پنجشنبه ۲۰ مرداد ۱۴۰۱ | Thursday, 11 August 2022
  • ارتباط با انتخاب
  • |
  • پیوندها
  • |
  • آب و هوا
  • |
  • اوقات شرعی
  • |
  • مجله الکترونیک
  • |
  • نظرسنجی
پنجشنبه ۲۰ مرداد ۱۴۰۱ | Thursday, 11 August 2022
  • صفحه نخست
  • سیاست
  • بین الملل
  • تاریخ
  • اقتصاد
  • اجتماع
  • فناوری
  • فرهنگ و هنر
  • حوادث
  • ورزش
  • خواندنی ها
  • سلامت
  • ویدیو
  • عکس
جستجو
ویدئو جدیدترین اخبار پربیننده ترین
لایو خبر عکس خواندنی ها اخبار ویژه
  • صفحه نخست
  • سیاست
  • بین الملل
  • تاریخ
  • اقتصاد
  • اجتماع
  • فناوری
  • فرهنگ و هنر
  • حوادث
  • ورزش
  • خواندنی ها
  • سلامت
  • ویدیو
  • عکس
  • درباره انتخاب
  • ارتباط با انتخاب
  • پیوندها
  • آب و هوا
  • اوقات شرعی
  • مجله الکترونیک
  • نظرسنجی
  • آرشیو
ویدیو / ۱۵ درس از کوکاکولا + زیرنویس فارسی

ویدیو / ۱۵ درس از کوکاکولا + زیرنویس فارسی

ویدیو / شعرخوانی پراحساس هوشنگ ابتهاج در دانشگاه مریلند در حومه شهر واشنگتن

ویدیو / شعرخوانی پراحساس هوشنگ ابتهاج در دانشگاه مریلند در حومه شهر واشنگتن

ویدیویی از جمع آوری دکورهای «خندوانه»

ویدیویی از جمع آوری دکورهای «خندوانه»

ویدیو / سرقت پراید توسط یک پسر نوجوان در اهواز مقابل دوربین

ویدیو / سرقت پراید توسط یک پسر نوجوان در اهواز مقابل دوربین

ویدیو /  سیل فیروزکوه به خیابان‌های باریک روستای جلیزجند و جاده قدیم رسید

ویدیو / سیل فیروزکوه به خیابان‌های باریک روستای جلیزجند و جاده قدیم رسید

ویدیو / صدای شورای شهر هم از زاکانی در آمد: شهر ول است آقا! ول!

ویدیو / صدای شورای شهر هم از زاکانی در آمد: شهر ول است آقا! ول!

کد خبر: ۶۸۰۶۱۶
تاریخ انتشار: ۰۸ : ۱۲ - ۲۲ خرداد ۱۴۰۱
بین الملل >> سایر مناطق
پ

حاکمیت‌های جدید و سایه سنگین «انرژی» در روابط بین الملل؟

رضا مقاتلی: اندرو هیوود در کتاب سیاست جهانی خود عنوان می‌کند یکی از مفروضات اساسی رویکرد سنتی به سیاست بین الملل این است که نظام دولت‌ها در چارچوب آنارشی عمل می‌کند و به این مفهوم اشاره دارد که هیچ اقتداری بالاتر از دولت وجود ندارد، به این معنا که سیاست خارجی در «وضع طبیعی» بین المللی و به عبارتی در شرایط ماقبل جامعه‌ی سیاسی به کار بسته می‌شود.
پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :

رضا مقاتلی: اندرو هیوود در کتاب سیاست جهانی خود عنوان می‌کند یکی از مفروضات اساسی رویکرد سنتی به سیاست بین الملل این است که نظام دولت‌ها در چارچوب آنارشی عمل می‌کند و به این مفهوم اشاره دارد که هیچ اقتداری بالاتر از دولت وجود ندارد، به این معنا که سیاست خارجی در «وضع طبیعی» بین المللی و به عبارتی در شرایط ماقبل جامعه‌ی سیاسی به کار بسته می‌شود.

آنارشی بین المللی پیامد‌های ضمنی بسیار عمیقی دارد. مهم‌تر از همه اینکه دولت‌ها ناچارند در فقدان هر نوع نیروی یاریگری برای تامین منافعشان، به "خودیاری" تکیه کنند. اگر سیاست بین الملل بر مبنای " نظام خودیار" عمل کند، تمایلات قدرت طلبانه یک دولت تنها با تمایلات رقیب در دیگر دولت‌ها تعدیل خواهد شد و این بیانگر وجود جنگ و مناقشه به مثابه ویژگی‌های اجتناب ناپذیر نظام بین الملل خواهد بود.

با ذکر آنچه در ابتدا عنوان شد قصد دارم در ارتباط با زمینه‌های جدید اعمال حاکمیت و قدرت نمایی در روابط بین الملل و البته بصورت خاص موضوع انرژی در روابط بین الملل مطالبی به رشته تحریر آورم.

نقش آفرینی انرژی در روابط بین الملل و تغییر و تحولات آن مربوط به یک یا دو دهه نیست؛ در حقیقت هرگونه تحول در بازار انرژی نه بصورت غیرمستقیم بلکه بی واسطه و مستقیم ذیل همین موضوع یعنی انرژی بر روابط بین الملل و سیاست جهانی سایه می‌افکند و ایفاگر نقش خواهد بود.

شاید پس از موضوع تحریم‌های به اصطلاح فلج کننده ایالات متحده آمریکا علیه ایران و در ابتدا همراهی هم پیمانان این کشور و در ادامه افزایش شمول کشور‌های پیرو این تحریم‌ها هیچ موضوعی جز یک جنگ تمام عیار نمی‌توانست نقش و جایگاه ژئوپولیتیک انرژی را در روابط بین الملل نظیر آنچه امروز شاهدیم پررنگ و ویژه نشان دهد. دلیل آن نیز گذشت زمان و برنامه‌ها و استراتژی‌های پیاده شده برای جبران کاهش عرضه انرژی ایران در حوزه نفت و گاز در بازار‌های جهانی و کشور‌های سنتی و البته خریدار نفت و گاز ایران بوده است.

