سرویس اقتصادی انتخاب: بازار خودرو در 5 سال گذشته، عمدتا به دليل كاهش عرضه خودروهاي داخلي، با فراز و نشيب‌هاي بسياري مواجه شده است. يك سال پيش وزارت صنعت چاره كار را در افزايش عرضه از مسير واردات خودرو تشخيص داد. قانوني به تصويب دولت و مجلس رسيد، از متقاضيان ثبت‌نام شد و آيين‌نامه واردات هم تدوين شد. اما اين آيين‌نامه هنوز به دلايلي ابلاغ نشده است. عباس علي‌آبادي وزير صنعت به تازگي در پاسخ به پرسش خبرنگاران درباره زمان ابلاغ اين آيين‌نامه گفته است: وزارت صمت وظایف خود را انجام داده و منتظر تخصیص ارز از بانک مرکزی هستيم. درباره اثر ابلاغ اين آيين‌نامه و آثار تسريع در روند واردات بر بازار خودرو با علي خسرواني از فعالان بازار خودرو گفت‌وگو كرده‌ايم.
در اين گفت‌وگو علي خسرواني ايده‌هايش براي شكستن قفل واردات خودرو را ارائه داده است.
*شما از مدافعان آزادسازي واردات خودرو هستيد، اصلا چرا تاکید می‌کنيد که واردات خودرو ضروری است؟ آیا شما، چنان‌كه عده‌اي مي گويند، دشمن تولید ملی هستید؟
یکی از برچسب‌هایی که در این چند سال به ما زده شد این بود که اگر حرف از ضرورت واردات می‌زنیم، يعني دشمن تولید ملی هستیم و می‌خواهیم کارگرها را بیکار کنیم. در حالی که این‌طور نیست، هر ایرانی به مملکت و تولید ملی کشورش افتخار می‌کند. اما خوب است بدانیم که خودروهاي وارداتي در بهترین حالت 5 درصد از بازار خودرو سهم مي‌گيرند. درگذشته هم همین بوده یعنی اگر سیکل واردات را نگاه کنید، واردات خودرو هیچ سالی بالای 70 هزار دستگاه نبوده است، تنها در سال 2014 واردات به 100 هزار دستگاه خودرو رسید.
*این ميزان واردات چه تاثیری می‌تواند بر بازار داشته باشد؟ بسياري مي‌گويند وقتی قرار است این خودروها با قیمت 2 - 3 میلیارد تومان عرضه شوند، تاثیر آن بر تامين خودروي مورد نياز قشر ضعیف و دهک‌های کم‌تر‌برخوردار چیست؟
برای این‌که ضرورت انجام واردات مشخص شود ما باید ابتدا مشکل بازار خودرو را بدانیم.
موافقم پس بفرماييد اصلا چرا قیمت خودرو اینقدر نامتعارف بالا رفت؟
مشکل بازار خودرو از جايی آغاز شد که مردم بعد از سرخوردگی از بورس، پول‌های خود را به بازار خودرو سرازیر کردند و خودرو به یک کالای سرمایه‌ای تبدیل شد. بازار خودرو در چنین شرایطی حتی از بازار ملک هم جذاب‌تر شد چون ملک سرمایه کلانی می‌خواهد و سرمایه‌گذاری در آن برای همه امکان‌پذیر نیست.
*ضمن این‌که ملک نقدشوندگی پایین‌تری هم دارد...
بله هم نقدشوندگی پایینی دارد و هم سرمایه زیادی نیاز دارد. درنتیجه بازار خودرو به محل ورود پول‌های سرگردان تبدیل شد و هر کسی پول اضافه داشت به جای این‌که سرمایه خود را به بورس که محل اصلی سرمایه‌گذاری است ببرد، آن را به بازار خودرو وارد کرد و در نتیجه سرمایه ورودی به بازار خودرو افزایش پیدا کرد. خب، تولید که محدود بود، به‌خاطر تحریم‌ها تيراژ توليد بيش از پيش کاهش يافت، چنان‌كه در اوج تحریم‌ها به 700 تا 800 هزار دستگاه رسید. واردات هم ممنوع بود. يعني تعداد کالا ثابت مانده بود، اما ورودی پول 10 برابر شد. در چنین شرایطی10 برابر شدن قیمت خودرو طبیعی است.
