ایرنا: ابراهیم رضایی نماینده دشتستان در مجلس و رئیس گروه دوستی- پارلمانی ایران و روسیه می گوید «توافقات ایران و روسیه پنهانی و مخفیانه نیست، طبق قانون اساسی هر قرارداد خارجی باید به تصویب مجلس شورای اسلامی برسد لذا توافق ۲۰ ساله ایران و روسیه نیز باید به تصویب مجلس رسیده و به صورت شفاف به مردم اعلام شود.»
متن کامل مصاحبه به شرح زیر است:
*برخی رسانه‌ها معتقدند سفر به روسیه مانور سیاسی بوده و دستاورد اقتصادی نداشته است. دستاوردهای ملموس سفر رییس جمهور به روسیه که بر زندگی معیشتی مردم در میان‌مدت و بلندمدت تاثیر خواهد داشت، چیست؟
سفر رییس جمهور به روسیه سفر تک‌بعدی نبوده است و موضوعاتی مختلفی در این سفر مورد بحث و بررسی قرار گرفت. مبادلات تجاری ایران و روسیه، موضوعاتی منطقه‌ای و بین‌المللی از سرفصل‌های مهم مذاکرات در این سفر بود. شاه‌بیت این سفر مذاکره سه ساعته آیت‌الله رییسی با پوتین بود. در این مذاکرات نیز تا جایی که بنده اطلاع دارم، بخش عمده مباحث مربوط به موضوعات اقتصادی بوده است البته در مورد موضوعات منطقه‌ای و بین‌المللی نیز بحث و گفت و گو صورت گرفته است.
*آیت‌الله رییسی علاوه بر رییس جمهور روسیه با چه افراد و گروه‌هایی در مورد موضوعات اقتصادی مذاکره و گفت و گوی اقتصادی داشت؟
صبح پنجشنبه جلسه بسیار موثر و مهمی با فعالان اقتصادی روسیه در محل اقامت آیت‌آلله رییسی برگزار شد. در این جلسه بزرگترین شرکت‌های اقتصادی روسیه که در بخش‌های مختلف نفت و گاز، پتروشیمی، صنایع، گردشگری، پزشکی و معادن فعالیت داشتند، حضور یافتند و برای همکاری با ایران اعلام آمادگی کردند. این افراد رجال اصلی اقتصادی روسیه بودند و به اعتقاد من نشست مشترک رییس جمهور با این شرکت‌ها بسیار مهم و راهگشا بود.
* آیا قبل از سفر رییس جمهور به روسیه برنامه‌ریزی دقیقی برای گفت و گوهای اقتصادی و توافقات صورت گرفته بود.؟
قبل از سفر آیت‌الله رییسی به روسیه وزرای اقتصاد و نفت، معاون وزیر راه و تعدادی از مقامات کشوری به روسیه سفر کردند و مذاکرات مهم اقتصادی و سیاسی با مقامات روسی انجام شد. در واقع پایان بخش این مذاکرات سفر آیت‌الله رییسی به روسیه بود و توافقات رسمی مهمی انجام شد.
*این توافقات در چه حوزه‌هایی بود؟
برای توسعه میادین نفتی به توافقاتی خوبی با روسیه دست یافتیم. وزیر نفت، رییس کمیسیون مشترک دو کشور ایران و روسیه است و در راستای انعقاد این توافقنامه تلاش زیادی انجام داد. در حوزه پولی و بانکی هم مذاکرات موفقی برای شکست انحصار دلار و حذف دلار از مبادلات اقتصادی دو کشور انجام شد. امسال حجم تجارت ایران و روسیه حدود ۴ میلیارد دلار بود. در این سفر توافق شد سقف مبادلات تجاری ایران و روسیه به ۱۰ میلیارد دلار افزایش یابد. برای تبادل محصولات کشاورزی هم توافق خوبی در این سفر امضا شد. ایران در حال حاضر در حوزه میوه و سبزیجات صادرات خوبی به روسیه دارد و وارد کننده گندم از روسیه است. مقرر شد در برابر صادرات محصولات کشاورزی به روسیه نیازمندی‌هایمان همچون گندم را از این کشور تامین کنیم. در حوزه حمل و نقل نیز مذاکرات مفصلی با مقامات روسی صورت گرفت. اتصال کریدور شمال به جنوب موضوع مهمی بود. ارتباط خلیج‌فارس به اروپا باید از طریق ایران انجام شود. راه زمینی و ریلی این کریدور هرچه زودتر باید تکمیل شود. در حوزه حمل و نقل دریایی نیز توافقاتی صورت گرفت بهترین، امن‌ترین و ارزان‌ترین مسیر ارتباط ایران و روسیه مسیر دریایی است که نیازی به عبور از هیچ کشور ثالثی نیست به این منظور باید اسکله‌های مناسبی در دو کشور به خصوص در ایران برای پهلوگیری کشتی‌های رورو ساخته شود.
