خاطرات مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی از سال ۱۳۷۱ تا ۱۳۷۶، هر شب منتشر میشود. پیشتر، خاطرات «آیت الله» از سال ۵۸ تا ۷۱ در سرویس تاریخ «انتخاب» منتشر شده بود.
سرویس تاریخ «انتخاب»: متن کامل خاطرات ۷۱ تا ۷۶ (که به صورت اختصاصی در «انتخاب» منتشر میشود) در زیر آمده است
سال ۱۳۷۱
آقاى [محمدحسن]رحيميان، معاون بنياد شهيد آمد. گزارش وضع موجود و كمبود اعتبارات در مقابل توقعات زياد خانواده‌هاى شهدا و برنامه‌اش براى آينده را گفت. قرار شد حكم سرپرستى را صادر كنم. كار بسيار مشكلى است؛ حدود چهارصد هزار نفر پدر و مادر، حدود شصت هزار نفر همسر، حدود يكصد و پنجاه هزار فرزند و تعداد زيادى برادر و خواهر و توقعات درخصوص مسكن و تحصيل و مداوا و سفر و اسباب منزل و وسيله نقليه و خدمات فرهنگى دارند.
سفير جديد پاكستان براى تقديم استوارنامه آمد. آقاى [حميد] ميرزاده، [معاون اجرايي رييس‌جمهور]آمد. گزارش بررسى تقاضاهاى دو استان همدان و زنجان و موارد انتخاب شده براى كمك عمرانى را آورد. در سفر به اين دو استان، بيش از چهارهزار نامه مردمي داشته‌ايم. افتتاح بندر خرمشهر را گزارش داد و در مورد اختلاف نظر با استاندار جديد خوزستان براى شيوه بازسازى و همچنين مقدمات سفر به چين مطالبي گفت.
شوراى عالى ادارى جلسه داشت. كم كردن تشريفات و بوروكراسى گمركات و اجازه ساختمان در شهرها تصويب شد. عصر در جلسه هيأت دولت شركت كردم. گزارش اقدامات در مناطق محروم را دادند. تعطيلى روز شهادت امام رضا(ع) در قم و چند مصوبه ديگر داشتيم.
با اعضاى هيأت دولت به مجلس رفتيم. با نمايندگان نشست خوبى داشتيم. شانزده نفر از نمايندگان، هر يك به مدت سه دقيقه نظرات و سئوالاتى كه خيلى مؤدب و خاضعانه ادا شد، مطرح كردند. آقاى [علي‌اكبر] ناطق [نوري، رييس مجلس شوراي اسلامي] خيرمقدم گفت و من جواب سئوالات را گفتم و سياست كشور را توضيح دادم. نماز جماعت به امامت من برگزار شد. شام مهمان‌شان بوديم. مراجعات و نامه‌هاى فراوانى دارند.
شب براى انجام كارها در دفترم ماندم كه براى مسافرت آماده باشم. در گزارش‌ها، تصميم نهايى آمريكا و فرانسه و انگليس براى كنترل هوايى جنوب عراق و مخالفت دولت اين كشور و احتمال برخورد، مهم است.
سال ۱۳۷۲
[آقای سعد مصطفی مُجبر]، سفير ليبى آمد و نامه آقاى [معمر] قذافى، [رهبر ليبي] را در مورد تهديدهاى اخير آمريكا و انگليس و فرانسه و اولتيماتوم تشديد محاصره اقتصادى در صورت عدم تحويل متهمان اسقاط هواپيما براى محاكمه در آمريكا و انگلستان آورد. در اين نامه از موضع زورگويانه غربى‌ها انتقاد شده و براى رفع شر آنها استمداد کرده است. وقت خصوصى خواست و تقاضا نمود كه مشكل ناپدید شدن آقاى سيد موسى صدر را كه مشكل ليبى در رابطه با لبنان و شيعيان شده حل كنيم. دلداريشان دادم و گفتم اگر تسليم خواسته آنها بشوند، در مواجهه با مسايل متهم تر خواهند شد.
آقاى [حسین] موسويان، سفيرمان در آلمان آمد. گزارش كار داد و از ضعف عملكرد بانك مركزى در اداره تعهدات خارجى و برخورد مناسب براى حل مشكلى كه خودشان به وجود آورده‌اند، انتقاد كرد و گفت امكان حل است. اجازه دادم كه پيگيرى كند. در مورد سفر به برونئى همراه ياسر پرسيد. گفتم بى تناسب است و بايد سفراى ذيربط در آنجا باشند.
