دوشنبه ۱۸ اسفند ۱۳۹۹ | Monday, 08 March 2021
  • ارتباط با انتخاب
  • |
  • پیوندها
  • |
  • آب و هوا
  • |
  • اوقات شرعی
  • |
  • مجله الکترونیک
  • |
  • نظرسنجی
دوشنبه ۱۸ اسفند ۱۳۹۹ | Monday, 08 March 2021
  • صفحه نخست
  • اخبار انتخابات ۱۴۰۰
  • سیاست
  • بین الملل
  • تاریخ
  • اقتصاد
  • اجتماع
  • آی تی و فناوری
  • فرهنگ و هنر
  • حوادث
  • ورزش
  • خواندنی ها
  • سلامت
  • ویدیو
  • عکس
جستجو
ویدئو جدیدترین اخبار پربیننده ترین
لایو خبر عکس خواندنی ها اخبار ویژه
  • صفحه نخست
  • اخبار انتخابات ۱۴۰۰
  • سیاست
  • بین الملل
  • تاریخ
  • اقتصاد
  • اجتماع
  • آی تی و فناوری
  • فرهنگ و هنر
  • حوادث
  • ورزش
  • خواندنی ها
  • سلامت
  • ویدیو
  • عکس
  • درباره انتخاب
  • ارتباط با انتخاب
  • پیوندها
  • آب و هوا
  • اوقات شرعی
  • مجله الکترونیک
  • نظرسنجی
  • آرشیو
ویدیو / فروپاشی پروژه لینکلن؟ + زیرنویس فارسی

ویدیو / فروپاشی پروژه لینکلن؟ + زیرنویس فارسی

ویدیو / سود سهام عدالت تعیین شد

ویدیو / سود سهام عدالت تعیین شد

ویدیو / صداوسیما تصویر همه اسکی‌بازان دختر را سیاه و سفید پخش کرد!

ویدیو / صداوسیما تصویر همه اسکی‌بازان دختر را سیاه و سفید پخش کرد!

ویدیو / تصاویر اصابت موشک نیروهای یمنی به شرق عربستان

ویدیو / تصاویر اصابت موشک نیروهای یمنی به شرق عربستان

ویدیو / زالی: با عدم رعایت پروتکل ها در اسفند شاهد افزایش بستری‌ها در نوروز خواهیم بود

ویدیو / زالی: با عدم رعایت پروتکل ها در اسفند شاهد افزایش بستری‌ها در نوروز خواهیم بود

ویدیو / اتفاق عجیب در لیگ برتر/ ماشین‌سازی نیمه دوم را با ۱۲ بازیکن آغاز کرد!

ویدیو / اتفاق عجیب در لیگ برتر/ ماشین‌سازی نیمه دوم را با ۱۲ بازیکن آغاز کرد!

کد خبر: ۵۹۸۶۶۱
تاریخ انتشار: ۵۷ : ۱۵ - ۰۹ بهمن ۱۳۹۹
تاریخ >> داخلی
پ

روزی که سید حسن تقی‌زاده درگذشت / روایتی از فراز و نشیب زندگی این چهره ی جنجالی تاریخی

تقی‌زاده روز قبل از به توپ بسته شدن مجلس نطق پرهیجانی ایراد کرد و به افسران گارد مجلس دستورهایی داد ولی روز حادثه به علت کسالت به مجلس نیامد و چون در خانه احساس خطر کرد با لباس مبدل به اتفاق مرحوم دهخدا، تربیت و مساوات به سفارت انگلستان پناهنده شد... بر سر تحویل تقی‌زاده و همراهان از جانب سفارت انگلستان به دولت ایران میان طرفین جر و بحث طولانی روی داد و سرانجام بر سر تبعید آن‌ها میان سفارت و دولت ایران توافق شد. سید به اروپا رفت و در مقاله‌ای که در شماره ۱۵ اکتبر ۱۹۰۸ [۲۳ مهر ۱۲۸۷] در «تایمز لندن» نوشت از فجایع دربار قاجار و قزاق‌ها و روس‌ها آن‌چه را که خواست بر قلم جاری ساخت.
پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :

سرویس تاریخ «انتخاب»: ساعت شش و نیم بعدازظهر روز سه‌شنبه هفتم بهمن ۱۳۴۸ سید حسن تقی‌زاده از رهبران مشروطه، دیپلمات، نماینده چندین دوره مجلس شورای ملی و نخستین رئیس مجلس سنای ایران در ۹۲ سالگی درگذشت. پیکر او روز بعد پس از انجام غسل در مسجد سپهسالار قرار گرفت، و ساعت ۹ صبح روز بعد یعنی پنج‌شنبه ۹ بهمن مراسم تشییع برگزار و در آرامگاه ظهیرالدوله به خاک سپرده شد.

روزنامه اطلاعات روز چهارشنبه ۸ بهمن ۱۳۴۸ به مناسبت درگذشت تقی‌زاده یک صفحه کامل را به شرح حال او اختصاص داد:

سید حسن تقی‌زاده ۹۲ سال قبل (شهریور ۱۲۵۶ شمسی) در تبریز پا به عرصه وجود گذارد. پدرش سید تقی پیش‌نماز مسجد حاج صفرعلی بود.

وی پس از انجام تحصیلات متداول آن زمان با کمک شوهرخواهر خود میرزا محمدعلی‌خان تربیت، فرهنگی و مشروطه‌خواه معروف، به تاسیس یک کتاب‌فروشی اقدام کرد. در این کتاب‌فروشی بود که وی با روشن‌فکران عصر خود آشنا شد و چون نمایندگی فروش مطبوعات داخله و خارجه را هم داشت بر اثر مطالعه آن‌ها از تحولات سیاسی جهان و نظام اجتماعی ممالک پیشرفته آن عصر آگاه گردید. این مطالعات و تحقیقات و مطالعات دیگر، تقی‌زاده را به تجددخواهی و جنجال‌های سیاسی رهنمون شد.