باید زیرساخت‌های لازم در این زمینه تامین شود، تامین کشتی‌های رورو برای تردد و حمل و نقل در دریای خزر ضروری است، تعداد زیادی کامیون به این کشتی‌ها وارد شده و مستقیما به روسیه می‌روند. در کشورهای مسیر تبادلات به روسیه در سال‌های اخیر دچار مشکلاتی بودیم که با این اقدام همه موانع از بین می‌رود. در این زمینه بنده به همراه وزیر امور خارجه مذاکرات خوبی با رییس کمیته روابط بین‌الملل مجلس دومای روسیه داشتم که این موضوع مورد تاکید قرار گرفت و امیدواریم در آینده نزدیک این مشکل حل شود.
*آیا این توافقات در کوتاه‌مدت و میان‌مدت تاثیرات اقتصادی خواهد داشت؟
توافقاتی که در این سفر امضا شد اگر به مرحله اجرا برسد تاثیر مستقیمی بر وضعیت اقتصادی و معیشتی مردم و خنثی‌سازی تحریم‌ها خواهد داشت، دو کشور اراده جدی برای اجرای توافقات دوجانبه دارند. همچنین در این سفر برای پیوستن ایران به اتحادیه اوراسیا توافقات خوبی صورت گرفت. روسیه نقش مهمی در تبادلات تجاری منطقه اوراسیا دارد و مرکز این اتحادیه در روسیه است.
در حال حاضر ایران به صورت موقت توافقنامه‌ای با اوراسیا دارد در صورتی که عضو دائم اوراسیا شویم، می‌توانیم از معافیت‌ها و امتیازات این اتحادیه بزرگ تجاری منتفع شویم. سالانه ۲۰۰ میلیارد دلار حجم مبادلات اتحادیه اوراسیا است که اگر فقط ۱۰ درصد بازار این مبادلات در اختیار ایران قرار گیرد، سالانه ۲۰ میلیارد دلار مبادله تجاری نصیب ایران خواهد شد.
در این سفر رییس جمهور مذاکرات مهمی در این موضوع داشت بنده هم در سفری که شهریورماه به روسیه داشتم با وزیر اقتصاد اوراسیا مذاکراتی انجام دادم آنها نیز از افزایش مبادلات با ایران استقبال می‌کردند اما ساز و کاری دارد که باید طی شود.
باید موافقتنامه عضویت ایران در اوراسیا به مجلس ارسال شده و به تصویب برسد تا دولت بتواند برای عضویت دائم در اوراسیا مذاکره کند.
* برخی رسانه‌های غربی مدعی بودند که مذاکرات ایران با روسیه از موضع ضعف است و ایران امتیازات زیادی به روسیه داده است. آیا توافقاتی که بین ایران و روسیه انجام شد از موضع ضعف بود؟
حقیقتا خیر. به هیچ وجه اینگونه نبود. در توافقات صورت گرفته منافع ملت ایران به طور کامل مدنظر بود.
*آیا پروتکل‌ها و تشریفات سفر از طرف روسیه به‌طور کامل اجرا شد؟
بله کاملا در عالی‌ترین سطح رعایت کردند. برخورد روس‌ها با رییس جمهور ایران و تشریفات و احترامی که برای آیت‌الله رییسی اجرا کردند، در عالی‌ترین سطح ممکن بود.
*نحوه ملاقات روسای دوکشور هم در عالی‌ترین سطح تشریفات بود؟
بله. اولین برنامه‌ای که آیت‌الله رییسی در بدو ورود به روسیه داشتند، ملاقات با پوتین بود، دعوت رییس جمهور به مجلس دومای روسیه و حضور ایشان در دانشگاه دولتی مسکو نیز در عالی‌ترین سطح تشریفات بود.
