پنجشنبه ۰۵ خرداد ۱۴۰۱ | Thursday, 26 May 2022
  • ارتباط با انتخاب
  • |
  • پیوندها
  • |
  • آب و هوا
  • |
  • اوقات شرعی
  • |
  • مجله الکترونیک
  • |
  • نظرسنجی
پنجشنبه ۰۵ خرداد ۱۴۰۱ | Thursday, 26 May 2022
  • صفحه نخست
  • سیاست
  • بین الملل
  • تاریخ
  • اقتصاد
  • اجتماع
  • فناوری
  • فرهنگ و هنر
  • حوادث
  • ورزش
  • خواندنی ها
  • گردشگری
  • سلامت
  • ویدیو
  • عکس
جستجو
ویدئو جدیدترین اخبار پربیننده ترین
لایو خبر عکس خواندنی ها اخبار ویژه
  • صفحه نخست
  • سیاست
  • بین الملل
  • تاریخ
  • اقتصاد
  • اجتماع
  • فناوری
  • فرهنگ و هنر
  • حوادث
  • ورزش
  • خواندنی ها
  • گردشگری
  • سلامت
  • ویدیو
  • عکس
  • درباره انتخاب
  • ارتباط با انتخاب
  • پیوندها
  • آب و هوا
  • اوقات شرعی
  • مجله الکترونیک
  • نظرسنجی
  • آرشیو
ویدیو / پیمان معادی: از حضور اصغر فرهادی بین داوران حس خوبی دارم

ویدیو / پیمان معادی: از حضور اصغر فرهادی بین داوران حس خوبی دارم

ویدیو / واکنش جانی دپ به رفتار عجیب روانپزشکی که توسط تیم حقوقی امبرهرد برای شهادت به دادگاه آمد

ویدیو / واکنش جانی دپ به رفتار عجیب روانپزشکی که توسط تیم حقوقی امبرهرد برای شهادت به دادگاه آمد

ویدیو / عزاداری در غم عزیزان از دست رفته بر اثر ریزش «متروپل»

ویدیو / عزاداری در غم عزیزان از دست رفته بر اثر ریزش «متروپل»

ویدیو / مصاحبه‌ی صداوسیما با برادران مالک متروپل آبادان

ویدیو / مصاحبه‌ی صداوسیما با برادران مالک متروپل آبادان

ویدیویی از لحظه فرو ریختن ساختمان «متروپل»

ویدیویی از لحظه فرو ریختن ساختمان «متروپل»

ویدیو / ورود عوامل فیلم «برادران لیلا» به سالن لویی لومیر برای نمایش اصلی فیلم در کن

ویدیو / ورود عوامل فیلم «برادران لیلا» به سالن لویی لومیر برای نمایش اصلی فیلم در کن

کد خبر: ۶۶۴۸۹۹
تاریخ انتشار: ۰۲ : ۱۷ - ۰۹ اسفند ۱۴۰۰
بین الملل >> اروپا
پ

تحلیلی ژئوپلیتیک درمورد بحران اوکراین- روسیه / چه شد که کار به اینجا کشید؟

احمد رشیدی نژاد: دهه‌ها پیش از آن که «مکیندر» ژئوپلیتیسین بریتانیایی بر روی «هارتلند»- به عنوان سرزمینی که تسلط بر آن حکمرانی جهانی را برای حاکم آن در بر خواهد داشت- دست بگذارد، روسیه و بریتانیا دو قدرت مطرح قرن نوزدهم، تلاشی را در آسیای مرکزی پیش گرفته بودند که بعدها «بازی بزرگ» نام گرفت. مطابق این بازی، روس‌ها براساس وصیت‌نامه «پتر کبیر»(۱۶۷۲-‏۱۷۲۵)، نزدیکی به استانبول و هند را جهت فرمانروای بر جهان، لازم می‌دانستند.
پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :

دکتر احمد رشیدی نژاد؛ پژوهشگر مسائل ژئوپلیتیک: ساعاتی پس از درخواست جدایی‌طلبان شرق اوکراین از مسکو برای حمایت نظامی، فرمان تهاجم نظامی به اوکراین از سوی پوتین رئیس‌جمهوری روسیه صادر گردید. پوتین که در تلویزیون برای ملت روسیه نطق می‌کرد؛ درگیری نظامی بین نیروهای روسیه و اوکراین را «اجتناب‌ناپذیر» خوانده و اقدام کشورش را دفاع از خود در برابر تهدیدات و برای جلوگیری از مشکلات بزرگ‌تر توصیف کرد.

وی گفت چیزی که رخ داد یک گام ضروری در پی تلاش‌های نافرجام بود. آنها(ناتو) یک ذره هم موضع‌شان تغییر نکرد و این امر می‌توانست بقای کشور را به خطر اندازد.

اشاره پوتین به موضوع اقدامات ناتو در قلمرو امنیتی روسیه است، که پس از فروپاشی شوروی، در قالب جذب اقمار سابق روسیه، تداوم یافته است. از این نقطه نظر، اوکراین نیز هم داستان با غرب، قصد دارد که با پیوستن به ناتو، امنیت منطقه‌ای و حتی موجودیت روسیه را به مخاطره اندازد. لذا اگر به اهداف ناتو بدبین هم نباشیم، باز این سوال مطرح است که؛ اصرار ناتو در جذب اقمار پیش روسیه، در پی تهدید کدام قدرت و کشور است، که در گسترش به سوی شرق، مرزهای روسیه را هدف‌گذاری کرده، قائل به سرحدی و بی‌طرفی کشورهایی همچون اوکراین، گرجستان، لتونی، لیتوانی و استونی در جوار مرزهای روسیه نیست؟ پاسخ به این سوال، نیازمند به بررسی دیدگاه‌ها و تحرکات ژئوپلیتیک غرب، و البته روسیه است.

دیدگاه‌ها و تحرکات ژئوپلیتیک غرب

دهه‌ها پیش از آن که «مکیندر» ژئوپلیتیسین بریتانیایی بر روی «هارتلند»- به عنوان سرزمینی که تسلط بر آن حکمرانی جهانی را برای حاکم آن در بر خواهد داشت- دست بگذارد، روسیه و بریتانیا دو قدرت مطرح قرن نوزدهم، تلاشی را در آسیای مرکزی پیش گرفته بودند که بعدها «بازی بزرگ» نام گرفت. مطابق این بازی، روس‌ها براساس وصیت‌نامه «پتر کبیر»(۱۶۷۲-‏۱۷۲۵)، نزدیکی به استانبول و هند را جهت فرمانروای بر جهان، لازم می‌دانستند. هند مهمترین مستعمره بریتانیا بود و علاوه بر ثروتش، که نقش مهمی در هژمونی جهانی بریتانیا داشت، سواحل گرمش آرمان و هارتلند رویایی روس‌ها محسوب می‌شد. زیرا هدف اصلی سیاست روسیه با توجه به تنگناهای جغرافیاییش، دسترسی به بنادر آب گرم و ایجاد فرصت‌های بازرگانی بود. کلید هندوستان‌ هم‌ آسیای مرکزی بود که روس‌ها باید از آن عبور می‌کردند. لذا بریتانیا با در نظر گرفتن آسیای مرکزی- بویژه محدوده افغانستان کنونی-  به عنوان یک حائل ژئواستراتژیک (منطقه‌ای که تسلط بر آن دامنه نفوذ رقیب را محدود خواهد کرد)، میان هند و روسیه تلاش می کرد تا مانع پیشروی این کشور به سوی جنوب گردد.

