سوزش ادراری یکی از شکایت‌های شایع در بیماران است ، مشکلی که به علل مختلفی ایجاد میشود و درمان آن بر حسب این علت‌ها میتواند سخت و یا آسان باشد. اما برخی از افراد با توصیه اطرافیان و به شکلی خودسرانه با استفاده از روش‌هایی که بعضا بی پایه و اساس بوده اقدام به درمان میکنند، غافل از اینکه این روش‌ها نه تنها موثر نیستند بلکه امکان دارد، مشکلی اضافه بر بیماری، برای آنها ایجاد کند،.
سوزش مجاری ادراری به چه دلیل اتفاق می‌افتد؟
شایع ترین علت سوزش‌های ادراری در درجه اول عفونت ها هستند، بیشترین عفونت ها در خانم هایی که در سنین باروری قرار دارند اتفاق می‌افتد و شامل عفونت در خود سیستم ادراری میشود. مانند یک عفونت ادراری ساده یا عفونت مجرا. اما عفونت‌هایی که در واژن ایجاد میشوند هم میتوانند منجر به سوزش ادراری شوند.
اما گاهی هیچ یک از این دلایل ایجاد کننده سوزش‌های ادراری نیستند و عفونت در کیسه های مجاور مجاری ادراری که در اصطلاح به "دیورتیکول" معروف هستند ایجاد می شود، این کیسه ها هراز گاهی در زیر مجرا بزرگ میشوند و چرک خود را خارج میکنند . این کیسه ها هم به صورت موضعی به دلیل وجود موادی که در خود دارند باعث ایجاد سوزش ادراری می شوند وهم اثر فشاری بر مجرای ادراری خواهند داشت.
علت دوم سوزش‌های مجاری ادراری التهاب است که می تواند به دلیل اندومتریوز و یا التهاب لگن ایجاد شود. به علاوه این التهاب میتواند به دلیل یک نزدیکی ساده و یا سونداژ ایجاد شود. خشکی واژن در خانم های یائسه و استفاده از ژل های شست و شوی واژن ولوبریکانت‌های پیش از نزدیکی عامل دیگری است که میتواند باعث سوزش ادراری در خانم ها شود.
طهارت‌های نامناسب درناحیه واژن با استفاده از دستمال کاغذی زبر و ماساژ بیش از حد ناحیه ی واژن میتواند باعث ایجاد سوزش ادراری در خانم ها شود. شیمی درمانی، رادیوتراپی و لیزر درمانی در محدوده ی ناحیه ی لگنی و مجرای ادراری یکی دیگر از دلایل این بیماری در خانم ها است به طوری که لیزر درمانی در ناحیه واژن می تواند گاهی باعث التهاب در ناحیه مجرا و سوزش ادرار می شود و در آخر سرطانهای مجرا به طور مستقیم و سرطانهای رحم و ضمائم آن به صورت غیرمستقیم می توانند باعث ایجاد سوزش ادراری شوند.
به چه دلیل خانمها بیشتر از آقایان به سوزش ادراری مبتلا میشوند؟
این قضیه به چند دلیل در خانم ها بیشتر اتفاق می افتد اما مهمترین دلیل آن کوتاه بودن مجاری ادراری است. طول مجرای ادراری در خانم ها ۴ سانتی متر است، این طول کوتاه میتواند به راحتی عفونت های خارج از دستگاه ادراری را به داخل مجرا هدایت کند.
به طور مثال در یک نزدیکی و یک عفونت ساده خیلی سریع تر انتقال پیدا میکند، هر نوع دستکاری در ناحیه واژن به این دلیل که این ناحیه در نزدیکی مجرای ادراری قرار گرفته است این بیماری شایع تر است. به طور نمونه اگر یک خانم از مواد شوینده در ناحیه واژن استفاده کند این قضیه به سرعت ایجاد مشکل کرده و منجر به عفونت و سوزش ادراری میشود در حالیکه در یک آقا ممکن است مشکلی ایجاد نکند.
