محمودرضا مومنی، کارشناس تغییر اقلیم و آلودگی هوا با باین اینکه در آلودگی هوا پارامتر‌های جوی، منابع مختلف و سوخت گازوییل هم دخیل هستند که به آن توجه و اشاره نمی‌شود درباره منبع گزارش‌های خود گفت: منبع گزارش‌ها و آمار‌های ما بر دو پایه است؛ اول اطلاعات سیاهه انتشار و ایستگاه‌های کیفیت هوا موجود در ایران و دوم داده ماهواره‌ای. مثلا درباره تهران با تحلیل داده‌های ایستگاه‌های سنجش کیفیت هوا (برای شرکت کنترل کیفیت هوا و سازمان حفاظت از محیط‌زیست) متوجه شدیم که در تهران در سال‌های اخیر اضافه بار آلودگی هوا به‌وجود آمده‌است. برای تکمیل بررسی‌مان از داده ماهواره‌ای هم استفاده می‌کنیم.
محمودرضا مومنی، کارشناس تغییر اقلیم و آلودگی هوا، درباره وضعیت فعلی مازوت سوزی در کلانشهر‌های ایران به «انتخاب» گفت: مازوت‌سوزی درحال حاضر در نیروگاه‌های حرارتی ما در جریان است، ولی در صنایع ما مانند فولاد و سیمان نیز مازوت‌سوزی وجود دارد. اینکه بخواهیم آلودگی هوای کلانشهر‌ها را تنها ناشی از مازوت‌سوزی بدانیم شاید نگاه درستی به این موضوع نکرده‌ایم، چون پارامتر‌های جوی، منابع مختلف و سوخت گازوییل هم دخیل هستند که به آن توجه و اشاره نمی‌شود. طی تحقیقی که خود ما انجام دادیم مشخص شد که تهران در چند سال اخیر درگیر مقدار بار آلودگی هوای اضافه شده‌است، ولی این بار اضافه نمی‌تواند تماما ناشی از مازوت باشد، و سوخت دیگر مانند گازوییل سهم قابل توجهی دارد. از دیدگاه من موضوع اصلی این اضافه بار آلودگی هوا هست که منشا آن مشخص نشده‌است و ما در تحلیل‌مان به گزینه گازوییل برخوردیم.
او افزود: یک نکته وجود دارد و آن اینست که نوع آلاینده‌ها و میزان تولید آنها ناشی از سوزاندن گازوییل و مازوت یکی است، فقط مازوت گوگرد بیشتری تولید می‌کند وگرنه آلودگی سایر آلاینده‌ها مانند ذرات معلق، دوده و اکسید‌های ازت ناشی از گازوییل‌سوزی و مازوت‌سوزی برابر است. از طرفی بار آلودگی تهران به صورت غیرعادی اضافه شده‌است، ولی میزان گوگرد اضافه‌شده به ما می‌گوید که مازوت‌سوزی محدود بود و باید دنبال منشا دیگری باشیم و منشا این بار اضافه برای تهران می‌تواند عمدتا ناشی از گازوییل‌سوزی صنایع کوچک و بزرگ اطراف، مازوت‌سوزی صنایع کوچک و حتی کارخانه سیمان و کمترشدن کیفیت بنزین باشد و برای اصفهان می‌تواند ناشی از استفاده از مازوت و گازوییل صنایع کوچک و بزرگ مانند پتروشیمی و پالایشگاه و برای اهواز ناشی از مشعل‌سوزی و پتروشیمی و پالایشگاه و گردوغبار باشد.