بحران اوکراین که در ظاهر جنگی تمام عیار میان دو کشور روسیه و اوکراین، اما در حقیقت جنگی فراتر از دو کشور فوق را بنیان نهاد، زمینه‌ی لازم را برای نقش آفرینی ژئوپولیتیک و حتی ژئواستراتژیک انرژی و بازار این حوزه در سیاست جهانی و البته روابط بین الملل بیش از هر زمان در دهه‌های اخیر فراهم نموده است.

با وجود همه‌ی تلاش‌ها و برنامه‌های پیاده شده برای کاهش نیاز کشور‌ها بخصوص کشور‌های صنعتی نیازمند به واردات انرژی و در کنار آن‌ها کشور‌های در مسیر توسعه، انرژی همچنان اساسی‌ترین نیاز صنایع عظیم و در نتیجه کشور‌های دارای این صنایع و حتی تکنولوژی‌های متکی به آن محسوب می‌شود و این خود ژئوپولیتیک بودن جایگاه انرژی را بیش از پیش تثبیت می‌کند.

آنچه، اما اینک انرژی را حائز بیان و نه اهمیت صرف نشان می‌دهد، همانگونه که ذکر شد بحران - اوکراین - جدیدی است که بی هیچ واسطه بر روابط بین الملل موثر واقع شده است. ذکر این نکته در اینجا با اهمیت است که عنوان شود زمانی که در اوایل دهه ۱۹۸۰ م قیمت‌های نفت سه برابر افزایش یافت، ده سال برای کشور‌های OECD (سازمان همکاری و توسعه اقتصادی) طول کشید تا مصرف نفت خود را کاهش دهند و فناوری‌های جایگزین را برای منابع انرژی ارزان‌تر توسعه داده و نصب کنند.

بر این اساس بسیار ساده لوحانه خواهد بود اینگونه تصور شود که با فرض تحریم بین المللی روسیه در حوزه انرژی و ایجاد اجماعی جهانی در این رابطه، به سرعت امکان جایگزینی انرژی روسیه در جهان ایجاد خواهد شد. برای اثبات این مدعا نیز ذکر این نکته لازم است که تحریم ایران نیز صرفا از سال ۲۰۱۸ و به یکباره صورت نگرفت چرا که این موضوع امکان پذیر نبوده است و با نگاهی به سال‌ها پیش‌تر که از سال ۲۰۰۵ ایالات متحده بر انقلاب شیل تمرکزی خاص کرد و حتی پیش‌تر از آن از حدود سال‌های ۱۹۹۸ استراتژی سیاست خرید نفت صفر از ایران را تدوین نمود، سال‌ها زمان برد تا آنچه از سال ۲۰۱۸ شاهد آن بودیم به نوعی جنبه‌ی عملیاتی پیدا کند. به این شرایط بیفزاییم که در آن زمان روسیه یکی از مهم‌ترین کشور‌های جایگزین انرژی خارج شده ایران از بازار بوده است.

روسیه ۶ درصد از نفت و ۲۰ درصد از گاز جهان را در اختیار دارد؛ ایران نیز با اندکی اختلاف بعد از روسیه دومین دارنده منابع گاز طبیعی جهان و پس از ونزوئلا، عربستان و کانادا چهارمین دارنده بزرگ منابع نفت جهان است. به عبارتی ساده‌تر ایران ۱۷ درصد از ذخایر گاز و ۹ درصد از ذخایر نفت جهان را در اختیار دارد؛ بنابراین تحریم و خروج هر دو کشور اثرگذار در انرژی جهان نه اینکه امکان ناپذیر بلکه در شرایط کنونی تا حدودی بعید به نظر می‌رسد.

برای درک بهتر این موضوع لازم است اشاره شود اروپا ۴۰ درصد گاز و ۲۶ درصد نفت "مصرفی" خود را از روسیه وارد می‌کند. ایالات متحده آمریکا بعنوان اصلی‌ترین منتفع جنگ مذکور در ابتدا تلاش‌های فراوانی برای تاثیرگذاری بر اصلی‌ترین منبع درآمد روسیه یعنی "بازارانرژی" صورت داد، اما با تفاصیلی که در زمینه وابستگی به انرژی این کشور بخصوص در اروپا وجود دارد تحقق این خواسته ایالات متحده حداقل در کوتاه مدت و بصورت صد در صد نه تنها بعید که عملاً غیرممکن خواهد بود.

در این میان فرصت قدرت یابی و نوعی حاکمیت در بازار انرژی برای برخی کشور‌های سنتی و جدیدتر فراهم شده است. کشور‌های غنی از منابع خدادادی انرژی در خلیج فارس کماکان نخستین کشور‌های منتفع در این زمینه محسوب می‌شوند.

قطر بر اساس سیاست نرم و خاصی که چند سالی است در سیاست خارجی خود در پیش گرفته است همواره در بازار انرژی اصلی‌ترین شریک مورد نظر برای تامین کشور‌های نیازمند این موضوع محسوب می‌شود. قطر اینک نه تنها در حوزه عرضه خام انرژی صاحب جایگاه ممتازی است بلکه در زمینه میعاناتی، چون LNG حتی ایالات متحده آمریکا را نیز در این بازار با چالش مواجه نموده و جایگاه برتر را از این کشور در این حوزه ستانده است.

عربستان سعودی و امارات متحده عربی پس از حضور بایدن در کاخ سفید و چرخش سیاست خاورمیانه‌ای ایالات متحده در ابتدا بعنوان اهرم فشار جهت مقابله به مثل با این کشور علناً به درخواست‌های مکرر و مستمر ایالات متحده برای جبران خروج انرژی روسیه از بازار پاسخ منفی دادند. گزارش اخیر فایننشال تایمز در ارتباط با چراغ سبز بن سلمان برای جایگزینی احتمالی کاهش عرضه نفت روسیه از سوی کشورش که البته هنوز بصورت رسمی تایید نشده است نشان از به کرسی نشستن خواسته‌های عربستان سعودی و قطعا به تبع آن امارات متحده عربی خواهد بود و شاید نشانی از نزدیکی مجدد مواضع کاخ سفید و ایالات متحده به این دو کشور حاشیه خلیج فارس خواهد داشت.

