جماران: امام جمعه اصفهان و نماینده استان اصفهان در مجلس خبرگان رهبری علت عمده کمبود آب در این استان را «خشکسالی و کاهش بارندگی» دانست و گفت: آقای رئیس جمهور دستور داده وزیر نیرو و وزیر جهاد بررسی کنند که چه کار می توانند بکنند اما من به عنوان کسی که 20 سال است در جریان مشکلات اصفهان هستم می گویم هیچ فکری نمی شود داشت که الآن به اینها آب بدهیم.
مشروح گفت و گوی با آیت الله سید یوسف طباطبایی نژاد را در ادامه می خوانید:
وظیفه دولت و سایر مسئولین را در قبال اعتراضات کشاورزان اصفهان را چگونه ارزیابی می کنید؟
کشاورزی شرق اصفهان در زمان پر آبی به صورت عمده بود و گندم و سایر محصولات را تأمین می کرد. متأسفانه در این یکی دو سال به خاطر نبودن بارندگی وضع به هم خورده و کشاورزان هم می گویند ما حق آبه داریم. به این معنا که ما از این آب برداشت می کردیم و مقدم بر دیگران هستیم و تا وقتی ما آب می خواهیم نباید آن را به کس دیگری بدهند و اعتراض دارند که در دولت آقای خاتمی حدود 2 متر در ثانیه آب به یزد داده شده و به آن قضیه ایراد دارند. بخش دیگر هم مربوط به چهارمحال بختیاری است که به خاطر کوهستانی بودن قبلا نمی توانستند آب را برداشت کنند ولی حالا که موتور آب آمده آنها هم برداشت دارند و در کوهستان ها درختکاری می کنند و مردم اصفهان ناراحت هستند.
البته اینها هست ولی در عین حال دلیل عمده این است که بارندگی کم بوده، چون در طول 10، 20 سال گذشته همین آب به یزد می رفته، اهالی چهارمحال و بختیاری هم از آن استفاده می کرده اند و در عین حال به کشاورزان اصفهان هم آب می رسید. اما در خشکسالی واقعا چهارمحال و بختیاری هم مشکل دارد. چون بارندگی که باشد هر قسمتی از دره کوه های چهارمحال و بختیاری آب می جوشد و الآن اینگونه نیست و آنها هم مشکل دارند. برای یزد هم الآن دیگر نمی شود کاری کرد.
آقای هاشمی رفسنجانی گفته بود که «با تأمین آب اصفهان خوب است که آب را به یزد ببریم». زمان آقای خاتمی این آب تأمین نشده، رفته است. اما آن موقع هم آب در رودخانه بوده و این جور نبوده که وقتی آب را می برند رودخانه خشک شود. اما حالا مردم این بهانه را دارند و حق هم دارند. به خاطر اینکه کارشان فقط کشاورزی است. افرادی در این منطقه بوده اند که زکات می دادند و به همدیگر کمک می کردند و الآن خودشان مستحق زکات هستند و بالأخره مطالبه آنها این است که ما آب می خواهیم.
کاری که دولت می تواند کند این است که بگوید آب می دهم، اما آب نیست که بدهد! یعنی به طوری که نقل می کنند الآن سد زاینده رود حدود هفت متر ورودی دارد اما نیاز آب آشامیدنی خود استان اصفهان، غیر از یزد، حدود 11.5 متر است. یعنی 11.5 متر آب در ثانیه می خواهند تا جاهایی که لوله کشی کرده اند را آب بدهند و خیلی جاها هم لوله کشی شده و انصافا در جمهوری اسلامی یکی از کارهای مهمی که شده آبرسانی به روستاها و شهرها بوده است. مثلا همین منطقه شرق اصفهان اصلا آب خوردن از زاینده رود نداشتند و الآن در تمام شهرها و صدها روستا، حتی دورافتاده ترین روستای آنجا، آب آشامیدنی تصفیه شده زاینده رود هست.
زمانی که آقای هاشمی رئیس مجلس بود و ما هم نماینده مجلس بودیم، با هلی کوپتر به کوهرنگ رفتیم و دره هایی بود که می گفتند 50 سال است برف آنجا آب نشده و برف روی برف آمده است. اما پارسال و امسال کل برف آنجا آب شده و در آن دره ها هیچ برفی نیست. یعنی یکی از کانال هایی که آب با فشار می آمد الآن خشک خشک است.
