جمعه ۲۸ مرداد ۱۴۰۱ | Friday, 19 August 2022
  • ارتباط با انتخاب
  • |
  • پیوندها
  • |
  • آب و هوا
  • |
  • اوقات شرعی
  • |
  • مجله الکترونیک
  • |
  • نظرسنجی
جمعه ۲۸ مرداد ۱۴۰۱ | Friday, 19 August 2022
  • صفحه نخست
  • سیاست
  • بین الملل
  • تاریخ
  • اقتصاد
  • اجتماع
  • فناوری
  • فرهنگ و هنر
  • حوادث
  • ورزش
  • خواندنی ها
  • سلامت
  • ویدیو
  • عکس
جستجو
ویدئو جدیدترین اخبار پربیننده ترین
لایو خبر عکس خواندنی ها اخبار ویژه
  • صفحه نخست
  • سیاست
  • بین الملل
  • تاریخ
  • اقتصاد
  • اجتماع
  • فناوری
  • فرهنگ و هنر
  • حوادث
  • ورزش
  • خواندنی ها
  • سلامت
  • ویدیو
  • عکس
  • درباره انتخاب
  • ارتباط با انتخاب
  • پیوندها
  • آب و هوا
  • اوقات شرعی
  • مجله الکترونیک
  • نظرسنجی
  • آرشیو
ویدیو / لگد ساپینتو به برانکارد بعد از گل ملوان و دلجویی او از کادر پزشکی پس از بازی

ویدیو / لگد ساپینتو به برانکارد بعد از گل ملوان و دلجویی او از کادر پزشکی پس از بازی

تماشا کنید: مستقیم، ته دره! / ورشکستگی سنگین ایران‌خودرو و سایپا؛ چه اتفاقی در پیش است؟

تماشا کنید: مستقیم، ته دره! / ورشکستگی سنگین ایران‌خودرو و سایپا؛ چه اتفاقی در پیش است؟

ویدیو / از الگوریتم پذیرش در دانشگاه هاروارد و ییل چه می‌دانید؟ + زیرنویس فارسی

ویدیو / از الگوریتم پذیرش در دانشگاه هاروارد و ییل چه می‌دانید؟ + زیرنویس فارسی

ویدیو /  ورود آب به ایستگاه مترو پاریس پس از بارش باران‌های شدید

ویدیو / ورود آب به ایستگاه مترو پاریس پس از بارش باران‌های شدید

ویدیو / نخست‌وزیر اُنتاریوی کانادا وسط سخنرانی یک زنبور را قورت داد

ویدیو / نخست‌وزیر اُنتاریوی کانادا وسط سخنرانی یک زنبور را قورت داد

ویدیو / فروش کیف‌های ضد گلوله به دانش‌آموزان در آمریکا

ویدیو / فروش کیف‌های ضد گلوله به دانش‌آموزان در آمریکا

کد خبر: ۶۶۴۸۹۹
تاریخ انتشار: ۰۲ : ۱۷ - ۰۹ اسفند ۱۴۰۰
بین الملل >> اروپا
پ

تحلیلی ژئوپلیتیک درمورد بحران اوکراین- روسیه / چه شد که کار به اینجا کشید؟

احمد رشیدی نژاد: دهه‌ها پیش از آن که «مکیندر» ژئوپلیتیسین بریتانیایی بر روی «هارتلند»- به عنوان سرزمینی که تسلط بر آن حکمرانی جهانی را برای حاکم آن در بر خواهد داشت- دست بگذارد، روسیه و بریتانیا دو قدرت مطرح قرن نوزدهم، تلاشی را در آسیای مرکزی پیش گرفته بودند که بعدها «بازی بزرگ» نام گرفت. مطابق این بازی، روس‌ها براساس وصیت‌نامه «پتر کبیر»(۱۶۷۲-‏۱۷۲۵)، نزدیکی به استانبول و هند را جهت فرمانروای بر جهان، لازم می‌دانستند.
پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :

دکتر احمد رشیدی نژاد؛ پژوهشگر مسائل ژئوپلیتیک: ساعاتی پس از درخواست جدایی‌طلبان شرق اوکراین از مسکو برای حمایت نظامی، فرمان تهاجم نظامی به اوکراین از سوی پوتین رئیس‌جمهوری روسیه صادر گردید. پوتین که در تلویزیون برای ملت روسیه نطق می‌کرد؛ درگیری نظامی بین نیروهای روسیه و اوکراین را «اجتناب‌ناپذیر» خوانده و اقدام کشورش را دفاع از خود در برابر تهدیدات و برای جلوگیری از مشکلات بزرگ‌تر توصیف کرد.

وی گفت چیزی که رخ داد یک گام ضروری در پی تلاش‌های نافرجام بود. آنها(ناتو) یک ذره هم موضع‌شان تغییر نکرد و این امر می‌توانست بقای کشور را به خطر اندازد.

اشاره پوتین به موضوع اقدامات ناتو در قلمرو امنیتی روسیه است، که پس از فروپاشی شوروی، در قالب جذب اقمار سابق روسیه، تداوم یافته است. از این نقطه نظر، اوکراین نیز هم داستان با غرب، قصد دارد که با پیوستن به ناتو، امنیت منطقه‌ای و حتی موجودیت روسیه را به مخاطره اندازد. لذا اگر به اهداف ناتو بدبین هم نباشیم، باز این سوال مطرح است که؛ اصرار ناتو در جذب اقمار پیش روسیه، در پی تهدید کدام قدرت و کشور است، که در گسترش به سوی شرق، مرزهای روسیه را هدف‌گذاری کرده، قائل به سرحدی و بی‌طرفی کشورهایی همچون اوکراین، گرجستان، لتونی، لیتوانی و استونی در جوار مرزهای روسیه نیست؟ پاسخ به این سوال، نیازمند به بررسی دیدگاه‌ها و تحرکات ژئوپلیتیک غرب، و البته روسیه است.

دیدگاه‌ها و تحرکات ژئوپلیتیک غرب

دهه‌ها پیش از آن که «مکیندر» ژئوپلیتیسین بریتانیایی بر روی «هارتلند»- به عنوان سرزمینی که تسلط بر آن حکمرانی جهانی را برای حاکم آن در بر خواهد داشت- دست بگذارد، روسیه و بریتانیا دو قدرت مطرح قرن نوزدهم، تلاشی را در آسیای مرکزی پیش گرفته بودند که بعدها «بازی بزرگ» نام گرفت. مطابق این بازی، روس‌ها براساس وصیت‌نامه «پتر کبیر»(۱۶۷۲-‏۱۷۲۵)، نزدیکی به استانبول و هند را جهت فرمانروای بر جهان، لازم می‌دانستند. هند مهمترین مستعمره بریتانیا بود و علاوه بر ثروتش، که نقش مهمی در هژمونی جهانی بریتانیا داشت، سواحل گرمش آرمان و هارتلند رویایی روس‌ها محسوب می‌شد. زیرا هدف اصلی سیاست روسیه با توجه به تنگناهای جغرافیاییش، دسترسی به بنادر آب گرم و ایجاد فرصت‌های بازرگانی بود. کلید هندوستان‌ هم‌ آسیای مرکزی بود که روس‌ها باید از آن عبور می‌کردند. لذا بریتانیا با در نظر گرفتن آسیای مرکزی- بویژه محدوده افغانستان کنونی-  به عنوان یک حائل ژئواستراتژیک (منطقه‌ای که تسلط بر آن دامنه نفوذ رقیب را محدود خواهد کرد)، میان هند و روسیه تلاش می کرد تا مانع پیشروی این کشور به سوی جنوب گردد.