اروپا، اما همچنان برای جایگزینی و کاهش وابستگی خود به نفت روسیه مشکلات فراوانی خواهد داشت و در این میان کشوری با فرصتی ویژه برای اعمال نوعی حاکمیت جدید در حوزه انرژی می‌تواند خواسته‌های چندین ساله‌ی خود را تحقق بخشد. " آذربایجان" که شاید بتواند مبدل به بزرگ‌ترین برنده در بحبوحه بحران انرژی بخصوص برای اروپا شود.

باکو با دارا بودن میادین عظیم گازی دریای خزر که از طریق شبکه خط لوله کریدور گاز جنوبی به ایتالیا و یونان متصل شده اند، در موقعیتی عالی برای کمک به پر کردن خلا ناشی از حذف مسکو قرار دارد.

لازم می‌بینم عنوان دارم که بر اساس گزارش فارین پالیسی درآمد‌های نفت و گاز باکو، آذربایجان را به سریع‌ترین رشد اقتصاد جهان از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۴ تبدیل کرده است.

بر اساس گزارش مرکز تحقیقات انرژی و هوای پاک مستقر در فنلاند، مسکو در ماه‌های پس از حمله ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه به اوکراین، تقریباً ۲۵ میلیارد دلار از کشور‌های اتحادیه اروپا برای گاز دریافت کرده است. این مبلغ که اکنون قرار است عملاً به کشور‌های دیگری پرداخت شود که بتوانند تقاضا را برآورده کنند، تقریباً ۱۰ برابر کل درآمد گاز آذربایجان در سال ۲۰۱۹ است. آذربایجان متحد استراتژیک ترکیه‌ای است که با اردوغان چالش‌های فراوانی با اتحادیه اروپا از موضوع عضویت در اتحادیه اروپا گرفته تا اکتشافات در میادین مشترک با یونان را در سال‌های اخیر داشته است.

این امر خود می‌تواند مسبب تنش‌ها و چالش‌های فراوانی برای اتحادیه اروپا، ایالات متحده آمریکا که اصلی‌ترین حامی تحریم گسترده روسیه می‌باشد و در نگاهی کلان‌تر روابط بین الملل باشد. سایر کشور‌های حوزه‌ی خلیج فارس و البته ونزوئلا، عراق، لیبی و دیگر کشور‌های برخوردار و غنی از منابع نفت و گاز نیز می‌توانند در این زمینه هر کدام بر اساس ظرفیت‌ها و قابلیت‌های خود و البته سیاست‌های به روز شده و مطابق با تحولات در شرف وقوع ایفاگر نقش باشند و نباید از چنین کشور‌هایی نیز به سادگی غفلت نمود؛ و صد البته از کنار ایالات متحده آمریکا با ذخایر استراتژیک فراوان و نیز کانادا نیز در این رابطه نمی‌توان به سادگی عبور کرد.

ایالات متحده‌ای که بر اساس استراتژی و سیاست چند دهه‌ای خود تحریم کشور‌های رقیب در حوزه انرژی را منوط به تامین و جایگزینی به هنگام و قطعی کشور‌های نیازمند به انرژی جهت همراهی آن‌ها با سیاست‌های خود نموده است تا حاکمیت خود را در حوزه انرژی نیز بیش از گذشته بسط و توسعه بخشد. به یقین آنچه عنوان شد همه‌ی چالش‌های پیش روی روابط بین الملل ناشی از حوزه انرژی نخواهد بود، اما به نظر می‌رسد که در دهه‌ها و حداقل سال‌های آتی شاید کماکان شاهد حاکمیت بیشتر انرژی و سایه‌ی گسترده‌تر آن بر روابط بین الملل و تغییرات بنیادینی در سیاست‌های جهانی منبعث از آن باشیم.

حاکمیت‌های جدید و سایه سنگین «انرژی» در روابط بین الملل؟

رضا مقاتلی، کارشناس ارشد مطالعات منطقه‌ای خاورمیانه

لینک کوتاه
ارسال به تلگرام
بازید از صفحه اول ارسال به دوستان نسخه چاپی
گزارش خطا
0
وب گردی
کدام بسته اینترنتی بهتر است؟!

کدام بسته اینترنتی بهتر است؟!

مرد عاشق پیشه بعد از چند سال ترک همسرش با یک بچه به خانه بازگشت

مرد عاشق پیشه بعد از چند سال ترک همسرش با یک بچه به خانه بازگشت

ستاره‌های شکست‌خورده سینما/ 6 چهره‌ای که نتوانستند به گیشه 8 فیلم در حال اکران رونق ببخشند

ستاره‌های شکست‌خورده سینما/ 6 چهره‌ای که نتوانستند به گیشه 8 فیلم در حال اکران رونق ببخشند

افشای فساد اخلاقی اسطوره قرمزها

افشای فساد اخلاقی اسطوره قرمزها

پای گفت‌وگو با یکی از «شرخر»‌های معروف ایران/ چند می‌گیری «پولش» کنی؟

پای گفت‌وگو با یکی از «شرخر»‌های معروف ایران/ چند می‌گیری «پولش» کنی؟

جزئیات قتل وحشتناک پرستار جوان در مشهد؛ قاتل: پشیمانم!

جزئیات قتل وحشتناک پرستار جوان در مشهد؛ قاتل: پشیمانم!

نظرات بینندگان
نام:
ایمیل:
* نظر:
رپورتاژ / تریبون 2
تصاویر
۱/۴
۱/۴
تصاویر: وضعیت بنای تاریخی «امیرچقماق» پس از سیل اخیر

تصاویر: وضعیت بنای تاریخی «امیرچقماق» پس از سیل اخیر

۲/۴
تصاویر: آیین عزاداری دسته چوبی در گرگان

تصاویر: آیین عزاداری دسته چوبی در گرگان

۳/۴
تصاویر: حاشیه جلسه هیات دولت - ۱۹ مرداد

تصاویر: حاشیه جلسه هیات دولت - ۱۹ مرداد

۴/۴
تصاویر: «نان پوشی»؛ نذری مادرانه برای فرزندان

تصاویر: «نان پوشی»؛ نذری مادرانه برای فرزندان

خرید و فروش بیتکوین
ببینید!

