همشهری آنلاین در کزارشی به نقل از لنست نوشت که بر اساس یافته‌های پژوهش IHME که با همکاری دانشگاه واشنگتن انجام شده است، جمعیت جهان پس از ۴۴ سال به اوج می‌رسد و پس از زدن رکورد ۹.۷ میلیارد نفر در سال ۲۰۶۴، با شتابی خیره‌کننده راه سقوط پیش می‌گیرد. اگر آمار باروری در کشورهای مختلف به همین میزان امروز باشد، جهان در سال ۲۱۰۰ میزبان ۸.۸ میلیارد نفر خواهد بود که دست‌کم دو میلیارد نفر کمتر از برآوردهای پیشین سازمان ملل است.
در پایان قرن ۲۱ به ترتیب هند، نیجریه، چین (۷۳۰ میلیون نفر)، آمریکا و پاکستان پرجمعیت‌های کشورهای دنیا لقب می‌گیرند. تا ۲۱۰۰ میزان باروری در ۱۸۳ کشور از ۱۹۵ کشور دنیا به اندازه‌ای نخواهد بود که افزایش جمعیت را با نرخ امروزی در این کشورها تضمین کند. جمعیت ۲۳ کشور از جمله ژاپن، تایلند، ایتالیا و اسپانیا نصف می‌شود و چین و هند با از دست دادن نیروی کار جوان خود، دیگر نمی‌توانند ابرقدرت‌های اقتصادی باشند.
هم چنین ایران در سال ۲۰۱۷ با بیش از ۸۰ میلیون جمعیت بیست و یکمین اقتصاد برتر دنیا بود؛ پایین‌تر از سوئیس و بالاتر از سوئد. در همان سال نیجریه در رتبه ۲۸ قرار داشت. ۱۰ سال دیگر ایران یک رده در این فهرست پایین می‌آید و روی پله ۲۲ می‌ایستد، در حالی که نیجریه با هفت پله صعود به رده ۲۱ می‌رسد. سال ۲۰۵۰ چین با گذر از آمریکا اقتصاد شماره یک دنیا می‌شود و ایران تا رده ۲۷ پایین می‌رود. سال ۲۱۰۰ آمریکا دوباره صدرنشین می‌شود و نیجریه به عنوان دومین کشور پرجمعیت دنیا اقتصاد شماره ۹ دنیا خواهد بود.
ایران در سال ۱۹۵۰ با داشتن نرخ باروری هفت یکی از آینده‌دارترین کشورهای دنیا از نظر رشد جمعیت و افزوده شدن جمعیت جوان بود. این رقم بین سال‌های ۱۹۸۲ تا ۱۹۹۸ از ۶.۵ به حدود سه رسید و در سال‌های اخیر به زیر دو سقوط کرد. پیش‌بینی می‌شود نرخ باروری در ایران تا پایان قرن بیست و یکم روی یک خط مستقیم پیش برود و بین ۱.۵ تا ۱.۷ در نوسان باشد؛ یکی تولد کمتر از دو فرزند به ازای هر مادر.
جمعیت ۱۶ تا ۱۷ میلیونی ایران در سال ۱۹۵۰ در سال ۱۹۹۴ از مرز ۶۰ میلیون نفر گذشت و ۲۰ سال بعد در آستانه رسیدن به ۸۰ میلیون نفر بود. یعنی تقریبا هر سال یک میلیون نفر به جمعیت ایران افزوده شد. این آمار در سال ۲۰۲۰ حدود ۸۵ میلیون نفر است و تا ۲۰۴۹ حدود ۹۵ میلیون نفر می‌شود. پس از آن کاهش جمعیت ایران شتاب می‌گیرد و در پایان قرن ۲۱ به حدود ۷۰ میلیون نفر می‌رسد؛ درست به اندازه جمعیت ۲۰۰۳.
هرم جمعیت سنی ایران تا سال ۲۱۰۰ تقریبا وارونه می‌شود و با کاهش جوانان، گروه‌های سنی میانسال و پیر به رده‌های بالا می‌رسند. در پایان قرن کمتر از ۱۷ میلیون ایرانی بین ۲۰ تا ۴۴ سال سن خواهند داشت که می‌تواند نشانه کاهش نیروی کار و خارج شدن ایران از اقتصادهای برتر دنیا هم باشد. در عوض حدود ۲۰ میلیون نفر در گروه سنی ۷۰ تا ۸۹ سال در ایران زندگی می‌کنند که سن پیری و بازنشستگی است.
نکته تکان‌دهنده‌تر دگرگونی ترکیب جمعیتی در ۸۰ سال آینده است. ایران که امروز از جوان‌ترین کشورهای دنیاست، ۵.۵ میلیون جمعیت ۲۰ تا ۲۴ سال دارد، هفت میلیون ۲۵ تا ۲۹، ۸.۵ میلیون ۳۰ تا ۳۴ سال، ۸.۵ میلیون ۳۵ تا ۳۹ سال و هفت میلیون ۴۰ تا ۴۴ سال. به بیان دیگر، ۳۶.۵ میلیون نفر از جمعیت ایران در گروه سنی ۲۰ تا ۴۴ سال هستند که می‌شود رقمی بیش از ۴۰ درصد جمعیت ۸۵ میلیون نفری.