با ظهور قدرت جدیدی به نام آلمان در عرصه بین‌المللی، متفکرانی همچون مکیندر، که آرمان گسترش به سوی شرق آلمان- متاثر از نظریه «فضای حیاتی»- را تهدیدی برای هژمونی جهانی بریتانیا در نظر می‌دانستند. تهدیدی که از پیوند و اتحاد آلمان با روسیه یا سلطه یک جانبه آلمان بر هارتلند حاصل می‌شد. با چرخش به سوی مناطق داخلی اوراسیا، منطقه‌ای را نشان کردند که قدرت حاکم بر آن می‌توانست قدرت آینده جهان باشد. از نظر وی خشکی بزرگ اوراسیا دارای ناحیه غیرقابل دسترسی از سوی قدرت دریائی بود که نقش دژ را بازی می‌کرد. این منطقه فاقد محورهای نفوذی دریائی بوده و در طول تاریخ همیشه کانون فشار به اطراف خود بوده است. او نام این منطقه را «محور» نامید، که دارای منبع بزرگ قدرت بود و قادر بود بر شرق دور، آسیای جنوبی و اروپا که مجموعه آن را «جزیره جهانی» می‌نامید، مسلط شود. از نظر مکیندر مسیر اروپای شرقی راه ورود به ناحیه محور بود. لذا کسی که بر اروپای شرقی حکومت می‌کرد می‌توانست بر هارتلند فرمانروایی باشد و کسی که حاکم هارتلند بود، بر جزیره جهانی و کسی که حاکم جزیره جهانی بود، فرمانروای کل جهان می‌شد. مضمون نهفته سیاسی این مفهوم‌پردازی، عبارت بود از جلوگیری از اتحاد آلمان و روسیه- از طریق ایجاد یک منطقه حائل ژئواستراتژیک- به منظور ممانعت از دسترسی به ناحیه محوری و چیره شدن بر منابعی که سرنگون کردن امپراطوری بریتانیا را عملی می‌ساخت. این پیام برای استفاده ویژه سیاستمداران جهان که در «ورسای» گردهم  آمده بودند(1919) تنظیم شده بود. وی از این طریق به دیپلمات‌های درگیر در شکل‌دهی به نقشه جدید سیاسی اروپا پس از جنگ اول جهانی هشدار می‌دهد که آلمان و روسیه بایستی با حلقه‌ای از حکومت‌های ملی مطمئن، از هم جدا شوند. زیرا هر قدرتی که بر اروپای شرقی سلطه پیدا کند، ممکن است هارتلند را تصرف کند. بدین ترتیب در نتیجه مذاکرات صلح این سلسله کشورها به شکل یک منطقه حائل بین آلمان و روسیه در اروپای شرقی بوجود آمدند.

هرچند این استراتژی در عمل کارگر نیفتاد و با شروع جنگ(1939) این کشورها یکی پس از دیگری و به سرعت به تصرف آلمان نازی در آمدند، اما سیاست مهار(بازدارندگی) کنار گذاشته نشد و از همان روز خاتمه جنگ دوم جهانی تا پایان جنگ سرد اساس سیاست ژئوپلیتیکی غرب قرار گرفت. این بار این شوروی بود که با شکست آلمان در جنگ دوم جهانی به عنوان یگانه حاکم منطقه هارتلند باید مورد محاصره قرار می‌گرفت. بر این اساس، اسپایکمن آمریکایی(1943) مستقیمأ از یک قدرت برتر آمریکایی در دوران پس از جنگ جهانی دوم سخن به میان آورد، که بتواند هارتلند را خنثی نماید. بدین ترتیب اگر شوروی یک برج و باروی بلند (هارتلند) محسوب می‌شد. به طور آشکار راه برخورد با آن در محاصره گرفتن آن بود. لذا وی معتقد بود که متفقین پس از جنگ باید سیاست خود را بر پایه بازداشتن رقیب (شوروی کمونیست) از هر نفوذ و حضور در قلمرو ریملند قرار دهند. زیرا مطابق این بازنمایی هرکس که کنترل ریملند را بر عهده داشت می‌توانست سرنوشت جهان را کنترل کند. بدین منظور زنجیره محاصره شوروی از سوی شماری از کشورهای مخالف آن واقع در ریملند بسته شد. ناتو در اروپا سنتو در آسیای باختری و سیتو در آسیای خاوری. اسپایکمن این ناحیه را منطقه پیرامونی یا منطقه «ریملند» نام داد که کنترل بر آن می‌توانست نیروی هارتلند را خنثی سازد.

بدین ترتیب هرگاه حلقه‌ای از زنجیره محاصره قطع می‌شد دخالت نظامی قطعیت پیدا می‌کرد و ناحیه ریملند به منطقه‌ای برای درگیری‌های نظامی کوچک و بزرگ دوران پس از سال ۱۹۴۵ تبدیل شد (مانند برلین، کره، خاورمیانه و ویتنام که یک درگیری بزرگ شمرده می‌شد). برهمین اساس برخی معتقدند که سیاست «کانتین منت» یا سد نفود آمریکا که از سوی «ژرژ کنان» ارائه شد و در دوره جنگ سرد مبنای سیاست خارجی آمریکا در اطراف شوروی و ایجاد کمربند سد نفوذ کمونیسم بوده است، متاثر از نظریه ریملند اسپایکمن شکل گرفته است.

در عمل نیز ژئوپلیتیک آمریکایی برای آشکار کردن خطوط قاطع جدایی‌ها برای استحکام بخشیدن به حلقه محاصره رقیب دنیای سیاسی را به دو دسته تقسیم کرده بود. دنیای واقع شده در پس پرده آهنین اصلاحی که «چرچیل» در فردای جنگ جهانی دوم آن را در تشریح دنیای کمونیزم به کار گرفت و دنیای آزاد یا کشور‌هایی که به کمونیزم نپیوستند و در اردوگاه باختر سیاسی با ایالات متحده هم داستان شدند. این تفکر تداوم داشت. تا اینکه اتحاد جماهیر شوروی، از هم فروپاشید، و بلافاصله «ناتو» شروع به گسترش در میان مناطقی کرد که زمانی به نوعی اقمار «اتحاد جماهیر شوروی» محسوب می‌شدند. نقطه آغاز این استراتژی نیز، تجزیه صربستان و استقلال کوزو (۱۹۹۹) بود. تجزیه صربستان و نادیده گرفتن منافع روسیه، افزون بر این که مرز‌های جدیدی را در نقشه سیاسی دنیا ایجاد می کرد، مرزبندی‌های میان غرب و روسیه را نیز پررنگ‌تر ساخت.

