محدودیت‌های ارزی ایران در عراق بیشتر شده است. تا حدی که مبادله دلاری نیز برای ایران سخت شده و ۲۰ درصد هزینه بیشتر بر گردن تجار ایرانی می‌افتد و این روند می‌تواند سهم ایران در اقتصاد عراق را به شدت کاهش دهد.
علی شریعتی، فعال اقتصادی و عضو اتاق بازرگانی، درباره کاهش ارزش محموله‌های تجاری ایران در عراق به «انتخاب» گفت: این داستان یک پیش زمینه دارد؛ باید کمی به عقب برگردیم. عراق به دلیل اینکه بودجه ۹۹ درصدی روی مباحث نفتی دارد، در ۵۰ سال اخیر کم تورم‌ترین کشور منطقه بوده است. دو اتفاق در این ده سال اخیر افتاد، اول مربوط به ۵ سال پیش بود که قیمت جهانی نفت دچار تغییر شدید شد و از ۱۰۰ دلار به ۳۰ دلار رسید، هر دینار نسبت به دلار که ۱۲ هزار و ۲۲۰ بود به ۱۴۴۰ رسید. این اتفاق تورمی را به عراق تحمیل کرد. مردم عراق هم قیمت ارز شان ثبات دارد.
وی افزود: دومین اتفاق مربوط به اوایل نوروز است. عراق ۴ میلیون بشکه نفت می‌فروشد و تمام پول‌های نفت عراق به حساب‌های مرکزی عراق با نظارت آمریکا برمی گردد. چند ماه قبل که شروع این جریان بود آمریکا احساس کرد که از دلاری که در دست عراقی هاست و در حال گردش آزاد است استفاده‌های دیگری هم می‌شود. یکی از مهم‌ترین آن‌ها بحث ایران بود. بحث هم مربوط به تجار ایرانی نبود. ۵ مقصد سیاه وجود دارد که یکی از آن‌ها ایران است، چون ایران اف. ای. تی. اف را نپذیرفته است. بیشتر صحبتی که در محافل رسانه‌های عراق می‌شد این بود که تجار نیمه دولتی ایران در بحث انتقال سوآپ قیرعراقی تحریم‌ها را دور می‌زنند.
شریعتی ادامه داد: تمام روسای بانکی عراق چند ماه قبل به استانبول احضار شدند و در دیدار با طرف آمریکایی به آن‌ها گفته شد که باید این ماجرا جمع شود. عراقی‌ها ماجرا را جدی نگرفتند آمریکایی‌ها پایشان را روی شلنگ دلار گذاشتند و یک توقفی ایجاد شد. کمبود عرضه باعث شد دلار در عراق بالا برود. دلار از اردیبهشت ماه از ۱۴۴۰ به ۱۶۰۰ و حتی ۱۷۰۰ دینار هم رسید. مردم عراق هم از دولت خواستند این مسئله حل شود و تظاهرات‌هایی شکل گرفت.
عضو اتاق بازرگانی اضافه کرد: طبق آنچه ما دیده ایم، اکثر جوان‌های عراقی متاسفانه مقصر آن وضعیت را قیمت نفت و آمریکا نمی‌دانستند بلکه مشکل را ایران می‌دانستند. از آن تاریخ یعنی از چند ماه پیش دولت عراق به خاطر اینکه مردم را آرام کند به تجار اعلام کرد که شما مگر ارز نمی‌خواهید؟ عراقی‌های در حال سفر و تجاری که جنس رسمی می‌آورند و گمرکی می‌دهند ارز می‌خواهند و دولت هم به هر دو ارز می‌دهد. از چند ماه قبل در فرودگاه‌ها به عراقی‌ها ارز دولتی می‌دادند. ارز دولتی عراق هر ۱ دلار آن ۱۳۲۰ دینار است. دولت با سیاستی تشویقی صدای تجار را بست و گفت مدارک خرید خود را به دولت بدهید، وقتی تایید شد در صف تخصیص می‌رود و طی دو هفته پول مشتری پرداخت می‌شود.
وی درباره آغاز روند محدودیت‌های مالی ایران در عراق از اول ژانویه بیان کرد: این اتفاق چند ماه است در حال وقوع است و از اول ژاانویه موارد تنبیهی آن قرار است جدی شود. الان شما یک تاجر در دبی باشید و با عراق کار کنید، مشتری عراقی پولی که به شما می‌دهد ارز ارزان ۱۳۲۰ دینار است، ولی برای ایران، چون سیستم سوئیفت نداریم، از این سیستم حذف شدیم. نتیجتا ما از فرصت دلار دولتی عراق نمی‌توانیم استفاده کنیم. مشتری که من در عراق دارم فاکتور دلار می‌خواهد، این جنس در بازار عراق فروخته می‌شود و دینار به دست می‌آورد؛ این دینار را که به عنوان جنس من می‌خواهد برگرداند، به بانک نمی‌تواند ارائه کند و دلار آزاد پرداخت می‌شود.
شریعتی درباره گران شدن تجارت عراقی‌ها با ایران گفت: عراقی که می‌خواهد پول تاجر ترک و ایرانی را برگرداند پولی که باید به ایرانی بدهد باید بیشتر باشد و جنس ایرانی نسبت به جنسی که از ترکیه و چین می‌خرد نزدیک ۱۸ درصد گران‌تر در می‌آید. در این حالت یا من تاجر ایرانی می‌گویم به من ربطی ندارد و دلار می‌خواهم یا اینکه عراقی می‌گوید من جنس را از ترکیه می‌خرم و پول کمتری می‌دهم. در نتیجه تاجر ایرانی در حال ضرر جدیست و تجار ما در حال تخفیف ۱۵ درصدی به تجار عراقی هستند. در این بین عده‌ای دنبال نابود شدن دلار هستند.
عضو اتاق بازرگانی درباره اهمیت پذیرش اف. ای. تی. اف اظهار داشت: اف. ای. تی. اف اگر پذیرفته شود ماجرا حل است. البته ما هر اسمی بگذاریم عده‌ای حساس می‌شوند. ما به هر حال باید سوئیفت‌مان با عراق حل شود. شما می‌خواهید اسمش را شلغم بگذارید، دستاورد بگذارید، هرچه می‌خواهید بگذارید، اما بالاخره وصل کنید حالا هم که ما از اهمیت اف. ای. تی. اف می‌گوییم، عده‌ای می‌گویند این تصورات غلط است. آقای فرزین چند روز است که گفته ما با عراق و افغانستان می‌خواهیم ریال آفشور کنیم. یعنی یک معامله‌ی جالب است که هیچکس هم از جزئیات آن خبردار نیست. اولین اختراع دوستان بعد از دلار جهانگیری این بود که عراق و افغانستان ریالی پرداخت کنند دیگر نقاط دلاری بدهند و هنوز پای تجار ما از این بخشنامه زخم است، چون ابهامات بسیاری شکل گرفت.
شریعتی گفت: همینطور که جلو می‌رویم در بسیاری از صنایع به دلیل اینکه باید تخفیف جدی به عراقی‌ها بدهیم تحمل تجار ما تمام می‌شود و دیگر نمی‌کشند. عراقی‌ها نیز درگیر کالا استراتژیک از سوی ما نیستند؛ من احتمال می‌دهم فرمایش فرزین که خیلی شتابان مطرح شد، این است که ما برای حل این مشکل بین عراق و افغانستان نیازی به دلار نداریم و ریال آفشور را جایگزین می‌کنیم.