مرحوم تقی‌زاده برای انتشار افکار خود و کمک به پیشرفت آن به فکر انتشار یک روزنامه افتاد و با همکاری تنی چند از روشن‌فکران تبریز در سال ۱۳۲۰ قمری (۴ سال قبل از مشروطیت [۱۲۸۱ خورشیدی]) مجله «گنجینه فنون» را انتشار داد و کتاب‌فروشی خود را به صورت یک قرائت‌خانه و مکتب ترویج افکار نو و به اصطلاح امروزی «پاتوق» روشن‌فکران آن عصر درآورد.

وی ۲ سال بعد سفری به قفقاز، مصر، شام و بیروت کرد و در این سفر با جمعی از دانشمندان و محققان این دیار از جمله جرجی زیدان آشنا شد و سال بعد با اطلاعات بیش‌تری به تبریز بازگشت و رساله‌ای تحت عنوان «تحقیق حالات کنونی ایران» منتشر کرد و چون از اوضاع سیاسی جهان آگاه بود در مجالس و اجتماعات مشروطه‌خواهان به ایراد نطق و خطابه می‌پرداخت به این جهت مورد توجه مردم قرار گرفت و در نخستین انتخابات پارلمانی ایرانی اهالی تبریز او را به نمایندگی خود انتخاب کردند.

احاطه به اوضاع جهان

در آن تاریخ سید حسن تقی‌زاده جوانی ۳۰ ساله بود به این لحاظ موقعی که در میان نمایندگان تبریز در جلسه مجلس حضور یافت «سید احمد صراف» یکی از نمایندگان به کنایه گفت: «مگر در تبریز آدم قطح بود که این پسرک را به عدالت‌خانه فرستاده‌اند؟!».

تقی‌زاده با کمک معلومات تاریخی و احاطه‌ای که به اوضاع جهان داشت با چند نطق آن‌چنان مجلسیان را تحت تاثیر قرار داد که هرکدام برای جلب دوستی و هم‌نشینی «سید» با دیگران رقابت می‌کردند. به این ترتیب راه پیشرفت تقی‌زاده هموار شد.

اولین کار مهم او شرکت در تنظیم «متمم قانون اساسی» است. تقی‌زاده بعدا رهبری انجمن آذربایجان را بر عهده گرفت و با کمک جوانان مجاهد عضو این انجمن علیه محمدعلی‌شاه که با مجلس به مخالفت برخاسته بود وارد عمل شد. در این راه به قدری پیش رفت که خانه‌اش تبدیل به انبار مهمات مجاهدان شد و در ضدیت با محمدعلی‌شاه به آن حد رسید که با دولت روسیه تزاری که حامی محمدعلی‌شاه قلمداد شده بود نیز بنای مخالفت را گذارد.

این درگیری‌ها شجاعت «سید» را ثابت کرد. ضدیت تقی‌زاده با روس‌ها سبب شد که مخالفانش شایع کنند که او با انگلیس‌ها همکاری می‌کند.

از کارهای مهم دیگر تقی‌زاده مبارزه طولانی و مشهور او با اتابک است. به همین لحاظ موقعی که اتابک ترور شد مخالفان وی قتل اتابک را نتیجه تحریکات تقی‌زاده می‌دانستند.

محمدعلی‌شاه قبل از بستن مجلس یک بار مجازات تقی‌زاده را که علیه او تحریکات می‌کرد از ریاست مجلس خواسته بود.

توپ بستن مجلس

تقی‌زاده روز قبل از به توپ بسته شدن مجلس نطق پرهیجانی ایراد کرد و به افسران گارد مجلس دستورهایی داد ولی روز حادثه به علت کسالت به مجلس نیامد و چون در خانه احساس خطر کرد با لباس مبدل به اتفاق مرحوم دهخدا، تربیت و مساوات به سفارت انگلستان پناهنده شد.

استوکس درباره پناهندگی تقی‌زاده و دیگران نوشته است: «اگر تقی‌زاده و همراهانش را پناه نمی‌دادیم بدون شک دستگیر می‌شدند و بدون محاکمه به قتل می‌رسیدند».

محمدعلی‌شاه که دستور داده بود به همین لحاظ سفارت انگلستان محاصره شود مورد اعتراض دولت انگلستان قرار گرفت. بر سر تحویل تقی‌زاده و همراهان از جانب سفارت انگلستان به دولت ایران میان طرفین جر و بحث طولانی روی داد و سرانجام بر سر تبعید آن‌ها میان سفارت و دولت ایران توافق شد. سید به اروپا رفت و در مقاله‌ای که در شماره ۱۵ اکتبر ۱۹۰۸ [۲۳ مهر ۱۲۸۷] در «تایمز لندن» نوشت از فجایع دربار قاجار و قزاق‌ها و روس‌ها آن‌چه را که خواست بر قلم جاری ساخت. در لندن تقی‌زاده به عضویت انجمن آسیایی لندن درآمد.

مراجعت به تبریز

تقی‌زاده قبل از این‌که دوران تبعیدش پایان یابد به دعوت انجمن ایالتی آذربایجان به طور پنهانی به تبریز که در آن موقع در محاصره قشون دولتی بود و آزادی‌خواهان از آن دفاع می‌کردند وارد شد.