آقاى [سید حسن] ربانى، نماينده رهبرى در سيستان و بلوچستان براى اهل سنت آمد. نظراتى در مورد كيفيت برخورد با اهل سنت از طريق كنترل مولوى‌ها و تحويل گرفتن ريش سفيدها و كنترل انتخاب نماينده‌هاى مجلس و جذب بيشتر جمعيت غيربومى و پرورش نيروهاى وفادار بومى براى مسئوليت‌ها و ضرورت هماهنگى بخش‌هاى مختلف نظام براى اجراى اين سياست ارايه داد.
اعضاى كميسيون توليد آمدند. تسهيلاتى براى ورود مواد و قطعات توليدى و تأمين نقدينگى صنايع گرفتيم. وزراى صنعتى با بانك مركزى و وزارت اقتصاد اختلاف نظر دارند.
تلفنى به [آقای ولایتی]، وزير امور خارجه گفتم مى‌توانند براى عبور رزمندگان افغانى به آذربايجان اقدام كنند. دو طرف خواسته‌اند، سلاح و مهمات بدهند و براى حفاظت سايت سد خداآفرين در آذربايجان در مقابل ارامنه اقدام كنند. آقاى فروزنده، [وزیر دفاع]، اطلاع داد كه معامله سى ميليون دلارى سلاح و مهمات با آذرى‌ها انجام شده است.
عصر سرى به منزلمان در جماران زدم. عفت تنهايى مشغول چيدن اسباب خانه بود؛ كمى كمك‌اش كردم. كار مشكلى دارد. شب بستگان میهمانمان بودند.
سال ۱۳۷۳
ديشب كسى جز من در منزل نبود. تنها صبحانه خوردم و از قورمه‌هایى كه آقاى نيازُف سوغات آورده بود، استفاده كردم. ديشب هم شام نخورده بودم؛ چون عصرانه ديروز، از همين قورمه‌ها كه دوست دارم، خورده بودم. شبيه قورمه‌هايى است كه در كودكى، در بهرمان نوق خودمان درست مى‌كرديم. به همين جهت بيشتر مورد علاقه است. آقاى نيازُف گفت در سفر گذشته، فهميده بود من دوست دارم، قبل از آمدن، گوسفندى كشته‌اند و قورمه كرده و درون سيرابى آن گذاشته‌اند. ما قبلاً در پوست گوسفند مى‌گذاشتيم.
براى مراسم عيد ميلاد [حضرت رسولاکرم(ص)]، به دفتر رهبرى در حسینيه رفتم. من صحبت كوتاهى كردم و صحبت مفصل رهبرى را هم شنيدم؛ هر دو نفر به آمريكا حمله كرديم، چون ديروز [بیل] كلينتون، [رییس جمهورآمریکا]، به ايران حمله كرده است.
به خانه برگشتم. به پاسداران عيدى دادم. ظهر تنهايى غذا خوردم؛ محسن بعداً رسيد. تمام وقتم، صرف كارها و مطالعه گزارش‌ها و بولتن‌ها شد. شب با محسن رفتيم و دفتر نشر آثارم را ديدم؛ نزديك خانه‌مان است. اسناد را خوب جمع كرده‌اند. فعالیت زيادى شده است. با محسن شام خورديم. عفت و ياسر و كاظم از كرمان برگشتند.
سال ۱۳۷۴
براي مراسم روز كارمند، به تالار وحدت رفتيم. لوح تقدير كارمندان نمونه را دادم. بعد از استماع گزارش آقاي ميرمحمدي، [دبیرکل سازمان امور اداری و استخدامی]، من در اهميت كارمندان و دفاع از حقوقشان و نصيحت به حُسن عمل، صحبت مفصلی کردم. عفت هم آمده بود. اخوي محمد، [معاون اجرایی رییس جمهور] آمد و براي كارهايش مشورت كرد. دكتر حبيبي آمد. براي مسایل اشتغال و هيأت [اعزامی] از پكن و مسایل اداري صحبت شد.
عصر شوراي عالي امنيت ملی جلسه داشت. دكتر [حسن] روحاني، گزارش سفر را داد و دربارة مسایل جديد عراق و در رابطه با اخراج دو كارمندمان از آلمان و مقابله به مثل و در مورد فعالشدن قرارداد نيروگاه بوشهر با روسيه تصميم‌گيري شد.
دكتر روحاني، [دبیر شورایعالی امنیت ملی]، از قول آقاي نيازُف نقل كرد كه بابدل، ریيس كنگره آمريكا، اخيراً به معاونش مرادُف گفته كه تركمنستان براي همكاري با ايران سياست خوبي دارد و گفته شخصاً با عبور لوله گاز تركمنستان از ايران موافقت دارد و فكر مي‌كنند، آمريكا بالاخره بايد با ايران كنار بيايد.