با ظهور قدرت جدیدی به نام آلمان در عرصه بین‌المللی، متفکرانی همچون مکیندر، که آرمان گسترش به سوی شرق آلمان- متاثر از نظریه «فضای حیاتی»- را تهدیدی برای هژمونی جهانی بریتانیا در نظر می‌دانستند. تهدیدی که از پیوند و اتحاد آلمان با روسیه یا سلطه یک جانبه آلمان بر هارتلند حاصل می‌شد. با چرخش به سوی مناطق داخلی اوراسیا، منطقه‌ای را نشان کردند که قدرت حاکم بر آن می‌توانست قدرت آینده جهان باشد. از نظر وی خشکی بزرگ اوراسیا دارای ناحیه غیرقابل دسترسی از سوی قدرت دریائی بود که نقش دژ را بازی می‌کرد. این منطقه فاقد محورهای نفوذی دریائی بوده و در طول تاریخ همیشه کانون فشار به اطراف خود بوده است. او نام این منطقه را «محور» نامید، که دارای منبع بزرگ قدرت بود و قادر بود بر شرق دور، آسیای جنوبی و اروپا که مجموعه آن را «جزیره جهانی» می‌نامید، مسلط شود. از نظر مکیندر مسیر اروپای شرقی راه ورود به ناحیه محور بود. لذا کسی که بر اروپای شرقی حکومت می‌کرد می‌توانست بر هارتلند فرمانروایی باشد و کسی که حاکم هارتلند بود، بر جزیره جهانی و کسی که حاکم جزیره جهانی بود، فرمانروای کل جهان می‌شد. مضمون نهفته سیاسی این مفهوم‌پردازی، عبارت بود از جلوگیری از اتحاد آلمان و روسیه- از طریق ایجاد یک منطقه حائل ژئواستراتژیک- به منظور ممانعت از دسترسی به ناحیه محوری و چیره شدن بر منابعی که سرنگون کردن امپراطوری بریتانیا را عملی می‌ساخت. این پیام برای استفاده ویژه سیاستمداران جهان که در «ورسای» گردهم  آمده بودند(1919) تنظیم شده بود. وی از این طریق به دیپلمات‌های درگیر در شکل‌دهی به نقشه جدید سیاسی اروپا پس از جنگ اول جهانی هشدار می‌دهد که آلمان و روسیه بایستی با حلقه‌ای از حکومت‌های ملی مطمئن، از هم جدا شوند. زیرا هر قدرتی که بر اروپای شرقی سلطه پیدا کند، ممکن است هارتلند را تصرف کند. بدین ترتیب در نتیجه مذاکرات صلح این سلسله کشورها به شکل یک منطقه حائل بین آلمان و روسیه در اروپای شرقی بوجود آمدند.

هرچند این استراتژی در عمل کارگر نیفتاد و با شروع جنگ(1939) این کشورها یکی پس از دیگری و به سرعت به تصرف آلمان نازی در آمدند، اما سیاست مهار(بازدارندگی) کنار گذاشته نشد و از همان روز خاتمه جنگ دوم جهانی تا پایان جنگ سرد اساس سیاست ژئوپلیتیکی غرب قرار گرفت. این بار این شوروی بود که با شکست آلمان در جنگ دوم جهانی به عنوان یگانه حاکم منطقه هارتلند باید مورد محاصره قرار می‌گرفت. بر این اساس، اسپایکمن آمریکایی(1943) مستقیمأ از یک قدرت برتر آمریکایی در دوران پس از جنگ جهانی دوم سخن به میان آورد، که بتواند هارتلند را خنثی نماید. بدین ترتیب اگر شوروی یک برج و باروی بلند (هارتلند) محسوب می‌شد. به طور آشکار راه برخورد با آن در محاصره گرفتن آن بود. لذا وی معتقد بود که متفقین پس از جنگ باید سیاست خود را بر پایه بازداشتن رقیب (شوروی کمونیست) از هر نفوذ و حضور در قلمرو ریملند قرار دهند. زیرا مطابق این بازنمایی هرکس که کنترل ریملند را بر عهده داشت می‌توانست سرنوشت جهان را کنترل کند. بدین منظور زنجیره محاصره شوروی از سوی شماری از کشورهای مخالف آن واقع در ریملند بسته شد. ناتو در اروپا سنتو در آسیای باختری و سیتو در آسیای خاوری. اسپایکمن این ناحیه را منطقه پیرامونی یا منطقه «ریملند» نام داد که کنترل بر آن می‌توانست نیروی هارتلند را خنثی سازد.

بدین ترتیب هرگاه حلقه‌ای از زنجیره محاصره قطع می‌شد دخالت نظامی قطعیت پیدا می‌کرد و ناحیه ریملند به منطقه‌ای برای درگیری‌های نظامی کوچک و بزرگ دوران پس از سال ۱۹۴۵ تبدیل شد (مانند برلین، کره، خاورمیانه و ویتنام که یک درگیری بزرگ شمرده می‌شد). برهمین اساس برخی معتقدند که سیاست «کانتین منت» یا سد نفود آمریکا که از سوی «ژرژ کنان» ارائه شد و در دوره جنگ سرد مبنای سیاست خارجی آمریکا در اطراف شوروی و ایجاد کمربند سد نفوذ کمونیسم بوده است، متاثر از نظریه ریملند اسپایکمن شکل گرفته است.

در عمل نیز ژئوپلیتیک آمریکایی برای آشکار کردن خطوط قاطع جدایی‌ها برای استحکام بخشیدن به حلقه محاصره رقیب دنیای سیاسی را به دو دسته تقسیم کرده بود. دنیای واقع شده در پس پرده آهنین اصلاحی که «چرچیل» در فردای جنگ جهانی دوم آن را در تشریح دنیای کمونیزم به کار گرفت و دنیای آزاد یا کشور‌هایی که به کمونیزم نپیوستند و در اردوگاه باختر سیاسی با ایالات متحده هم داستان شدند. این تفکر تداوم داشت. تا اینکه اتحاد جماهیر شوروی، از هم فروپاشید، و بلافاصله «ناتو» شروع به گسترش در میان مناطقی کرد که زمانی به نوعی اقمار «اتحاد جماهیر شوروی» محسوب می‌شدند. نقطه آغاز این استراتژی نیز، تجزیه صربستان و استقلال کوزو (۱۹۹۹) بود. تجزیه صربستان و نادیده گرفتن منافع روسیه، افزون بر این که مرز‌های جدیدی را در نقشه سیاسی دنیا ایجاد می کرد، مرزبندی‌های میان غرب و روسیه را نیز پررنگ‌تر ساخت.