اندکی بعد سواران بختیاری و پیادگان گیلانی تهران را تصرف کردند و موقعی که سپهدار تنکابنی و سردار اسعد مشغول سازمان دادن به اوضاع ایران بودند تقی‌زاده به تهران آمد و به عضویت «هیأت‌مدیره»‌ای که برای ترتیب کار شاه مخلوع و سازمان دادن حکومت نو تشکیل شده بود انتخاب گردید.

تقی‌زاده از افراد موثری بود که در جریان برکناری محمدعلی‌شاه مداخله داشت و شدیدا با ماندن شاه مخلوع در کشور مخالفت می‌کرد.

تقی‌زاده در دوره دوم قانون‌گذاری هم از تهران و هم از تبریز انتخاب شد. در جریان دوره دوم قانون‌گذاری که ایران دارای نظام دوحزبی شد تقی‌زاده رهبری فراکسیون پارلمانی حزب دموکرات را که افراد آن تندرو و انقلابی بودند بر عهده گرفت.

تندروهای تقی‌زاده باعث شد که مورد انتقاد ستارخان سردار ملی و باقرخان سالار ملی قرار گیرد. در آن موقع تقی‌زاده در خانه سردار اسعد به سر می‌برد.

تقی‌زاده به دنبال همین تحولات به عثمانی و اروپا رفت، در اروپا بود که به نمایندگی مجلس سوم انتخاب شد.

مرحوم تقی‌زاده سپس به انتشار روزنامه «کاوه» پرداخت. تقی‌زاده در سال ۱۳۰۰ شمسی در برلن بود که از جانب قوام‌السلطنه نخست‌وزیر وقت به ریاست هیأت اعزامی ایران به شوروی به منظور مذاکره با این دولت تعیین شد و متن قرارداد بازرگانی و پستی ایران و شوروی را تهیه کرد.

در انتخابات دوره پنجم نیز نماینده پارلمان شد، در کابینه مستوفی‌الممالک وزیر امور خارجه گردید ولی به زودی استعفا کرد و به اروپا رفت اما در انتخابات دوره ششم نیز به وکالت انتخاب گردید. در سال ۱۳۰۷ والی خراسان شد. سال بعد به سمت سفیر ایران در لندن تعیین گردید. وی در سال ۱۳۰۹ به عنوان وزیر مالیه وارد کابینه شد.

تقی‌زاده پس از شهریور ۱۳۲۰ به صحنه سیاست بازگشت و به سمت وزیرمختار ایران در لندن منصوب شد و برای تخلیه ایران از قوای شوروی فعالیت‌های شدیدی کرد.

پس از حل قضایای آذربایجان از تبریز به وکالت مجلس شورای ملی انتخاب شد. پس از انقضای دوره مجلس شورای ملی و تجدید انتخابات برای مجلس بعد چون سن تقی‌زاده از ۷۰ متجاوز بود دیگر نتوانست نامزد شود ولی چند ماه بعد از تشکیل «سنا» تقی‌زاده از تهران به عضویت این مجلس انتخاب شد. بعد از افتتاح مجلس سنا به ریاست آن برگزیده شد. به این ترتیب تقی‌زاده اولین رئیس سنای ایران بود. در دوره تقنینیه نیز مجددا از تبریز به نمایندگی سنا انتخاب شد و یک بار دیگر بر کرسی ریاست سنا تکیه زد.

چندی بعد تقی‌زاده به علت کهولت و درد پا از فعالیت‌های سیاسی و پارلمانی بازماند ولی با آن‌که قادر به راه رفتن نبود و با صندلی گردان حرکت می‌کرد به فرمان شاهنشاه آریامهر ریاست کنگره ایران‌شناسان به عهده وی سپرده شد.

تقی‌زاده در سال ۱۹۳۲ در آلمان ازدواج کرد و تنها با همسر خود زندگی می‌کرد و فرزند نداشت. او گفته بود که خداوند وی را از نعمت پدر بودن محروم ساخته است.

مرحوم تقی‌زاده گذشته از آن‌که یک رجل سیاسی مهم ایران به شمار می‌رود در زمره محققان و مولفان و مترجمان بنام عصر حاضر بود. وی به زبان‌های فرانسه، انگلیسی، عربی، ترکی و آلمانی تسلط داشت و به چند زبان دیگر نیز آشنا بود.

تعداد قابل توجهی کتاب از جمله «تمدن‌های اولیه» تالیف گوستاو لوبون و «شگفتی‌های آسمان» تالیف فلاماریون را ترجمه کرد. در سال ۱۳۲۶ هجری قمری «مقدمه تعلیم عمومی» و دو سال بعد رساله‌ای در تاریخ اسلام به نام «از پرویز تا چنگیز» را منتشر ساخت. در اوقاتی که در لندن به سر می‌برد کتابی به اسم «گاه‌شماری در ایران قدیم» تالیف کرد. کتابی نیز در همین زمینه به انگلیسی منتشر ساخت و مقالات بسیاری به زبان‌های انگلیسی و آلمانی مربوط به تاریخ و همچنین مسائل مختلف علمی و ادبی در مجلات خارجی نگاشت. و چندین مقاله نیز از آن مرحوم در مورد جریان‌های سیاسی در مملکت عثمانی و عالم عرب و ایران در مجله «عالم اسلامی» چاپ پاریس منتشر ساخت. بر بسیاری از کتب معتبر مقدمه نوشت. رساله‌ای در باب مانی و مانویت نیز از وی به چاپ رسید.

سایر تالیفات وی عبارت است از «تحف‌الملوک»، «تاریخ عربستان و قوم عرب»، «تاریخ انقلاب ایران» و تعداد بی‌شماری مقاله به زبان‌های فرانسه، عربی، انگلیسی، آلمانی، روسی، ترکی و فارسی در نشریات خارجی و داخلی.