*در شبکه‌های مجازی شبهاتی مبنی بر اینکه پروتکل‌ها و تشریفات دیدارها در دیدار رییس جمهور کشورمان با رییس جمهور روسیه رعایت نشده مطرح شد، نظر شما درمورد این شبهات چیست؟
این اظهارنظرها غیرکارشناسی و با مصرف رسانه‌ای است. آمار فوتی کرونا در کشور روسیه بسیار بالاست لذا ما باید احتیاط می‌کردیم، در برخی موارد به درخواست طرف ایرانی، برخی پروتکل‌های بهداشتی به صورت کامل رعایت شد. اما این حاشیه‌ها مساله اصلی سفر نبود. رییس جمهور ایران اولین میهمان سال جدید میلادی در روسیه بود. بنده در سفر حضور داشتم و مشاهده کردم که در تمام دیدارها پروتکل‌ها و تشریفات به طور کامل اجرا شد. در مجلس روسیه بارها سخنان آیت‌الله رییسی مورد تشویق نمایندگان قرار گرفت که کم‌سابقه بود. در دانشگاه دولتی مسکو به رییس جمهور کشورمان دکترای افتخاری دادند.
رییس جمهور کشورمان همچنین جلسه موفقی با فعالان اقتصادی روسیه داشت که در این جلسه همه فعالان اقتصادی روسیه اعلام آمادگی برای سرمایه‌گذاری در ایران کردند.
رییس جمهور در این سفر مورد استقبال خیره‌کننده مسلمانان روسیه قرار گرفت مسلمانان اهل تسنن در مسجد جامع مسکو نسبت به رییس جمهور ابراز محبت زیادی کردند. همچنین توافقات مهمی در این سفر امضا شد که همه موارد سند موفقیت این سفر است. نباید سفری که آیت‌الله رییسی به نمایندگی از ملت ایران به روسیه داشت را به حاشیه ببریم.
*افرادی که این حواشی را ایجاد می‌کنند چه انگیزه‌های سیاسی دارند؟
به نظر می‌رسد جریان غربگرا از سیاست نگاه به شرق جمهوری اسلامی دل خوشی ندارند. زمانی که قدرت را در دست داشتند فاصله معناداری با بلوک شرق گرفتند تا رضایت غرب را به‌دست آورند که البته موفق نبودند. این افراد منافع ملی را در ارتباط با غرب خلاصه کردند اما جریان انقلابی معتقد است ارتباط با هر کشوری که موجب تامین منافع ملی شود امکانپذیر است و در این راستا دولت سیزدهم در عین ادامه مذاکرات وین، توافق و مذاکره با روسیه و چین را در دستور کار قرار داده است.
*چرا غرب و آمریکا از توافق ایران و روسیه نگران است؟
رسانه‌های غربی سیاست‌های آمریکا را جلو می‌برند و درصدد تخریب روابط ایران و روسیه هستند. تجربه نشان داده است که نزدیک شدن ایران و روسیه برای منافع غرب در منطقه به‌شدت خسارت‌بار است. نمونه آن در سوریه بود. آمریکا در سوریه به عنوان نیروی هوایی داعش عمل می‌کرد. همکاری ایران و روسیه در سوریه همراه با رشادت‌های سردار سلیمانی و همرزمان‌شان موجب موفقیت ایران در مقابله با تروریسم شد. در واقع ایران و روسیه مانع از دستیابی آمریکا و غرب به اهدافش شدند. به هر حال آمریکا این تجربه موفق همکاری ایران و روسیه را دیده است و طبیعی است که با استفاده از پیاده نظام رسانه‌ای خود با حاشیه‌سازی، هیاهو و جنجال به‌دنبال کم اهمیت جلوه دادن سفر رییس جمهور به روسیه و تخریب آن شود تا اهداف اصلی این سفر را کم‌ارزش و کمرنگ کند. تاکید می‌کنم که سفر رییس‌جمهور به روسیه سفری راهبردی و در راستای منافع ملی بود. نفس اینکه آقای رییسی مقصد اولین سفر دوجانبه خود را روسیه انتخاب کرده، نشان می‌دهد که عزم دولت برای خنثی‌سازی تحریم و عبور از یکجانبه گرایی آمریکا جدی است.