*يعني مشكل بازار خودرو كاهش عرضه و ورود پول بود؟
مشکل بازار خودرو ورود سرمایه‌های غیرتخصصی و غیرمصرفی به این بازار است. من آدمی را می‌شناسم کارخانه تولید لامپ دارد ولی تمام سرمایه در گردش خود را به بازار خودرو آورد و متاسفانه سودی که از این سرمایه‌گذاری برد بیشتر از سودی است که با تولید لامپ می‌توانست به دست آورد. وقتی چنین آفتی در بازار می‌افتد تولید هم می‌خوابد. یکی از آسیب‌های تورم به تولید همین است؛ طرف می‌گوید من چرا باید تولید کنم؟ وقتی می‌توانم یک 206 بخرم کنار بگذارم و در زمان کوتاهی 5 برابر شود، چرا باید با کارگر و وزارت کار و دارایی و تامین اجتماعی و غیره سر و کله بزنم؟
*راه حل چيست؟
وقتی ما این معضل را داریم فقط و فقط یک راه داریم و آن این است که به قول بورسی‌ها، صف خرید و تقاضا را خراب کنیم. وزیر سابق صنعت تصور می‌کرد می‌تواند با افزایش تولید، بین عرضه و تقاضا تعادل ایجاد کند. این اشتباه محض است چون وقتی خودرو کالای سرمایه‌ای شده، هر چقدر هم شما تولید کنید کسی برای مصرف نمی‌خرد. اما آقایان فکر می‌کردند که با تولید می‌توانند این تقاضا را پاسخ دهند.
نیاز کشور ما در حالت عادی سالانه یک میلیون و 200 هزار دستگاه خودرو است و بیشتر هم نیست . ولي در اولین قرعه‌کشی سامانه فروش 7 میلیون نفر براي خريد تعداد محدودي خودرو ثبت‌نام کردند. شما چطوری می‌توانید تولید را به 7 میلیون دستگاه برسانید؟ شدنی نیست. اصلا ظرفیت کشور ما اینقدر نیست. پس این‌که ما فکر کنیم با افزايش تولید میتوانیم تقاضا را پاسخ دهیم اشتباه است، چون تقاضا کاذب است. ما باید به صف تقاضا حمله کنیم، نه صف عرضه.
مي‌گوييد بايد به صف تقاضا حمله كنيم، از نظر شما مي‌بايست چه کار کنیم که مردم پول اضافه‌شان را به بازار خودرو نیاورند؟
باید تورم بازار خودرو را از نرخ تورم عمومي پایین‌تر بیاوریم. يعني مثلا اگر نرخ تورم عمومي 40 درصد باشد و خودرو 50 درصد سود بدهد، باز هم پول‌ها به سمت بازار خودرو خواهد آمد. اما اگر تورم بازار خودرو کمتر از نرخ تورم عمومي باشد، تقاضا كاهش خواهد يافت. پس ما باید کاری كنیم که مردم برای پول بیکارشان به فکر جای دیگری براي سرمايه‌گذاري باشند.
*خب نقش واردات در اين ميانه چيست؟
همان‌طور كه الان مشاهده مي‌كنيد حتي زمزمه واردات هم صف تقاضا را به هم ريخته است. واردات یکی از راه‌هایی است که باعث می‌شود تورم بازار خودرو به زیر تورم عمومي کاهش پیدا کند.
*بر چه مبنايي اين موضوع را بيان مي‌كنيد؟
واردات خودرو مثل یک خط‌کش و یک قیمت‌گذاری نامرئی است. یکی از آسیب‌هایی که تولید ما خورده از ناحيه قیمت‌گذاری دستوری است، این آفت تولید است. اما از سوی دیگر ما نمی‌توانیم در یک بازار انحصاری به تولیدکننده اجازه دهیم هر قیمتی خواست روی تولیداتش بگذارد. در چنین شرایطی آزادسازي واردات طبق چیزی که در مجلس تصویب شد، مي‌تواند با خط‌کش نامرئی خود قيمت‌ها را بازار خودروهاي داخلي هم متعادل كند.
*یعنی معتقديد براي كاهش تورم خودرو، بازار باید رقابتی شود؟
دقیقا، وقتی شما راه فرار را باز می‌گذاری و آلترناتیو می‌گذارید، خریدار حساب می‌کند با پول فلان خودروي داخلي چه نوع خودروی خارجي را می‌تواند بخرد. اگر قيمت خودروي داخلي معقول نباشد آن را نمي‌خرد و قيمت در طول يك فرايند منطقي متعادل مي‌شود. تمام شد و رفت! ديگر نه قیمت‌گذاری کرده‌اید، نه فحش مردم را می‌خورید.