بنابر این، اگر اشتباه هم شده الآن دیگر نمی توانیم آب را از یزد برگردانیم. آب آشامیدنی هزاران خانه همین آب است و خود اهالی چهارمحال و بختیاری هم الآن آب ندارند. متأسفانه یک تونل 24 کیلومتری از طرف کوهرنگ به سمت اهواز زده شده و آنجا باید سدّی بزنند که آب جمع شود و به این تونل بیاید، ولی این سد را نزده اند. من در زمان آقای احمدی نژاد به ایشان گفتم ساخت تونل تمام شده و شما اگر ساخت سد را الآن شروع کنید سه سال طول می کشد. ایشان به من جواب داد اهوازی ها هم حرف دارند. گفتم پس چرا دولت باعث شده بیش از 200 میلیارد تومان خرج شود و 24 کیلومتر تونل در کوه زده شود؟! هیچ چیزی نگفت.
مقام معظم رهبری سال 80 که به اصفهان تشریف آوردند دستور دادند 30 میلیارد تومان اختصاص پیدا کرد و آن تونل کامل شد. اما بعد از تونل باید سدی زده می شد که متأسفانه آن کار صورت نگرفته و کارهای دیگری نیز می توانستند انجام دهند که انجام نگرفته است. الآن به نظر من کار فوری نمی توانند بکنند. یعنی نه می توان آب یزد را برگرداند، نه می شود به چهارمحال و بختیاری بگویید آب مصرف نکنید چون خود آنها هم کم آبی دارند، و نه آب پشت سد می تواند به کشاورز داده شود. یعنی فکر می کنم اگر بارندگی نشود تا دو سه ماه آینده آب آشامیدنی اصفهان هم باید قطع شود.
البته آقای رئیس جمهور دستور داده وزیر نیرو و وزیر جهاد بررسی کنند که چه کار می توانند کنند، اما من به عنوان کسی که 20 سال است در جریان مشکلات اصفهان هستم می گویم هیچ فکری نمی شود داشت که الآن به اینها آب بدهیم. اگر بخواهید از خلیج فارس بیاورید 10 سال طول می کشید؛ ضمن اینکه پمپاژ آب از آنجا خیلی خرج دارد و برای کشاورزی به صرفه نیست. یک جایی در خود چهارمحال و بختیاری به نام «بهشت آباد» هست که حدود 15 سال قبل خارجی هم کارشناسی کردند و گفتند که می توان آب را از آنجا آورد، اما سدّ آنجا را هم نزده اند و می گویند اول تونل را بزنیم و تونل هم 60 کیلومتر است؛ اگر با دستگاه حفاری این کار را انجام بدهند خودشان می گویند 10 سال طول می کشد.
یعنی نظر شما این است که تصمیمات مقطعی و بخشی پاسخگوی بحران ملی بی آبی نیست؟
نظر من این است که اگر اول سد را بزنند و مردم آب را ببینند ممکن است حرفی نداشته باشند که آب را از آنجا منتقل کنند. اما اشتباه کارشناسان ما این است که می گویند اول لوله را بگذاریم؛ و از نظر روانی آنها(مردم) می گویند همین یک ذره آبی که ما داریم را هم می خواهید ببرید.
با توجه به آسیب چند باره خط لوله اصفهان – یزد، چگونه می توان از تبدیل شدن بحران آب به تنش و اختلاف مردم چند استان همجوار جلوگیری کرد؟
جلوگیری این امر به همین نصیحت ها است. یعنی باید شورای تأمین به کشاورزان اجازه می داد در یکی دو روز هرچه می خواهند بگویند، ضبط هم شود و دولت هم بفهمد. اما بدون اجازه چندین روز در رودخانه جمع شدند. ما هم در خطبه ها گفتیم شما حرفتان را زدید و هم رئیس جمهور و دولت متوجه شد و هم دشمن متوجه شد؛ آنها به این زودی هم نمی توانند کاری کنند مگر اینکه کمک مالی کنند.
به نظر من دولت می تواند کشاورزانی که الآن واقعا مشکل دارند و درآمد دیگری ندارند را کمک بلاعوض بدهد. همچنین برخی از اینها حاضر هستند زمین هایی که دارند را به مغازه و کارگاه تبدیل کنند و دولت می تواند اجازه انجام این کار را بدهد و حق دولت را هم از آنها نگیرد. چون حدود 40 درصد از قیمت زمین را باید بدهند تا تغییر کاربری زمین کشاورزی انجام شود. این پول را از آنها نگیرند و اجازه بدهند که کارهای دیگری راه اندازی کنند.