پس از آن، اکثریت کشور‌های اقمار شوروی در شرق اروپا، یک به یک و به مرور در طول سه دهه گذشته به عضویت ناتو در آمدند. به طوری که اکنون ناتو در برخی مناطق، همچون مرز‌های لتونی، لیتوانی و استونی با روسیه هم مرز بوده و تلاش دارد که در مرز‌های گرجستان و اوکراین نیز با روسیه همسایه شود.

دیدگاه‌ها و تحرکات ژئوپلیتیک روسیه

ورود تدریجی آمریکا به حوزه نفوذ سنتی روسیه موجب تهدید منافع روسیه بود. اما تجربه تاریخی روسیه از جنگ سرد و عقب‌ماندگی اقتصادی این کشور، کرملین را متوجه ساخته بود، که در فضای وابستگی متقابل نظام بین‌الملل، دیدگاه‌های تعارضی جنگ سرد، دیگر مقبولیتی ندارد. نقطه عطف این پیشروی حادثه ۱۱ سپتامبر بود، که به آمریکا فرصت حضور مستقیم در حوزه نفوذ روسیه را می‌داد. روس‌ها در این برهه در موضعی انفعالی تنها نظاره‌گر حضور تدریجی آمریکا در این حوزه- بویژه آسیای مرکزی و قفقاز- بودند. پوتین حتی جزو نخستین رهبرانی بود که ضمن ابراز همدردی آمادگیش را برای همکاری با آمریکا اعلام داشت. اما پس از فروکش کردن جریانات اولیه و آشکار شدن اهداف آمریکا از حضور در این مناطق، و نیز بر پایی انقلابات رنگین، زنگ خطر برای روس‌ها به صدا درآمد؛ لذا روس‌ها به هر اهرمی جهت مقابله با غرب متوسل شدند. پی‌گیری برنامه‌های نوسازی نظامی، تشکیل پیمان شانگ‌های و پی‌گیری سیاست انرژی از جمله اقدامات شاخص این دوره است.

در این میان، منابع انرژی از جمله مهمترین اهرم‌های ژئوپلیتیک روسیه بود که می‌توانست، در عرصه رقابت مورد بهره‌برداری قرار گیرد. افزایش فزاینده نیاز اروپا به انرژی و کمبود جایگزین برای متنوع کردن این منابع، بستری مناسب بود که روسیه می‌توانست هم در ارتقاء اقتصادی و هم در تامین اهداف ژئوپلیتیک از آن بهره گیرد. پوتین با این آگاهی که برای تغییر منزلت روسیه در عرصه بین‌المللی باید هم به امکانات داخلی، هم به محدودیت‌های محیط خارجی توجه داشت، در رساله دکترایش می‌نویسد؛ «منابع طبیعی نه تنها توسعه اقتصادی کشور را تضمین می‌کند، بلکه ضمانتی برای کسب موقعیت بین‌المللی نیز می‌باشد. مهمترین منابع، هیدروکربن است. این‌ها مهمترین ابزار‌ها در دست ما، و قویترین اهرم ژئوپلیتیک ماست»!

با نگاهی اجمالی به جایگاه روسیه برای تامین انرژی اروپا، نیز می‌توان پی برد، که روس‌ها تا چه حد در پیگیری این استراتژی مصمم بوده‌اند. تا جایی که روسیه هم اکنون بزرگترین عرضه کننده نفت و گاز به اروپا به شمار می‌رود. در این باره، مطابق آمار، ۳۸ درصد از صادارت گاز روسیه به ۲۷ کشور اروپایی است؛ که در این بین، آلمان ۵۰، هلند ۲۶، فرانسه ۱۷، سوئد ۱۳، اسپانیا ۱۱، پرتغال ۱۰، بلژیک ۷، و حتی بریتانیا در دورترین نقطه اروپا ۷ درصد از گاز مورد نیازش را از روسیه تامین می‌کنند. نکته حائز اهمیت این است که، روسیه با پیگیری این سیاست، در پی نزدیکی هر چه بیشتر به اروپا است. مسئله‌ای که به خودی خود از نفوذ و هژمونی آمریکا بر قاره اروپا خواهد کاست.

با این تفاسیر می‌توان چنین استنباط کرد که از یک سو، وابستگی روزافزون اتحادیه اروپا به انرژی روسیه و بویژه آلمان، این زنگ خطر را برای آمریکا به عنوان سردمدار بلوک غرب به صدا در آورده است، که در صورت نزدیکی بیشتر این قاره و بویژه آلمان به عنوان یک قدرت اقتصادی بزرگ به روسیه، ممکن است، موجبات تغییر ساختار هژمونی، لااقل در این بخش از جهان را به ضرر آمریکا رقم بزند.

بر این اساس آمریکا از ابتدا مخالف انتقال گاز از روسیه به سمت کشورهای اروپایی بوده است. لذا از یک سو تلاش می‌کند که با گسترش مرزهای ناتو به سوی شرق، روسیه را در حصار مرزهایش محصور کرده و از سوی دیگر با بحران‌سازی مانع از تکمیل طرح‌های انتقال گاز به اروپا و بویژه آلمان شود. در صدر این طرح‌ها خط لوله «نورد استریم 2» که با عبور از کف دریای بالتیک روسیه را به آلمان و سایر کشورهای اروپایی متصل می‌کند. در واقع حداقل برداشتی که آمریکا از بحران اوکراین می‌کند، ایجاد هراس در کشورهای اروپایی در نزدیکی به روسیه است.

درگیری نظامی آشکار و همه‌جانبه روسیه با اوکراین می‌تواند به عامل اتحاد برای اردوگاه متزلزل غرب تبدیل شود. چرا که سازمان پیمان آتلانتیک شمالی ناتو مدت‌هاست از تضادهای درونی رنج می‌برد و فلسفه وجودی آن به‌ویژه پس از خروج نیروها از افغانستان دوباره زیر سؤال رفته است.

طرح گاه و بی‌گاه ارتش واحد اروپایی و توقعات آمریکا درباره لزوم انجام تعهدات مالی کشورهای اروپایی در قبال این پیمان نظامی از جمله مسائلی است که همکاری بین اعضا و گسترش آن به سمت شرق یا اجرای مأموریت‌های جدید را با هاله‌ای از ابهام مواجه می‌کند. پس با وقوع جنگ، امنیت اروپا- آتلانتیک در اولویت قرار خواهد گرفت و اعضای ناتو ولو به شکل موقت، اختلافات و تضادهای داخلی خود را کنار خواهند گذاشت. لذا می‌توان گفت که هدف غایی آمریکا از اصرار پیوستن اوکراین به این پیمان، ایجاد پرده‌ای آهنین بین روسیه و اروپاست، تا مانع از هژمونی یک قطب قدرت جدید بر اوراسیا و جزیره جهانی شود.

لینک کوتاه
ارسال به تلگرام
بازید از صفحه اول ارسال به دوستان نسخه چاپی
گزارش خطا
2
وب گردی
کدام بسته اینترنتی بهتر است؟!

کدام بسته اینترنتی بهتر است؟!

