آلودگی هوا و ترافیک دو مساله اساسی کلان شهر تهران است. برخی از کارشناسان معتقدند که برای رفع مشکل آلودگی هوا در تهران راهکار علمی وجود دارد.

یکی از مهمترین راههای رفع مشکل آلودگی هوا و توسعه حمل و نقل عمومی با رویکرد مترو است البته در حال حاضر هزینه های توسعه ای بسیار بالا رفته است. هوشمند سازی شهر، مدیریت  سفرها, ... می تواند در کاهش ترافیک و آلودگی تاثیرگذار باشد.

منابع متحرک یکی از مهمترین دلایل آلودگی هوا هستند اما کارخانه های هم  در اطراف تهران وجود دارند که گفته می‌شود که در برخی مواقع مازوت سوزی می کنند.

در خصوص آخرین وضعیت ترافیک تهران، آلودگی هوا ، راهکارهای رفع مشکلات آلودگی، مازوت سوزی منابع متحرک، توسعه حمل و نقل عمومی و ... با علی اصغر قائمی عضو شورای شهر و عضو کمیسیون حمل و نقل و ترافیک شورای اسلامی شهر تهران  به گفت وگو نشستم.

ترافیک و آلودگی هوا دو معضل اساسی کلانشهر تهران است. سالهاست که تهرانی ها با این معضلات دست و پنجه نرم می کند. برخی کارخانه ها در سال های قبل مازوت سوزی می کردند و همین امر آلودگی هوای تهران را تشدید می کرد.  چه برنامه‌ای برای رفع کلیدی مشکل ترافیک و آلودگی هوا در دوره جدید مدیریت شهری دارید؟

۸۳ درصد منابع آلاینده تهران  اختصاص به منابع متحرک دارند/ 17 درصد آلودگی  هوای تهران متعلق به منابع ثابت مانند پالایشگاه هاست

مسئله ترافیک تهران و آلودگی هوا جزء موضوعاتی است که به هم مرتبط هستند و از هم قابل تفکیک نیست. بر اساس داده‌های دقیق بالغ بر ۸۳ درصد منابع آلاینده تهران  اختصاص به منابع متحرک دارند مانند خودروها. 17 درصد آلودگی  هوای تهران متعلق به منابع ثابت مانند پالایشگاه ها، کارخانه‌ها، فرودگاه، راه آهن، پایانه های اتوبوسرانی و .... است. بیشترین سهم آلایندگی ها مربوط به  منابع متحرک است و در واقع برای حل مشکل آلودگی تهران  باید این مسئله مورد توجه مسوولان قرار گیرد.

بیشترین سهم منابع آلاینده مربوط به چیست؟

بیشترین سهم آلایندگی مربوط به خودروهای سواری و موتورسیکلت هاست/آلایندگی ناشی از سوخت بنزین بیشتر از آلایندگی از سوخت گازوئیل است

اگر بخواهیم میزان سهم منابع آلاینده ها را  در تهران تفکیک کنیم بیشترین سهم مربوط به خودروهای سواری و موتورسیکلت هاست حال  خودروهای سواری اعم از شخصی، تاکسی، مینی بوس و غیره هر کدام  سهمی در آلایندگی ها دارند.

البته اتوبوس ها هم در آلودگی هوا نقش دارند اما آلایندگی ناشی از سوخت بنزین بیشتر از آلایندگی از سوخت گازوئیل است البته  که باید بازسازی خودروهای فرسوده در دستور کار قرار گیرد.

چه تعداد خودروی سواری در تهران وجود دارد؟   تردد کامیون ها را هم در سطح شهر داریم که آلایندگی دارند و همچنین شما گفتید که میزان آلایندگی اتوبوس ها نسبت به خودروی شخصی زیاد نیست اما برخی از کارشناسان نظر دیگری دارند در این زمینه توضیح دهید.

سه میلیون ۴۰۰ یا  ۵۰۰ هزار خودرو سواری داریم/بخش قابل توجهی از اتوبوس های شرکت واحد از رده خارج شده و سرویس‌دهی نمی‌کند/حدود ۱۰ هزار کامیون در سطح شهر تهران تردد می کنند

کم و بیش آمارهایی در این زمینه داریم اما عدد صحیحی وجود ندارد. سه میلیون ۴۰۰ یا  ۵۰۰ هزار خودرو سواری داریم که اگر تاکسی و وانت هم اضافه شود حدود 3 میلون ۶۰۰ هزار خودرو می شود.