پس از آن، اکثریت کشور‌های اقمار شوروی در شرق اروپا، یک به یک و به مرور در طول سه دهه گذشته به عضویت ناتو در آمدند. به طوری که اکنون ناتو در برخی مناطق، همچون مرز‌های لتونی، لیتوانی و استونی با روسیه هم مرز بوده و تلاش دارد که در مرز‌های گرجستان و اوکراین نیز با روسیه همسایه شود.

دیدگاه‌ها و تحرکات ژئوپلیتیک روسیه

ورود تدریجی آمریکا به حوزه نفوذ سنتی روسیه موجب تهدید منافع روسیه بود. اما تجربه تاریخی روسیه از جنگ سرد و عقب‌ماندگی اقتصادی این کشور، کرملین را متوجه ساخته بود، که در فضای وابستگی متقابل نظام بین‌الملل، دیدگاه‌های تعارضی جنگ سرد، دیگر مقبولیتی ندارد. نقطه عطف این پیشروی حادثه ۱۱ سپتامبر بود، که به آمریکا فرصت حضور مستقیم در حوزه نفوذ روسیه را می‌داد. روس‌ها در این برهه در موضعی انفعالی تنها نظاره‌گر حضور تدریجی آمریکا در این حوزه- بویژه آسیای مرکزی و قفقاز- بودند. پوتین حتی جزو نخستین رهبرانی بود که ضمن ابراز همدردی آمادگیش را برای همکاری با آمریکا اعلام داشت. اما پس از فروکش کردن جریانات اولیه و آشکار شدن اهداف آمریکا از حضور در این مناطق، و نیز بر پایی انقلابات رنگین، زنگ خطر برای روس‌ها به صدا درآمد؛ لذا روس‌ها به هر اهرمی جهت مقابله با غرب متوسل شدند. پی‌گیری برنامه‌های نوسازی نظامی، تشکیل پیمان شانگ‌های و پی‌گیری سیاست انرژی از جمله اقدامات شاخص این دوره است.

در این میان، منابع انرژی از جمله مهمترین اهرم‌های ژئوپلیتیک روسیه بود که می‌توانست، در عرصه رقابت مورد بهره‌برداری قرار گیرد. افزایش فزاینده نیاز اروپا به انرژی و کمبود جایگزین برای متنوع کردن این منابع، بستری مناسب بود که روسیه می‌توانست هم در ارتقاء اقتصادی و هم در تامین اهداف ژئوپلیتیک از آن بهره گیرد. پوتین با این آگاهی که برای تغییر منزلت روسیه در عرصه بین‌المللی باید هم به امکانات داخلی، هم به محدودیت‌های محیط خارجی توجه داشت، در رساله دکترایش می‌نویسد؛ «منابع طبیعی نه تنها توسعه اقتصادی کشور را تضمین می‌کند، بلکه ضمانتی برای کسب موقعیت بین‌المللی نیز می‌باشد. مهمترین منابع، هیدروکربن است. این‌ها مهمترین ابزار‌ها در دست ما، و قویترین اهرم ژئوپلیتیک ماست»!

با نگاهی اجمالی به جایگاه روسیه برای تامین انرژی اروپا، نیز می‌توان پی برد، که روس‌ها تا چه حد در پیگیری این استراتژی مصمم بوده‌اند. تا جایی که روسیه هم اکنون بزرگترین عرضه کننده نفت و گاز به اروپا به شمار می‌رود. در این باره، مطابق آمار، ۳۸ درصد از صادارت گاز روسیه به ۲۷ کشور اروپایی است؛ که در این بین، آلمان ۵۰، هلند ۲۶، فرانسه ۱۷، سوئد ۱۳، اسپانیا ۱۱، پرتغال ۱۰، بلژیک ۷، و حتی بریتانیا در دورترین نقطه اروپا ۷ درصد از گاز مورد نیازش را از روسیه تامین می‌کنند. نکته حائز اهمیت این است که، روسیه با پیگیری این سیاست، در پی نزدیکی هر چه بیشتر به اروپا است. مسئله‌ای که به خودی خود از نفوذ و هژمونی آمریکا بر قاره اروپا خواهد کاست.

با این تفاسیر می‌توان چنین استنباط کرد که از یک سو، وابستگی روزافزون اتحادیه اروپا به انرژی روسیه و بویژه آلمان، این زنگ خطر را برای آمریکا به عنوان سردمدار بلوک غرب به صدا در آورده است، که در صورت نزدیکی بیشتر این قاره و بویژه آلمان به عنوان یک قدرت اقتصادی بزرگ به روسیه، ممکن است، موجبات تغییر ساختار هژمونی، لااقل در این بخش از جهان را به ضرر آمریکا رقم بزند.

بر این اساس آمریکا از ابتدا مخالف انتقال گاز از روسیه به سمت کشورهای اروپایی بوده است. لذا از یک سو تلاش می‌کند که با گسترش مرزهای ناتو به سوی شرق، روسیه را در حصار مرزهایش محصور کرده و از سوی دیگر با بحران‌سازی مانع از تکمیل طرح‌های انتقال گاز به اروپا و بویژه آلمان شود. در صدر این طرح‌ها خط لوله «نورد استریم 2» که با عبور از کف دریای بالتیک روسیه را به آلمان و سایر کشورهای اروپایی متصل می‌کند. در واقع حداقل برداشتی که آمریکا از بحران اوکراین می‌کند، ایجاد هراس در کشورهای اروپایی در نزدیکی به روسیه است.

درگیری نظامی آشکار و همه‌جانبه روسیه با اوکراین می‌تواند به عامل اتحاد برای اردوگاه متزلزل غرب تبدیل شود. چرا که سازمان پیمان آتلانتیک شمالی ناتو مدت‌هاست از تضادهای درونی رنج می‌برد و فلسفه وجودی آن به‌ویژه پس از خروج نیروها از افغانستان دوباره زیر سؤال رفته است.

طرح گاه و بی‌گاه ارتش واحد اروپایی و توقعات آمریکا درباره لزوم انجام تعهدات مالی کشورهای اروپایی در قبال این پیمان نظامی از جمله مسائلی است که همکاری بین اعضا و گسترش آن به سمت شرق یا اجرای مأموریت‌های جدید را با هاله‌ای از ابهام مواجه می‌کند. پس با وقوع جنگ، امنیت اروپا- آتلانتیک در اولویت قرار خواهد گرفت و اعضای ناتو ولو به شکل موقت، اختلافات و تضادهای داخلی خود را کنار خواهند گذاشت. لذا می‌توان گفت که هدف غایی آمریکا از اصرار پیوستن اوکراین به این پیمان، ایجاد پرده‌ای آهنین بین روسیه و اروپاست، تا مانع از هژمونی یک قطب قدرت جدید بر اوراسیا و جزیره جهانی شود.

لینک کوتاه
ارسال به تلگرام
بازید از صفحه اول ارسال به دوستان نسخه چاپی
گزارش خطا
2
وب گردی
کدام بسته اینترنتی بهتر است؟!

کدام بسته اینترنتی بهتر است؟!

با خواهرم بر سر اینکه از خانه بیرون نرود درگیر شدم و او را کشتم

با خواهرم بر سر اینکه از خانه بیرون نرود درگیر شدم و او را کشتم

مشکل بزرگ برای خانواده مهاجم جدید پرسپولیس

مشکل بزرگ برای خانواده مهاجم جدید پرسپولیس

فوتبالیست زن، رونالدو را مسخره کرد!