موج ستایش ها از یوسف تیموری/ یاد علی انصاریان در فینال «جوکر» چه فضایی به وجود آورد؟

موج ستایش ها از یوسف تیموری/ یاد علی انصاریان در فینال «جوکر» چه فضایی به وجود آورد؟

پیمان قاسم‌خانی و میترا ابراهیمی در مونیخ/ عکس

پیمان قاسم‌خانی و میترا ابراهیمی در مونیخ/ عکس

اظهارات سید جواد هاشمی درباره حضورش در حادثه متروپل/ مردم، اطلاعات سلبریتی‌ها را صادقانه‌تر می‌پندارند

اظهارات سید جواد هاشمی درباره حضورش در حادثه متروپل/ مردم، اطلاعات سلبریتی‌ها را صادقانه‌تر می‌پندارند

علی دایی ۲۰۰۰ نفر را از بیکاری نجات داد

علی دایی ۲۰۰۰ نفر را از بیکاری نجات داد

وقتی رونالدو خودش را حبس کرد!

وقتی رونالدو خودش را حبس کرد!

نظرات بینندگان
نام:
ایمیل:
* نظر:
رپورتاژ / تریبون 2
تصاویر
۱/۳
۱/۳
تصاویر: تشییع پیکر شهدای سانحه سقوط جنگنده در اصفهان

تصاویر: تشییع پیکر شهدای سانحه سقوط جنگنده در اصفهان

۲/۳
تصاویر: سومین روز آوار برداری ساختمان متروپل

تصاویر: سومین روز آوار برداری ساختمان متروپل

۳/۳
تصاویر: انتخابات هیأت رییسه مجلس یازدهم

تصاویر: انتخابات هیأت رییسه مجلس یازدهم

رپورتاژ / تریبون 2
ببینید!

ویدیو / ببینید: ستاره‌های «برادران لیلا» روی فرش قرمز در جشنواره کن

ویدیو / ترانه علیدوستی در مراسم فرش قرمز «برادران لیلا» در جشنواره کن

ویدیو / «رد بول» چگونه اینقدر پول در‌ می‌آورد؟ + زیرنویس فارسی

ویدیو / حسن عباسی در پاسخ به یک دانشجو: بچه پر رو! تو دنیا نیامده بودی، ما خیلی از گردن کلفت ها در غرب را از این دانشگاه انداختیم بیرون

ویدیو / وقتی همایون شجریان حریف تمرینی اش را ناک اوت کرد!

ویدیو / اولین‌ تصاویر از فردی که پس از ۳۰ ساعت از زیر آوار متروپل بیرون کشیده شد

ویدیو / آواربرداری با قابلمه در حادثه ریزش متروپل برای نجات جان عزیزان

آرشیو
رپورتاژ / تریبون 2
پربازدیدها
روز هفته ماه سال

ویدیو / حسن عباسی در پاسخ به یک دانشجو: بچه پر رو! تو دنیا نیامده بودی، ما خیلی از گردن کلفت ها در غرب را از این دانشگاه انداختیم بیرون

ماجرای دروغین فردی که ۳۰ ساعت زیر آوار بود

مقایسه آرای قالیباف در سال سوم ریاست بر مجلس با دو سالِ اول

علی دایی ۲۰۰۰ نفر را از بیکاری نجات داد/ خرید کارخانه در آستانه ورشکستگی توسط دایی

رهبر معظم انقلاب: گفتیم مجلس انقلابی، یک عده خوششان نیامد! ولی ما حقیقت را گفتیم

تصاویر: دومین روز آوار برداری ساختمان متروپل - آبادان

قیمت طلا و سکه، امروز ۴ خرداد ۱۴۰۱

سخنگوی قوه قضاییه: خانواده غزل حیدری که در اهواز توسط همسرش سر بریده شد، مطالبه قصاص نکرده‌اند

تصاویری از شهید حسن صیاد خدایاری بعد از ترور در خیابان مجاهدین اسلام تهران

تایید هویت جسد مالک برج متروپل آبادان

المیرا شریفی‌مقدم به آنتن تلویزیون برگشت

تصاویر: گروگانگیری در ایلام

انتشار اسامی افراد غیر روانشناس فاقد مجوز از سوی سازمان نظام روانشناسی / نام محمود انوشه، فرهنگ هلاکویی، ایمان سرورپور و علیرضا شیری در این لیست ۵۰ نفره

ویدیو / دوتار نوازی عثمان محمدپرست و آواز شجریان

بازگشت مرتضی عقیلی به سینمای ایران پس از ۴ دهه

اطلاعیه سپاه: ترور سرهنگ پاسدار صیاد خدایی توسط عوامل وابسته به استکبار جهانی / تسنیم: تروریست‌ها دو نفر بودند

خداحافظی سحر قریشی از سینما / اعلام رسمی ازدواج با امیر تتلو

هتل شهر با دستور دادستان تهران تخلیه شد

روز‌های پر استرسی که همچنان ادامه دارد/ اردیبهشت ۱۴۰۱ با فیش‌های ۱۴۰۰ مستمری تامین اجتماعی!

تصاویری از شهید حسن صیاد خدایاری بعد از ترور در خیابان مجاهدین اسلام تهران

فرمانده سپاه: قطعاً خداوند و امام زمان (عج) بر سرود سلام فرمانده نظر داشته است / این سرود در تاریخ کشور ماندگار خواهد شد

منابع اسرائیلی: برای اولین بار در حملات هوایی تل آویو علیه سوریه، سامانه روسیه به سوی جنگنده‌های اسرائیلی شلیک کردند

تایید هویت جسد مالک برج متروپل آبادان

تمامی مدارس، دانشگاه‌ها و ادارات استان تهران فردا تعطیل شد

زمان بازی های تیم ملی فوتبال ایران در مقدماتی جام جهانی

ویدیو / این حیوان عجیب الخلقه در عراق، شیر منقرض شده آشوری است؟

سازمان جهانی بهداشت: قرنطینه امیکرون ۵ روز نیست

معاوضه شماره موبایل با آپارتمان لوکس / قیمت شماره‌های رند به ۵۰ میلیارد تومان رسید

تماشا کنید: خداحافظی ایران با ارس؟ / پروژه «داپ» ترکیه چگونه در سکوت منابع آبی ایران را خشک می کند؟

سیلی «ویل اسمیت» به صورت مجری اسکار به خاطر شوخی با همسرش / تصویر واکنش حاضران در سالن / گریه و عذرخواهی اسمیت پس از دریافت جایزه: عشق موجب می‌شود کارهای دیوانه‌واری انجام دهیم؛ وقتی در اوج هستی، شیطان دقیقا همان موقع سراغت می‌آید +عکس و ویدیو

درگذشت ناگهانی بازیگر مشهور سینمای ایران/ علت فوت به روایت خبرگزاری قوه قضاییه: خودکشی