مرحوم تقی‌زاده ضمن اشتغال به امور سیاسی در دانشکده معقول و منقول تهران تاریخ علوم اسلامی و تاریخ ادیان را تدریس می‌کرد.

لینک کوتاه
ارسال به تلگرام
برچسب ها: تقی زاده
بازید از صفحه اول ارسال به دوستان نسخه چاپی
گزارش خطا
0
وب گردی
کدام بسته اینترنتی بهتر است؟!

کدام بسته اینترنتی بهتر است؟!

 تصاویر حیرت‌انگیز ناسا از «مریخ»

تصاویر حیرت‌انگیز ناسا از «مریخ»

 نکات جالبی که درباره مغز نمی‌دانید

نکات جالبی که درباره مغز نمی‌دانید

 گریم جالب طناز طباطبایی در فیلمی که هشت سال توقیف بود

گریم جالب طناز طباطبایی در فیلمی که هشت سال توقیف بود

 قدیمی‌ترین عکس هوایی تهران!

قدیمی‌ترین عکس هوایی تهران!

 ۸ عادت سمی که شما را از شادی محروم می کنند

۸ عادت سمی که شما را از شادی محروم می کنند

نظرات بینندگان
نام:
ایمیل:
* نظر:
تصاویر
۱/۴
۱/۴
تصاویر: مسابقات هاکی روی یخ جام سپهبد سلیمانی

تصاویر: مسابقات هاکی روی یخ جام سپهبد سلیمانی

۲/۴
تصاویر: قوهای مهاجر تالاب «سرخ‌رود»

تصاویر: قوهای مهاجر تالاب «سرخ‌رود»

۳/۴
تصاویر: قالیشویان تهران

تصاویر: قالیشویان تهران

۴/۴
تصاویر: دیدار وزیران خارجه ایران و ایرلند

تصاویر: دیدار وزیران خارجه ایران و ایرلند

ببینید!

ویدیو/ لحظه خداحافظی آیت‌الله سیستانی با پاپ فرانسیس

ویدیو / توانگر، نماینده تهران: این چه بازیست که مجلس می‌خواهد گران شدن اینترنت را گردن دولت بیاندازد؟

تماشا کنید: ماندگار در تاریخ / همه آنچه درباره دیدار تاریخی پاپ فرانسیس و آیت الله سیستانی می‌دانیم

ویدیو / ماجرای زد و خورد فیس‌بوک و استرالیا + زیرنویس فارسی

ویدیو / وزیر علوم: ۱۴۰۱ مدلی جدید از کنکور را معرفی می‌کنیم

ویدیو / استقبال از پاپ در خیابان‌های بغداد و مسیر عبور کاروان حامل وی

ویدیو/ حجت الاسلام رفیعی: مگر پیامبران در برنامه‌های خود کاملا موفق بودند که ما در اهداف انقلاب باشیم

آرشیو
پربازدیدها
روز هفته ماه سال

واکنش مادر علی انصاریان به صحبت های آسیه اسدزاده: مگر می شود على نامزد داشته باشد و من ندانم؟

تغییر فرمانده قرارگاه خاتم الانبیا؛ سردار هوشی سادات جایگزین سردار سعید محمد شد

قیمت سکه و طلا، امروز ۱۷ اسفند ۹۹

اگر ظریف را تایید صلاحیت نکنند، دیگر چه کسی را می‌خواهند بگذارند بیاید؟ / اگر نگذارند بقیه بیایند، راست می‌گویند که اصولگرایان پیروز محتوم انتخاباتند / عارف، کاندیدای ترجیحی حاکمیت؟ ممکن است او را بپذیرند / به جلیلی گفتم اصلا برجام بد؛ بگویید نقشه جایگزین تان چیست؟ جلیلی جوابی نداد / جامعه به نظر من امکان ادامه ندارد؛ احتمال طوفان وجود دارد / با پان ترک‌ها هیچ حرفی ندارم

قیمت دلار و یورو در بازار آزاد، امروز ۱۷ اسفند ۹۹

سردار سعید محمد حضورش در انتخابات ۱۴۰۰ را تایید کرد

قیمت دلار، امروز ۱۸ اسفند ۹۹

رویترز: صادرات نفت خام ایران رکورد زد

ساسی مانکن، سمیه نرو و باقی ماجرا

پرداخت وام ۱۵۰ میلیونی به خانوارهای دهک ۱ تا ۳

ویدیو / طرح مجلس برای اختیاری کردن سربازی

معاون وزارت آموزش: مدارس کشور در سال آینده تحت هر شرایطی بازگشایی خواهند شد

واکنش مادر علی انصاریان به صحبت های آسیه اسدزاده: مگر می شود على نامزد داشته باشد و من ندانم؟

ورود سامانه جوی جدید و ۳ روز بارش در کشور/ وزش باد با سرعت ۱۱۰ کیلومتر و هشدار به ۵ استان

نشانه هایی که می گویند بایدن «شیفته» ایران است و در حال دوری از عربستان!

امکان دریافت وام بانکی برای همه صاحبان سهام عدالت فراهم شد

بازار خودرو سکته کرد / پژو ۲۰۶ تا ۵۲ میلیون، سمند ۱۴ میلیون، پژو ۴۰۵ تا ۱۵ میلیون و تیبا ۲۶ میلیون ارزان شد / پراید ۹۰ میلیونی هم خریدار ندارد

جو بایدن پیروز انتخابات معرفی شد / فاکس نیوز، آسوشیتدپرس، سی ان ان و ان بی سی این خبر را اعلام کرده اند / بیانیه ترامپ: نتیجه انتخابات هنوز قطعی نشده / پیشنهاد داماد ترامپ به او برای پذیرش شکست

استفتاء مهم ایت الله سیستانی در باره مراسم عزاداری امام حسین (ع)

ترامپ: ایران اگر کرم بریزد بلایی سرش می آوریم که تا حالا سابقه نداشته!