فوتبالیست زن، رونالدو را مسخره کرد!

درگیری بین امباپه و نیمار در رختکن پاری‌سن‌ژرمن

درگیری بین امباپه و نیمار در رختکن پاری‌سن‌ژرمن

جنجال جدید پیرامون زندگی خصوصی مازیار لرستانی

جنجال جدید پیرامون زندگی خصوصی مازیار لرستانی

نظرات بینندگان
نام:
ایمیل:
* نظر:
رپورتاژ / تریبون 2
تصاویر
۱/۴
۱/۴
تصاویر:  جلسه غیر علنی مجلس با حضور امیرعبداللهیان و شمخانی

تصاویر: جلسه غیر علنی مجلس با حضور امیرعبداللهیان و شمخانی

۲/۴
تصاویر: آبرسانی با تانکر به روستاهای درگیر تنش آبی در حمیدیه- خوزستان

تصاویر: آبرسانی با تانکر به روستاهای درگیر تنش آبی در حمیدیه- خوزستان

۳/۴
تصاویر: آتش سوزی منزل مسکونی در رشت

تصاویر: آتش سوزی منزل مسکونی در رشت

۴/۴
تصاویر: حاشیه جلسه هیات دولت

تصاویر: حاشیه جلسه هیات دولت

خرید و فروش بیتکوین
ببینید!

ویدیو / زورگیری وحشیانه از یک زن جوان در اتوبان نیایش با قمه

تماشا کنید: اگر بنزین گران شود...

تماشا کنید: نردبان سفارت / ۱۱ سال پس از حمله به سفارت انگلیس، حمله کنندگان چه پست هایی گرفته اند؟

ویدیو / واکنش تند احمد توکلی به مصوبه کنکوری: ضد خدا و پیغمبر است

ویدیو / شرایط فاجعه‌بار یک ماشین پس از بازگشت از سیل

ویدیو / امین‌الله رشیدی در ۹۷ سالگی در بستر بیماری خواند

ویدیوی پربازدید از نجات یک زن در نانوایی

آرشیو
خرید و فروش بیتکوین
پربازدیدها
روز هفته ماه سال

محمود فاطمی، گوینده فیلم «محمد رسول الله» درگذشت

تماشا کنید: مستقیم، ته دره! / ورشکستگی سنگین ایران‌خودرو و سایپا؛ چه اتفاقی در پیش است؟

مهلت ۳ روزه فیفا و AFC به ایران: درباره اظهارات نمایندگان مجلس توضیح دهید

قیمت طلا و سکه، امروز ۲۷ مرداد ۱۴۰۱

قسمت‌های پیشین سریال «جیران» هم از دسترس خارج شد / ایرنا: فیلیمو بر خلاف میل باطنی‌اش مجبور به اجرای این دستور شده

تصاویر: جلسه غیر علنی مجلس با حضور امیرعبداللهیان و شمخانی

تأمین اجتماعی: افزایش ۳۸ درصدی حقوق بازنشستگان تایید شد؛ از اول شهریور اجرا می‌شود

ضرغامی: معماری ایران پس از انقلاب نابود شده است

تماشا کنید: نردبان سفارت / ۱۱ سال پس از حمله به سفارت انگلیس، حمله کنندگان چه پست هایی گرفته اند؟

چرا ارمنستان تا این حد به ایران نزدیک است؟

ویدیو / تصویری جدید از بی‌احترامی مهماندار هواپیمای قشم ایر به مسافر

۷۵ درصد رتبه‌های برتر کنکور از مدرسه سمپاد/ شهریه مدارس سمپاد چقدر است؟

فیلمی از لحظه حمله به سلمان رشدی

مجلس به شورای عالی انقلاب فرهنگی: اگر مصوبه کنکور را لغو نکنید، طرح جدید تصویب می‌کنیم

محمود فاطمی، گوینده فیلم «محمد رسول الله» درگذشت

الکس به اعدام محکوم شد

وصیت ابتهاج: پیکرم را زیر درخت ارغوانم به خاک بسپارید

خاطرات حسن روحانی، شماره ۱۰۸: با لباس نظامی درب خانه‌ی آیت الله خامنه‌ای را زدم؛ گفتند آمده اید آقا را ببرید؟

خاطره‌ی عجیب هوشنگ ابتهاج: آن مرد گفت در ۹۴ سالگی می‌میری!

تماشا کنید: نردبان سفارت / ۱۱ سال پس از حمله به سفارت انگلیس، حمله کنندگان چه پست هایی گرفته اند؟

خاطرات هاشمی رفسنجانی، ۸ مرداد ۱۳۷۸: آنچه ملک عبدالله گفت و به مذاق بعضی خوش نیامد

مسیر آب در امامزاده داوود به طور قطع دستکاری شده بود / توپوگرافی این مسیر به گونه‌ای است که نباید با بارش‌های ۲۰ تا ۳۰ میلیمتری چنین حادثه‌ای رخ دهد

ویدیو / سه ماه زندگی پرنده‌ای کوچک در موهای یک زن

ویدیو / نشستن یک زن جوان روی کاپوت ماشین در حال حرکت در چالوس

ویدیو / این حیوان عجیب الخلقه در عراق، شیر منقرض شده آشوری است؟

سازمان جهانی بهداشت: قرنطینه امیکرون ۵ روز نیست

معاوضه شماره موبایل با آپارتمان لوکس / قیمت شماره‌های رند به ۵۰ میلیارد تومان رسید

شرط تحویل آپارتمان ۱۵۰ متری در نیاوران به رضا رویگری / مجری صداوسیما: مالک منزل گفته خانه را با چند پرستار آماده کرده‌ام؛ فقط رضا باید تنها بیاید / وقتش رسیده بگویم که چقدر به رضا ظلم شده / او مدت‌هاست که در روابط‌ش دچار مشکل شده / مو‌های رضا به طرز عجیبی سوزانده شده بود؛ به گریمور گفتم جوری درست کن که فکر کند مو دارد

تماشا کنید: خداحافظی ایران با ارس؟ / پروژه «داپ» ترکیه چگونه در سکوت منابع آبی ایران را خشک می کند؟

سیلی «ویل اسمیت» به صورت مجری اسکار به خاطر شوخی با همسرش / تصویر واکنش حاضران در سالن / گریه و عذرخواهی اسمیت پس از دریافت جایزه: عشق موجب می‌شود کارهای دیوانه‌واری انجام دهیم؛ وقتی در اوج هستی، شیطان دقیقا همان موقع سراغت می‌آید +عکس و ویدیو

درگذشت ناگهانی بازیگر مشهور سینمای ایران/ علت فوت به روایت خبرگزاری قوه قضاییه: خودکشی

صوت / اظهارات شهره (مازیار) لرستانی درباره تغییر جنسیتش: عرفا و شرعا دیگر زن نیستم