حدود ۶ تا ۷ هزار مینی بوس در تهران داریم و  حدود ۵۵۰۰ اتوبوس شرکت واحد داریم که بخش قابل توجهی از اتوبوس های شرکت واحد از رده خارج شده و سرویس‌دهی نمی‌کند و اتوبوس های فعال حدود ۲ هزار و خورده ای  است.

 باید دولتمردان و مسئولین فکری عاجل کنند

 حدود ۱۰ هزار کامیون در سطح شهر تهران تردد می کنند از خودروهایی که در سطح شهر تردد می‌کنند کند و با توجه به کیفیت خودرو و نوع سوخت قطعاً آلایندگی دارندو این موضوعات جزء مواردی است که باید دولتمردان و مسئولین برای آنها فکری عاجل کنند.

یکی از مشکلات اساسی عدم توسعه حمل و نقل عمومی است در این باره توضیح دهید؟

 در سال‌های اخیر جایگزینی برای خودروهای فرسوده و اتوبوسها نداشته‌ایم/با حد مطلوب در اتوبوسرانی فاصله زیادی داریم

کمبود شدید ناوگان حمل و نقل عمومی به معضلات آلودگی هوا و ترافیک تهران دامن زده است. متاسفانه در سال‌های اخیر جایگزینی برای خودروهای فرسوده و اتوبوسها نداشته‌ایم  و در زمینه مترو هم اتفاقی خاصی رخ نداد.

در سال های اخیر تعداد اتوبوس‌هایی که ارائه خدمت می‌کردند کاهش  یافت و در اصل زمانی که سال ۹۶ مدیریت شهری تحویل داده شد حدود 5 هزار و خرده ای اتوبوس تهران داست  و زمانی که بعد از چهار سال مدیریت شهری تحویل گرفته شد تعداد اتوبوس ها به ۲ هزار و خرده‌ای رسید.  این در حالس است که تهران نیازمند ۹ تا ۱۰ هزار دستگاه اتوبوس است و با حد مطلوب فاصله زیادی داریم.

 باید بتوانیم مشکل کمبودها را برطرف کنیم. هم این مقیاس را هم در حوزه مترو داریم. مهمترین راه غلبه بر مشکل آلودگی هوا توسعه حمل و نقل عمومی است

باید سفرها مدیریت شود تا کاهش تقاضای سفر داشته باشیم و شهر هوشمند را توسعه دهیم تا بتوانیم با کاهش سفرها ترافیک را کنترل کنیم.

کارشناسان معتقدند که رفع ترافیک راه کار علمی دارد چرا تاکنون این راه کارها مورد استفاده قرار نگرفته و این مشکل روز به روز بیشتر شده است؟

4 راه کار برای رفع ترافیک و آلودگی هوای تهران

در موضوع رفع مشکل آلودگی هوا و ترافیک  4 مساله اصلی داریم ابتدا توسعه حمل و نقل عمومی به خصوص توسعه ریلی را باید مورد توجه قرار دهیم. همچنین برای برخی از از وسایل نقلیه فرسوده مانند موتور سیکلت باید فکری کنیم چرا که موتورسیکلت قدیمی که در سطح شهر تردد می‌کنند ۶ برابر یک خودرو آلایندگی تولید می کند ما باید با جایگزین کردن موتورسیکلت‌های برقی بخش عمده‌ای از آلایندگی را کاهش دهیم. واحدهای صنعتی و آلاینده باید مدیریت شده و بر روی سوخت آنها کنترل صورت گیرد و در مجموع منابع ثابت آلاینده کم شود. کاهش تقاضای سفر را داشته باشیم و با مجموعه این اقدامات می توان کاهش آلودگی هوا و ترافیک را در پی داشت.