دانش‌آموز ممتاز تهرانی بعد از کنکور خودکشی کرد

جدول غیررسمی افزایش حقوق بازنشستگان کشوری و لشکری / افزایش ۳۰ تا ۷۰ درصدی حقوق ها

مدیرعامل سایپا: خیال همه را از پراید راحت کردیم

ویدیو/ کتک زدن یک زن افغانستانی توسط مامور نیروی انتظامی

خواندنی ها
قیمت بیت کوین امروز ۱۸ اسفند

قیمت بیت کوین امروز ۱۸ اسفند

رد یک شایعه رایج درباره آدامس

رد یک شایعه رایج درباره آدامس

باغچه هوشمندی که هوا را تصفیه می‌کند+تصاویر

باغچه هوشمندی که هوا را تصفیه می‌کند+تصاویر

ماجرای حجامت «راک» چیست؟

ماجرای حجامت «راک» چیست؟

آخرین اخبار مهمترین عناوین روز

قیمت انواع گوشی هواوی امروز ۱۸ اسفند ۹۹

قیمت انواع گوشی سامسونگ امروز ۱۸ اسفند۹۹

قیمت اتریوم امروز ۱۸ اسفند ۹۹

پنتاگون: هنوز تصمیمی درباره نیروهای آمریکا در افغانستان نگرفته‌ایم

قیمت بیت کوین امروز ۱۸ اسفند

22 خاصیت خاص «شیر»

ازدحام در اورژانس بیمارستان رازی اهواز

چرا آیت الله سیستانی و حوزه نجف اینقدر نفوذ مردمی دارند؟

ورود به شیراز از هفته آینده ممنوع شد

همسویی حملات پهپادی انصارالله و تصمیم اوپک پلاس / قیمت نفت به به بالاترین حد در ۲ سال گذشته رسید

روحانی: مواضع شخصی که موجب عدم اطمینان از آینده شود، عوارض منفی اقتصادی دارد

نخستین سخنرانی مایک پنس بعد از خروج از کاخ سفید با رنگ و بوی انتخاباتی

الجزیره: امارات تجهیزات نظامی خود را از اریتره به یمن منتقل کرد

دیپلمات سابق انگلیس: ۴۰۰ ميليون پوند به ايران بدهكاريم / تلاش‌های زیادی برای پرداخت این طلب در جریان است

سخنگوی ستاد کرونا: تا پایان سال ۱۴۰۰ همه مردم ایران واکسینه می شوند

بایدن: سفر پاپ به عراق پیام مهمی را ارسال کرد / دیدار او با آیت الله سیستانی نمادی از امید برای کل جهان است

وزیر کشور دستور شروع انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا را صادر کرد

زالی: رد پای ویروس جهش یافته در همه استان های کشور وجود دارد / این ویروس در کشور به کوه یخ تبدیل شده است

معاونت حقوقی رئیس جمهوری: در جلسات مربوط به انحلال جمعیت امام علی (ع) حضور نداشتیم / به وزارت کشور راهکار حقوقی برای دست کم استمهال رسیدگی قضایی داده بودیم

ابتلای بشار اسد و همسرش به کرونا

آذری جهرمی: افزایش ۳۰ برابری کیفیت اینترنت با استفاده از ۵G

هشدار درباره گسترش تست‌های سریع و «منفی کاذب» کرونا در ایران

وزیر خارجه ایرلند: نتایج حاصل از دیدار با مقامات ایرانی سازنده بود / پنجره فرصت تاریخی برای بازگشت به برجام به‌وجود آمده

شاخص کل بورس، امروز ۱۹ اسفند ۹۹

روحانی: سال آینده سال غلبه بر ویروس کرونا خواهد بود / واکسن به اندازه کافی وارد خواهد شد

قیمت سکه و طلا، امروز ۱۹ اسفند ۹۹

قیمت دلار، امروز ۱۸ اسفند ۹۹

وضعیت جاده‌ها و راه ها، امروز ۱۸ اسفند ۹۹ / بارش باران در جاده‌های ۳ استان / ترافیک در آزادراه قزوین – کرج سنگین است

جهانگیری: آیا از سال ۱۳۸۰ که فرمان مبارزه با فساد صادر شد، فساد کم شده ؟ / مشخص است که یک جای کار گیر دارد؛ یا در مبارزه صادق نیستیم یا بد مبارزه می‌کنیم

وضعیت آب و هوا، امروز ۱۸ اسفند ۹۹ / بارش برف و باران در برخی استان‌ها / ورود سامانه بارشی جدید از پنج‌شنبه

آخرین وضعیت پرونده نماینده سیلی زن / پلیس: شکایت ما همچنان پا برجاست

قیمت پرتقال در باغ دو هزار تومان؛ فروش در بازار ۲۰ هزار تومان

شمخانی: فاصله گرفتن از اقتصاد نفتی الزاما به معنی شکل گیری تنگناهای اقتصادی و اعتراضات مردمی نیست / به صلاح کشور نیست که همه اختیارات ارکان کشور در اختیار رییس جمهور قرار بگیرد