خرید و فروش بیتکوین
خواندنی ها
«رابرت دنیرو» در نقش مقابل خودش بازی می‌کند

«رابرت دنیرو» در نقش مقابل خودش بازی می‌کند

امیدی تازه برای درمان سرطان؛ واکسن mRNA تومور موش‌ها را از بین برد

امیدی تازه برای درمان سرطان؛ واکسن mRNA تومور موش‌ها را از بین برد

آدیداس از یک هدفون بی‌سیم خورشیدی رونمایی کرد؛ امکان شارژ با نور طبیعی و مصنوعی

آدیداس از یک هدفون بی‌سیم خورشیدی رونمایی کرد؛ امکان شارژ با نور طبیعی و مصنوعی

متاورس؛ آیا ارتباطات انسانی محکوم به نابودیست؟

متاورس؛ آیا ارتباطات انسانی محکوم به نابودیست؟

خرید و فروش بیتکوین
آخرین اخبار مهمترین عناوین روز

صبحانه خبری، ۲۸ مرداد ۱۴۰۱؛ از تحرک جدید عمان برای احیای برجام و هشدار فیفا به ایران به خاطر اظهارات نمایندگان مجلس تا درگذشت گوینده فیلم «محمد رسول الله» و واکنش ترانه علیدوستی به ممنوع الفعالیت کردن هنرمندان

خاطرات حسن روحانی، شماره ۱۲۸: ارتباط نزدیکی با عبدالکریم سروش و کمال خرازی در انگلیس پیدا کرده ام

خاطرات هاشمی رفسنجانی، ۲۷ مرداد ۱۳۷۸: تعطیلی روز ملی شدن صنعت نفت را حذف کرده اند؛ انتقادات باعث شده ناطق نوری بگوید جبران می شود

جدول رده بندی لیگ برتر تا پایان روز نخست هفته دوم / صدر جدول در تسخیر سپاهان / استقلال موقتا تا رده ششم بالا آمد

واکنش نخست وزیر اسرائیل به بالا رفتن احتمال احیای برجام / رسانه‌های اسرائیل: لاپید به بایدن گفته «پیش نویس توافق» از خطوط قرمز آمریکا عبور می‌کند

برتری سپاهان مقابل نساجی در دیداری پرحاشیه

بیانیه هلال احمر علیه سرمربی استقلال: حرکت ساپینتو ناشایست بود / مراجع ذیصلاح به ماجرا ورود کنند

۲.۴ میلیون بلیت جام جهانی قطر روخته شد / هنوز ۵۰۰ هزار صندلی خالی است

قالیباف: برخی می‌گفتند با اجرای قانون هسته‌ای مجلس اتفاقاتی می‌افتد؛ اما با قطع دوربین هم اتفاقی نیفتاد

واکنش نخست وزیر اسرائیل به بالا رفتن احتمال احیای برجام / رسانه‌های اسرائیل: لاپید به بایدن گفته «پیش نویس توافق» از خطوط قرمز آمریکا عبور می‌کند

قالیباف: برخی می‌گفتند با اجرای قانون هسته‌ای مجلس اتفاقاتی می‌افتد؛ اما با قطع دوربین هم اتفاقی نیفتاد

وزیر ارتباطات: تا پایان دولت برای ۸۰ درصد خانوار‌های کشور امکان دسترسی به فیبر نوری فراهم خواهد شد تا سرعت اینترنت چند صد برابر شود

مهلت ۳ روزه فیفا و AFC به ایران: درباره اظهارات نمایندگان مجلس توضیح دهید

واکنش ذوالنور به دستگیری یک «حاجی» در عربستان: دست به اقدام متقابل می‌زنیم

ویدیو / اردوغان با زلنسکی دیدار کرد

سرلشکر سلامی: سپاه در نبردهای دریایی خلیج فارس، قطعه قطعه درگیر می‌شود / در تنگه هرمز و خلیج فارس و ماورای آن یک قدرت دریایی عظیم در حال تکامل است / مأموریت گرفته‌ایم در دریاهای دوردست حضور یابیم

سومین گفت‌و‌گوی امیرعبداللهیان با وزیر خارجه عمان در ۲۲ روز / موضوع: مذاکرات احیای برجام

رئیس کانون وکلا: ۴۰ درصد از وکیل‌های جوان کشور بیکار هستند

آخرین آمار کرونا در ایران، ۲۷ مرداد ۱۴۰۱: فوت ۶۲ نفر در شبانه روز گذشته / شناسایی ۴۵۲۷ بیمار جدید

مرندی، مشاور تیم مذاکره‌کننده ایران: تردید نداریم که آمریکا در نهایت از راههای گریز برای کارشکنی در توافق استفاده خواهد کرد؛ اگر انتظاری غیر از این داشته باشیم، ساده‌لوح هستیم

محمود فاطمی، گوینده فیلم «محمد رسول الله» درگذشت

قیمت طلا و سکه، امروز ۲۷ مرداد ۱۴۰۱

یک باستان‌شناس: خبر وجود کتیبه تاریخی در توالتی در همدان، صحت ندارد / آن کتیبه ارزش باستانی ندارد؛ متعلق به سال ۱۳۲۹ است که بر تاجِ یک پل تخریب‌شده نصب شده بود

هواشناسی: تعرض به حریم و بستر رودخانه مهمترین عامل سیل امامزاده داوود بود / زمان رسیدن روان‌آب از دورترین نقطه به خروجی حوضه آبریز امامزاده داوود ۲۳ دقیقه بود؛ تغییر عرض رودخانه، این زمان را بیشتر کرده بود

غریب‌آبادی: سرهنگ‌پور و عطار کاشانی دو تن از زندانیان ایرانی در آمریکا هستند / سرهنگ‌پور ساکن آمریکا نیست؛ او مجبور شده اجاره آپارتمانی را که در آن حبس شده، را هم بپردازد

وضعیت جاده‌ها و راه‌ها، امروز ۲۷ مرداد ۱۴۰۱ / ترافیک نیمه‌سنگین در ۳ مسیر/ جاده امام‌زاده داوود همچنان بسته است

وضعیت آب و هوا، امروز ۲۷ مرداد ۱۴۰۱ / وزش باد و رگبار پراکنده در برخی مناطق کشور

استاندار چهارمحال و بختیاری: دو خط پدافندی آب شرب شهرکرد وارد مدار شد / گل آلود شدن آب چشمه کوهرنگ متاثر از سیلاب نبود؛ متخصصان در حال بررسی هستند

نصف سال ۱۴۰۰ را در کشور اختلال اینترنت داشتیم

احتمال ادای شهادت پنس درباره ترامپ؛ «اگر دعوتی از من برای ایراد شهادت در کنگره به عمل آید، آن را بررسی می‌کنم»

پلیس راهور: خبر نصف شدن خلافی خودرو‌ها کذب است / هیچ تصمیمی در مورد بخشودگی جرائم رانندگی گرفته نشده

آقایان رئیسی و باقری! مسئولیت مستقیم تبعات احیای برجام برعهده‌ی شماست

سخنگوی کمیسیون امنیت ملی: متن توافق هسته‌ای نیاز به تصویب در مجلس ندارد

انفجار در یک مسجد در شمال کابل؛ دست کم ۲۰ نفر کشته و ۴۰ نفر زخمی شدند

عضو کمیسیون امنیت ملی: تبادل زندانیان بین ایران و آمریکا امر بعیدی نیست / در طول مذاکرات به صورت غیر مستقیم پیام‌هایی رد و بدل شده