به هر حال عده‌اي هم معتقدند ما تولیدکننده‌هايی داریم که باید از آنها حمایت شود. این حمایت باید چگونه باشد؟
تمام کشورها برای حمایت از تولید داخلی ابزاری دارند به اسم تعرفه. شما از واردکننده، برای حمایت از تولید تعرفه معقول و منطقی می‌گیرید. حالا اگر منِ تولیدکننده نتوانم کالایی تولید کنم که با قیمت كالاي وارداتی به‌علاوه تعرفه و سود بازرگانی رقابت کند، رسما دارم دست توی جیب مردم می‌کنم. پس، تولید من اتلاف منابع ملی است. پس برای حمایت از تولید تعرفه می‌گذارید اما با تعرفه برای تولیدکننده هم خط و مرز می‌کشید که ببین! اگر با وجود اعمال تعرفه 70 درصدی براي واردات خودرو، نمی‌توانی با قیمت خودروهاي وارداتی رقابت کنی، باید کاسه کوزه خودت را جمع کنی. تو داری از کارگر ارزان استفاده می‌کنی، از گاز ارزان، برق ارزان و منابع ارزان دولتی استفاده می‌کنی و همه بانک‌ها دارند به تو دستوری وام می‌دهند، اگر در چنین شرایطی محصول تو نمی‌تواند با وارداتي‌ها رقابت کند، خودت را اصلاح کن، خودت را مدیریت کن، از نو برنامه‌ریزی کن. پس یکی از کمک‌هایی که واردات به تولیدکننده می‌کند این است که باعث می‌شود تولیدکننده حساب و کتابش را جمع کند و به سمت تولید بهینه و به‌قیمت برود، چون یک رقیب دارد.
سوال این است که چگونهمي‌توان تورم بازار خودرو به زیر تورم عمومي كاهش داد؟
خودرو یک کالای مصرفی است و از مدلش می‌افتد. با تصويب طرح واردات خودرو و صدور مجوز واردات خودرو به طور همه شمول و خارج از انحصار، درست است که همه نمی‌توانند بروند خودرو وارد کنند اما 750 هزار دستگاه خودروي احتکار شده در خانه‌ها از زیر چادر و از پاركينگ‌ها بیرون آمده‌اند. الان شما اگر آگهی‌های فروش خودرو را نگاه کنید بازار پر شده از خودروهای خارجي صفر با مدل 2016، و خودروهای صفر داخلی با مدل 1400و....، این خودروها تا الان کجا بودند؟ این‌ها همه در پارکینگ‌های خانه‌ها زیر چادر بودند.
یعنی مي‌گوييد با تصويب آزادسازي واردات عملا عرضه خود به خود افزایش پیدا کرد؟
دقیقا. عرضه افزایش پیدا کرده، يعني به صف تقاضا حمله کرده‌ایم. من الان دعوت‌نامه می‌زنم برای لاماری از هر 4 نفر 3 نفر انصراف می‌دهند.
*چرا؟ چون انگیزه سرمایه‌گذاری از بین رفته است؟
قيمت لاماری در بازار الان یک میلیارد و 650 میلیون تومان است. شرکت دعوت‌نامه می‌زند که شما برنده شده‌ای بیا یک میلیارد و 450 میلیون تومان پول بده، 90 روز کاری دیگر خودرو را تحویل می‌دهیم! خب اين کار براي دلال سودي ندارد.
يعني بساط دلالي از بازار خودرو جمع شده؟
برخي می‌گویند دلال‌ها متقاضي آزادسازي واردات خودرو هستند. اما من معتقدم اتفاقا تنها راهی که می‌توانید دلال‌ها را از بازار خودرو فراری دهید همین آزادسازي واردات است.
*البته خود شما هم عملا در همين شبكه دلالي خودرو فعاليت داريد، درست است؟
من جواز کسب دارم، شبکه توزیع با آن چیزی که ما به عنوان دلالي مخرب مي‌شناسيم، فرق دارد. منظور من افراد محتکر است. دلالي مخرب مثل باکتری است. باکتری در محیط مناسب رشد می‌کند. وقتی شما سودي سرشار را به بازار می‌آورید معلوم است که دلال در آن بازار زیاد می‌شود، اصلا همه دلال می‌شوند.