شرط تحویل آپارتمان ۱۵۰ متری در نیاوران به رضا رویگری / مجری صداوسیما: مالک منزل گفته خانه را با چند پرستار آماده کرده‌ام؛ فقط رضا باید تنها بیاید / وقتش رسیده بگویم که چقدر به رضا ظلم شده / او مدت‌هاست که در روابط‌ش دچار مشکل شده / مو‌های رضا به طرز عجیبی سوزانده شده بود؛ به گریمور گفتم جوری درست کن که فکر کند مو دارد

رپورتاژ / تریبون 2
خواندنی ها
دموکراسی کلاغی؛ کلاغ‌ها برای مشخص کردن زمان پرواز «رای‌گیری» می‌کنند

دموکراسی کلاغی؛ کلاغ‌ها برای مشخص کردن زمان پرواز «رای‌گیری» می‌کنند

برگزاری مراسم فرش قرمز فیلم «برادران لیلا» سعید روستایی در جشنواره کن+ تصاویر

برگزاری مراسم فرش قرمز فیلم «برادران لیلا» سعید روستایی در جشنواره کن+ تصاویر

بقایای فسیلی «اژدهای مرگ» مربوط به ۸۶ میلیون سال پیش، کشف شد

بقایای فسیلی «اژدهای مرگ» مربوط به ۸۶ میلیون سال پیش، کشف شد

دانشمندان چینی: باید برای نابودی ماهواره‌های استارلینک آماده باشیم

دانشمندان چینی: باید برای نابودی ماهواره‌های استارلینک آماده باشیم

رپورتاژ / تریبون 2
آخرین اخبار مهمترین عناوین روز

تصاویر: تشییع پیکر شهدای سانحه سقوط جنگنده در اصفهان

تصاویر: سومین روز آوار برداری ساختمان متروپل

تصاویر: انتخابات هیأت رییسه مجلس یازدهم

تصاویر: جشنواره بازی های بومی و محلی خراسان شمالی

خاطرات هاشمی رفسنجانی، ۴ خرداد ۱۳۷۸: دری نجف آبادی، نوبخت، جاسبی و رفیقدوست در جلسه چه گفتند؟

خاطرات حسن روحانی، شماره ۴۶: کدام مراجع پس از دستگیری امام، تصمیم به هجرت به تهران گرفتند؟

یادداشت‌های علم، سه‌شنبه ۹ خرداد ۱۳۴۶: روسیه در بازی اسرائیل و مصر، برنده است

۳ دیدار معوقه هفته بیست‌ونهم لیگ برتر ۸ خرداد برگزار می‌شود

استاندار خوزستان: متروپل هنوز به صورت کامل ساخته نشده بود؛ ساخت و ساز در آن ادامه داشت / فاجعه متروپل را به درس عبرتی برای خاطیان تبدیل می‌کنیم

یارانه جدید برای خانوارهای معترض، واریز و مسدود شد

دامپزشک آفریقای جنوبی وضعیت «ایران» و توله‌اش را بررسی می‌کند

رئیس هیات انگلیس در مذاکرات احیای برجام: پیش‌نویس توافقی که مارس گذشته در وین حاصل شد اکنون می‌تواند امضاء شود / این توافق نمی‌تواند برای همیشه روی میز بماند

معاون نخست وزیر روسیه: ایران می‌تواند به هاب راهبردی حمل و نقل برای روسیه و منطقه تبدیل شود / مخبر: توسعه روابط با مسکو سیاست راهبردی تهران است

سخنگوی فراجا: امنیت کامل در آبادان برقرار است

آمریکا ۱۰ فرد و ۹ شرکت را به دلیل ارتباط با نیروی قدس سپاه تحریم کرد

توقیف بار کشتی نفتی ایرانی توسط یونان / بیانیه تهران: کشتی به منظور حفظ ایمنی پرسنل و کشتی، به سواحل یونان پناه برده / اقدام این کشور دزدی دریایی است

با یک اعلام ممنوعیت ساده، قیمت آیفون بیش از ۵۰ درصد رشد کرد؛ رانت و دزدی شاخ و دم ندارد، به همین راحتی است

رییس سازمان محیط زیست در نامه‌ای به رییسی: بروز خطا‌های جزئی در پروژه «یوز» دور از ذهن نیست / از همان ابتدا شانس و احتمال بقای توله‌ها بالا نبود

هوای ۱۷ شهر خوزستان در وضعیت "خطرناک"

گروسی: گفت وگوهای آژانس با ایران به نقطه بسیار دشواری رسیده است

ارز ۴۲۰۰ رسما از گمرک خارج شد

رهبر معظم انقلاب: نمایندگان مجلس نباید در انتصابات دخالت کنند

رهبر معظم انقلاب: بلندگوی مجلس با پایگاه اینترنتی و فضای مجازی فرق دارد؛ مراقب آبروی افراد باشید

آخرین آمار کرونا در ایران، ۴خرداد ۱۴۰۱: فوت ۵ نفر در شبانه روز گذشته / شناسایی ۲۹۳ بیمار جدید کرونایی

رهبر معظم انقلاب: گروکشی و معارضه بی‌معنا بین مسئولان نباید وجود داشته باشد

قیمت طلا و سکه، امروز ۴ خرداد ۱۴۰۱

رهبر معظم انقلاب: فتح خرمشهر، تغییر یک معادله‌ تلخ به یک معادله‌ شیرین بود / در همه‌ حوادث هم مانند آن دوران می‌توان پیروز شد

شاخص کل بورس، امروز ۴ اردیبهشت ۱۴۰۱

قیمت لیر ترکیه، امروز ۴ خرداد ۱۴۰۱

قیمت سکه پارسیان، امروز ۴ خرداد ۱۴۰۱

قیمت دلار در صرافی‌های بانکی، امروز ۴ خرداد ۱۴۰۱

استاندار خوزستان: سازه ساختمان متروپل بسیار سنگین بود/ این ساختمان در ۶ طبقه طراحی شده بود، اما بعدا ۳ طبقه و بعد از آن هم ۲ طبقه دیگر به آن اضافه شد / احتمالا مسائل فنی رعایت نشده بود / برخورد خودروی سنگین یا انفجار هم نمی‌توانست باعث این اتفاق شود

وزیر کشور: خطر جدی ریزش مجدد سازه متروپل وجود دارد

وضعیت جاده‌ها و راه‌ها، امروز ۴ خرداد ۱۴۰۱ / بارش باران در جاده‌های اردبیل و گیلان / وزش باد و گردوخاک در جاده‌های کردستان، ایلام، خوزستان، بوشهر و هرمزگان

وضعیت آب و هوا، امروز ۴ خرداد ۱۴۰۱ / ورود توده گرد و غبار از غرب کشور طی فردا

علم‌الهدی: ریشه اصلی کاهش ازدواج، مسائل اقتصادی و اشتغال نیست / بلوغ اقتصادی شرط تشکیل زندگی خانوادگی نیست / اگر برای تشکیل خانواده، غیر از بلوغ جنسی شرط دیگری لازم بود، خداوند آن را در جریان آفرینش انسان قرار می‌داد

سیدنظام موسوی، سلیمی و دشتی ناظران هیات رییسه مجلس شدند

شاخص آلودگی هوای تهران همچنان بالای ۴۰۰ / وضعیت برای همه مردم خطرناک است

آرشیو
رپورتاژ / تریبون 2
وبگردی

علی دایی ۲۰۰۰ نفر را از بیکاری نجات داد

وقتی رونالدو خودش را حبس کرد!

