دیپلماسی ایرانی: توماس فریدمن در نیویورک تایمز می‌نویسد: داوران، داوری خود را کردند و حکم دادگاه این است: تصمیم دونالد ترامپ به پاره کردن برجام در سال ۲۰۱۸ – تصمیمی که مایک پمپئو و بنیامین نتانیاهو هم مشوق آن بودند – یکی از احمقانه ترین، نابخردانه‌ترین و زیانبارترین تصمیمات حوزه امنیت ملی آمریکا در دوران پس از جنگ سرد بود.
این تنها سخن من نیست. زمانی که برجام به امضا رسید، موشه یعلون، وزیر جنگ اسرائیل بود و به شدت مخالف آن. اما او هفته گذشته در یک کنفرانس امنیتی گفت که "هرچند برجام یک توافق بد بود، تصمیم ترامپ، با تشویق نتانیاهو، برای خروج از آن، کاری بود از آن هم بدتر. مهمترین اشتباه یک دهه گذشته. "
دو روز بعد، ژنرال گادی آیزنکوت که در سال ۲۰۱۸، فرمانده ارشد ارتش اسرائیل بود، گفت که خروج از برجام "یک اقدام مطلقا زیانبار برای اسرائیل بود، ایران را از همه محدودیت‌های هسته‌ای اش رها کرد و برنامه هسته‌ای اش را به مرحله بسیار پیشرفته تری رساند. "
تا زمانی که ترامپ از برجام – که ایران به آن پایبند بود – خارج شد، زمان گریز هسته‌ای ایران یک سال بود و ایران توافق کرده بود که برای پانزده سال این محدوده را رعایت کند. اکنون کارشناسان مستقل می‌گویند که این مهلت به سه هفته کاهش یافته هر چند به باور مقام‌های آمریکایی، هنوز هم ایران برای ساخت کلاهک قابل حمل هسته‌ای به حدود دو سال وقت نیاز دارد، اما این نوعی خوش خیالی است.
این که گفتگو‌های هسته‌ای که دوباره در وین آغاز شده است به کجا می‌انجامد، برای هیچ کس روشن نیست. این گفتگو‌ها همچون یک بازی سنگین پوکر شده که بازیگران پرشماری دارد – از جمله اسرائیل – که چشم به دست یکدیگر دوخته اند تا ببینند چه کسی بلوف می‌زند.
البته همه مسائل دیگر به کنار، اگر رژیم ایران به مردمش بگوید که بعد از سه سال زندگی زیر آن همه فشار تحریم‌های سخت و همه گیری کووید ۱۹، باید همچنان تحریم‌های بی پایان را همراه با گونه تازه ویروس تحمل کنند، واکنش مردم چه خواهد بود؟
رهبران ایران، کاری کردند که ترامپ و پمپئو دریابند که کارشان در خروج از برجام، نه یک خودکشی که قتل عام بوده است. پس به سراغ چین رفتند تا نفت شان را بخرد و شروع به انباشت آن مقدار اورانیوم غنی شده کردند که آن‌ها را به کشوری در آستانه هسته‌ای شدن تبدیل کرد. همچنین ترامپ و پمپئو، هیچ طرح جایگزینی هم نداشتند. تنها کاری که کردند، این میراث وحشتناک را تحویل جو بایدنِ بینوا دادند. اما بایدن هم بویژه دستش را خوب بازی نکرد. به جای اینکه بلافاصله تصمیمات ترامپ را لغو کند و در برابر کاهش ذخیره اورانیوم غنی شده ایران، آمریکا را به پایبندی به برجام بازگرداند، درگیر یک جنگ بی معنی دیپلماتیک با ایرانی‌ها شد بر سر اینکه چه کسی باید گام نخست را بردارد. همزمان هم با تمرکز فوریت دار، بر خروج از خاورمیانه – که نقطه آغازش افغانستان بود – هراسی به دل ایرانی‌ها نینداخت؛ بنابراین هیچ کس گام نخست را برنداشت و ایران به غنی سازی ادامه داد.