جهش دوباره نفت به کانال ۷۰ دلاری پس از یک سال

تایمز: طرف‌های غربی برای آزادسازی «محمد بن نایف» به عربستان فشار می‌آورند

آرشیو
وبگردی

الهام پاوه نژاد و خانواده بزرگش +عکس

تصویری جالب از تیپ الیکا عبدالرزاقی در دهه ۶۰

خداداد عزیزی وارد بازی مافیایی شد/عکس

تصویری تلخ و باورنکردنی از سنگ مزار علی انصاریان+عکس

تجاوز به ریحانه پارسا در 16 سالگی / خودش فاش کرد

تصاویر جالب از علی دایی در مکانی متفاوت+عکس

علی کریمی در فکر مهاجرت است؟

جدیدترین عکس مهران غفوریان با دخترش

زیبایی خاص مهتاب کرامتی در دهه پنجم زندگی اش + عکس

عروس انتقامجو، عکس‌های خصوصی مادرشوهر را در اینستاگرام منتشر کرد

چهره ساده فریبا نادری+عکس

خواهرم را کتک زدم تا با جوانی که عاشقش شده بود ازدواج نکند/ وقتی او را هل دادم سرش به دیوار خورد و ... تمام

  • صفحه نخست
  • اخبار انتخابات ۱۴۰۰
  • سیاست
  • بین الملل
  • تاریخ
  • اقتصاد
  • اجتماع
  • آی تی و فناوری
  • فرهنگ و هنر
  • حوادث
  • ورزش
  • خواندنی ها
  • سلامت
  • ویدیو
  • عکس
  • درباره انتخاب
  • |
  • ارتباط با ما
  • |
  • پیوندها
  • |
  • آب و هوا
  • |
  • اوقات شرعی
  • |
  • مجله الکترونیکی
  • |
  • نظرسنجی
  • |
  • جستجو
  • |
  • آرشیو
تمامی حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به انتخاب است و استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است.
طراحی و تولید : "ایران سامانه"
کد خبر: ۵۹۸۶۶۱
تاریخ انتشار: ۵۷ : ۱۵ - ۰۹ بهمن ۱۳۹۹
تاریخ >> داخلی
پ

روزی که سید حسن تقی‌زاده درگذشت / روایتی از فراز و نشیب زندگی این چهره ی جنجالی تاریخی

تقی‌زاده روز قبل از به توپ بسته شدن مجلس نطق پرهیجانی ایراد کرد و به افسران گارد مجلس دستورهایی داد ولی روز حادثه به علت کسالت به مجلس نیامد و چون در خانه احساس خطر کرد با لباس مبدل به اتفاق مرحوم دهخدا، تربیت و مساوات به سفارت انگلستان پناهنده شد... بر سر تحویل تقی‌زاده و همراهان از جانب سفارت انگلستان به دولت ایران میان طرفین جر و بحث طولانی روی داد و سرانجام بر سر تبعید آن‌ها میان سفارت و دولت ایران توافق شد. سید به اروپا رفت و در مقاله‌ای که در شماره ۱۵ اکتبر ۱۹۰۸ [۲۳ مهر ۱۲۸۷] در «تایمز لندن» نوشت از فجایع دربار قاجار و قزاق‌ها و روس‌ها آن‌چه را که خواست بر قلم جاری ساخت.
پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :

سرویس تاریخ «انتخاب»: ساعت شش و نیم بعدازظهر روز سه‌شنبه هفتم بهمن ۱۳۴۸ سید حسن تقی‌زاده از رهبران مشروطه، دیپلمات، نماینده چندین دوره مجلس شورای ملی و نخستین رئیس مجلس سنای ایران در ۹۲ سالگی درگذشت. پیکر او روز بعد پس از انجام غسل در مسجد سپهسالار قرار گرفت، و ساعت ۹ صبح روز بعد یعنی پنج‌شنبه ۹ بهمن مراسم تشییع برگزار و در آرامگاه ظهیرالدوله به خاک سپرده شد.

روزنامه اطلاعات روز چهارشنبه ۸ بهمن ۱۳۴۸ به مناسبت درگذشت تقی‌زاده یک صفحه کامل را به شرح حال او اختصاص داد:

سید حسن تقی‌زاده ۹۲ سال قبل (شهریور ۱۲۵۶ شمسی) در تبریز پا به عرصه وجود گذارد. پدرش سید تقی پیش‌نماز مسجد حاج صفرعلی بود.

وی پس از انجام تحصیلات متداول آن زمان با کمک شوهرخواهر خود میرزا محمدعلی‌خان تربیت، فرهنگی و مشروطه‌خواه معروف، به تاسیس یک کتاب‌فروشی اقدام کرد. در این کتاب‌فروشی بود که وی با روشن‌فکران عصر خود آشنا شد و چون نمایندگی فروش مطبوعات داخله و خارجه را هم داشت بر اثر مطالعه آن‌ها از تحولات سیاسی جهان و نظام اجتماعی ممالک پیشرفته آن عصر آگاه گردید. این مطالعات و تحقیقات و مطالعات دیگر، تقی‌زاده را به تجددخواهی و جنجال‌های سیاسی رهنمون شد.

مرحوم تقی‌زاده برای انتشار افکار خود و کمک به پیشرفت آن به فکر انتشار یک روزنامه افتاد و با همکاری تنی چند از روشن‌فکران تبریز در سال ۱۳۲۰ قمری (۴ سال قبل از مشروطیت [۱۲۸۱ خورشیدی]) مجله «گنجینه فنون» را انتشار داد و کتاب‌فروشی خود را به صورت یک قرائت‌خانه و مکتب ترویج افکار نو و به اصطلاح امروزی «پاتوق» روشن‌فکران آن عصر درآورد.

وی ۲ سال بعد سفری به قفقاز، مصر، شام و بیروت کرد و در این سفر با جمعی از دانشمندان و محققان این دیار از جمله جرجی زیدان آشنا شد و سال بعد با اطلاعات بیش‌تری به تبریز بازگشت و رساله‌ای تحت عنوان «تحقیق حالات کنونی ایران» منتشر کرد و چون از اوضاع سیاسی جهان آگاه بود در مجالس و اجتماعات مشروطه‌خواهان به ایراد نطق و خطابه می‌پرداخت به این جهت مورد توجه مردم قرار گرفت و در نخستین انتخابات پارلمانی ایرانی اهالی تبریز او را به نمایندگی خود انتخاب کردند.