ویدیو / داستان بحران موشکی کوبا؛ وقتی دنیا یک قدم تا جنگ اتمی فاصله داشت‌ + زیرنویس فارسی

پاسخ هوشنگ ابتهاج به سوالی درباره «مرگ»: داخلِ آدم حسابش نمی‌کنم

ویدیو / کشاورزی در لرستان بادمجان‌های بدون خریدار را به رودخانه ریخت

ویدیو / روایت مرتضی عقیلی از کارگری در آمریکا / وقتی پیتر فالک با عقیلی عکس یادگاری گرفت

ویدیو / چین؛ نجات مسافران اتوبوس توسط مامور پلیس

تماشا کنید: دارو هم دست نیافتنی می‌شود؟ / ارز ۴۲۰۰ تومانی دارو حذف شد؛ طرح جدید وزارت بهداشت چه بلایی بر سر نظام سلامت خواهد آورد؟

ویدیو / گریه‌های فرزانه فصیحی بعد از شکستن رکورد ایران

آرشیو
خرید و فروش بیتکوین
پربازدیدها
روز هفته ماه سال

وصیت ابتهاج: پیکرم را زیر درخت ارغوانم به خاک بسپارید

خاطره‌ی عجیب هوشنگ ابتهاج: آن مرد گفت در ۹۴ سالگی می‌میری!

هوشنگ ابتهاج (سایه) درگذشت

هشدار سطح نارنجی هواشناسی برای استان تهران / آماده باش دستگاه‌های اجرایی

کیهان درمورد میرحسین موسوی و بیانیه اخیرش: او پیرمردی متوهم است

پاسخ هوشنگ ابتهاج به سوالی درباره «مرگ»: داخلِ آدم حسابش نمی‌کنم

اطلاعیه‌ سازمان سنجش درباره‌ داوطلبان سهمیه‌ای آزمون‌ سراسری‌ سال ۱۴۰۱

ویدیویی از جمع آوری دکورهای «خندوانه»

وصیت ابتهاج: پیکرم را زیر درخت ارغوانم به خاک بسپارید

خاطره‌ی عجیب هوشنگ ابتهاج: آن مرد گفت در ۹۴ سالگی می‌میری!

ویدیو / نشستن یک زن جوان روی کاپوت ماشین در حال حرکت در چالوس

ویدیو / سه ماه زندگی پرنده‌ای کوچک در موهای یک زن

چرا نصف بیشتر کنکوری‌های مجاز، انتخاب رشته نمی‌کنند؟

ویدیو / تصاویر جدید از هالک ایرانی پیش از مبارزه جنجالی؛ مشت زدن به شکم مجری نمایش

خاطرات هاشمی رفسنجانی، ۱۵ مرداد ۱۳۷۸: سازمان انرژی اتمی می‌گوید اسرائیل نخستین سلاح اتمی اش را در سال ۱۳۶۰ آزمایش کرده

هوشنگ ابتهاج (سایه) درگذشت

وصیت ابتهاج: پیکرم را زیر درخت ارغوانم به خاک بسپارید

ویدیویی وحشتناک از لحظات اولیه سیل در شهرستان استهبان فارس

خاطرات حسن روحانی، شماره ۱۰۸: با لباس نظامی درب خانه‌ی آیت الله خامنه‌ای را زدم؛ گفتند آمده اید آقا را ببرید؟

خاطره‌ی عجیب هوشنگ ابتهاج: آن مرد گفت در ۹۴ سالگی می‌میری!

خاطرات هاشمی رفسنجانی، ۸ مرداد ۱۳۷۸: آنچه ملک عبدالله گفت و به مذاق بعضی خوش نیامد

مسیر آب در امامزاده داوود به طور قطع دستکاری شده بود / توپوگرافی این مسیر به گونه‌ای است که نباید با بارش‌های ۲۰ تا ۳۰ میلیمتری چنین حادثه‌ای رخ دهد

ویدیو / فیلمی جدید از لحظه وقوع سیل در استهبان؛ فریادهای زنان و مردان برای نجات مردم

ویدیو / نشستن یک زن جوان روی کاپوت ماشین در حال حرکت در چالوس

ویدیو / این حیوان عجیب الخلقه در عراق، شیر منقرض شده آشوری است؟

سازمان جهانی بهداشت: قرنطینه امیکرون ۵ روز نیست

معاوضه شماره موبایل با آپارتمان لوکس / قیمت شماره‌های رند به ۵۰ میلیارد تومان رسید

شرط تحویل آپارتمان ۱۵۰ متری در نیاوران به رضا رویگری / مجری صداوسیما: مالک منزل گفته خانه را با چند پرستار آماده کرده‌ام؛ فقط رضا باید تنها بیاید / وقتش رسیده بگویم که چقدر به رضا ظلم شده / او مدت‌هاست که در روابط‌ش دچار مشکل شده / مو‌های رضا به طرز عجیبی سوزانده شده بود؛ به گریمور گفتم جوری درست کن که فکر کند مو دارد

تماشا کنید: خداحافظی ایران با ارس؟ / پروژه «داپ» ترکیه چگونه در سکوت منابع آبی ایران را خشک می کند؟

سیلی «ویل اسمیت» به صورت مجری اسکار به خاطر شوخی با همسرش / تصویر واکنش حاضران در سالن / گریه و عذرخواهی اسمیت پس از دریافت جایزه: عشق موجب می‌شود کارهای دیوانه‌واری انجام دهیم؛ وقتی در اوج هستی، شیطان دقیقا همان موقع سراغت می‌آید +عکس و ویدیو

درگذشت ناگهانی بازیگر مشهور سینمای ایران/ علت فوت به روایت خبرگزاری قوه قضاییه: خودکشی

صوت / اظهارات شهره (مازیار) لرستانی درباره تغییر جنسیتش: عرفا و شرعا دیگر زن نیستم

خرید و فروش بیتکوین
خواندنی ها
ایلان ماسک نزدیک به ۷ میلیارد دلار دیگر از سهام تسلا را فروخت