وقتی واردات آزاد باشد من ديگر سانتافه 2017 را در منزلم پنهان نمی‌کنم، چون می‌دانم سال بعد مدل 2018 به بازار می‌آید اما اگر واردات را ممنوع کنید، سانتافه 2017 حکم سانتافه صفر و آخرین مدل را برای خريدار پیدا می‌کند. اگر واردات آزاد باشد یک حساب سرانگشتی به من نشان می‌دهد اختفا و احتکار خودرو، با سودي زیر نرخ تورم عمومي براي من بهره‌اي ندارد، در نتيجه این کار را نمی‌کنم.
يعني از اين طريق پول‌هايي كه با هدف حفظ ارزش، در برابر تورم، وارد بازار خودرو شده بود، خارج مي‌شود؟
دقیقا. باعث مي‌شود مردم پولشان را در بازارهای دیگر مثل بورس یا هر جای دیگر غیر از خودرو سرمایه‌گذاری کنند. چون خودرو اساسا کالايی مصرفی است و نباید کالای سرمایه‌ای باشد.
*اصلا چرا موضوع خودرو و قيمت آن براي عموم مردم اهمیت پيدا كرده؟
اگر دقت کرده باشید مردم در تاکسی با هم درباره گران شدن رنگ و شیرآلات ساختمانی و گندم یا خیارشور و ترشی صحبت نمی‌کنند. مردم با هم درباره گرانی شدن خودرو، مرغ، گوشت، میلگرد و سکه صحبت می‌کنند. بعضی کالاها استراتژیک هستند و گرانی آنها صدای همه را در می‌آورد و اثر روانی روی مردم دارد. گرانی در بازار خودرو باعث سرخوردگی جوان‌ها می‌شود. بازار خودرو فضا را امنیتی می‌کند. جوانی که 2 سال پیش 200 میلیون نداشت 206 بخرد اما این امید را داشت که 5 سال کار می‌کنم می‌خرم. ولي وقتی 206 می‌شود 500 ميليون تومان، می‌بیند اگر 20 سال هم کار کند نمی‌تواند بخرد، چنین کسی دیگر انبار باروت است و راحت می‌تواند جذب هر تفکر مسموم و خطرناکی بشود، چون می‌گوید برای من دیگر وضع از این بدتر نمی‌شود.
ضمن این‌که وسايل حمل و نقلي روی یک سری از چرخه‌ها مثلا روی قیمت حمل‌و‌نقل و غیره هم اثرگذار است...
آفرین، اقتصاد دنیا روی حمل‌و‌نقل می‌چرخد. الان بر سر این‌که فلان جاده ترانزیت از کجا بگذرد جنگ است. حمل‌و‌نقل هنوز که هنوز است اساس اقتصاد جهانی است.
*حالا اين موضوع خودرو چرا بايد براي دولت مهم باشد؟
دولت آقای رئیسی یک فرصت تاریخی دارد که بتواند با اجرای درست مصوبه واردات خودرو، چراغی را روشن کند که خاموش بودن چراغ‌های دیگر را پوشش دهد. حتما ديده‌ايد در همین مدت که خودرو تا حدی کاهش قیمت داشت حال مردم کمی بهتر شده بود. دولت کنونی این فرصت را دارد که این کار را انجام دهد.
يكي از دلايلي كه واردات خودرو هنوز به سرانجام نرسیده مسئله تامين ارز است، زيرا *برخي معتقدند اجراي بي‌محاباي اين كار ممكن است قیمت ارز را بالا ببرد، پاسخ شما چيست؟
این حرف دقيقي نیست، من این را ثابت می‌کنم. در بهترین حالت براي بیشتر از 200 هزار دستگاه، امکان واردات خودرو نداریم؛ چون بندر نداریم، کشتی نداریم و اصولا نیاز داخلی براي بيش از اين ميزان خودروي خارجي نداریم. 200 هزار دستگاه با میانگین قيمت 25 هزار دلار می‌شود 5 میلیارد دلار. تخصيص اين ميزان ارز در یک سال يا 2 سال از توان كافي براي افزايش قیمت ارز برخوردار نيست. ضمن اين‌كه توجه داشته باشيد میانگین تعرفه خودروهای وارداتی الان 70 درصد است، 70 درصدِ 5 میلیارد دلار می‌شود 3.5 میلیارد دلار. يعني فی‌المجلس 3.5 میلیارد دلار توی جیب دولت می‌رود که اگر مالیات، عوارض، هزینه شماره‌گذاری و غیره را هم اضافه كنيم عملا همه آن 5 ميليارد دلار پوشش داده مي‌شود. این نکته اول. نکته دوم این است که مگر ما قرار است این 5 میلیارد دلار را بگیریم و آتش بزنیم؟ ارز می‌دهیم و خودرو وارد می‌کنیم، وقتی کالا وارد می‌کنیم این ارز سوخت نمی‌شود، چرا کسی به این نکته توجه نمی‌کند؟ مگر كسي می‌خواهد 5 میلیارد دلار را صدقه بدهد؟ دارد 5 میلیارد دلار ارز می‌دهند و معادل ریالی آن را می‌گیرند.