ترکیه و اسرائیل بعد از چهار سال، روابط کامل دیپلماتیکشان را از سر می‌گیرند

طالبان «مولوی مهدی» تنها فرمانده شیعه این گروه را در حین فرار کشتند

مسکو: کار بر روی احیای برجام در خط پایان است؛ همه موضوعات در مذاکرات حل نشده

سعید لیلاز: امیدوارم برجام امضا نشود؛ آرامش از لوله توپ در می‌آید نه توافق

آرشیو
خرید و فروش بیتکوین
وبگردی

جنجال جدید پیرامون زندگی خصوصی مازیار لرستانی

مسابقه پنهانی همسر شاهزاده با اسطوره تنیس

بازگشت خواهر و برادر گم شده به آغوش خانواده

دوبلور پیشکوست درگذشت

درگیری بین امباپه و نیمار در رختکن پاری‌سن‌ژرمن

تابلوی ۳۰۰ میلیون دلاری پیکاسو را قاچاقچیان مواد مخدر به عراق بردند

دستگیری عامل تیراندازی و قتل جوان ۲۲ ساله در ایام عاشورا

فوتبالیست زن، رونالدو را مسخره کرد!

ماجرای دستگیری روباه اینستاگرام!

با خواهرم بر سر اینکه از خانه بیرون نرود درگیر شدم و او را کشتم

زنی که هم اتاقی اش را در بیمارستان خفه کرد ، جنون داشت

مشکل بزرگ برای خانواده مهاجم جدید پرسپولیس

  • صفحه نخست
  • سیاست
  • بین الملل
  • تاریخ
  • اقتصاد
  • اجتماع
  • فناوری
  • فرهنگ و هنر
  • حوادث
  • ورزش
  • خواندنی ها
  • سلامت
  • ویدیو
  • عکس
  • درباره انتخاب
  • |
  • ارتباط با ما
  • |
  • پیوندها
  • |
  • آب و هوا
  • |
  • اوقات شرعی
  • |
  • مجله الکترونیکی
  • |
  • نظرسنجی
  • |
  • جستجو
  • |
  • آرشیو
تمامی حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به انتخاب است و استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است.
طراحی و تولید : "ایران سامانه"
کد خبر: ۶۶۴۸۹۹
تاریخ انتشار: ۰۲ : ۱۷ - ۰۹ اسفند ۱۴۰۰
بین الملل >> اروپا
پ

تحلیلی ژئوپلیتیک درمورد بحران اوکراین- روسیه / چه شد که کار به اینجا کشید؟

احمد رشیدی نژاد: دهه‌ها پیش از آن که «مکیندر» ژئوپلیتیسین بریتانیایی بر روی «هارتلند»- به عنوان سرزمینی که تسلط بر آن حکمرانی جهانی را برای حاکم آن در بر خواهد داشت- دست بگذارد، روسیه و بریتانیا دو قدرت مطرح قرن نوزدهم، تلاشی را در آسیای مرکزی پیش گرفته بودند که بعدها «بازی بزرگ» نام گرفت. مطابق این بازی، روس‌ها براساس وصیت‌نامه «پتر کبیر»(۱۶۷۲-‏۱۷۲۵)، نزدیکی به استانبول و هند را جهت فرمانروای بر جهان، لازم می‌دانستند.
پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :

دکتر احمد رشیدی نژاد؛ پژوهشگر مسائل ژئوپلیتیک: ساعاتی پس از درخواست جدایی‌طلبان شرق اوکراین از مسکو برای حمایت نظامی، فرمان تهاجم نظامی به اوکراین از سوی پوتین رئیس‌جمهوری روسیه صادر گردید. پوتین که در تلویزیون برای ملت روسیه نطق می‌کرد؛ درگیری نظامی بین نیروهای روسیه و اوکراین را «اجتناب‌ناپذیر» خوانده و اقدام کشورش را دفاع از خود در برابر تهدیدات و برای جلوگیری از مشکلات بزرگ‌تر توصیف کرد.

وی گفت چیزی که رخ داد یک گام ضروری در پی تلاش‌های نافرجام بود. آنها(ناتو) یک ذره هم موضع‌شان تغییر نکرد و این امر می‌توانست بقای کشور را به خطر اندازد.

اشاره پوتین به موضوع اقدامات ناتو در قلمرو امنیتی روسیه است، که پس از فروپاشی شوروی، در قالب جذب اقمار سابق روسیه، تداوم یافته است. از این نقطه نظر، اوکراین نیز هم داستان با غرب، قصد دارد که با پیوستن به ناتو، امنیت منطقه‌ای و حتی موجودیت روسیه را به مخاطره اندازد. لذا اگر به اهداف ناتو بدبین هم نباشیم، باز این سوال مطرح است که؛ اصرار ناتو در جذب اقمار پیش روسیه، در پی تهدید کدام قدرت و کشور است، که در گسترش به سوی شرق، مرزهای روسیه را هدف‌گذاری کرده، قائل به سرحدی و بی‌طرفی کشورهایی همچون اوکراین، گرجستان، لتونی، لیتوانی و استونی در جوار مرزهای روسیه نیست؟ پاسخ به این سوال، نیازمند به بررسی دیدگاه‌ها و تحرکات ژئوپلیتیک غرب، و البته روسیه است.

دیدگاه‌ها و تحرکات ژئوپلیتیک غرب

دهه‌ها پیش از آن که «مکیندر» ژئوپلیتیسین بریتانیایی بر روی «هارتلند»- به عنوان سرزمینی که تسلط بر آن حکمرانی جهانی را برای حاکم آن در بر خواهد داشت- دست بگذارد، روسیه و بریتانیا دو قدرت مطرح قرن نوزدهم، تلاشی را در آسیای مرکزی پیش گرفته بودند که بعدها «بازی بزرگ» نام گرفت. مطابق این بازی، روس‌ها براساس وصیت‌نامه «پتر کبیر»(۱۶۷۲-‏۱۷۲۵)، نزدیکی به استانبول و هند را جهت فرمانروای بر جهان، لازم می‌دانستند. هند مهمترین مستعمره بریتانیا بود و علاوه بر ثروتش، که نقش مهمی در هژمونی جهانی بریتانیا داشت، سواحل گرمش آرمان و هارتلند رویایی روس‌ها محسوب می‌شد. زیرا هدف اصلی سیاست روسیه با توجه به تنگناهای جغرافیاییش، دسترسی به بنادر آب گرم و ایجاد فرصت‌های بازرگانی بود. کلید هندوستان‌ هم‌ آسیای مرکزی بود که روس‌ها باید از آن عبور می‌کردند. لذا بریتانیا با در نظر گرفتن آسیای مرکزی- بویژه محدوده افغانستان کنونی-  به عنوان یک حائل ژئواستراتژیک (منطقه‌ای که تسلط بر آن دامنه نفوذ رقیب را محدود خواهد کرد)، میان هند و روسیه تلاش می کرد تا مانع پیشروی این کشور به سوی جنوب گردد.