جانشین بیرانوند از لهستان می‌آید

جراحی بازیگر پیشکسوتِ تلویزیون کنسل شد

بی‌اطلاعی تهیه‌کننده «مستوران» از زمان پخش/ همه‌چیز به تصمیم اوج و صداوسیما برمی‌گردد

اظهارات سید جواد هاشمی درباره حضورش در حادثه متروپل/ مردم، اطلاعات سلبریتی‌ها را صادقانه‌تر می‌پندارند

موج ستایش ها از یوسف تیموری/ یاد علی انصاریان در فینال «جوکر» چه فضایی به وجود آورد؟

پیمان قاسم‌خانی و میترا ابراهیمی در مونیخ/ عکس

بیرانوند با پرسپولیس 3 ساله بسته ولی اعلام نمی‌کند!

دست رد بیرانوند به سه پیشنهاد نجومی

انتقاد تند کارگردان «عنکبوت» از کارگردان «عنکبوت مقدس»: همه‌جا از من تقلید کردی

پیدا شدن نوزاد پسر با بندناف در کیسه زباله؛ نوزاد زنده است/ عکس

  • صفحه نخست
  • سیاست
  • بین الملل
  • تاریخ
  • اقتصاد
  • اجتماع
  • فناوری
  • فرهنگ و هنر
  • حوادث
  • ورزش
  • خواندنی ها
  • گردشگری
  • سلامت
  • ویدیو
  • عکس
  • درباره انتخاب
  • |
  • ارتباط با ما
  • |
  • پیوندها
  • |
  • آب و هوا
  • |
  • اوقات شرعی
  • |
  • مجله الکترونیکی
  • |
  • نظرسنجی
  • |
  • جستجو
  • |
  • آرشیو
تمامی حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به انتخاب است و استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است.
طراحی و تولید : "ایران سامانه"
کد خبر: ۶۶۴۸۹۹
تاریخ انتشار: ۰۲ : ۱۷ - ۰۹ اسفند ۱۴۰۰
بین الملل >> اروپا
پ

تحلیلی ژئوپلیتیک درمورد بحران اوکراین- روسیه / چه شد که کار به اینجا کشید؟

احمد رشیدی نژاد: دهه‌ها پیش از آن که «مکیندر» ژئوپلیتیسین بریتانیایی بر روی «هارتلند»- به عنوان سرزمینی که تسلط بر آن حکمرانی جهانی را برای حاکم آن در بر خواهد داشت- دست بگذارد، روسیه و بریتانیا دو قدرت مطرح قرن نوزدهم، تلاشی را در آسیای مرکزی پیش گرفته بودند که بعدها «بازی بزرگ» نام گرفت. مطابق این بازی، روس‌ها براساس وصیت‌نامه «پتر کبیر»(۱۶۷۲-‏۱۷۲۵)، نزدیکی به استانبول و هند را جهت فرمانروای بر جهان، لازم می‌دانستند.
پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :

دکتر احمد رشیدی نژاد؛ پژوهشگر مسائل ژئوپلیتیک: ساعاتی پس از درخواست جدایی‌طلبان شرق اوکراین از مسکو برای حمایت نظامی، فرمان تهاجم نظامی به اوکراین از سوی پوتین رئیس‌جمهوری روسیه صادر گردید. پوتین که در تلویزیون برای ملت روسیه نطق می‌کرد؛ درگیری نظامی بین نیروهای روسیه و اوکراین را «اجتناب‌ناپذیر» خوانده و اقدام کشورش را دفاع از خود در برابر تهدیدات و برای جلوگیری از مشکلات بزرگ‌تر توصیف کرد.

وی گفت چیزی که رخ داد یک گام ضروری در پی تلاش‌های نافرجام بود. آنها(ناتو) یک ذره هم موضع‌شان تغییر نکرد و این امر می‌توانست بقای کشور را به خطر اندازد.

اشاره پوتین به موضوع اقدامات ناتو در قلمرو امنیتی روسیه است، که پس از فروپاشی شوروی، در قالب جذب اقمار سابق روسیه، تداوم یافته است. از این نقطه نظر، اوکراین نیز هم داستان با غرب، قصد دارد که با پیوستن به ناتو، امنیت منطقه‌ای و حتی موجودیت روسیه را به مخاطره اندازد. لذا اگر به اهداف ناتو بدبین هم نباشیم، باز این سوال مطرح است که؛ اصرار ناتو در جذب اقمار پیش روسیه، در پی تهدید کدام قدرت و کشور است، که در گسترش به سوی شرق، مرزهای روسیه را هدف‌گذاری کرده، قائل به سرحدی و بی‌طرفی کشورهایی همچون اوکراین، گرجستان، لتونی، لیتوانی و استونی در جوار مرزهای روسیه نیست؟ پاسخ به این سوال، نیازمند به بررسی دیدگاه‌ها و تحرکات ژئوپلیتیک غرب، و البته روسیه است.

دیدگاه‌ها و تحرکات ژئوپلیتیک غرب

دهه‌ها پیش از آن که «مکیندر» ژئوپلیتیسین بریتانیایی بر روی «هارتلند»- به عنوان سرزمینی که تسلط بر آن حکمرانی جهانی را برای حاکم آن در بر خواهد داشت- دست بگذارد، روسیه و بریتانیا دو قدرت مطرح قرن نوزدهم، تلاشی را در آسیای مرکزی پیش گرفته بودند که بعدها «بازی بزرگ» نام گرفت. مطابق این بازی، روس‌ها براساس وصیت‌نامه «پتر کبیر»(۱۶۷۲-‏۱۷۲۵)، نزدیکی به استانبول و هند را جهت فرمانروای بر جهان، لازم می‌دانستند. هند مهمترین مستعمره بریتانیا بود و علاوه بر ثروتش، که نقش مهمی در هژمونی جهانی بریتانیا داشت، سواحل گرمش آرمان و هارتلند رویایی روس‌ها محسوب می‌شد. زیرا هدف اصلی سیاست روسیه با توجه به تنگناهای جغرافیاییش، دسترسی به بنادر آب گرم و ایجاد فرصت‌های بازرگانی بود. کلید هندوستان‌ هم‌ آسیای مرکزی بود که روس‌ها باید از آن عبور می‌کردند. لذا بریتانیا با در نظر گرفتن آسیای مرکزی- بویژه محدوده افغانستان کنونی-  به عنوان یک حائل ژئواستراتژیک (منطقه‌ای که تسلط بر آن دامنه نفوذ رقیب را محدود خواهد کرد)، میان هند و روسیه تلاش می کرد تا مانع پیشروی این کشور به سوی جنوب گردد.