اصلا چرا روي ارز دولتي حساب باز مي‌كنيد؟
ما كه هميشه گفته‌ایم اصلا دولت ارز ندهد. بلكه براي واردات خودرو از ارز منشا خارجی استفاده شود.
*مخالفان اين ايده مي‌گويند اين دلارها در نهايت از كف چهارراه استانبول تامين خواهد شد، پاسخ شما چيست؟
من الان 50 هزار دلار از كف بازار ارز می‌خرم و به شما می‌دهم. آيا شما می‌توانی خودرو وارد کنی؟ واردكننده خودرو اصلا و عملا نمی‌تواند از ارز داخلی استفاده کند. شما آن 50 هزار دلار فرضي را باید دوباره ببری در خيابان فردوسی بدهی به صراف که در امارات درهم یا در آلمان به تو یورو بدهد.
*یعنی مکانیزم‌های نقل و انتقال پول در دنیا به شکلی است که این تصور اساسا باطل است؟
بله، چون این‌ها در عمرشان کار اقتصادی و کار تجاری نکرده‌اند از اين حرف‌ها مي‌زنند. شما برای واردات خودرو به اسکناس نیازی نداری، نمی‌توانی بروی فردوسی ارز بخری، مگر شما می‌توانید 100 هزار دلار را بگذارید در چمدان و از کشور خارج شوید؟ اصلا شما بالای 10 هزار دلار پول همراه داشته باشید قاچاقچی حساب می‌شوی و اگر در فرودگاه خودمان هم شما را نگیرند در فرودگاه مقصد دستگیر می‌شوی. پس واردات خودرو به ارز داخلی و ارز خیابان فردوسی احتیاج ندارد. برای واردات باید بروید سراغ صراف و بگویید من 30 هزار دلار درهم در امارات نیاز دارم که بتوانم یک دستگاه خودرو بیاورم. شما به صراف ریال می‌دهی، صراف زنگ می‌زند به طرف حساب خارجی خودش که من این‌جا معادل 30 هزار دلار گرفته‌ام و تو آنجا 30 هزار دلار بده به آقایX (فروشنده خودرو در امارات) تا این‌جا 30 هزار دلار در امارات یکی به یک نفر دیگر داده و معادل ریالی آن هم این‌جا دست کسی دیگر است. این ریال متعلق به صاحب آن دلاری است که خارج از کشور به فروشنده خودرو تحویل داده شد. صاحب آن دلار کجاست؟ در ایران! صاحب آن دلاری که خارج از کشور به فروشنده خودرو داده شد، یا صادر‌کننده‌ای است که به دلیل تحریم‌ها نمی‌تواند ارز خود را وارد کشور کند. پس شما وقتی مجوز واردات خودرو می‌دهی، نه‌تنها پولی خارج نمی‌شود بلکه دلارهایی که خارج از کشور سرگردان است در غالب کالا به کشور برمی‌گردد.
*یعنی فرایند بازگشت ارزی که دولت و بانک مرکزی به دنبال آن است اتفاق می‌افتد و تسهیل می‌شود؟
بله. ببینید در 3 سال منتهی به 2022 ایرانی‌ها حدود 15 میلیارد دلار در ترکیه، دبی و گرجستان املاک خریده‌اند. این آمار رسمی است. حتي یک گزارشی الجزیره منتشر کرد و روزنامه اطلاعات خودمان هم چاپ کرد که می‌گوید ایرانی‌ها 70 میلیارد دلار در بازار ملک کانادا سرمایه‌گذاری کرده‌اند. این پول چه جوری رفته؟ شما چه جوری می‌روی در ترکیه آپارتمان می‌خری؟ آیا دولت به شما ارز می‌دهد؟ آیا سوئیفت می‌زنی؟ آیا ارز دولتی می‌گیری؟ خیر، به صرافی می‌روی و با همان فرایندی که گفتم در ترکیه دلار یا لیر دریافت می‌کنی. این فعل و انفعال انجام می‌شود. صاحب آن لیر همان تاجر ایرانی است که به ترکیه کالا صادر می‌کند، یا خدمات دهنده ایرانی است که به ترکیه مسافر می‌برد و پولش را به این شیوه برمی‌گرداند. پس واردات خودرو باعث می‌شود چرخه برگشت پول تسریع شود. ما الان تولیدکننده‌هایی داریم که در اروپا بازار خوبی دارند اما با 10 درصد ظرفیت فعالیت می‌کنند يعني چون پولشان زود برنمی‌گردد، بي‌خيال توليد شده‌اند. وقتی ما تحریم هستیم منِ تولیدکننده و صادرکننده که در اروپا برای جنسم بازار خوب دارم می‌توان از این فرایند استفاده کنم تا پول کالای صادراتی زودتر به کشور برگردد، چون وقتی صادرکننده کالایش را تحویل داد و یورو گرفت، من این‌جا می‌توانم به او ریال تحویل بدهم و یورو را از دست او بگیرم همان‌جا بدهم برای خودرو، خودرو وارد کشور می‌شود.