این است که می‌بینید اسرائیلی‌ها سرک می‌کشند تا ببینند بایدن با کدام کارت هایش بازی خواهد کرد. هراس اسرائیلی‌ها از این است که بایدن به یک نیمچه توافق با ایران برسد به این شکل که ایران همین سطح کنونی مواد شکافتی خود را حفظ کند و در عوض برخی تحریم‌های آمریکا برداشته شود. این کار، ایران را به عنوان یک قدرت در آستانه هسته‌ای شدن نگه خواهد داشت و بسیار برای اسرائیل دشوار می‌شود که به تاسیسات هسته‌ای ایران حمله کند چرا که به نقض توافق آمریکا می‌انجامد. این است که زیر میز، اسرائیلی‌ها تلاش دارند بایدن را وادار کنند که بزرگترین کارت خود را به بازی بگیرد؛ کارتی که ایرانی‌ها نمی‌توانند آن را نادیده بگیرند: بمب‌های حجیم سنگرشکنِ GBU-۵۷A/B که سی هزار پوند وزن دارند و نقطه زن هم هستند. این بمب‌ها می‌تواند ده‌ها فوت بتن را منهدم کند و هر کوهی را که تاسیسات ایران در عمق آن نهفته است، منفجر کند. استدلال اسرائیلی‌ها این است که بایدن تنها در صورتی که خودش را به اندازه کافی به دیوانگی بزند تا ایرانیان خطر بمباران را جدی ببینند، می‌تواند احتمال بمباران را از میان ببرد! اما بایدن، لاف زن خوبی برای به کارگیری زور نیست. وی هراس دارد که هرگونه اشاره‌ای به اقدام نظامی علیه ایران، می‌تواند بهای هر گالن بنزین را در تعطیلات کریسمس به ده دلار برساند. ایران به همه این‌ها نگاه می‌کند و در دل می‌خندد. حال، اینکه بایدن کار ویران سازی تاسیسات هسته‌ای ایران را به اسرائیل واگذار کند، مطلب دیگری است که نمی‌توان پیش بینی کرد.
اکنون بایدن ترجیح می‌دهد که روس‌ها و چینی‌ها را ترغیب کند که ایران را در منگنه قرار دهند. اما بازیگر چینی می‌گوید: "جو، درست است که من نمی‌خواهم ایران به بمب هسته‌ای برسد، اما آنچه بیشتر برایم اهمیت دارد این است که شما تعرفه هایتان را از اقتصاد چین بردارید و درباره تایوان، هنگ کنگ و ایغور‌ها هم سخنرانی نکنید. پس بهتر است دهانتان را ببندید تا بعد درباره نخریدن نفت ایران با هم صحبت کنیم. " طرف روس هم می‌گوید: "شما می‌خواهید که ایران را به خاطر شما در منگنه قرار دهیم حال آن که ما را در اوکراین در منگنه قرار داده اید! "
پس گوش به زنگ وین باشید تا ببینیم بازیگران پرشمار این پوکر بزرگ، چه دستی را بازی خواهند کرد. من هم به دست بازیگر اسرائیلی نگاه می‌کنم. این یکی، چهره بسیار درهمی دارد و پیوسته به کارت اف ۳۵ خود فکر می‌کند که به تنهایی آن را به کار گیرد. البته برای بکارگیری آن، به اندازه کافی هم دیوانه هست!
دیپلماسی ایرانی: توماس فریدمن در نیویورک تایمز می‌نویسد: داوران، داوری خود را کردند و حکم دادگاه این است: تصمیم دونالد ترامپ به پاره کردن برجام در سال ۲۰۱۸ – تصمیمی که مایک پمپئو و بنیامین نتانیاهو هم مشوق آن بودند – یکی از احمقانه ترین، نابخردانه‌ترین و زیانبارترین تصمیمات حوزه امنیت ملی آمریکا در دوران پس از جنگ سرد بود.
این تنها سخن من نیست. زمانی که برجام به امضا رسید، موشه یعلون، وزیر جنگ اسرائیل بود و به شدت مخالف آن. اما او هفته گذشته در یک کنفرانس امنیتی گفت که "هرچند برجام یک توافق بد بود، تصمیم ترامپ، با تشویق نتانیاهو، برای خروج از آن، کاری بود از آن هم بدتر. مهمترین اشتباه یک دهه گذشته. "
دو روز بعد، ژنرال گادی آیزنکوت که در سال ۲۰۱۸، فرمانده ارشد ارتش اسرائیل بود، گفت که خروج از برجام "یک اقدام مطلقا زیانبار برای اسرائیل بود، ایران را از همه محدودیت‌های هسته‌ای اش رها کرد و برنامه هسته‌ای اش را به مرحله بسیار پیشرفته تری رساند. "
تا زمانی که ترامپ از برجام – که ایران به آن پایبند بود – خارج شد، زمان گریز هسته‌ای ایران یک سال بود و ایران توافق کرده بود که برای پانزده سال این محدوده را رعایت کند. اکنون کارشناسان مستقل می‌گویند که این مهلت به سه هفته کاهش یافته هر چند به باور مقام‌های آمریکایی، هنوز هم ایران برای ساخت کلاهک قابل حمل هسته‌ای به حدود دو سال وقت نیاز دارد، اما این نوعی خوش خیالی است.
این که گفتگو‌های هسته‌ای که دوباره در وین آغاز شده است به کجا می‌انجامد، برای هیچ کس روشن نیست. این گفتگو‌ها همچون یک بازی سنگین پوکر شده که بازیگران پرشماری دارد – از جمله اسرائیل – که چشم به دست یکدیگر دوخته اند تا ببینند چه کسی بلوف می‌زند.
