلی ایمن‌تر، اقتصادی‌تر و با توجه بیشتر به محیط‌زیست انجام شود.» او می‌گوید فرمول بهینه رساندن سوخت از خارج شدن چه از طریق پالایشگاه در آینده نزدیک نهایی می‌شود. میرلوحی می‌گوید: «همین اتفاق برای مسئله فاضلاب تهران نیز رخ داد. این موضوع رفته‌رفته با در نظر گرفتن ابعاد مختلف آن اجرایی شد. تصفیه خانه‌های منطقه‌ای با لحاظ کردن موضوعاتی مثل فرونشست زمین، آب‌رسانی به فضای سبز در نظر گفته شد. در سوخت نیز به همین‌گونه است. بحث‌هایی در این باره مطرح شده است و به نظر می‌آید راه‌حل آن به زودی مطرح می‌شود.» به گفته میرلوحی انتقال سوخت از طریق لوله‌کشی و پهنه‌بندی در سطح شهر یکی از این راه‌ها است: «نباید همه مخازن یک جا باشد و اصل ذخایر نیز بیرون تهران باشد که بتوان سریع‌تر آن‌ها را جابه‌جا کرد. روشی که ایمن است و نیاز سوخت‌رسانی تهران را هم تامین می‌کند.»
شهران و حوادثی که می‌توانست فاجعه باشد
نخستین زنگ خطر دوباره انبارنفت شهران را مجید فراهانی رییس کمیسیون برنامه و بودجه شهرداری به صدا درآورد. از سال‌ها قبل اما حوادثی در این انبار رخ داده بود که هر یک می‌توانست به فجایعی بزرگ تبدیل شود. به گفته فراهانی سال ۸۷ یکی از این تانکرهای ۳۰ هزار لیتری بنزین در بلوار شهران واژگون شد و سوخت آن، اطراف خانه‌های مسکونی تخلیه شد. ۲۹ فروردین و اسفند سال ۸۵ هم دو حادثه مشابه در شهران رخ داد. از جمله خطرناک‌ترین این حوادث نیز سال 95 رخ داد. وقتی تانکر 32 هزار لیتری سوخت در میدان دوم شهران، از شلوغ‌ترین نقاط آن منطقه سرنگون شد. این اتفاق به آتش‌سوزی منجر نشد و فاجعه اتفاق نیفتاد. البته این پایان ماجرا نبود. در همان سال در شهران لوله گاز در نزدیکی تونل مترو منجفر شد و گودالی 100 متری به وجود آورد. با این حال آتش‌نشانان در عرض دو ساعت آتش را خاموش کردند. در همه این حوادث نقطه مشترکی وجود داشت؛ با وجود مخازن عظمیم نفت هر یک می‌توانست تبدیل به انفجاری مهییب همراه با صدها کشته و زخمی شود.
از همان سال شورای شهر چهارم پیگیر مسئله انبارنفت شهران شد. در ادامه موضوع به سطح شورای هماهنگی ستاد مدیریت بحران شهر که زیر نظر وزارت کشور است و شورای عالی شهرسازی رسید. سرانجام مصوبه‌ای درباره لزوم انتقال انبارنفت صادر شد. اما وزارت نفت وارد عمل شد و جلوی اجرای این مصوبه را گرفت. پس از این موضوع ایمن‌سازی انبار نفت مطرح شد و گفته می‌شود وزارت نفت برای آن هزینه زیادی کرده است.
ایمن‌سازی یا انتقال از شهر؟
حالا پس از گذشت حدود چهار سال شرکت نفت ایمن نبودن مرکز انبار را نمی‌پذیرد. کرامت ویس کرمی مدیرعامل شرکت ملی پخش فراورده های نفتی ناایمن بودن مرکز انبارنفت شهرا گفته که «استانداردهای ایمنی لازم را دارد و وجود آن برای سوخت رسانی ایمن و مطمئن درسطح تهران حیاتی است.» به گفته این مدیر شرکت نفت طی سالیان گذشته مکاتباتی انجام شده و جلسات کارشناسی و مدیریتی درون و برون سازمانی با هماهنگی و همکاری دستگاه های ذی ربط انجام شده که «در تمامی این جلسات با مباحثی که مطرح شده ضرورت وجود انبار نفت در آن نقطه و رعایت استانداردهای فنی وایمنی مورد توجه قرار گرفته است.» مجید فراهانی رییس کمیسیون برنامه و بودجه شهرداری اما نظر دیگری دارد. او که با انتشار متنی بار دیگر افکار عمومی را متوجه خطر انبارنفت شهران کرد،در این زمینه نوشت: «… حتما در اقصی نقاط گمرک‌های رسمی و یا اسکله‌های غیر رسمی، در مناطق ویژه اقتصادی و یا بنادر ساحلی و غیرساحلی کشور انبارهای مشابه انبار مواد شیمیایی بیروت یافت می شود که از این پس باید به عنوان یک بمب ساعتی نگریسته شود؛ اما علاوه بر اماکن یاد شده انباشت مواد شیمیایی در بطن و مرکز شهرها و اماکن مسکونی خطر آفرین تر است. او نوشت که «به عنوان یک مثال به انبار نفت محله شهران که یک بمب هیدروژنی داخل شهر و بر روی گسل زلزله مشا بنا شده توجه کنیم که انبار نفت شهران با مخازنی غول پیکر درست در بطن بافت مسکونی شمال غرب تهران در محله شهران قرار گرفته…» رئیس کمیته بودجه شورای شهر تهران تاکید کرد: «فقط کافی است یکی از تانکرها یا خودروی حمل آن هنگام سوخت گیری در کنار مخازن دچار حادثه شود، آنگاه با انفجار سریالی مخازن سوخت یکی پس از دیگری فاجعه ای بزرگ‌تر از بیروت به سر تهران می‌آید.» به گفته فراهانی با توجه به این شرایط خروج انبارهای شیمیایی از شهرها نه «مطالبه‌ای محلی» بلکه «مطالبه‌ای ملی» است.
وزارت نفت کوتاه می‌آید؟
انبارنفت شهران البته تنها انباری در تهران نیست که در آن مواد شیمیایی نگهداری می‌شود. نیروگاه بعثت وزارت نیرو در شهرک بعثت در جنوب تهران واقع شده است. این نیروگاه نیز در سال‌های 46 و 47 به بهره‌بردای است. یعنی زمانی که شهر در آن منطقه به شکل امروزی گسترش پیدا نکرده بود. درست مثل انبارنفت شهران که در سال 1353 در منطقه حاشیه شهر ساخته شد. حالا اما با گسترش تهران هر دو این مناطق به نقاطی مسکونی و البته پر رفت و آمد تبدیل شده‌اند. با این حال در چنین شرایطی برخی انتقال این مراکز را امکان‌پذیر نمی‌دانند و بسیاری نیز بر این باروند که راهی جز انتقال این مراکز به خارج از شهر وجود ندارد. باید دید که شورای شهر پنجم در آخرین سال فعالیت خود درباره موضوع انبارنفت شهران و دیگر مراکزی که خطری بالقوه محسوب می‌شوند چه خواهد کرد.