با ظهور قدرت جدیدی به نام آلمان در عرصه بین‌المللی، متفکرانی همچون مکیندر، که آرمان گسترش به سوی شرق آلمان- متاثر از نظریه «فضای حیاتی»- را تهدیدی برای هژمونی جهانی بریتانیا در نظر می‌دانستند. تهدیدی که از پیوند و اتحاد آلمان با روسیه یا سلطه یک جانبه آلمان بر هارتلند حاصل می‌شد. با چرخش به سوی مناطق داخلی اوراسیا، منطقه‌ای را نشان کردند که قدرت حاکم بر آن می‌توانست قدرت آینده جهان باشد. از نظر وی خشکی بزرگ اوراسیا دارای ناحیه غیرقابل دسترسی از سوی قدرت دریائی بود که نقش دژ را بازی می‌کرد. این منطقه فاقد محورهای نفوذی دریائی بوده و در طول تاریخ همیشه کانون فشار به اطراف خود بوده است. او نام این منطقه را «محور» نامید، که دارای منبع بزرگ قدرت بود و قادر بود بر شرق دور، آسیای جنوبی و اروپا که مجموعه آن را «جزیره جهانی» می‌نامید، مسلط شود. از نظر مکیندر مسیر اروپای شرقی راه ورود به ناحیه محور بود. لذا کسی که بر اروپای شرقی حکومت می‌کرد می‌توانست بر هارتلند فرمانروایی باشد و کسی که حاکم هارتلند بود، بر جزیره جهانی و کسی که حاکم جزیره جهانی بود، فرمانروای کل جهان می‌شد. مضمون نهفته سیاسی این مفهوم‌پردازی، عبارت بود از جلوگیری از اتحاد آلمان و روسیه- از طریق ایجاد یک منطقه حائل ژئواستراتژیک- به منظور ممانعت از دسترسی به ناحیه محوری و چیره شدن بر منابعی که سرنگون کردن امپراطوری بریتانیا را عملی می‌ساخت. این پیام برای استفاده ویژه سیاستمداران جهان که در «ورسای» گردهم  آمده بودند(1919) تنظیم شده بود. وی از این طریق به دیپلمات‌های درگیر در شکل‌دهی به نقشه جدید سیاسی اروپا پس از جنگ اول جهانی هشدار می‌دهد که آلمان و روسیه بایستی با حلقه‌ای از حکومت‌های ملی مطمئن، از هم جدا شوند. زیرا هر قدرتی که بر اروپای شرقی سلطه پیدا کند، ممکن است هارتلند را تصرف کند. بدین ترتیب در نتیجه مذاکرات صلح این سلسله کشورها به شکل یک منطقه حائل بین آلمان و روسیه در اروپای شرقی بوجود آمدند.

هرچند این استراتژی در عمل کارگر نیفتاد و با شروع جنگ(1939) این کشورها یکی پس از دیگری و به سرعت به تصرف آلمان نازی در آمدند، اما سیاست مهار(بازدارندگی) کنار گذاشته نشد و از همان روز خاتمه جنگ دوم جهانی تا پایان جنگ سرد اساس سیاست ژئوپلیتیکی غرب قرار گرفت. این بار این شوروی بود که با شکست آلمان در جنگ دوم جهانی به عنوان یگانه حاکم منطقه هارتلند باید مورد محاصره قرار می‌گرفت. بر این اساس، اسپایکمن آمریکایی(1943) مستقیمأ از یک قدرت برتر آمریکایی در دوران پس از جنگ جهانی دوم سخن به میان آورد، که بتواند هارتلند را خنثی نماید. بدین ترتیب اگر شوروی یک برج و باروی بلند (هارتلند) محسوب می‌شد. به طور آشکار راه برخورد با آن در محاصره گرفتن آن بود. لذا وی معتقد بود که متفقین پس از جنگ باید سیاست خود را بر پایه بازداشتن رقیب (شوروی کمونیست) از هر نفوذ و حضور در قلمرو ریملند قرار دهند. زیرا مطابق این بازنمایی هرکس که کنترل ریملند را بر عهده داشت می‌توانست سرنوشت جهان را کنترل کند. بدین منظور زنجیره محاصره شوروی از سوی شماری از کشورهای مخالف آن واقع در ریملند بسته شد. ناتو در اروپا سنتو در آسیای باختری و سیتو در آسیای خاوری. اسپایکمن این ناحیه را منطقه پیرامونی یا منطقه «ریملند» نام داد که کنترل بر آن می‌توانست نیروی هارتلند را خنثی سازد.

بدین ترتیب هرگاه حلقه‌ای از زنجیره محاصره قطع می‌شد دخالت نظامی قطعیت پیدا می‌کرد و ناحیه ریملند به منطقه‌ای برای درگیری‌های نظامی کوچک و بزرگ دوران پس از سال ۱۹۴۵ تبدیل شد (مانند برلین، کره، خاورمیانه و ویتنام که یک درگیری بزرگ شمرده می‌شد). برهمین اساس برخی معتقدند که سیاست «کانتین منت» یا سد نفود آمریکا که از سوی «ژرژ کنان» ارائه شد و در دوره جنگ سرد مبنای سیاست خارجی آمریکا در اطراف شوروی و ایجاد کمربند سد نفوذ کمونیسم بوده است، متاثر از نظریه ریملند اسپایکمن شکل گرفته است.

در عمل نیز ژئوپلیتیک آمریکایی برای آشکار کردن خطوط قاطع جدایی‌ها برای استحکام بخشیدن به حلقه محاصره رقیب دنیای سیاسی را به دو دسته تقسیم کرده بود. دنیای واقع شده در پس پرده آهنین اصلاحی که «چرچیل» در فردای جنگ جهانی دوم آن را در تشریح دنیای کمونیزم به کار گرفت و دنیای آزاد یا کشور‌هایی که به کمونیزم نپیوستند و در اردوگاه باختر سیاسی با ایالات متحده هم داستان شدند. این تفکر تداوم داشت. تا اینکه اتحاد جماهیر شوروی، از هم فروپاشید، و بلافاصله «ناتو» شروع به گسترش در میان مناطقی کرد که زمانی به نوعی اقمار «اتحاد جماهیر شوروی» محسوب می‌شدند. نقطه آغاز این استراتژی نیز، تجزیه صربستان و استقلال کوزو (۱۹۹۹) بود. تجزیه صربستان و نادیده گرفتن منافع روسیه، افزون بر این که مرز‌های جدیدی را در نقشه سیاسی دنیا ایجاد می کرد، مرزبندی‌های میان غرب و روسیه را نیز پررنگ‌تر ساخت.

پس از آن، اکثریت کشور‌های اقمار شوروی در شرق اروپا، یک به یک و به مرور در طول سه دهه گذشته به عضویت ناتو در آمدند. به طوری که اکنون ناتو در برخی مناطق، همچون مرز‌های لتونی، لیتوانی و استونی با روسیه هم مرز بوده و تلاش دارد که در مرز‌های گرجستان و اوکراین نیز با روسیه همسایه شود.