احاطه به اوضاع جهان

در آن تاریخ سید حسن تقی‌زاده جوانی ۳۰ ساله بود به این لحاظ موقعی که در میان نمایندگان تبریز در جلسه مجلس حضور یافت «سید احمد صراف» یکی از نمایندگان به کنایه گفت: «مگر در تبریز آدم قطح بود که این پسرک را به عدالت‌خانه فرستاده‌اند؟!».

تقی‌زاده با کمک معلومات تاریخی و احاطه‌ای که به اوضاع جهان داشت با چند نطق آن‌چنان مجلسیان را تحت تاثیر قرار داد که هرکدام برای جلب دوستی و هم‌نشینی «سید» با دیگران رقابت می‌کردند. به این ترتیب راه پیشرفت تقی‌زاده هموار شد.

اولین کار مهم او شرکت در تنظیم «متمم قانون اساسی» است. تقی‌زاده بعدا رهبری انجمن آذربایجان را بر عهده گرفت و با کمک جوانان مجاهد عضو این انجمن علیه محمدعلی‌شاه که با مجلس به مخالفت برخاسته بود وارد عمل شد. در این راه به قدری پیش رفت که خانه‌اش تبدیل به انبار مهمات مجاهدان شد و در ضدیت با محمدعلی‌شاه به آن حد رسید که با دولت روسیه تزاری که حامی محمدعلی‌شاه قلمداد شده بود نیز بنای مخالفت را گذارد.

این درگیری‌ها شجاعت «سید» را ثابت کرد. ضدیت تقی‌زاده با روس‌ها سبب شد که مخالفانش شایع کنند که او با انگلیس‌ها همکاری می‌کند.

از کارهای مهم دیگر تقی‌زاده مبارزه طولانی و مشهور او با اتابک است. به همین لحاظ موقعی که اتابک ترور شد مخالفان وی قتل اتابک را نتیجه تحریکات تقی‌زاده می‌دانستند.

محمدعلی‌شاه قبل از بستن مجلس یک بار مجازات تقی‌زاده را که علیه او تحریکات می‌کرد از ریاست مجلس خواسته بود.

توپ بستن مجلس

تقی‌زاده روز قبل از به توپ بسته شدن مجلس نطق پرهیجانی ایراد کرد و به افسران گارد مجلس دستورهایی داد ولی روز حادثه به علت کسالت به مجلس نیامد و چون در خانه احساس خطر کرد با لباس مبدل به اتفاق مرحوم دهخدا، تربیت و مساوات به سفارت انگلستان پناهنده شد.

استوکس درباره پناهندگی تقی‌زاده و دیگران نوشته است: «اگر تقی‌زاده و همراهانش را پناه نمی‌دادیم بدون شک دستگیر می‌شدند و بدون محاکمه به قتل می‌رسیدند».

محمدعلی‌شاه که دستور داده بود به همین لحاظ سفارت انگلستان محاصره شود مورد اعتراض دولت انگلستان قرار گرفت. بر سر تحویل تقی‌زاده و همراهان از جانب سفارت انگلستان به دولت ایران میان طرفین جر و بحث طولانی روی داد و سرانجام بر سر تبعید آن‌ها میان سفارت و دولت ایران توافق شد. سید به اروپا رفت و در مقاله‌ای که در شماره ۱۵ اکتبر ۱۹۰۸ [۲۳ مهر ۱۲۸۷] در «تایمز لندن» نوشت از فجایع دربار قاجار و قزاق‌ها و روس‌ها آن‌چه را که خواست بر قلم جاری ساخت. در لندن تقی‌زاده به عضویت انجمن آسیایی لندن درآمد.

مراجعت به تبریز

تقی‌زاده قبل از این‌که دوران تبعیدش پایان یابد به دعوت انجمن ایالتی آذربایجان به طور پنهانی به تبریز که در آن موقع در محاصره قشون دولتی بود و آزادی‌خواهان از آن دفاع می‌کردند وارد شد.

اندکی بعد سواران بختیاری و پیادگان گیلانی تهران را تصرف کردند و موقعی که سپهدار تنکابنی و سردار اسعد مشغول سازمان دادن به اوضاع ایران بودند تقی‌زاده به تهران آمد و به عضویت «هیأت‌مدیره»‌ای که برای ترتیب کار شاه مخلوع و سازمان دادن حکومت نو تشکیل شده بود انتخاب گردید.

تقی‌زاده از افراد موثری بود که در جریان برکناری محمدعلی‌شاه مداخله داشت و شدیدا با ماندن شاه مخلوع در کشور مخالفت می‌کرد.

تقی‌زاده در دوره دوم قانون‌گذاری هم از تهران و هم از تبریز انتخاب شد. در جریان دوره دوم قانون‌گذاری که ایران دارای نظام دوحزبی شد تقی‌زاده رهبری فراکسیون پارلمانی حزب دموکرات را که افراد آن تندرو و انقلابی بودند بر عهده گرفت.

تندروهای تقی‌زاده باعث شد که مورد انتقاد ستارخان سردار ملی و باقرخان سالار ملی قرار گیرد. در آن موقع تقی‌زاده در خانه سردار اسعد به سر می‌برد.

تقی‌زاده به دنبال همین تحولات به عثمانی و اروپا رفت، در اروپا بود که به نمایندگی مجلس سوم انتخاب شد.