جدا از این قضیه اختلالات هورمونی نه تنها در یائسگی بلکه در خانم‌هایی که دچار اختلالات هورمونی و تخمدان پلی کیستیک هستند میتواند باعث اختلال در تولید استروژن شده و با تاثیر گذاری بر روی مخاط مجاری ادرار فرد را دچار سوزش کند.
سوزش‌های ادراری به چه صورت تظاهر پیدا میکند ؟
سوزش ادراری می تواند در ابتدای ادرار کردن، در حین ادرار و یا بعد از اتمام ادرار اتفاق بیفتد. وقتی این اتفاق در ابتدای ادرار کردن رخ می دهد ما به فکر بررسی مجاری ادرار از نظر انسدادها هستیم چرا که ممکن است چیزی در مسیر ادرار باشد که با فشار در ناحیه و باز شدن برای ادرار باعث سوزش میشود.
سوزش در حین ادرار کردن به دلیل التهاب تمام طول مجرای ادراری است و در نهایت احساس سوزش بعد از از اتمام ادرار، ناشی از وجود مشکل در مثانه است، این مشکل میتواند ناشی از وجود تومور و یا عفونت در مثانه و یا تنگی گردن مثانه باشد.
چه علایمی همراه با سوزش ادراری خطرناک بوده و نیاز به بررسی فوری دارد؟
مهمترین عامل در سوزش های ادراری خون ادراری است، زمانی که ادرار همراه با خون باشد در درجه اول به وجود عفونت ها شک می کنیم.
بعد از این قضیه به خصوص اگر سن فرد بالا باشد زنگ خطر به صدا در می آید و به وجود تومورهای مثانه فکر می کنیم. گاهی وقتها وجود خون در ادرار میتواند ناشی از تخلیه یک دیورتیکول در داخل مجرا می باشد. علاوه بر این تنگی های ناحیه مجرا در ابتدا خود را با سوزش و یا خون ادراری نشان می دهند.
سنگ های حالب تحتانی هم میتوانند سوزش و خون ادراری ایجاد کنند اما معمولاً وقتی کسی سنگ حالب تحتانی دارد درد پهلوی یک طرفه هم احساس می کند.
خارش های همراه با سوزش ادراری معمولاً خبر از عفونت در ناحیه واژن می دهد یعنی ممکن است فرد دچار عفونت در ناحیه واژن شده باشد که این عفونت باعث احساس خارش و سوزش در ناحیه مجاری ادرار هم شده است.
و در آخر اینکه خشکی در ناحیه واژن و وجود ترشحات غیرطبیعی از واژن که به دلیلی غیر از عفونت ایجاد شده باشد و همراه با خارش باشد معمولاً به وجود مشکل در ناحیه واژن برمیگردد.
راه های تشخیص این بیماری کدامند ؟
در درجه اول معاینه واژینال ساده برای رد عفونت و سونوگرافی واژینال برای بررسی توده های واژن واطمینان از عدم وجود عفونت در ناحیه واژن کمک زیادی به تشخیص میکند.
انجام آزمایش ساده و کشت ادرار برای بررسی تعداد گلبول های قرمز و سفید در ادرار و کشت ادرار ساده ترین راه تشخیص است.
اما پیش از همه این روش‌ها، انجام معاینه و گرفتن شرح حال دقیق از بیمار، کمک زیادی به پزشک برای تشخیص میکند و وقتی سونوگرافی انجام شود اگر فشاری بر روی یک کلیه باشد احتمال وجود سنگ حالب تحتانی مطرح میشود که در صورت تایید این وضعیت درمان‌های این وضعیت انجام میشود.
راه های پیشگیری از ابتلا به سوزش ادراری به چه صورت است؟
در وهله نخست فرد باید از نظر یبوست و عفونت واژن بررسی شود. دفع دیر هنگام ادرار و حبس آن باعث میشود گردن مجاری ادراری دچار اسپاسم شود لذا باید از این کار خودداری شود.