یعنی اصلا خوب بود کارخانه هایی که آب کمی می خواهند را در آن مناطق به وجود می آوردیم. ما در تقسیم کارخانه ها و کارگاه ها اشتباه کردیم. الآن باید با تسهیلاتی که داده می شود آنها را تأمین کرد، که داده هم می شود اما کم است.
حاج آقا! رویکرد صدا و سیما در پوشش اعتراضات اخیر را چگونه ارزیابی می کنید؟
به نظر من صدا و سیما در نشان دادن این وقایع کار بسیار خوبی کرد. اگر ما نشان نمی دادیم، انگلستان داشت نشان می داد. پس بهتر این است که خود ما نشان دهیم و به مردم احترام بگذاریم. کما اینکه در قضیه حمله سایبری به پمپ های بنزین هم صدا و سیما کار خوبی کرد قبل از اینکه دیگران بگویند گفت که یک مشکل این جوری پیش آمده و مردم هم آرام شدند. اما اینکه ما نگوییم و بعد مردم از جاهای دیگر بفهمند خیلی جالب نیست.
انتقال صدای مردم چه تأثیری در کاهش تنش ها دارد؟
مردم آمده اند که مسئولین حرفشان را بشنوند و مسئولین هم از طریق پخش در صدا و سیما متوجه می شوند. به نظر من چیزی که اگر ما نگوییم دیگران می گویند را نباید با مردم پنهان کاری داشته باشیم.
با توجه به اینکه هیچ کدام از مردم ایران حاضر نیستند همسایه آنها تشنگی بکشد و آنها سیراب باشند، توصیه شما به کشاورزان اصفهان و عموم مردم ایران در شرایط بحرانی آب چیست؟
هیچ کدام از استان ها نمی خواهند آب خوردن را از کس دیگری منع کنند. اما الآن هیچ کدام از استان های خوزستان، چهارمحال و بختیاری و یزد آب ندارند که بخواهند به استان های دیگر بدهند. فقط باید کسانی که منبع درآمدی جز کشاورزی ندارند را به نحوی تأمین کنند.
جماران: امام جمعه اصفهان و نماینده استان اصفهان در مجلس خبرگان رهبری علت عمده کمبود آب در این استان را «خشکسالی و کاهش بارندگی» دانست و گفت: آقای رئیس جمهور دستور داده وزیر نیرو و وزیر جهاد بررسی کنند که چه کار می توانند بکنند اما من به عنوان کسی که 20 سال است در جریان مشکلات اصفهان هستم می گویم هیچ فکری نمی شود داشت که الآن به اینها آب بدهیم.
مشروح گفت و گوی با آیت الله سید یوسف طباطبایی نژاد را در ادامه می خوانید:
وظیفه دولت و سایر مسئولین را در قبال اعتراضات کشاورزان اصفهان را چگونه ارزیابی می کنید؟
کشاورزی شرق اصفهان در زمان پر آبی به صورت عمده بود و گندم و سایر محصولات را تأمین می کرد. متأسفانه در این یکی دو سال به خاطر نبودن بارندگی وضع به هم خورده و کشاورزان هم می گویند ما حق آبه داریم. به این معنا که ما از این آب برداشت می کردیم و مقدم بر دیگران هستیم و تا وقتی ما آب می خواهیم نباید آن را به کس دیگری بدهند و اعتراض دارند که در دولت آقای خاتمی حدود 2 متر در ثانیه آب به یزد داده شده و به آن قضیه ایراد دارند. بخش دیگر هم مربوط به چهارمحال بختیاری است که به خاطر کوهستانی بودن قبلا نمی توانستند آب را برداشت کنند ولی حالا که موتور آب آمده آنها هم برداشت دارند و در کوهستان ها درختکاری می کنند و مردم اصفهان ناراحت هستند.
البته اینها هست ولی در عین حال دلیل عمده این است که بارندگی کم بوده، چون در طول 10، 20 سال گذشته همین آب به یزد می رفته، اهالی چهارمحال و بختیاری هم از آن استفاده می کرده اند و در عین حال به کشاورزان اصفهان هم آب می رسید. اما در خشکسالی واقعا چهارمحال و بختیاری هم مشکل دارد. چون بارندگی که باشد هر قسمتی از دره کوه های چهارمحال و بختیاری آب می جوشد و الآن اینگونه نیست و آنها هم مشکل دارند. برای یزد هم الآن دیگر نمی شود کاری کرد.