مرحوم تقی‌زاده سپس به انتشار روزنامه «کاوه» پرداخت. تقی‌زاده در سال ۱۳۰۰ شمسی در برلن بود که از جانب قوام‌السلطنه نخست‌وزیر وقت به ریاست هیأت اعزامی ایران به شوروی به منظور مذاکره با این دولت تعیین شد و متن قرارداد بازرگانی و پستی ایران و شوروی را تهیه کرد.

در انتخابات دوره پنجم نیز نماینده پارلمان شد، در کابینه مستوفی‌الممالک وزیر امور خارجه گردید ولی به زودی استعفا کرد و به اروپا رفت اما در انتخابات دوره ششم نیز به وکالت انتخاب گردید. در سال ۱۳۰۷ والی خراسان شد. سال بعد به سمت سفیر ایران در لندن تعیین گردید. وی در سال ۱۳۰۹ به عنوان وزیر مالیه وارد کابینه شد.

تقی‌زاده پس از شهریور ۱۳۲۰ به صحنه سیاست بازگشت و به سمت وزیرمختار ایران در لندن منصوب شد و برای تخلیه ایران از قوای شوروی فعالیت‌های شدیدی کرد.

پس از حل قضایای آذربایجان از تبریز به وکالت مجلس شورای ملی انتخاب شد. پس از انقضای دوره مجلس شورای ملی و تجدید انتخابات برای مجلس بعد چون سن تقی‌زاده از ۷۰ متجاوز بود دیگر نتوانست نامزد شود ولی چند ماه بعد از تشکیل «سنا» تقی‌زاده از تهران به عضویت این مجلس انتخاب شد. بعد از افتتاح مجلس سنا به ریاست آن برگزیده شد. به این ترتیب تقی‌زاده اولین رئیس سنای ایران بود. در دوره تقنینیه نیز مجددا از تبریز به نمایندگی سنا انتخاب شد و یک بار دیگر بر کرسی ریاست سنا تکیه زد.

چندی بعد تقی‌زاده به علت کهولت و درد پا از فعالیت‌های سیاسی و پارلمانی بازماند ولی با آن‌که قادر به راه رفتن نبود و با صندلی گردان حرکت می‌کرد به فرمان شاهنشاه آریامهر ریاست کنگره ایران‌شناسان به عهده وی سپرده شد.

تقی‌زاده در سال ۱۹۳۲ در آلمان ازدواج کرد و تنها با همسر خود زندگی می‌کرد و فرزند نداشت. او گفته بود که خداوند وی را از نعمت پدر بودن محروم ساخته است.

مرحوم تقی‌زاده گذشته از آن‌که یک رجل سیاسی مهم ایران به شمار می‌رود در زمره محققان و مولفان و مترجمان بنام عصر حاضر بود. وی به زبان‌های فرانسه، انگلیسی، عربی، ترکی و آلمانی تسلط داشت و به چند زبان دیگر نیز آشنا بود.

تعداد قابل توجهی کتاب از جمله «تمدن‌های اولیه» تالیف گوستاو لوبون و «شگفتی‌های آسمان» تالیف فلاماریون را ترجمه کرد. در سال ۱۳۲۶ هجری قمری «مقدمه تعلیم عمومی» و دو سال بعد رساله‌ای در تاریخ اسلام به نام «از پرویز تا چنگیز» را منتشر ساخت. در اوقاتی که در لندن به سر می‌برد کتابی به اسم «گاه‌شماری در ایران قدیم» تالیف کرد. کتابی نیز در همین زمینه به انگلیسی منتشر ساخت و مقالات بسیاری به زبان‌های انگلیسی و آلمانی مربوط به تاریخ و همچنین مسائل مختلف علمی و ادبی در مجلات خارجی نگاشت. و چندین مقاله نیز از آن مرحوم در مورد جریان‌های سیاسی در مملکت عثمانی و عالم عرب و ایران در مجله «عالم اسلامی» چاپ پاریس منتشر ساخت. بر بسیاری از کتب معتبر مقدمه نوشت. رساله‌ای در باب مانی و مانویت نیز از وی به چاپ رسید.

سایر تالیفات وی عبارت است از «تحف‌الملوک»، «تاریخ عربستان و قوم عرب»، «تاریخ انقلاب ایران» و تعداد بی‌شماری مقاله به زبان‌های فرانسه، عربی، انگلیسی، آلمانی، روسی، ترکی و فارسی در نشریات خارجی و داخلی.

مرحوم تقی‌زاده ضمن اشتغال به امور سیاسی در دانشکده معقول و منقول تهران تاریخ علوم اسلامی و تاریخ ادیان را تدریس می‌کرد.

رومیس د
رازیانه د
ارسال به تلگرام
برچسب ها: تقی زاده
رومیس د
رازیانه د
رومیس د
رازیانه د
رومیس د
رازیانه د
رومیس د
رازیانه د
رومیس د
رازیانه د
رومیس د
رازیانه د
  • صفحه نخست
  • اخبار انتخابات ۱۴۰۰
  • سیاست
  • بین الملل
  • تاریخ
  • اقتصاد
  • اجتماع
  • آی تی و فناوری
  • فرهنگ و هنر
  • حوادث
  • ورزش
  • خواندنی ها
  • سلامت
  • ویدیو
  • عکس
  • درباره انتخاب
  • |
  • ارتباط با ما
  • |
  • پیوندها
  • |
  • آب و هوا
  • |
  • اوقات شرعی
  • |
  • مجله الکترونیکی
  • |
  • نظرسنجی
  • |
  • جستجو
  • |
  • آرشیو
تمامی حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به انتخاب است و استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است.
طراحی و تولید : "ایران سامانه"