* شبکه‌های معاند شبهاتی مبنی بر اینکه توافقات و قراردادهای ایران و روسیه پنهانی است و به اطلاع افکار عمومی نخواهد رسید، مطرح می کنند، نظر شما چیست؟
توافقات ایران و روسیه پنهانی و مخفیانه نیست. وزرا اطلاع‌رسانی دقیقی در مورد این توافقات انجام دادند البته ممکن است نام برخی شرکت‌های روسی طرف قرارداد اعلام نشود چون ممکن است این شرکت‌ها مورد تحریم آمریکا قرار بگیرند. اما مفاد توافقات ایران و روسیه به صورت شفاف و روشن برای افکار عمومی بیان شده است.
*برخی رسانه‌ها درمورد پنهانی بودن مفاد توافق ۲۰ ساله ایران و روسیه موضوعاتی را مطرح کرده بودند؟ نظر شما چیست آیا مفاد این توافق پنهان خواهد ماند؟
در این سفر برای تصویب توافق بلندمدت ۲۰ ساله با روسیه توافق شد. جزییات این توافق باید مورد مذاکره قرار گیرد و همه موارد به صورت شفاف به مردم اعلام می‌شود. طبق قانون اساسی هر قرارداد خارجی باید به تصویب مجلس برسد لذا توافق ۲۰ ساله ایران و روسیه نیز باید به تصویب مجلس رسیده و به صورت شفاف به مردم اعلام شود.
*قرار بود روسیه نیروگاه هسته‌ای جدیدی برای ایران بسازد آیا توافقاتی در این زمینه امضا شد یا مذاکراتی صورت گرفت؟
روسیه در حال ساخت نیروگاه جدیدی برای ایران است، ایران به طرف روسی بدهی دارد. برای پرداخت این بدهی توافقاتی صورت گرفت. همچنین واحد دو و سه نیروگاه بوشهر با همکاری روس‌ها در حال ساخت است که هر کدام ۱۰۰۰ مگاوات برق تولید خواهد کرد که موجب افزایش توان تولید برق هسته‌ای ایران به سه هزار مگاوات خواهد شد. در این سفر مذاکرات خوبی برای تامین مالی این پروژه‌ها انجام شد.
*آیا در این سفر مذاکراتی درخصوص موضوعات امنیتی و دفاعی انجام شد؟
در حوزه هوافضا و صنایع هواپایه ایران و روسیه توافقاتی داشته‌اند.
*سفر رییس جمهور به روسیه و توافقات تهران- مسکو چه تاثیری در روند مذاکرات وین خواهد داشت؟
در مذاکرات وین همکاری خوبی میان ایران و روسیه وجود دارد، نقش روس‌ها در مذاکرات وین سازنده است. این سفر موضع روسیه در مذاکرات وین به نفع ایران را تقویت خواهد کرد.
*این سفر چه پیامی برای اروپا و آمریکا به عنوان طرف‌های مذاکرات وین خواهد داشت؟
پیام این سفر به آمریکا و اروپا این است که جمهوری اسلامی معطل برجام و توافق وین نیست. ایران با کشورهای بزرگی مانند چین و روسیه توافقات مهمی به‌دست آورده و قراردادهای مهمی منعقد کرده است. دولت به شعار خود مبنی بر اینکه معطل مذاکرات نمی‌مانیم، عمل کرده است که مهمترین پیام به طرف اروپایی و آمریکایی است.
*آیا در این سفر موضوعات منطقه‌ای در مورد سوریه، پاکستان، افغانستان، ارمنستان، آذربایجان مورد بحث و بررسی قرار گرفت؟
نظرات ایران و روسیه در حوزه قفقاز، افغانستان، یمن به یکدیگر نزدیک است. در حوزه مبارزه با تروریسم و مبارزه با مواد مخدر، مقابله با نفوذ ناتو در منطقه نیز ایران و روسیه مواضع مشترکی دارند.