البته همه مسائل دیگر به کنار، اگر رژیم ایران به مردمش بگوید که بعد از سه سال زندگی زیر آن همه فشار تحریم‌های سخت و همه گیری کووید ۱۹، باید همچنان تحریم‌های بی پایان را همراه با گونه تازه ویروس تحمل کنند، واکنش مردم چه خواهد بود؟
رهبران ایران، کاری کردند که ترامپ و پمپئو دریابند که کارشان در خروج از برجام، نه یک خودکشی که قتل عام بوده است. پس به سراغ چین رفتند تا نفت شان را بخرد و شروع به انباشت آن مقدار اورانیوم غنی شده کردند که آن‌ها را به کشوری در آستانه هسته‌ای شدن تبدیل کرد. همچنین ترامپ و پمپئو، هیچ طرح جایگزینی هم نداشتند. تنها کاری که کردند، این میراث وحشتناک را تحویل جو بایدنِ بینوا دادند. اما بایدن هم بویژه دستش را خوب بازی نکرد. به جای اینکه بلافاصله تصمیمات ترامپ را لغو کند و در برابر کاهش ذخیره اورانیوم غنی شده ایران، آمریکا را به پایبندی به برجام بازگرداند، درگیر یک جنگ بی معنی دیپلماتیک با ایرانی‌ها شد بر سر اینکه چه کسی باید گام نخست را بردارد. همزمان هم با تمرکز فوریت دار، بر خروج از خاورمیانه – که نقطه آغازش افغانستان بود – هراسی به دل ایرانی‌ها نینداخت؛ بنابراین هیچ کس گام نخست را برنداشت و ایران به غنی سازی ادامه داد.
این است که می‌بینید اسرائیلی‌ها سرک می‌کشند تا ببینند بایدن با کدام کارت هایش بازی خواهد کرد. هراس اسرائیلی‌ها از این است که بایدن به یک نیمچه توافق با ایران برسد به این شکل که ایران همین سطح کنونی مواد شکافتی خود را حفظ کند و در عوض برخی تحریم‌های آمریکا برداشته شود. این کار، ایران را به عنوان یک قدرت در آستانه هسته‌ای شدن نگه خواهد داشت و بسیار برای اسرائیل دشوار می‌شود که به تاسیسات هسته‌ای ایران حمله کند چرا که به نقض توافق آمریکا می‌انجامد. این است که زیر میز، اسرائیلی‌ها تلاش دارند بایدن را وادار کنند که بزرگترین کارت خود را به بازی بگیرد؛ کارتی که ایرانی‌ها نمی‌توانند آن را نادیده بگیرند: بمب‌های حجیم سنگرشکنِ GBU-۵۷A/B که سی هزار پوند وزن دارند و نقطه زن هم هستند. این بمب‌ها می‌تواند ده‌ها فوت بتن را منهدم کند و هر کوهی را که تاسیسات ایران در عمق آن نهفته است، منفجر کند. استدلال اسرائیلی‌ها این است که بایدن تنها در صورتی که خودش را به اندازه کافی به دیوانگی بزند تا ایرانیان خطر بمباران را جدی ببینند، می‌تواند احتمال بمباران را از میان ببرد! اما بایدن، لاف زن خوبی برای به کارگیری زور نیست. وی هراس دارد که هرگونه اشاره‌ای به اقدام نظامی علیه ایران، می‌تواند بهای هر گالن بنزین را در تعطیلات کریسمس به ده دلار برساند. ایران به همه این‌ها نگاه می‌کند و در دل می‌خندد. حال، اینکه بایدن کار ویران سازی تاسیسات هسته‌ای ایران را به اسرائیل واگذار کند، مطلب دیگری است که نمی‌توان پیش بینی کرد.
اکنون بایدن ترجیح می‌دهد که روس‌ها و چینی‌ها را ترغیب کند که ایران را در منگنه قرار دهند. اما بازیگر چینی می‌گوید: "جو، درست است که من نمی‌خواهم ایران به بمب هسته‌ای برسد، اما آنچه بیشتر برایم اهمیت دارد این است که شما تعرفه هایتان را از اقتصاد چین بردارید و درباره تایوان، هنگ کنگ و ایغور‌ها هم سخنرانی نکنید. پس بهتر است دهانتان را ببندید تا بعد درباره نخریدن نفت ایران با هم صحبت کنیم. " طرف روس هم می‌گوید: "شما می‌خواهید که ایران را به خاطر شما در منگنه قرار دهیم حال آن که ما را در اوکراین در منگنه قرار داده اید! "
پس گوش به زنگ وین باشید تا ببینیم بازیگران پرشمار این پوکر بزرگ، چه دستی را بازی خواهند کرد. من هم به دست بازیگر اسرائیلی نگاه می‌کنم. این یکی، چهره بسیار درهمی دارد و پیوسته به کارت اف ۳۵ خود فکر می‌کند که به تنهایی آن را به کار گیرد. البته برای بکارگیری آن، به اندازه کافی هم دیوانه هست!