قوانین و بخشنامه های زیادی در خصوص رفع معضل آلودگی هوا و ترافیک وجود دارد چرا تاکنون این قوانین به درستی اجرایی نشده است؟

برای رفع آلودگی هوا باید عزم ملی ایجاد شود/باید یک ستاد ملی مبارزه با آلودگی هوا شکل بگیرند

قریب به دو سال است که ویروس کرونا وارد کشور شده و در زندگی روزمره شهروندان تاثیر زیادی داشته است است البته در این مدت مسئولین دست روی دست نگذاشتند , بر اساس مقدورات و توانمندی ها اقداماتی صورت گرفت .ستاد ملی مقابله با کرونا ایجاد و  وزارت بهداشت هم واکسیناسیون را انجام داد هر  چند که عقب‌ماندگی هایی وجود داشت اما در دولت جدید کار سرعت گرفت و بیش از ۱۲۰ میلیون دوز واکسن تزریق شده است است و البته قرار است که درخصوص دوز یادآور هم حتی برای افراد ۱۸ سال هم اقداماتی صورت گیرد.

برای تزریق واکسن و از بین بردن ویروس کرونا در کشور عزم ملی ایجاد شد هر چند هنوز به صفر نرسیدیم ولی روند خوب بوده است. اگر برای  رفع آلودگی هوا هم عزم  ملی شکل بگیرد می توان این مشکل را برطرف کرد کرد فقط با بخشنامه، قوانین و تشکیل جلسات نمی توان مشکل را برطرف کرد باید همه متولیان پای کار بیایند. 

اگر روش مبارزه با کرونا را هم در آلودگی هوا پیش بگیریم موفق می شویم

به نظر بنده باید یک ستاد ملی مبارزه با آلودگی هوا شکل بگیرند ما قانون های خوبی در زمینه رفع آلودگی هوا و ترافیک داریم، مصوبات لازم هم در این زمینه وجود دارد . با وجود قوانین و مصوبات مشکل آلودگی حل نشد؛ شاید حدود اختیارات کم است و یا شاید سطح تصمیم‌گیری کم است اما اگر روش مبارزه با کرونا را هم در آلودگی هوا پیش بگیریم حتماً می توانیم این مشکل را هم برطرف کنیم البته باید از ظرفیت بخش خصوصی هم در این زمینه استفاده کنیم.

در حال حاضر هزینه تمام شده ساخت خطوط مترو بسیار زیاد است آیا بودجه لازم در این زمینه وجود دارد؟

هزینه تمام شده ساخت خطوط مترو تقریباً ۵ برابر سال ۹۶ شده است

ببینید در حال حاضر هزینه تمام شده ساخت خطوط مترو بسیار زیاد است و تقریباً ۵ برابر سال ۹۶ شده است شاید برای توسعه مترو منابع کافی نداشته باشیم تاکید می کنم توسعه حمل و نقل عمومی باعث کاهش ترافیک و آلودگی هوا می شود.

در ایام کرونا مردم بیشتر از وسیله نقلیه شخصی استفاده می کردند چرا که نگرانی در خصوص شیوع این بیماری بالا بود و شهروندان ترجیح می دادم برای این که کمتر در معرض آسیب قرار گیرند با وسیله نقلیه شخصی رفت و آمد کنند ساعات طرح ترافیک هم کاهش پیدا کرد اما بعد از مدتی با واکسیناسیون عمومی ساعات دوباره افزایش پیدا کرد باید برای رفع معضل آلودگی هوا از عزم ملی شکل گیرد تا بتوان مشکلات را حل کرد.

باید برای رفع مشکل آلودگی و ترافیک یک فرماندهی واحد ایجاد شود

بسیاری از شهرها با این معضلات روبرو بودند و مشکل را حل کردند برای رفع مشکل آلودگی هوا راهکار علمی وجود دارد و می توان از تجربه دیگران در این زمینه استفاده کرد باید دستگاه های مربوطه در زمینه رفع آلودگی هوا و ترافیک را مکلف کرد به وظایف خود عمل کنند و البته باید برای رفع مشکل آلودگی و ترافیک یک فرماندهی واحد ایجاد شود

 در چند ماه اخیر ترافیک‌تهران زیاد شده است و شما گفتید که قرار است معاونت حمل و نقل ترافیک آمارهایی در این زمینه ارائه کنند کند تا ببینید دلیل اصلی این ترافیک چیست؟ آیا این آمار ارائه شد؟ در این زمینه توضیح دهید.