ایلان ماسک نزدیک به ۷ میلیارد دلار دیگر از سهام تسلا را فروخت

۲۴ واقعیت جالب و کمتر شنیده شده در مورد سریال «بازی تاج و تخت» که نمی دانستید

۲۴ واقعیت جالب و کمتر شنیده شده در مورد سریال «بازی تاج و تخت» که نمی دانستید

گوشی‌های گران‌قیمت سامسونگ رونمایی شدند / زد فولد و زد فلیپ ۴ آماده ورود به بازار

گوشی‌های گران‌قیمت سامسونگ رونمایی شدند / زد فولد و زد فلیپ ۴ آماده ورود به بازار

اولین واکنش منتقدان به پیش درآمد «گیم اوف ترونز» / «خاندان اژدها» بهتر از بازی «تاج و تخت»؟

اولین واکنش منتقدان به پیش درآمد «گیم اوف ترونز» / «خاندان اژدها» بهتر از بازی «تاج و تخت»؟

خرید و فروش بیتکوین
آخرین اخبار مهمترین عناوین روز

وزیر نیرو: افغانستان پذیرفت که دیگر آب هیرمند را به سمت شوره زار گود زره منحرف نکند / قرار شد آب در مسیر طبیعی خود به سمت ایران جریان یابد

انفجار در یک مدرسه دینی در کابل / یک عضو ارشد طالبان کشته شد

آلمان درخواست اتحادیه اروپا در خصوص ممنوع کردن صدور ویزا برای روس‌ها را رد کرد

پیکر هوشنگ ابتهاج در رشت به خاک سپرده می‌شود

رئیس اتحادیه میوه و سبزی تهران: برخی خانوار‌ها به خاطر گرانی میوه، ضایعات و دورریز میوه را می‌خرند

سخنگوی ستاد کرونا: تعداد بیماران سرپایی در موج هفتم بیشتر است

ساپینتو: به محبی گفتم بزرگ‌تر از استقلال جایی پیدا نخواهی کرد / دانشگر خودش خواست برود

نخست‌وزیر عراق: آماده تحویل قدرت به دولت منتخب هستم

رهبر معظم انقلاب در پاسخ به نامه دبیرکل جنبش جهاد اسلامی فلسطین: ثابت کردید هر بخش از مقاومت به‌تنهایی می‌تواند بینی دشمن را به خاک بساید

وزیر نیرو: افغانستان پذیرفت که دیگر آب هیرمند را به سمت شوره زار گود زره منحرف نکند / قرار شد آب در مسیر طبیعی خود به سمت ایران جریان یابد

رئیس اتحادیه میوه و سبزی تهران: برخی خانوار‌ها به خاطر گرانی میوه، ضایعات و دورریز میوه را می‌خرند

آخرین آمار کرونا در ایران، ۲۰ مرداد ۱۴۰۱: شناسایی ۷۳۹۶ بیمار جدید / ۸۴ تن دیگر جان باختند

بلینکن در خصوص ادعای تلاش یک ایرانی برای ترور جان بولتون: پیام ما به ایران روشن است؛ تهدید به خشونت علیه آمریکایی‌ها را تحمل نخواهیم کرد

توانگر، نماینده مجلس: مدیران صداوسیما و طراحان طرح صیانت، حرمت حکم رهبری را نگه نداشتند / کار کمیسیون مشترک صیانت تمام شده / هر قانون‌گذاری در عرصه فضای مجازی باید از مسیر شورای عالی فضای مجازی بگذرد

هوای خوزستان و سیستان و بلوچستان در وضع خطرناک قرار گرفت

قول رئیس سازمان تامین اجتماعی برای افزایش ۳۸ درصدی حقوق بازنشستگان از ماه آینده

نماینده مجلس: تقسیم کرمانشاه به ۲ استان کذب است

سخنگوی دولت: ساخت ۳ نسخه دیگر از ماهواره «خیام» با مشارکت دانشمندان ایرانی در دستور کار قرار دارد

سایت اسرائیلی: عمان هنوز اجازه پرواز هواپیماهای اسرائیل از حریم هوایی خود را نداده

شهرداری تهران: قاتلان درختان شهر مجازات می‌شوند / مدیریت شهری و قوه قضاییه به‌دنبال اعمال جریمه‌ سنگین برای جلوگیری از خشکاندن درختان هستند

قیمت دلار در صرافی‌های بانکی، امروز ۲۰ مرداد ۱۴۰۱

وزیر علوم: برای ترم آینده، اصلاً کلاس غیرحضوری نداریم / آموزش، ‏قطعا حضوری است

بانک مرکزی: تمامی کارت‌خوان‌ها و درگاه‌های پرداخت اینترنتی به پرونده مالیاتی متصل شد

وضعیت جاده‌ها و راه‌ها، امروز ۲۰ مرداد ۱۴۰۱ / تردد روان در مسیر‌های منتهی به شمال / ترافیک سنگین در آزادراه قزوین – کرج

وضعیت آب و هوا، امروز ۲۰ مرداد ۱۴۰۱ / انتقال توده گرد و خاک از عراق به ایران/ افزایش نسبی دما در نوار شرقی کشور تا اواسط هفته آتی

خواهر رهبر کره شمالی: دشمنان جنوبی ویروس کرونا را در کشور پخش کردند

تسنیم: هنوز هیچ جلسه‌ای در سطح عالی برای بررسی ایده‌های اتحادیه اروپا در تهران تشکیل نشده

وزارت خارجه: هماهنگی‌های لازم جهت انتقال پیکر «ابتهاج» به کشور انجام شده است

رئیسی در گفتگوی تلفنی با نخست وزیر ارمنستان: ایران هیچگونه تغییر در جغرافیای سیاسی منطقه را نمی‌پذیرد

وزیر خارجه عمان به امیرعبداللهیان: موفقیت مذاکرات احیای برجام، به نفع همه طرف‌ها است