آقای هاشمی رفسنجانی گفته بود که «با تأمین آب اصفهان خوب است که آب را به یزد ببریم». زمان آقای خاتمی این آب تأمین نشده، رفته است. اما آن موقع هم آب در رودخانه بوده و این جور نبوده که وقتی آب را می برند رودخانه خشک شود. اما حالا مردم این بهانه را دارند و حق هم دارند. به خاطر اینکه کارشان فقط کشاورزی است. افرادی در این منطقه بوده اند که زکات می دادند و به همدیگر کمک می کردند و الآن خودشان مستحق زکات هستند و بالأخره مطالبه آنها این است که ما آب می خواهیم.
کاری که دولت می تواند کند این است که بگوید آب می دهم، اما آب نیست که بدهد! یعنی به طوری که نقل می کنند الآن سد زاینده رود حدود هفت متر ورودی دارد اما نیاز آب آشامیدنی خود استان اصفهان، غیر از یزد، حدود 11.5 متر است. یعنی 11.5 متر آب در ثانیه می خواهند تا جاهایی که لوله کشی کرده اند را آب بدهند و خیلی جاها هم لوله کشی شده و انصافا در جمهوری اسلامی یکی از کارهای مهمی که شده آبرسانی به روستاها و شهرها بوده است. مثلا همین منطقه شرق اصفهان اصلا آب خوردن از زاینده رود نداشتند و الآن در تمام شهرها و صدها روستا، حتی دورافتاده ترین روستای آنجا، آب آشامیدنی تصفیه شده زاینده رود هست.
زمانی که آقای هاشمی رئیس مجلس بود و ما هم نماینده مجلس بودیم، با هلی کوپتر به کوهرنگ رفتیم و دره هایی بود که می گفتند 50 سال است برف آنجا آب نشده و برف روی برف آمده است. اما پارسال و امسال کل برف آنجا آب شده و در آن دره ها هیچ برفی نیست. یعنی یکی از کانال هایی که آب با فشار می آمد الآن خشک خشک است.
بنابر این، اگر اشتباه هم شده الآن دیگر نمی توانیم آب را از یزد برگردانیم. آب آشامیدنی هزاران خانه همین آب است و خود اهالی چهارمحال و بختیاری هم الآن آب ندارند. متأسفانه یک تونل 24 کیلومتری از طرف کوهرنگ به سمت اهواز زده شده و آنجا باید سدّی بزنند که آب جمع شود و به این تونل بیاید، ولی این سد را نزده اند. من در زمان آقای احمدی نژاد به ایشان گفتم ساخت تونل تمام شده و شما اگر ساخت سد را الآن شروع کنید سه سال طول می کشد. ایشان به من جواب داد اهوازی ها هم حرف دارند. گفتم پس چرا دولت باعث شده بیش از 200 میلیارد تومان خرج شود و 24 کیلومتر تونل در کوه زده شود؟! هیچ چیزی نگفت.
مقام معظم رهبری سال 80 که به اصفهان تشریف آوردند دستور دادند 30 میلیارد تومان اختصاص پیدا کرد و آن تونل کامل شد. اما بعد از تونل باید سدی زده می شد که متأسفانه آن کار صورت نگرفته و کارهای دیگری نیز می توانستند انجام دهند که انجام نگرفته است. الآن به نظر من کار فوری نمی توانند بکنند. یعنی نه می توان آب یزد را برگرداند، نه می شود به چهارمحال و بختیاری بگویید آب مصرف نکنید چون خود آنها هم کم آبی دارند، و نه آب پشت سد می تواند به کشاورز داده شود. یعنی فکر می کنم اگر بارندگی نشود تا دو سه ماه آینده آب آشامیدنی اصفهان هم باید قطع شود.
البته آقای رئیس جمهور دستور داده وزیر نیرو و وزیر جهاد بررسی کنند که چه کار می توانند کنند، اما من به عنوان کسی که 20 سال است در جریان مشکلات اصفهان هستم می گویم هیچ فکری نمی شود داشت که الآن به اینها آب بدهیم. اگر بخواهید از خلیج فارس بیاورید 10 سال طول می کشید؛ ضمن اینکه پمپاژ آب از آنجا خیلی خرج دارد و برای کشاورزی به صرفه نیست. یک جایی در خود چهارمحال و بختیاری به نام «بهشت آباد» هست که حدود 15 سال قبل خارجی هم کارشناسی کردند و گفتند که می توان آب را از آنجا آورد، اما سدّ آنجا را هم نزده اند و می گویند اول تونل را بزنیم و تونل هم 60 کیلومتر است؛ اگر با دستگاه حفاری این کار را انجام بدهند خودشان می گویند 10 سال طول می کشد.