*يعني يك فرایندي شبیه تهاتر مدنظر شماست؟
بله دقیقا. ما تعارف که نداریم، یا باید سراغ FATF و معاهدات بین‌المللی برویم یا نرویم. الان عضو FATF نیستیم، یعنی از نظر بانکی تحریم هستیم و از خدمات بانکی دنیا نمی‌توانیم استفاده کنیم. در اين شرايط خودمان هم دست و پای خودمان را بسته‌ایم. طرف مثلا شیر خشک وارد کرده، می‌پرسیم پول آن را از کجا آوردی؟ به كسي چه ربطی دارد از کجا آورده؟ خودش یک راهی پیدا کرده و آورده! تو الان مشکل تامين شير خشك داري او هم آورده. يا در بازار خودرو مشكل داری، من می‌روم خودرو می‌آورم، هی از من نپرس ارز آن را از کجا آورده‌ای؟، از تو که نگرفتم! اصلا من رفته‌ام در مکزیک کوکائین فروخته‌ام و خودرو آورده‌ام، این مشکل اداره مواد مخدر مکزیک است! مشکل تو نیست! تو عوارضت را بگیر و درآمدت را کسب کن، بگذار بحران بخوابد.
*خب اين كه راه درستي نيست، نبايد با پولشويي برخورد كرد؟
چرا، انشاالله اگر یک روزی تحریم برداشته شد و بحران از بین رفت بیا به من بگو تو از این به بعد نمی‌توانی از این روش‌ها استفاده کنی، چون ازاین به بعد همه‌چیز قانونی است، من هم عضو FATF شده‌ام و اگر به تو اجازه بدهم بدون منشا ارز خودرو وارد کنی از نظر دنیا برای من بد می‌شود. اما تو که الان عضو FATF نیستی، چرا فاز مبارزه با پولشویی برداشتی؟! دنیا ما را تحریم کرده، تنها راه دور زدن تحریم‌ها همین است که بتوانیم تهاتر کنیم.
اگر شما راه واردات خودرو را باز کنید کسانی که خارج از کشور پول دارند می‌توانند پولشان را در قالب خودرو که شما به آن نیاز دارید، به کشور بیاورند. دولت هم در این میان منافع مالی می‌برد. دلار به دلار واردات خودرو برای دولت سود دارد، اگر 5 میلیارد دلار خودرو وارد شود دولت 5 میلیارد دلار یعنی نزدیک به 180 همت درآمد خواهد داشت. هیچکس از این درآمد حرف نمی‌زند.
*پس اگر نفع دارد چرا موانع واردات رفع نمي‌شود؟
واردات وقتی به صورت طرح در مجلس تصویب شد خیلی شفاف بود. طرح مجلس می‌گوید واردات برای همه آزاد باشد. یکی از موانع اصلی که واردات بحث استاندارد بود. چون استانداردهای ایران چیز عجیب و غریبی بود. از طرف ديگر آیین‌نامه قبلی می‌گفت فقط خودروهایی می‌توانند وارد شوند که در ایران نمایندگی رسمی داشته باشد، خب ببخشید ما تحریم هستیم! هیچ توليدكننده خودرویی در ایران نمایندگی رسمی ندارد! این عملا یعنی واردات نكنيد.