شب جلسه سران قوه - با شام- در دفترم بود. دربارة انتخابات و شوراي مركزي جامعه روحانيت مبارز و محدودكردن دادگاه‌هاي علني صحبت كرديم.
سال ۱۳۷۵
ساعت هشت به دفترم رفتم. تا ساعت نُه صبح كارها را انجام دادم. براى مراسم روز كارمند به تالار وحدت رفتیم. آقاى [سیدمحمد] ميرمحمدى، [دبیرکل سازمان امور اداری و استخدامی کشور] گزارش داد. لوح تقدير كارمندان نمونه را دادم و در مورد اهميت و وظايف و امتيازات كارمندان صحبت كردم. وعده بهتركردن معيشت آنها را دادم. به دفترم برگشتيم.
ستاد [پشتیبانی برنامه] تنظيم بازار، جلسه داشت. نحوه استفاده از ارز صادراتي توسط صادركنندگان را تعيين و اجازه ورود مقدار بيشترى شكر و علوفه را تصويب كرديم. عصر در جلسه هیأت دولت چند مصوبه داشتيم.
شب آيت‌الله خامنه‌اى میهمانم بودند. دربارة تخلف سپاه در موضوع طالبانى‌ها و بارزانى‌ها و وساطت آلمان بين لبنان و اسرایيل و تقويت مجمع تشخيص مصلحت نظام و پيشنهاد سفر من به مجمع عمومى سازمان ملل و سفر آفريقايى من و مسئوليت‌هاى احتمالى من بعد از دوره رياست جمهورى مذاكره كرديم. ديروقت به خانه رسيدم.
سال ۱۳۷۶
آقاى [مهدی]كرباسيان، مديرعامل تأمين اجتماعى آمد. از حمايت‌هاى من قدردانى كرد و گزارشى از رشد خدمات سازمان براى مستمرى‌بگيرها و بازنشستگان داد. از تغيير سياست وزارت بهداشت نگران است و طرح خودگرداني بيمارستانها را غيرقابل برگشت مى‌داند و پيشنهاد دارد كه تأمين اجتماعى مستقل شود يا به ریيس جمهور وصل شود. دفترچه بيمه من و عفت را آورد.
آقاى [مصطفی] هاشمى طبا، [رییس سازمان تربیت بدنی] و معاونان براى قدردانى از حمايت‌هاى من آمدند. نشان آقاى ناظريان را نصب كرديم كه عكس بگيرند. آقاى [رضا] امراللهى، [رییس سازمان انرژی اتمی]، تلفنى گفت آقاى خاتمى پس از ملاقات با رهبرى مى‌گويد كه رهبرى هنوز مخالف ابقای ايشاناند. [آقای علی اکبر طاهایی]، استاندار گيلان آمد و گزارش كار داد.
عصر دكتر [محمدحسین] عادلى، [سفیر ایران در کانادا] آمد. كتابى از دستاوردهاى اقتصاد سال‌هاى اول سازندگى تهيه كرده است. گفت انتخابات ايران، تأثير زيادى در اصلاح نظر غربى‌ها نسبت به ايران داشته كه قبول كنند در ايران دموكراسى واقعى حاكم است و از اينكه من به آسانى انتقال قدرت را پذيرفته‌ام، برايشان بسيار جالب است. پيشنهاد داد كه از اين فضاى خوب، براى اصلاح روابط استفاده شود.
جمعى از ياران حزب جمهورى اسلامى كه مى‌خواهند حزب جديدى به نام حزب تمدن اسلامى تأسيس كنند، براى مشورت و كمك آمدند؛ مشورت را پذيرفتم. دكتر حبيبى، دكتر مكنون و تقديسيان آمدند. نشان آن دو نفر را دادم و با دكتر حبيبى دربارة كارهاى دولت و دبيرخانه مجمع صحبت كرديم. از وضعي كه براى وزيركشور پيش آمده و تذكرى كه رهبرى به آقاى مهاجرانى داده‌اند، نگران است و به اظهارات بعضى از وزراى جديد مثل آقايان [مصطفی] معين، [وزیر فرهنگ و آموزش عالی]، [علی] عبدالعلى‌زاده، [وزیر مسکن و شهرسازی]، [محمد] فرهادى، [وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی] و [حسین] مظفر، [وزیر آموزش و پرورش] انتقاد دارد. گفت، بنا ندارد تا آخر بماند.
فاطى از كانادا تلفنى خبر داد كه به دكتر رفته و براى ضعف بدن، كليه و حنجره‌اش مشغول معالجه است.