دیدگاه‌ها و تحرکات ژئوپلیتیک روسیه

ورود تدریجی آمریکا به حوزه نفوذ سنتی روسیه موجب تهدید منافع روسیه بود. اما تجربه تاریخی روسیه از جنگ سرد و عقب‌ماندگی اقتصادی این کشور، کرملین را متوجه ساخته بود، که در فضای وابستگی متقابل نظام بین‌الملل، دیدگاه‌های تعارضی جنگ سرد، دیگر مقبولیتی ندارد. نقطه عطف این پیشروی حادثه ۱۱ سپتامبر بود، که به آمریکا فرصت حضور مستقیم در حوزه نفوذ روسیه را می‌داد. روس‌ها در این برهه در موضعی انفعالی تنها نظاره‌گر حضور تدریجی آمریکا در این حوزه- بویژه آسیای مرکزی و قفقاز- بودند. پوتین حتی جزو نخستین رهبرانی بود که ضمن ابراز همدردی آمادگیش را برای همکاری با آمریکا اعلام داشت. اما پس از فروکش کردن جریانات اولیه و آشکار شدن اهداف آمریکا از حضور در این مناطق، و نیز بر پایی انقلابات رنگین، زنگ خطر برای روس‌ها به صدا درآمد؛ لذا روس‌ها به هر اهرمی جهت مقابله با غرب متوسل شدند. پی‌گیری برنامه‌های نوسازی نظامی، تشکیل پیمان شانگ‌های و پی‌گیری سیاست انرژی از جمله اقدامات شاخص این دوره است.

در این میان، منابع انرژی از جمله مهمترین اهرم‌های ژئوپلیتیک روسیه بود که می‌توانست، در عرصه رقابت مورد بهره‌برداری قرار گیرد. افزایش فزاینده نیاز اروپا به انرژی و کمبود جایگزین برای متنوع کردن این منابع، بستری مناسب بود که روسیه می‌توانست هم در ارتقاء اقتصادی و هم در تامین اهداف ژئوپلیتیک از آن بهره گیرد. پوتین با این آگاهی که برای تغییر منزلت روسیه در عرصه بین‌المللی باید هم به امکانات داخلی، هم به محدودیت‌های محیط خارجی توجه داشت، در رساله دکترایش می‌نویسد؛ «منابع طبیعی نه تنها توسعه اقتصادی کشور را تضمین می‌کند، بلکه ضمانتی برای کسب موقعیت بین‌المللی نیز می‌باشد. مهمترین منابع، هیدروکربن است. این‌ها مهمترین ابزار‌ها در دست ما، و قویترین اهرم ژئوپلیتیک ماست»!

با نگاهی اجمالی به جایگاه روسیه برای تامین انرژی اروپا، نیز می‌توان پی برد، که روس‌ها تا چه حد در پیگیری این استراتژی مصمم بوده‌اند. تا جایی که روسیه هم اکنون بزرگترین عرضه کننده نفت و گاز به اروپا به شمار می‌رود. در این باره، مطابق آمار، ۳۸ درصد از صادارت گاز روسیه به ۲۷ کشور اروپایی است؛ که در این بین، آلمان ۵۰، هلند ۲۶، فرانسه ۱۷، سوئد ۱۳، اسپانیا ۱۱، پرتغال ۱۰، بلژیک ۷، و حتی بریتانیا در دورترین نقطه اروپا ۷ درصد از گاز مورد نیازش را از روسیه تامین می‌کنند. نکته حائز اهمیت این است که، روسیه با پیگیری این سیاست، در پی نزدیکی هر چه بیشتر به اروپا است. مسئله‌ای که به خودی خود از نفوذ و هژمونی آمریکا بر قاره اروپا خواهد کاست.

با این تفاسیر می‌توان چنین استنباط کرد که از یک سو، وابستگی روزافزون اتحادیه اروپا به انرژی روسیه و بویژه آلمان، این زنگ خطر را برای آمریکا به عنوان سردمدار بلوک غرب به صدا در آورده است، که در صورت نزدیکی بیشتر این قاره و بویژه آلمان به عنوان یک قدرت اقتصادی بزرگ به روسیه، ممکن است، موجبات تغییر ساختار هژمونی، لااقل در این بخش از جهان را به ضرر آمریکا رقم بزند.

بر این اساس آمریکا از ابتدا مخالف انتقال گاز از روسیه به سمت کشورهای اروپایی بوده است. لذا از یک سو تلاش می‌کند که با گسترش مرزهای ناتو به سوی شرق، روسیه را در حصار مرزهایش محصور کرده و از سوی دیگر با بحران‌سازی مانع از تکمیل طرح‌های انتقال گاز به اروپا و بویژه آلمان شود. در صدر این طرح‌ها خط لوله «نورد استریم 2» که با عبور از کف دریای بالتیک روسیه را به آلمان و سایر کشورهای اروپایی متصل می‌کند. در واقع حداقل برداشتی که آمریکا از بحران اوکراین می‌کند، ایجاد هراس در کشورهای اروپایی در نزدیکی به روسیه است.

درگیری نظامی آشکار و همه‌جانبه روسیه با اوکراین می‌تواند به عامل اتحاد برای اردوگاه متزلزل غرب تبدیل شود. چرا که سازمان پیمان آتلانتیک شمالی ناتو مدت‌هاست از تضادهای درونی رنج می‌برد و فلسفه وجودی آن به‌ویژه پس از خروج نیروها از افغانستان دوباره زیر سؤال رفته است.

طرح گاه و بی‌گاه ارتش واحد اروپایی و توقعات آمریکا درباره لزوم انجام تعهدات مالی کشورهای اروپایی در قبال این پیمان نظامی از جمله مسائلی است که همکاری بین اعضا و گسترش آن به سمت شرق یا اجرای مأموریت‌های جدید را با هاله‌ای از ابهام مواجه می‌کند. پس با وقوع جنگ، امنیت اروپا- آتلانتیک در اولویت قرار خواهد گرفت و اعضای ناتو ولو به شکل موقت، اختلافات و تضادهای داخلی خود را کنار خواهند گذاشت. لذا می‌توان گفت که هدف غایی آمریکا از اصرار پیوستن اوکراین به این پیمان، ایجاد پرده‌ای آهنین بین روسیه و اروپاست، تا مانع از هژمونی یک قطب قدرت جدید بر اوراسیا و جزیره جهانی شود.

رازیانه د
رومیس د
ارسال به تلگرام
رازیانه د
رومیس د
رازیانه د
رومیس د
رازیانه د
رومیس د
رازیانه د
رومیس د
رازیانه د
رومیس د
رازیانه د
رومیس د
  • صفحه نخست
  • سیاست
  • بین الملل
  • تاریخ
  • اقتصاد
  • اجتماع
  • فناوری
  • فرهنگ و هنر
  • حوادث
  • ورزش
  • خواندنی ها
  • سلامت
  • ویدیو
  • عکس
  • درباره انتخاب
  • |
  • ارتباط با ما
  • |
  • پیوندها
  • |
  • آب و هوا
  • |
  • اوقات شرعی
  • |
  • مجله الکترونیکی
  • |
  • نظرسنجی
  • |
  • جستجو
  • |
  • آرشیو
تمامی حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به انتخاب است و استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است.
طراحی و تولید : "ایران سامانه"