وی در ادامه در رابطه با عبور از بحران مازوت‌سوزی به‌صورت کوتاه مدت اشاره کرد: ما تنها بحران مازوت‌سوزی نداریم، بحران گازوییل‌سوزی هم داریم برای عبور از مازوت‌سوزی و گازوییل‌سوزی هیچ راه حل کوتاه مدتی نداریم؛ پالایشگاه‌های ما به‌روز نشده و نمی‌توانیم مازوت و گازوییل با گوگرد پایین و با کیفیت در حجم قابل قبول تولید کنیم. از سال ۲۰۲۰ به بعد هم استاندارد سوخت مازوت در کشتیرانی جهانی عوض شده و مازوتی که ما تولید می‌کنیم با گوگرد بالاست و نمی‌توان در صنایع کشتیرانی از آن استفاده کرد و صادرات آن به مشکل برخورده است. مخازن ذخیره ما هم پر شده و ناچار به مصرف مازوت هستیم. مثلا شما در نزدیکی تهران نیروگاه در قزوین نیروگاه حرارتی وجود دارد که به شهر آسیب می‌زند. تاکید من بر روی گازوییل‌سوزی صنایع و نیروگاه‌ها است، چون اضافه بار آلودگی که ما در کلانشهر‌ها می‌بینیم با گازوییل‌سوزی فراهم می‌شود.
این کارشناس آلودگی هوا درباره نقش صنایع در آلودگی کلانشهر‌ها بیان کرد: در کلانشهر‌های ایران شرایط متفاوت است؛ اینکه چه کلانشهری به چه علت آلوده شده، هر کدام علت مختلفی دارند. مثلا در تهران سهم خودرو و منابع متحرک از انتشار آلودگی هوا بالاست، ولی از سهم صنایع کوچک و در اطراف تهران نباید غافل شویم، ولی در اصفهان عمدتا صنایع بزرگ مانند پتروشیمی و پالایشگاه و فولاد نقش زیادی در آلودگی دارند. وقتی به اصفهان در روز‌های تعطیل هم نگاه می‌کنید که تردد پایین است، آلودگی هوا همچنان بالاست که دلیل آن همین صنایع هستند؛ همین وضعیت در اراک هم وجود دارد. اهواز بحث مشغل‌سوزی نفس شهروندان را به‌شمارش انداخته‌است.
مومنی در رابطه با گازوییل‌سوزی افزود: خیلی وقت‌ها آماری که داده می‌شود گویای این است که نیروگاه‌ها مازوت نمی‌سوزانند که ادعا درستی است، اما هیچ‌گونه صحبتی از گازوییل‌سوزی نیروگاه‌ها و صنایع دیگر نمی‌شود. مثلا نیروگاه بعثت و پرند و رودشور از گازوییل به‌عنوان دوم استفاده می‌کنند که اصلا اشاره‌ای به آن نمی‌شود. بحث ما برای آلودگی ذرات معلق است و گازوییل هم همان را تولید می‌کند. در اطراف تهران شهرک‌های صنعتی زیادی داریم که نوع سوخت آنها مخصوصا در زمستان مشخص نیست، احتمال دارد مازوت و گازوییل مصرف کنند، ولی هیچکس در مورد آنها صحبت نمیکند. کارخانه سیمان داریم که احتمالا مازوت‌سوزی می‌کند. ما باید نگاهمان را به کیفیت بنزین توزیعی و مخصوصا به سوخت استفاده‌شده در شهرک‌های صنعتی اطراف تهران، نیروگاه بعثت، نیروگاه پرند، نیروگاه منتظرالقائم کرج متمرکز کنیم، سوخت دوم مصرفی کارخانه سیمان چیست؟ باید شفاف‌سازی صورت پذیرد. درنهایت باید یک تفکیک بین موضوعات قائل شویم.
مومنی درباره منبع گزارش‌های خود گفت: منبع گزارش‌ها و آمار‌های ما بر دو پایه است؛ اول اطلاعات سیاهه انتشار و ایستگاه‌های کیفیت هوا موجود در ایران و دوم داده ماهواره‌ای. مثلا درباره تهران با تحلیل داده‌های ایستگاه‌های سنجش کیفیت هوا (برای شرکت کنترل کیفیت هوا و سازمان حفاظت از محیط‌زیست) متوجه شدیم که در تهران در سال‌های اخیر اضافه بار آلودگی هوا به‌وجود آمده‌است. برای تکمیل بررسی‌مان از داده ماهواره‌ای هم استفاده می‌کنیم.