گزارش کامل نبود/ در بحث نگهداشت، دوربین ها و سیستم های هوشمند به خوبی عمل نشده است

گزارشی ارائه شد  اما جامع نبود. بنده هم با معاون حمل و نقل ترافیک صحبت کردم و نسبت به گزارش انتقاداتی داشتم البته معاون حمل و نقل هم گفتند اشکالاتی وجود دارد و قرار شد که موضوع را دقیق‌تر بررسی کنند اما همین جا من بگویم که عمده مسائل و مشکلات ما سیستم آی تی اس شهر تهران است. در بحث نگهداشت، دوربین ها و سیستم های هوشمند به خوبی عمل نشده است. بسیاری از دوربین های سرعت، تقاطع ها و ... دچار مشکل شده‌اند باید مشکلات در این زمینه را برطرف کرد.

چه برنامه ای برای این کاردارید؟ آیا بودجه لازم برای رفع مشکلات وجود دارد؟

برنامه های وجود دارد. به شهرداری تهران اجازه داده شد که حل معضلات ترافیکی را در اولویت قرار دهند و از منابع موجود استفاده کند. عددی هم مشخص شد تا معاونت حمل و نقل ترافیک شهرداری تهران از آن برای رفع مشکلات استفاده کنم.

ممنوعیت تردد شبانه لغو شد. لغو این طرح  چقدر در کاهش ترافیک‌تهران موثر بود چرا که بسیاری از مسئولین معتقد بودند که ترافیک عصرگاهی بیشتر مربوط به این طرح است.

شواهد و مستندات ای در این زمینه نداریم. اما برداشت خود من این است که لغو ممنوعیت تردد شبانه در کاهش ترافیک بی‌تأثیر نبوده است.

قانون هوای پاک تصویب شده است. در این قانون قانون وظایف سازمان های ذیربط مشخص شده است. اما این قانون به درستی اجرا نشده و بسیاری از کارشناسان معتقدند در صورتی که قانون هوای پاک اجرایی شود می توان مشکل ترافیک و آلودگی هوا را برطرف کرد در این زمینه توضیح دهید.

قانون هوای پاک روی کاغذ است و به آن عمل نشد

قانون هوای پاک بسیار خوب است اما قانون است که روی کاغذ مانده است و به آن عمل نشده است ۱۹ دستگاه در قانون هوای پاک مسئولیت دارند. البته برخی می‌گویند که تعدادش بیشتر است باید دستگاه‌های تصمیم‌گیر در این زمینه ورود کنند تا موضوع قانون هوای پاک پیگیری شود و با یک فرماندهی واحد می‌توان این قانون را اجرایی و تاثیرات آن را در کاهش آلودگی هوا دید.

در سالیان گذشته زمانی که آلودگی هوا به اوج می رسید مدارس تعطیل و یاطرح  زوج و فرد خودروها انجام می شد. برخی از کارشناسان این اقدام را مقطعی می دانند. در این باره توضیح دهید.

دقیقاً این اقدامات یک مسکن های مقطعی است و تصمیماتی است که شاید یکی دو روز تاثیر داشته باشد ولی دردی را دوا نمی کند. باز هم تاکید می کنم باید به سمت توسعه حمل و نقل عمومی برویم و سیستم حمل و نقل پاک توسعه یابد.

برای توسعه دوچرخه سواری به عنوان یک سیستم حمل و نقل پاک چه برنامه‌ای دارید؟

به دلیل توپوگرافی که تهران دارد و مطالعات صورت گرفته باید گفت که دوچرخه کاربری محله ای دارد و یا حتی اسکوتر سواری چرا که برای استفاده از این وسایل باید زمین مسطح باشد. یک نفر نمی‌تواند از شرق به غرب با دوچرخه و یا با اسکوتر تردد کند. این ابزارها محلی جواب می دهند اسکوتر و دوچرخه خوب است اما باید شرایط توپوگرافی هم جواب دهد البته برای توسعه حمل و نقل پاک برنامه هایی وجود دارد.