*رسانه‌های غربی مدعی هستند که ایران نفت خود را زیر قیمت به روسیه و چین می‌فروشند، آیا این ادعا را تایید می‌کنید؟
به هیچ وجه اینگونه نیست. صادرات نفت ایران به این کشورها انجام می‌شود اما نفت ایران به هیچ کشوری پایین‌تر از قیمت روز جهان فروخته نمی‌شود. علاوه بر این تحریم‌ها نتوانسته صادرات ایران به روسیه در حوزه کشاورزی را کاهش دهد. این محصولات به قیمت روز به فروش می‌رسد.
*این سفر چقدر در کند شدن ابزارهای تحریمی غرب علیه ایران تاثیرگذار بوده است؟
سیاست و جهت‌گیری دولت خنثی‌سازی و رفع تحریم‌ها است. توسعه روابط ایران با همسایگان یکی از راه‌حل های اساسی برای خنثی‌سازی تحریم‌های غرب است. آمریکا و اروپا تلاش دارند تا واردات و صادرات ایران به حداقل ممکن برسد و مردم از نظر اقتصادی تحت فشار قرار گیرند.
توسعه ارتباطات ایران با ۱۵ کشور همسایه موجب خنثی‌سازی تحریم‌ها می‌شود. این سفر گام بلندی برای خنثی‌سازی تحریم‌های ضدایرانی غرب بود. مبادلات اقتصادی و تجاری ایران و روسیه رضایت‌بخش نیست. روس‌ها مشتاق محصولات ایرانی هستند و مانعی برای صادرات محصولات ایران به روسیه وجود ندارد.
*چرا حجم مبادلات اقتصادی ایران و روسیه تا این حد پایین است؟
باید زیرساخت‌های صادرات به کشور روسیه فراهم شود. معتقدم در آستانه یک جهش صادراتی به روسیه هستیم و باید در این راستا زیرساخت‌ها فراهم شود. در حال حاضر تراز صادراتی ایران به روسیه منفی است. حجم صادرات ما به این کشور کمتر از یک میلیارد دلار است. اقداماتی را باید در داخل کشور انجام دهیم تا زمینه صادرات به روسیه فراهم شده و حجم مبادلات افزایش یابد.
مسیر ریلی برای صادرات محصولات ایران به روسیه باید کامل شود که در این راستا باید قطعه ریلی رشت به آستارا تکمیل شود تا این کریدور به اتمام برسد. علاوه بر این راه‌اندازی کشتی‌های رورو و اسکله‌های مناسب، تامین کامیون‌های یخچال‌دار تا محصولات کشاورزی با کیفیت لازم به روسیه صادر شود از زیرساخت های مورد نیاز است.
محصولات کشاورزی باید از کیفیت لازم برخوردار باشند تا به کشور برگشت نخورند. کارتل‌های بزرگ صادراتی و اقتصادی باید در کشورمان ایجاد شده و به میدان بیایند متاسفانه شرکت‌های صادراتی ایران عمدتاً شرکت‌های کوچکی هستند اما نظام توزیع کالا و مارکتینگ روسیه توسط شرکت‌های بزرگ و بصورت زنجیره‌ای اداره می‌شود.
لذا شرکت‌های بزرگ باید با شرکت‌های روسی قرارداد ببندند، شرکت‌های خرد در این مسیر موفق نمی‌شوند. باید کنسرسیوم‌هایی بین اتحادیه‌ها و تولیدکنندگان ایجاد شود تا در روسیه قراردادهای بزرگی منعقد کنند. انتظار می‌رود تعرفه‌ها و موانع گمرکی در روسیه به حداقل برسد. رییس جمهور بر شکل‌گیری مرکز تجاری ایران در روسیه تاکید داشتند این اقدام بسیار مهم است. برخی از کشورهای منطقه در روسیه مراکز بزرگ تجاری دارند.
روسیه کشوری است که بازرگانان و تجار ما می‌توانند برای مبادلات اقتصادی بلندمدت روی آن حساب کنند. این کشور دارای ثبات اقتصادی است و همسویی استراتژیک با جمهوری اسلامی در زمینه‌های مختلف دارد و می‌تواند به شریک اقتصادی ایران در زمینه‌های مختلف تبدیل شود.
در مجموع سفر آیت‌الله رییسی به روسیه دستاوردهای ارزشمندی برای ملت ایران خواهد داشت و از سفرهای کم‌نظیر روسای جمهور ایران به این کشور بوده است.