گزارش بی‌سابقه آمریکا از ۴۸ ساعت پایانی حکومت اشرف غنی؛ خروج اضطراری از کاخ ریاست جمهوری باعث شده غنی پابرهنه به دنبال کفش‌هایش بگردد / غنی و همسرش به همراه دو مسئول دیگر در یک بالگرد سوار می‌شوند / ۲۰ تا ۲۵ نفر از تیم حفاظت سوار بر بالگرد دیگری می شوند، که به دلیل سنگینی تا آستانه سقوط پیش می‌رود / یکی از افرادی که موفق به سوار شدن نشده بالگرد را تهدید به شلیک می‌کند / هر فرد ۵ تا ۱۰ هزار دلار در جیب‌های خود داشته / ادعای سفارت روسیه مبنی بر سرقت ۱۶۹ میلیون دلار به دلیل ظرفیت کم بالگردها ممکن نبوده

سازمان تأمین‌اجتماعی: افزایش و صدور احکام جدید سایر سطوح بازنشستگان از شهریور ماه اعمال می‌شود

یک ایرانی به تلاش برای ترور جان بولتون متهم شد

طرف‌های مقابل از ما فرصت فکر کردن برای پیشنهاداتی که ارائه کرده‌ایم، خواسته‌اند / گمان می‌کنم که طرف مقابل از شرط خودشان درباره سپاه صد در صد عقب‌نشینی خواهند کرد

هشدار سطح نارنجی هواشناسی برای استان تهران / آماده باش دستگاه‌های اجرایی

مقتدی صدر: پارلمان طی یک هفته منحل شود؛ در غیر این صورت اعتصاب‌کنندگان موضع دیگری را اتخاذ می‌کنند

سیل مناطقی از فیروزکوه را مجددا در بر گرفت / اعزام دو تیم ارزیاب هلال احمر استان به منطقه تنگه واشی

عضو هیئت رئیسه مجلس: براساس قانون، کالاهای اساسی باید به قیمت شهریور ۱۴۰۰ به دست مردم برسد

معاون وزارت اقتصاد: هرگونه طرح اصلاح قیمت بنزین در قالب قانون بودجه سال آینده تعیین تکلیف خواهد شد

آرشیو
خرید و فروش بیتکوین
وبگردی

جلوگیری از کوچک شدن مغز با بالا رفتن از پله ها!

جزئیات قتل وحشتناک پرستار جوان در مشهد؛ قاتل: پشیمانم!

واکنش عجیب مجید جلالی به حضور ساپینتو و مورایس : فقط پولمان را دور ریخته‌ایم!

پای گفت‌وگو با یکی از «شرخر»‌های معروف ایران/ چند می‌گیری «پولش» کنی؟

افشای فساد اخلاقی اسطوره قرمزها

بازداشت هفت‌تیرکش اینستاگرامی در روانسر

مرد عاشق پیشه بعد از چند سال ترک همسرش با یک بچه به خانه بازگشت

ستاره‌های شکست‌خورده سینما/ 6 چهره‌ای که نتوانستند به گیشه 8 فیلم در حال اکران رونق ببخشند

آدم ربایانی که برای آزادی پسر17ساله 30 میلیارد تومان پول طلب کردند، فقط چند ساعت دوام آوردند!

ماجرای رفاقت هوشنگ ابتهاج با اسطوره کشتی

عادل فردوسی‌پور در مشهد پا به توپ می‌شود

آزمون و جهانبخش راهی سربازی می‌شوند؟

  • صفحه نخست
  • سیاست
  • بین الملل
  • تاریخ
  • اقتصاد
  • اجتماع
  • فناوری
  • فرهنگ و هنر
  • حوادث
  • ورزش
  • خواندنی ها
  • سلامت
  • ویدیو
  • عکس
  • درباره انتخاب
  • |
  • ارتباط با ما
  • |
  • پیوندها
  • |
  • آب و هوا
  • |
  • اوقات شرعی
  • |
  • مجله الکترونیکی
  • |
  • نظرسنجی
  • |
  • جستجو
  • |
  • آرشیو
تمامی حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به انتخاب است و استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است.
طراحی و تولید : "ایران سامانه"
کد خبر: ۶۸۰۶۱۶
تاریخ انتشار: ۰۸ : ۱۲ - ۲۲ خرداد ۱۴۰۱
بین الملل >> سایر مناطق
پ

حاکمیت‌های جدید و سایه سنگین «انرژی» در روابط بین الملل؟

رضا مقاتلی: اندرو هیوود در کتاب سیاست جهانی خود عنوان می‌کند یکی از مفروضات اساسی رویکرد سنتی به سیاست بین الملل این است که نظام دولت‌ها در چارچوب آنارشی عمل می‌کند و به این مفهوم اشاره دارد که هیچ اقتداری بالاتر از دولت وجود ندارد، به این معنا که سیاست خارجی در «وضع طبیعی» بین المللی و به عبارتی در شرایط ماقبل جامعه‌ی سیاسی به کار بسته می‌شود.
پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :

رضا مقاتلی: اندرو هیوود در کتاب سیاست جهانی خود عنوان می‌کند یکی از مفروضات اساسی رویکرد سنتی به سیاست بین الملل این است که نظام دولت‌ها در چارچوب آنارشی عمل می‌کند و به این مفهوم اشاره دارد که هیچ اقتداری بالاتر از دولت وجود ندارد، به این معنا که سیاست خارجی در «وضع طبیعی» بین المللی و به عبارتی در شرایط ماقبل جامعه‌ی سیاسی به کار بسته می‌شود.

آنارشی بین المللی پیامد‌های ضمنی بسیار عمیقی دارد. مهم‌تر از همه اینکه دولت‌ها ناچارند در فقدان هر نوع نیروی یاریگری برای تامین منافعشان، به "خودیاری" تکیه کنند. اگر سیاست بین الملل بر مبنای " نظام خودیار" عمل کند، تمایلات قدرت طلبانه یک دولت تنها با تمایلات رقیب در دیگر دولت‌ها تعدیل خواهد شد و این بیانگر وجود جنگ و مناقشه به مثابه ویژگی‌های اجتناب ناپذیر نظام بین الملل خواهد بود.

با ذکر آنچه در ابتدا عنوان شد قصد دارم در ارتباط با زمینه‌های جدید اعمال حاکمیت و قدرت نمایی در روابط بین الملل و البته بصورت خاص موضوع انرژی در روابط بین الملل مطالبی به رشته تحریر آورم.