یعنی نظر شما این است که تصمیمات مقطعی و بخشی پاسخگوی بحران ملی بی آبی نیست؟
نظر من این است که اگر اول سد را بزنند و مردم آب را ببینند ممکن است حرفی نداشته باشند که آب را از آنجا منتقل کنند. اما اشتباه کارشناسان ما این است که می گویند اول لوله را بگذاریم؛ و از نظر روانی آنها(مردم) می گویند همین یک ذره آبی که ما داریم را هم می خواهید ببرید.
با توجه به آسیب چند باره خط لوله اصفهان – یزد، چگونه می توان از تبدیل شدن بحران آب به تنش و اختلاف مردم چند استان همجوار جلوگیری کرد؟
جلوگیری این امر به همین نصیحت ها است. یعنی باید شورای تأمین به کشاورزان اجازه می داد در یکی دو روز هرچه می خواهند بگویند، ضبط هم شود و دولت هم بفهمد. اما بدون اجازه چندین روز در رودخانه جمع شدند. ما هم در خطبه ها گفتیم شما حرفتان را زدید و هم رئیس جمهور و دولت متوجه شد و هم دشمن متوجه شد؛ آنها به این زودی هم نمی توانند کاری کنند مگر اینکه کمک مالی کنند.
به نظر من دولت می تواند کشاورزانی که الآن واقعا مشکل دارند و درآمد دیگری ندارند را کمک بلاعوض بدهد. همچنین برخی از اینها حاضر هستند زمین هایی که دارند را به مغازه و کارگاه تبدیل کنند و دولت می تواند اجازه انجام این کار را بدهد و حق دولت را هم از آنها نگیرد. چون حدود 40 درصد از قیمت زمین را باید بدهند تا تغییر کاربری زمین کشاورزی انجام شود. این پول را از آنها نگیرند و اجازه بدهند که کارهای دیگری راه اندازی کنند.
یعنی اصلا خوب بود کارخانه هایی که آب کمی می خواهند را در آن مناطق به وجود می آوردیم. ما در تقسیم کارخانه ها و کارگاه ها اشتباه کردیم. الآن باید با تسهیلاتی که داده می شود آنها را تأمین کرد، که داده هم می شود اما کم است.
حاج آقا! رویکرد صدا و سیما در پوشش اعتراضات اخیر را چگونه ارزیابی می کنید؟
به نظر من صدا و سیما در نشان دادن این وقایع کار بسیار خوبی کرد. اگر ما نشان نمی دادیم، انگلستان داشت نشان می داد. پس بهتر این است که خود ما نشان دهیم و به مردم احترام بگذاریم. کما اینکه در قضیه حمله سایبری به پمپ های بنزین هم صدا و سیما کار خوبی کرد قبل از اینکه دیگران بگویند گفت که یک مشکل این جوری پیش آمده و مردم هم آرام شدند. اما اینکه ما نگوییم و بعد مردم از جاهای دیگر بفهمند خیلی جالب نیست.
انتقال صدای مردم چه تأثیری در کاهش تنش ها دارد؟
مردم آمده اند که مسئولین حرفشان را بشنوند و مسئولین هم از طریق پخش در صدا و سیما متوجه می شوند. به نظر من چیزی که اگر ما نگوییم دیگران می گویند را نباید با مردم پنهان کاری داشته باشیم.
با توجه به اینکه هیچ کدام از مردم ایران حاضر نیستند همسایه آنها تشنگی بکشد و آنها سیراب باشند، توصیه شما به کشاورزان اصفهان و عموم مردم ایران در شرایط بحرانی آب چیست؟
هیچ کدام از استان ها نمی خواهند آب خوردن را از کس دیگری منع کنند. اما الآن هیچ کدام از استان های خوزستان، چهارمحال و بختیاری و یزد آب ندارند که بخواهند به استان های دیگر بدهند. فقط باید کسانی که منبع درآمدی جز کشاورزی ندارند را به نحوی تأمین کنند.