ادرار به موقع به فاصله یک ساعت و نیم تا دو ساعت در طی روز، پیشگیری از ابتلا به عفونت های واژن و رعایت بهداشت و خشک بودن واژن پیشگیری از نزدیکی های طولانی مدت و اگر نزدیکی طولانی مدت است استفاده از ژل لوبریکانت هایی که اسیدیته ی آن ها خنثی است و اسیدی نیست، توصیه میشود. عدم استفاده از محرک های سیستم واژینال به عنوان لوبریکانت، تخلیه ی ادرار پیش از نزدیکی و پس از آن اهمیت زیادی در پیشگیری دارد، با این اقدامات امکان عفونت های واژن ،هنگام مقاربت و عفونت های محیطی به حداقل می رسد.
تغذیه چه تاثیری در ابتلای افراد به سوزش ادراری دارد؟
زمانی که استفاده از آب و میوه ها که حاوی سیترات هستند به حداقل می‌رسد و بدن ویتامین های کافی دریافت نکند، سیستم دفاعی دچار مشکل میشود و احتمال ابتلای فرد به عفونت های ادراری و سوزش ادرار افزایش پیدا میکند؛ همچنین عدم استفاده از میوه جات و آب کافی باعث یبوست شده و این قضیه احتمال ابتلا به سوزش ادراری را هم تشدید میکند.
آیا طب سنتی و داروهای گیاهی که برای درمان سوزش ادراری توصیه میکند قابل اعتماد و نتیجه بخش است؟
با تمام احترامی که برای طب سنتی و متخصصان این حوزه قائل هستم اما از آنجایی که در علم پزشکی آمار اثبات شده‌ای از میزان تأثیر این داروها و دوز مصرفی آنها مطرح نشده است، نمی‌توان این دستور العمل‌ها را تجویز کرد.
آیا شستشو با سرکه، جوش شیرین و بتادین کمکی به درمان عفونت و سوزش‌ادرای در خانمها میکند؟
به هیچ عنوان استفاده از این مواد به منظور شستشوی واژن را تأیید نمی‌کنم، به این دلیل که اسیدیته ی این مواد بسیار متفاوت از اسیدیته ی خنثی و پایین دستگاه واژنیال و مجرای ادراری است، توصیه میشود خانمها برای شستشوی مناسب واژن از کپسولهای پروبیوتیک واژینال استفاده کنند که حاوی لاکتوباسیل هاست؛ وقتی یکی از این کپسول ها را داخل واژن قرار میدهند با مقابله میکروب های خوب علیه میکروب های بعد می توانند یک محیط مناسب باکتریال برای خود ایجاد کنند بدون اینکه با استفاده از مواد مضری نظیر اینها میکروبهای خوب را هم از بین ببرند.
کدام افراد مستعد ابتلا به سوزش های ادراری هستند ؟
در درجه اول خانمها بیشتر از آقایان مستعد ابتلا به این بیماری هستند، خصوصا خانم هایی که در سنین باروری قرار دارند و خانم های باردار. علاوه بر این افرادی که دارای بیماری های زمینه ای نظیر دیابت هستند بیشتر از سایرین در معرض این بیماری قرار دارند، کسانی که به طور ژنتیکی استعداد ابتلا به عفونت و سوزش ادراری را دارند و افرادی که به هر دلیلی مثانه آنها به خوبی تخلیه نمی شود یا اختلال کارکرد مثانه دارند، افرادی که کلیه سنگ ساز دارند و سنگ بیشتری دفع می کنند، کسانی که مبتلا به بیماری آندومتریوز هستند و افرادی که به هر نحوی در دستگاه ادراری جراحی داشته‌اند و یا احتمال تنگی مجاری در آنها مطرح است و کسانی که شیمی درمانی و رادیوتراپی شده اند و در آخر افرادی که مبتلا به یبوست هستند را نباید از نظر دور داشت.
سلامت نیوز