نقش آفرینی انرژی در روابط بین الملل و تغییر و تحولات آن مربوط به یک یا دو دهه نیست؛ در حقیقت هرگونه تحول در بازار انرژی نه بصورت غیرمستقیم بلکه بی واسطه و مستقیم ذیل همین موضوع یعنی انرژی بر روابط بین الملل و سیاست جهانی سایه می‌افکند و ایفاگر نقش خواهد بود.

شاید پس از موضوع تحریم‌های به اصطلاح فلج کننده ایالات متحده آمریکا علیه ایران و در ابتدا همراهی هم پیمانان این کشور و در ادامه افزایش شمول کشور‌های پیرو این تحریم‌ها هیچ موضوعی جز یک جنگ تمام عیار نمی‌توانست نقش و جایگاه ژئوپولیتیک انرژی را در روابط بین الملل نظیر آنچه امروز شاهدیم پررنگ و ویژه نشان دهد. دلیل آن نیز گذشت زمان و برنامه‌ها و استراتژی‌های پیاده شده برای جبران کاهش عرضه انرژی ایران در حوزه نفت و گاز در بازار‌های جهانی و کشور‌های سنتی و البته خریدار نفت و گاز ایران بوده است.

بحران اوکراین که در ظاهر جنگی تمام عیار میان دو کشور روسیه و اوکراین، اما در حقیقت جنگی فراتر از دو کشور فوق را بنیان نهاد، زمینه‌ی لازم را برای نقش آفرینی ژئوپولیتیک و حتی ژئواستراتژیک انرژی و بازار این حوزه در سیاست جهانی و البته روابط بین الملل بیش از هر زمان در دهه‌های اخیر فراهم نموده است.

با وجود همه‌ی تلاش‌ها و برنامه‌های پیاده شده برای کاهش نیاز کشور‌ها بخصوص کشور‌های صنعتی نیازمند به واردات انرژی و در کنار آن‌ها کشور‌های در مسیر توسعه، انرژی همچنان اساسی‌ترین نیاز صنایع عظیم و در نتیجه کشور‌های دارای این صنایع و حتی تکنولوژی‌های متکی به آن محسوب می‌شود و این خود ژئوپولیتیک بودن جایگاه انرژی را بیش از پیش تثبیت می‌کند.

آنچه، اما اینک انرژی را حائز بیان و نه اهمیت صرف نشان می‌دهد، همانگونه که ذکر شد بحران - اوکراین - جدیدی است که بی هیچ واسطه بر روابط بین الملل موثر واقع شده است. ذکر این نکته در اینجا با اهمیت است که عنوان شود زمانی که در اوایل دهه ۱۹۸۰ م قیمت‌های نفت سه برابر افزایش یافت، ده سال برای کشور‌های OECD (سازمان همکاری و توسعه اقتصادی) طول کشید تا مصرف نفت خود را کاهش دهند و فناوری‌های جایگزین را برای منابع انرژی ارزان‌تر توسعه داده و نصب کنند.

بر این اساس بسیار ساده لوحانه خواهد بود اینگونه تصور شود که با فرض تحریم بین المللی روسیه در حوزه انرژی و ایجاد اجماعی جهانی در این رابطه، به سرعت امکان جایگزینی انرژی روسیه در جهان ایجاد خواهد شد. برای اثبات این مدعا نیز ذکر این نکته لازم است که تحریم ایران نیز صرفا از سال ۲۰۱۸ و به یکباره صورت نگرفت چرا که این موضوع امکان پذیر نبوده است و با نگاهی به سال‌ها پیش‌تر که از سال ۲۰۰۵ ایالات متحده بر انقلاب شیل تمرکزی خاص کرد و حتی پیش‌تر از آن از حدود سال‌های ۱۹۹۸ استراتژی سیاست خرید نفت صفر از ایران را تدوین نمود، سال‌ها زمان برد تا آنچه از سال ۲۰۱۸ شاهد آن بودیم به نوعی جنبه‌ی عملیاتی پیدا کند. به این شرایط بیفزاییم که در آن زمان روسیه یکی از مهم‌ترین کشور‌های جایگزین انرژی خارج شده ایران از بازار بوده است.

روسیه ۶ درصد از نفت و ۲۰ درصد از گاز جهان را در اختیار دارد؛ ایران نیز با اندکی اختلاف بعد از روسیه دومین دارنده منابع گاز طبیعی جهان و پس از ونزوئلا، عربستان و کانادا چهارمین دارنده بزرگ منابع نفت جهان است. به عبارتی ساده‌تر ایران ۱۷ درصد از ذخایر گاز و ۹ درصد از ذخایر نفت جهان را در اختیار دارد؛ بنابراین تحریم و خروج هر دو کشور اثرگذار در انرژی جهان نه اینکه امکان ناپذیر بلکه در شرایط کنونی تا حدودی بعید به نظر می‌رسد.

برای درک بهتر این موضوع لازم است اشاره شود اروپا ۴۰ درصد گاز و ۲۶ درصد نفت "مصرفی" خود را از روسیه وارد می‌کند. ایالات متحده آمریکا بعنوان اصلی‌ترین منتفع جنگ مذکور در ابتدا تلاش‌های فراوانی برای تاثیرگذاری بر اصلی‌ترین منبع درآمد روسیه یعنی "بازارانرژی" صورت داد، اما با تفاصیلی که در زمینه وابستگی به انرژی این کشور بخصوص در اروپا وجود دارد تحقق این خواسته ایالات متحده حداقل در کوتاه مدت و بصورت صد در صد نه تنها بعید که عملاً غیرممکن خواهد بود.

در این میان فرصت قدرت یابی و نوعی حاکمیت در بازار انرژی برای برخی کشور‌های سنتی و جدیدتر فراهم شده است. کشور‌های غنی از منابع خدادادی انرژی در خلیج فارس کماکان نخستین کشور‌های منتفع در این زمینه محسوب می‌شوند.