*يعني معتقديد آن آیین‌نامه را جوری نوشته بودند که اصلا نشود خودرو وارد کرد؟ آيا آيين نامه جديد هم با همين معضل مواجه است؟
بله، این موانع در لایحه جدید حل شده، الان موسسه استاندارد، تمام استانداردهای معتبر دنیا را قبول دارد. شرط داشتن نمایندگی رسمی و مجاز هم برداشته شد. مجلس اعلام کرد که این کار باید سر 3 ماه انجام شود و دولت سر 6 ماه در این زمینه گزارش دهد. آیین‌نامه الان نوشته شده و در نوشتن آن هم نظر خیلی از صاحب‌نظران گرفته و آیین‌نامه خوبی تدوین شده، اما دولت آن را ابلاغ نمی‌کند. این‌که سخنگوی دولت می‌گوید آیین‌نامه در کمیسیون زیربنایی است با حرف وزیر صنعت كه گفت؛ آیین‌نامه در هیات دولت تصویب شده، تطابق ندارد، چطور ممکن است که آیین‌نامه بعد از تصویب دوباره به کمیسون زیربنایی برگردد؟ چرا ابلاغ نمی‌کنید؟
*حتما نگراني‌هايي دارند...
من تضمین می‌کنم در صورتی که واردات خودرو آزاد شود هیچ آسیبی به تولید ملی زده نمی‌شود که هیچ، تازه کارخانه‌های ایران‌خودرو و سایپا از زیر فشار خارج می‌شوند، چون الان قیمت دستوری‌ست كه دارد به آنها آسیب می‌زند. وقتی با آزادسازي واردات، بازار رقابتي شد و صف تقاضا خراب شد، به ایران‌خودرو هم میتوانیم بگوییم محصولش را با قیمت تعادلي بفروشد تا از زیان در آید. قیمت بازار هم متعادل می‌شود، چون صف تقاضا شکسته شده. مثل 10 سال پیش اختلاف بين قیمت کارخانه و بازار خودرو حداكثر 3 تا4 میلیون تومان بود.
*بله یادمان نرفته که در دهه 80 خودروسازها، خودروهايشان را چکی و شرايطي و اقساطی مي‌فروختند، در همان زمان نقش واردات در تنظيم بازار خودرو چه بود؟
در سال 85 آقای احمدی نژاد واردات خودرو را آزاد کرد، شما بررسی کنید و ببينيد از سال 85 تا 95 زیان انباشته خودروسازها بسيار اندك بود.
*یعنی معتقديد ممنوعیت واردات عملا به زیان تولید خودروسازان داخلی هم عمل کرد؟
بله، وقتی فاصله قيمت خودرو در کارخانه و در بازار نجومي باشد، فضا هم امنیتی می‌شود و وقتی فضا امنیتی شد چرخ کارخانه نمي‌چرخد. حرف ما این است که بازار خودرو را از حالت امنیتی بودن خارج کنید، کاری کنید که دلالي خودرو اصلا سود نداشته باشد، همین اتفاق الان برای بعضی خودروهای مونتاژی افتاده. الان شما برخي مونتاژكاران را نگاه کنید؛ یکی سفر کیش می‌دهد، یکی کیف چرم می‌دهد، یکی شارژر باتری می‌دهد برای این‌که مشتری خودرويشان را بخرد. این درست است! وقتی این اتفاق براي مونتاژكارها افتاده پس براي ایران‌خودرو و سایپا هم می‌توانند رخ دهد. برای همین است که من نگران صف تقاضا هستم. اگر دولت یک مقدار دیگر دست دست کند، آن افرادی که که مدام آیه یاس می‌خوانند كه در این مملکت هیچ‌چیزی درست نمی‌شود، این‌ها برنده می‌شوند. معتقدم برد در حوزه بازار خودرو برای دولت 6 امتیاز دارد نه 3 امتیاز؛ چون هم قيمت‌ها را در بازار خودرو پایین می‌آورد، هم دولت یک برگ برنده به دست می‌آورد، هم صدای کسانی که می‌گویند در اين جا چیزی درست نمی‌شود خاموش می‌شود.
*الان معطل كدام آيين‌نامه هستيم؟ آيين‌نامه واردات خودروهاي صفر يا كاركرده؟
این آيين‌نامه فقط مختص واردات خودروهای کارکرده نیست، این شبهه و سوءتفاهم به اشتباه ایجاد شده است. آیین‌نامه جدید، آیین نامه واردات خودروهاي صفر و کارکرده است. یعنی شما از طریق این آیین نامه حتما مجبور نیستی بروی 5 سال کارکرده بیاوری، نوشته از 100 کیلومتر به بالا، خودروي کارکرده حساب می‌شود، یعنی شما می‌توانید بروید یک خودرو 2023 با 100 کیلومتر کارکرد وارد کنید.