با ظهور قدرت جدیدی به نام آلمان در عرصه بین‌المللی، متفکرانی همچون مکیندر، که آرمان گسترش به سوی شرق آلمان- متاثر از نظریه «فضای حیاتی»- را تهدیدی برای هژمونی جهانی بریتانیا در نظر می‌دانستند. تهدیدی که از پیوند و اتحاد آلمان با روسیه یا سلطه یک جانبه آلمان بر هارتلند حاصل می‌شد. با چرخش به سوی مناطق داخلی اوراسیا، منطقه‌ای را نشان کردند که قدرت حاکم بر آن می‌توانست قدرت آینده جهان باشد. از نظر وی خشکی بزرگ اوراسیا دارای ناحیه غیرقابل دسترسی از سوی قدرت دریائی بود که نقش دژ را بازی می‌کرد. این منطقه فاقد محورهای نفوذی دریائی بوده و در طول تاریخ همیشه کانون فشار به اطراف خود بوده است. او نام این منطقه را «محور» نامید، که دارای منبع بزرگ قدرت بود و قادر بود بر شرق دور، آسیای جنوبی و اروپا که مجموعه آن را «جزیره جهانی» می‌نامید، مسلط شود. از نظر مکیندر مسیر اروپای شرقی راه ورود به ناحیه محور بود. لذا کسی که بر اروپای شرقی حکومت می‌کرد می‌توانست بر هارتلند فرمانروایی باشد و کسی که حاکم هارتلند بود، بر جزیره جهانی و کسی که حاکم جزیره جهانی بود، فرمانروای کل جهان می‌شد. مضمون نهفته سیاسی این مفهوم‌پردازی، عبارت بود از جلوگیری از اتحاد آلمان و روسیه- از طریق ایجاد یک منطقه حائل ژئواستراتژیک- به منظور ممانعت از دسترسی به ناحیه محوری و چیره شدن بر منابعی که سرنگون کردن امپراطوری بریتانیا را عملی می‌ساخت. این پیام برای استفاده ویژه سیاستمداران جهان که در «ورسای» گردهم  آمده بودند(1919) تنظیم شده بود. وی از این طریق به دیپلمات‌های درگیر در شکل‌دهی به نقشه جدید سیاسی اروپا پس از جنگ اول جهانی هشدار می‌دهد که آلمان و روسیه بایستی با حلقه‌ای از حکومت‌های ملی مطمئن، از هم جدا شوند. زیرا هر قدرتی که بر اروپای شرقی سلطه پیدا کند، ممکن است هارتلند را تصرف کند. بدین ترتیب در نتیجه مذاکرات صلح این سلسله کشورها به شکل یک منطقه حائل بین آلمان و روسیه در اروپای شرقی بوجود آمدند.

هرچند این استراتژی در عمل کارگر نیفتاد و با شروع جنگ(1939) این کشورها یکی پس از دیگری و به سرعت به تصرف آلمان نازی در آمدند، اما سیاست مهار(بازدارندگی) کنار گذاشته نشد و از همان روز خاتمه جنگ دوم جهانی تا پایان جنگ سرد اساس سیاست ژئوپلیتیکی غرب قرار گرفت. این بار این شوروی بود که با شکست آلمان در جنگ دوم جهانی به عنوان یگانه حاکم منطقه هارتلند باید مورد محاصره قرار می‌گرفت. بر این اساس، اسپایکمن آمریکایی(1943) مستقیمأ از یک قدرت برتر آمریکایی در دوران پس از جنگ جهانی دوم سخن به میان آورد، که بتواند هارتلند را خنثی نماید. بدین ترتیب اگر شوروی یک برج و باروی بلند (هارتلند) محسوب می‌شد. به طور آشکار راه برخورد با آن در محاصره گرفتن آن بود. لذا وی معتقد بود که متفقین پس از جنگ باید سیاست خود را بر پایه بازداشتن رقیب (شوروی کمونیست) از هر نفوذ و حضور در قلمرو ریملند قرار دهند. زیرا مطابق این بازنمایی هرکس که کنترل ریملند را بر عهده داشت می‌توانست سرنوشت جهان را کنترل کند. بدین منظور زنجیره محاصره شوروی از سوی شماری از کشورهای مخالف آن واقع در ریملند بسته شد. ناتو در اروپا سنتو در آسیای باختری و سیتو در آسیای خاوری. اسپایکمن این ناحیه را منطقه پیرامونی یا منطقه «ریملند» نام داد که کنترل بر آن می‌توانست نیروی هارتلند را خنثی سازد.

بدین ترتیب هرگاه حلقه‌ای از زنجیره محاصره قطع می‌شد دخالت نظامی قطعیت پیدا می‌کرد و ناحیه ریملند به منطقه‌ای برای درگیری‌های نظامی کوچک و بزرگ دوران پس از سال ۱۹۴۵ تبدیل شد (مانند برلین، کره، خاورمیانه و ویتنام که یک درگیری بزرگ شمرده می‌شد). برهمین اساس برخی معتقدند که سیاست «کانتین منت» یا سد نفود آمریکا که از سوی «ژرژ کنان» ارائه شد و در دوره جنگ سرد مبنای سیاست خارجی آمریکا در اطراف شوروی و ایجاد کمربند سد نفوذ کمونیسم بوده است، متاثر از نظریه ریملند اسپایکمن شکل گرفته است.

در عمل نیز ژئوپلیتیک آمریکایی برای آشکار کردن خطوط قاطع جدایی‌ها برای استحکام بخشیدن به حلقه محاصره رقیب دنیای سیاسی را به دو دسته تقسیم کرده بود. دنیای واقع شده در پس پرده آهنین اصلاحی که «چرچیل» در فردای جنگ جهانی دوم آن را در تشریح دنیای کمونیزم به کار گرفت و دنیای آزاد یا کشور‌هایی که به کمونیزم نپیوستند و در اردوگاه باختر سیاسی با ایالات متحده هم داستان شدند. این تفکر تداوم داشت. تا اینکه اتحاد جماهیر شوروی، از هم فروپاشید، و بلافاصله «ناتو» شروع به گسترش در میان مناطقی کرد که زمانی به نوعی اقمار «اتحاد جماهیر شوروی» محسوب می‌شدند. نقطه آغاز این استراتژی نیز، تجزیه صربستان و استقلال کوزو (۱۹۹۹) بود. تجزیه صربستان و نادیده گرفتن منافع روسیه، افزون بر این که مرز‌های جدیدی را در نقشه سیاسی دنیا ایجاد می کرد، مرزبندی‌های میان غرب و روسیه را نیز پررنگ‌تر ساخت.

پس از آن، اکثریت کشور‌های اقمار شوروی در شرق اروپا، یک به یک و به مرور در طول سه دهه گذشته به عضویت ناتو در آمدند. به طوری که اکنون ناتو در برخی مناطق، همچون مرز‌های لتونی، لیتوانی و استونی با روسیه هم مرز بوده و تلاش دارد که در مرز‌های گرجستان و اوکراین نیز با روسیه همسایه شود.