قطر بر اساس سیاست نرم و خاصی که چند سالی است در سیاست خارجی خود در پیش گرفته است همواره در بازار انرژی اصلی‌ترین شریک مورد نظر برای تامین کشور‌های نیازمند این موضوع محسوب می‌شود. قطر اینک نه تنها در حوزه عرضه خام انرژی صاحب جایگاه ممتازی است بلکه در زمینه میعاناتی، چون LNG حتی ایالات متحده آمریکا را نیز در این بازار با چالش مواجه نموده و جایگاه برتر را از این کشور در این حوزه ستانده است.

عربستان سعودی و امارات متحده عربی پس از حضور بایدن در کاخ سفید و چرخش سیاست خاورمیانه‌ای ایالات متحده در ابتدا بعنوان اهرم فشار جهت مقابله به مثل با این کشور علناً به درخواست‌های مکرر و مستمر ایالات متحده برای جبران خروج انرژی روسیه از بازار پاسخ منفی دادند. گزارش اخیر فایننشال تایمز در ارتباط با چراغ سبز بن سلمان برای جایگزینی احتمالی کاهش عرضه نفت روسیه از سوی کشورش که البته هنوز بصورت رسمی تایید نشده است نشان از به کرسی نشستن خواسته‌های عربستان سعودی و قطعا به تبع آن امارات متحده عربی خواهد بود و شاید نشانی از نزدیکی مجدد مواضع کاخ سفید و ایالات متحده به این دو کشور حاشیه خلیج فارس خواهد داشت.

اروپا، اما همچنان برای جایگزینی و کاهش وابستگی خود به نفت روسیه مشکلات فراوانی خواهد داشت و در این میان کشوری با فرصتی ویژه برای اعمال نوعی حاکمیت جدید در حوزه انرژی می‌تواند خواسته‌های چندین ساله‌ی خود را تحقق بخشد. " آذربایجان" که شاید بتواند مبدل به بزرگ‌ترین برنده در بحبوحه بحران انرژی بخصوص برای اروپا شود.

باکو با دارا بودن میادین عظیم گازی دریای خزر که از طریق شبکه خط لوله کریدور گاز جنوبی به ایتالیا و یونان متصل شده اند، در موقعیتی عالی برای کمک به پر کردن خلا ناشی از حذف مسکو قرار دارد.

لازم می‌بینم عنوان دارم که بر اساس گزارش فارین پالیسی درآمد‌های نفت و گاز باکو، آذربایجان را به سریع‌ترین رشد اقتصاد جهان از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۴ تبدیل کرده است.

بر اساس گزارش مرکز تحقیقات انرژی و هوای پاک مستقر در فنلاند، مسکو در ماه‌های پس از حمله ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه به اوکراین، تقریباً ۲۵ میلیارد دلار از کشور‌های اتحادیه اروپا برای گاز دریافت کرده است. این مبلغ که اکنون قرار است عملاً به کشور‌های دیگری پرداخت شود که بتوانند تقاضا را برآورده کنند، تقریباً ۱۰ برابر کل درآمد گاز آذربایجان در سال ۲۰۱۹ است. آذربایجان متحد استراتژیک ترکیه‌ای است که با اردوغان چالش‌های فراوانی با اتحادیه اروپا از موضوع عضویت در اتحادیه اروپا گرفته تا اکتشافات در میادین مشترک با یونان را در سال‌های اخیر داشته است.

این امر خود می‌تواند مسبب تنش‌ها و چالش‌های فراوانی برای اتحادیه اروپا، ایالات متحده آمریکا که اصلی‌ترین حامی تحریم گسترده روسیه می‌باشد و در نگاهی کلان‌تر روابط بین الملل باشد. سایر کشور‌های حوزه‌ی خلیج فارس و البته ونزوئلا، عراق، لیبی و دیگر کشور‌های برخوردار و غنی از منابع نفت و گاز نیز می‌توانند در این زمینه هر کدام بر اساس ظرفیت‌ها و قابلیت‌های خود و البته سیاست‌های به روز شده و مطابق با تحولات در شرف وقوع ایفاگر نقش باشند و نباید از چنین کشور‌هایی نیز به سادگی غفلت نمود؛ و صد البته از کنار ایالات متحده آمریکا با ذخایر استراتژیک فراوان و نیز کانادا نیز در این رابطه نمی‌توان به سادگی عبور کرد.

ایالات متحده‌ای که بر اساس استراتژی و سیاست چند دهه‌ای خود تحریم کشور‌های رقیب در حوزه انرژی را منوط به تامین و جایگزینی به هنگام و قطعی کشور‌های نیازمند به انرژی جهت همراهی آن‌ها با سیاست‌های خود نموده است تا حاکمیت خود را در حوزه انرژی نیز بیش از گذشته بسط و توسعه بخشد. به یقین آنچه عنوان شد همه‌ی چالش‌های پیش روی روابط بین الملل ناشی از حوزه انرژی نخواهد بود، اما به نظر می‌رسد که در دهه‌ها و حداقل سال‌های آتی شاید کماکان شاهد حاکمیت بیشتر انرژی و سایه‌ی گسترده‌تر آن بر روابط بین الملل و تغییرات بنیادینی در سیاست‌های جهانی منبعث از آن باشیم.

حاکمیت‌های جدید و سایه سنگین «انرژی» در روابط بین الملل؟

رضا مقاتلی، کارشناس ارشد مطالعات منطقه‌ای خاورمیانه

رازیانه د
رومیس د
ارسال به تلگرام
رازیانه د
رومیس د
رازیانه د
رومیس د
رازیانه د
رومیس د
رازیانه د
رومیس د
رازیانه د
رومیس د
رازیانه د
رومیس د
  • صفحه نخست
  • سیاست
  • بین الملل
  • تاریخ
  • اقتصاد
  • اجتماع
  • فناوری
  • فرهنگ و هنر
  • حوادث
  • ورزش
  • خواندنی ها
  • سلامت
  • ویدیو
  • عکس
  • درباره انتخاب
  • |
  • ارتباط با ما
  • |
  • پیوندها
  • |
  • آب و هوا
  • |
  • اوقات شرعی
  • |
  • مجله الکترونیکی
  • |
  • نظرسنجی
  • |
  • جستجو
  • |
  • آرشیو
تمامی حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به انتخاب است و استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است.
طراحی و تولید : "ایران سامانه"