*برخي به واردات كاركرده‌ها انتقاد دارند، چرا خودروي دست دوم؟
اولا زمان در وضع فعلي بازار خودرو خیلی مهم است. واردات خودرو به سرعت نیاز دارد، واردات قطره‌چکانی به درد نمی‌خورد و اثرش را از دست می‌دهد. واردات تا 5 سال کارکرده باعث می‌شود که دست مردم و تجار و واردکننده در گرفتن خودرو باز شود، یعنی شما اگر کارکرده بخرید آفر بیشتری دارید، مگر چند مدل خودرو 2023 در حوزه خلیج فارس وجود دارد كه مي‌توانيد بخرید؟ و این یعنی دسترسی به کالای بیشتر. دوم این‌که افت خودرو در خارج از ایران خیلی زیاد است، خصوصا در3 سال اول، چون كالاي سرمایه‌ای نیست. این کاهش شدید قیمت باعث می‌شود که دهک‌های بیشتری از جامعه به خودروهای وارداتی دسترسی داشته باشند. ضمن اين‌كه با ارز کمتر می‌شود تعداد بیشتری خودرو آورد. وقتی می‌گوییم تا 2018 یا 5 سال کارکرده یعنی درواقع قیمت را سرشکن می‌کنیم.
يعني بخشی از دغدغه بانک مرکزی در مورد بازار ارز هم این‌جا پاسخ می‌گیرد؟
بله دقيقا، البته بحث پول هم مهم است یعنی با يك ميزان پول ثابت می‌توان تعداد بیشتری خودرو آورد و در عین حال ديگر نیاز نداریم به نمایندگی‌های خارجی التماس کنیم خودروي صفر برای ما بیاورند.
*خودروهاي كاركرده با مشكل تامين قطعه مواجه نمي‌شوند؟
ما اصلا مشکل قطعه در ایران نداریم، شما هر قطعه‌ای که نیاز دارید اگر امروز قبل از 10 صبح به من اعلام کنید من فردا 2 بعداز ظهر در فرودگاه امام ترخیص می‌کنم. این بحث خنده‌داری است که مطرح می‌کنند؛ اتفاقا شما قطعه خودروهاي مدل 2012 را دیگر در بازار جهانی نمی‌توانید پیدا کنید چون دیسکانتینیو شده (دیگر تولید نمی‌شود). الان قطعات خودروهای 2012 به پایین را که دست مردم است با بدبختی تهیه و تامین می‌کنیم اما قطعات خودروهای 2019 به بالا در بازار زیاد است. تهیه قطعات خودروهای قدیمی خیلی مشکل‌تر است. الان مثلا قیمت چراغ سوناتا 2023 بسیار ارزان‌تر از قیمت سوناتا 2013 است. بنابراین نگرانی برای تامین قطعه بی‌مورد است، بازار قطعه ما بازار قدرتمندی است و تجار بلافاصله قطعات را تامین می‌کنند. خدمات هم مشکلی ندارد. پس یک یاعلی می‌خواهد که این کار را به نفع مردم حل کنیم. این هم برای دولت خوب است هم برای مردم هم برای نظام و هم برای فروشنده خودرو.
*يك سوال حاشيه‌اي، شما چرا دنبال واردات هستيد؟
بله خيلي‌ها به كنايه مي‌گويند برای تو که بد نشد، خودرو گران شد! این کوته‌بینی است، نگاه من به خودرو مقطعی نیست، خودرو که گران باشد بازار خراب می‌شود، چند سال پیش 50 درصد جامعه ايران مشتری من بودند الان اين نسبت 5 درصد شده. اگر برنج گران شود، رستوران‌دارها نباید خوشحال شوند، چون پلوخورها کم می‌شوند. وای به روزی که مردم عادت کنند به جای پلوخوری بروند فلافل خوری. چون بعدا اگر برنج هم ارزان شود، ذائقه مردم برنمی‌گردد. من نگران کلیت بازارم، ناراحت این وضعم. اگر خودرو ارزان شود فروش من بالا می‌رود، تیراژ بالا می‌رود، گردش مالی بالا می‌رود. منافع مردم به منافع ما گره خورده. از بیرون این نگاه به ما وجود دارد که ما فئودالیم، غرب‌گراییم، درحالی که این نگاه درست نیست، من 40 سال است که در این بازار فعالیت دارم، اگر امثال من نتوانند راهکار بدهند چه کسی می‌تواند راهکار بدهد؟