مساله پیرشدن جمعیت کشور در کنار معضل عدم اشتیاق نسل جوان و حتی حالا میانسال ایرانیان به فرزند آوری را می توان از مشکلات جدی برای آینده کشور دانست.
در این میان هر از چندی دولت های مختلف و مجلس هایی که بر سر کار آمده اند هر کدام طرح هایی برای تشویق به فرزند آوری و زاد و ولد ارایه داده اند و تقریبا بیشتر این طرح ها یا کلا ناموفق بوده و اجرا نشده است یا در نهایت با بی توجهی جامعه مواجه شده است چرا که به نظر نمی رسد با طرح های تشویقی فرزندی یک میلیون تومان و دو میلیون تومان بتوان مشکلات اقتصادی فراگیر را که مانعی جدی برای تعلل یا حتی انصراف خانواده ها از فرزند آوری است درک کرد و چاره بخشید. حالا و در مجلس جدید نیز برای مقابله با این معضل نمایندگان مجلس طرحی ارائه کرده‌اند که بر اساس آن برای تشویق فرزندآوری برای فرزند سوم و چهارم سهام پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌ها به والدین تعلق می‌گیرد.
«سید علی موسوی»، نماینده ملکان در مجلس شورای اسلامی از طرح تشکیل بنیاد ملی افزایش جمعیت خبر داده و در گفت‌وگو با «فراز» از جزییات آن گفته است.
درباره طرح افزایش جمعیت توضیح دهید و اینکه این طرح چه کمکی می‌کند به خانواده‌هایی که به‌دلیل مشکلات اقتصادی هنوز فرزند اول را نیز ندارند چه برسد به فرزند سوم و چهارم؟
این طرح ما دو پایه اساسی دارد یکی اینکه ما می‌خواهیم بنیاد ملی جمعیت را طراحی کرده‌ایم و این بنیاد بایستی زیر نظر رییس جمهوری فعالیت داشته باشد و نسبت به نهادها و سازمان‌ها قدرت بالاتری داشته باشد که بتواند آن تکالیفی که در بحث افزایش جمعیت و زاد و ولد در این سازمان‌ها محول شده به خوبی نظارت کند و اجرایی مناسبی داشته باشد. دوم اینکه ۵ درصد از سهام پتروشیمی‌ها و پالایشگاه‌های معتبر و قوی دولتی باید به این بنیاد اختصاص داده شود و بنیاد از این طریق بتواند مشوق‌هایی را برای افزایش زاد و ولد داشته باشد که یکی از این تشویق‌ها برای فرزندان سوم چهارم و پنجم از روزی که نامه معرفی فرزند را والدین به بنیاد بیاورند نام او ثبت خواهد شد و ۲ درصد سهام از این شرکت‌ها به این افراد اختصاص داده می‌شود. از طرف دیگر برای مادرانی که فرزند اول را به دنیا می‌آورند نیز تشویق‌های خاصی در نظر گرفته‌ایم. برای مثال برای فرزند اول یک میلیون تومان و در مراحل بعدی به مرور زمان این مقدار افزایش پیدا خواهد کرد و لازم به ذکر است که برای سه دهک پایین جامعه از منبع این سهام یارانه نیز تا سن ۱۰ سالگی فرزند سوم در نظر گرفته شده است.
آقای موسوی می‌توان گفت این طرح شامل فرزندان اول نیز می‌شود؟
بله ، برای مادرانی که فرزند اول خود را به دنیا می‌آورند طرح تشویقی در نظر داریم.
مسئله این است که بسیاری از خانواده‌ها به‌دلیل مشکلات اقتصادی موجود حاضر نیستند بچه‌دار شوند در حال حاضر قیمت پوشک بچه ۹۰ هزار تومان است.
ما در این طرح و سهمی که برای بچه‌ها اختصاص می‌دهیم، والدین نمی‌توانند تا رسیدن به سن قانونی فرزندان سهم را بردارند و بفروشند اما از سود این سهام می‌توانند برای تامین هزینه فرزندان استفاده کنند.
ممکن است درخصوص طرح تشویقی مادران برای فرزند اول بیشتر توضیح دهید؟
از زمان اجرای این طرح هر مادری که فرزندی به دنیا بیاورد از طرح تشویقی ما بهره‌مند خواهد شد. برای اولین فرزند یک میلیون تومان و به مرور زمان و با افزایش تورم این مبلغ افزایش پیدا خواهد کرد.
تعدادی از کارشناسان تاکید می‌کنند که مشکلات اقتصادی تنها دلیل کاهش موالید در ایران است. پیش‌بینی می‌شود ایران در ۳۰ سال آینده یکی از کشورهای پیر دنیا خواهد شد.