دیدگاه‌ها و تحرکات ژئوپلیتیک روسیه

ورود تدریجی آمریکا به حوزه نفوذ سنتی روسیه موجب تهدید منافع روسیه بود. اما تجربه تاریخی روسیه از جنگ سرد و عقب‌ماندگی اقتصادی این کشور، کرملین را متوجه ساخته بود، که در فضای وابستگی متقابل نظام بین‌الملل، دیدگاه‌های تعارضی جنگ سرد، دیگر مقبولیتی ندارد. نقطه عطف این پیشروی حادثه ۱۱ سپتامبر بود، که به آمریکا فرصت حضور مستقیم در حوزه نفوذ روسیه را می‌داد. روس‌ها در این برهه در موضعی انفعالی تنها نظاره‌گر حضور تدریجی آمریکا در این حوزه- بویژه آسیای مرکزی و قفقاز- بودند. پوتین حتی جزو نخستین رهبرانی بود که ضمن ابراز همدردی آمادگیش را برای همکاری با آمریکا اعلام داشت. اما پس از فروکش کردن جریانات اولیه و آشکار شدن اهداف آمریکا از حضور در این مناطق، و نیز بر پایی انقلابات رنگین، زنگ خطر برای روس‌ها به صدا درآمد؛ لذا روس‌ها به هر اهرمی جهت مقابله با غرب متوسل شدند. پی‌گیری برنامه‌های نوسازی نظامی، تشکیل پیمان شانگ‌های و پی‌گیری سیاست انرژی از جمله اقدامات شاخص این دوره است.

در این میان، منابع انرژی از جمله مهمترین اهرم‌های ژئوپلیتیک روسیه بود که می‌توانست، در عرصه رقابت مورد بهره‌برداری قرار گیرد. افزایش فزاینده نیاز اروپا به انرژی و کمبود جایگزین برای متنوع کردن این منابع، بستری مناسب بود که روسیه می‌توانست هم در ارتقاء اقتصادی و هم در تامین اهداف ژئوپلیتیک از آن بهره گیرد. پوتین با این آگاهی که برای تغییر منزلت روسیه در عرصه بین‌المللی باید هم به امکانات داخلی، هم به محدودیت‌های محیط خارجی توجه داشت، در رساله دکترایش می‌نویسد؛ «منابع طبیعی نه تنها توسعه اقتصادی کشور را تضمین می‌کند، بلکه ضمانتی برای کسب موقعیت بین‌المللی نیز می‌باشد. مهمترین منابع، هیدروکربن است. این‌ها مهمترین ابزار‌ها در دست ما، و قویترین اهرم ژئوپلیتیک ماست»!

با نگاهی اجمالی به جایگاه روسیه برای تامین انرژی اروپا، نیز می‌توان پی برد، که روس‌ها تا چه حد در پیگیری این استراتژی مصمم بوده‌اند. تا جایی که روسیه هم اکنون بزرگترین عرضه کننده نفت و گاز به اروپا به شمار می‌رود. در این باره، مطابق آمار، ۳۸ درصد از صادارت گاز روسیه به ۲۷ کشور اروپایی است؛ که در این بین، آلمان ۵۰، هلند ۲۶، فرانسه ۱۷، سوئد ۱۳، اسپانیا ۱۱، پرتغال ۱۰، بلژیک ۷، و حتی بریتانیا در دورترین نقطه اروپا ۷ درصد از گاز مورد نیازش را از روسیه تامین می‌کنند. نکته حائز اهمیت این است که، روسیه با پیگیری این سیاست، در پی نزدیکی هر چه بیشتر به اروپا است. مسئله‌ای که به خودی خود از نفوذ و هژمونی آمریکا بر قاره اروپا خواهد کاست.

با این تفاسیر می‌توان چنین استنباط کرد که از یک سو، وابستگی روزافزون اتحادیه اروپا به انرژی روسیه و بویژه آلمان، این زنگ خطر را برای آمریکا به عنوان سردمدار بلوک غرب به صدا در آورده است، که در صورت نزدیکی بیشتر این قاره و بویژه آلمان به عنوان یک قدرت اقتصادی بزرگ به روسیه، ممکن است، موجبات تغییر ساختار هژمونی، لااقل در این بخش از جهان را به ضرر آمریکا رقم بزند.

بر این اساس آمریکا از ابتدا مخالف انتقال گاز از روسیه به سمت کشورهای اروپایی بوده است. لذا از یک سو تلاش می‌کند که با گسترش مرزهای ناتو به سوی شرق، روسیه را در حصار مرزهایش محصور کرده و از سوی دیگر با بحران‌سازی مانع از تکمیل طرح‌های انتقال گاز به اروپا و بویژه آلمان شود. در صدر این طرح‌ها خط لوله «نورد استریم 2» که با عبور از کف دریای بالتیک روسیه را به آلمان و سایر کشورهای اروپایی متصل می‌کند. در واقع حداقل برداشتی که آمریکا از بحران اوکراین می‌کند، ایجاد هراس در کشورهای اروپایی در نزدیکی به روسیه است.

درگیری نظامی آشکار و همه‌جانبه روسیه با اوکراین می‌تواند به عامل اتحاد برای اردوگاه متزلزل غرب تبدیل شود. چرا که سازمان پیمان آتلانتیک شمالی ناتو مدت‌هاست از تضادهای درونی رنج می‌برد و فلسفه وجودی آن به‌ویژه پس از خروج نیروها از افغانستان دوباره زیر سؤال رفته است.

طرح گاه و بی‌گاه ارتش واحد اروپایی و توقعات آمریکا درباره لزوم انجام تعهدات مالی کشورهای اروپایی در قبال این پیمان نظامی از جمله مسائلی است که همکاری بین اعضا و گسترش آن به سمت شرق یا اجرای مأموریت‌های جدید را با هاله‌ای از ابهام مواجه می‌کند. پس با وقوع جنگ، امنیت اروپا- آتلانتیک در اولویت قرار خواهد گرفت و اعضای ناتو ولو به شکل موقت، اختلافات و تضادهای داخلی خود را کنار خواهند گذاشت. لذا می‌توان گفت که هدف غایی آمریکا از اصرار پیوستن اوکراین به این پیمان، ایجاد پرده‌ای آهنین بین روسیه و اروپاست، تا مانع از هژمونی یک قطب قدرت جدید بر اوراسیا و جزیره جهانی شود.

رومیس د
رازیانه د
ارسال به تلگرام
رومیس د
رازیانه د
رومیس د
رازیانه د
رومیس د
رازیانه د
رومیس د
رازیانه د
رومیس د
رازیانه د
رومیس د
رازیانه د
  • صفحه نخست
  • سیاست
  • بین الملل
  • تاریخ
  • اقتصاد
  • اجتماع
  • فناوری
  • فرهنگ و هنر
  • حوادث
  • ورزش
  • خواندنی ها
  • گردشگری
  • سلامت
  • ویدیو
  • عکس
  • درباره انتخاب
  • |
  • ارتباط با ما
  • |
  • پیوندها
  • |
  • آب و هوا
  • |
  • اوقات شرعی
  • |
  • مجله الکترونیکی
  • |
  • نظرسنجی
  • |
  • جستجو
  • |
  • آرشیو
تمامی حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به انتخاب است و استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است.
طراحی و تولید : "ایران سامانه"