صنایع دستی به عنوان هویت هنری ایران که می‌تواند برندینگ کشور در نقاط مختلف جهان را ارتقاع دهد و تمامی ملت‌ها را با هویت و تاریخ ایرانی آشنا کند؛ درگیر چالش‌های اقتصادی و قانونی است. مالیات بر صنایع دستی در کنار قوانین گمرکی و حضور کمرنگ در بازار‌های اروپا و آمریکا، صنایع دستی را به سمت صادرات اندک به سوی آسیا میانه کشانده است.
سید محمد عبداللهی، رئیس اتحادیه صنایع دستی و اشیا تاریخی تهران، درباره وضعیت صادرات صنایع دستی ایران به «انتخاب» گفت: با توجه به تحریم‌ها، محصولات صنایع دستی ایران به سمت آسیا میانه و کشور‌های حوزه خلیج فارس می‌رود. میزان صادرات فعلی با انتظار ما فاصله دارد. باید شرایط نمایشگاه‌هایی که در کشور‌های دیگر ایجاد می‌شود بهبود یابد و تسهیلات لازم برای هنرمندان تأمین شود. هنرمند و صادرکننده باید بتواند نسبت به دلار روز هزینه‌های نمایشگاه را تأمین کند. بحث گمرک هم در این زمینه مؤثر است که باید هنرمند در صورت امکان معاف شود.
او افزود: آماری از بازار‌های هدف از لحاظ عددی نداریم و این یک ضعف است. ما تحلیل آماری بر روی صادرات صنایع دستی نداریم. این فقدان باعث شده نتوانیم سلیقه‌شناسی در کشور‌های دیگر و بازار‌های هدف داشته باشیم.
وی در ادامه درباره چالش‌های گمرکی صنایع دستی بیان کرد: صنایع دستی این توان را دارد که یکی از نقاط ارزآور در کشور باشد. متأسفانه مشخص نیست چه میزان ارز‌آوری از طریق صنایع دستی کسب می‌شود. گمرک و صادرکننده، مشخصات کالا را از همه لحاظ باید ارائه کند. وقتی شخصی یا گروهی کشوری را هدف قرارداده و سلیقه‌شناسی کرده و قوانین آنجا را یاد گرفته است نباید آزمون و خطا کند.
وی درباره تعداد هنرمندان این حوزه و علت کاهش خرید صنایع دستی اظهار داشت: متأسفانه آمار دقیقی از تعداد هنرمندان نیست؛ با توجه به کوچک شدن سبد خانوار، کالا‌های صنایع دستی به حاشیه رفته‌اند چون پولی برای خانواده‌ها باقی نمی‌ماند که برای تزئین منزل از صنایع دستی استفاده کنند. یکی از علل اصلی گرانی بالارفتن قیمت مواد اولیه از جمله مس و نقره و رنگ است. قیمت تمام شده یک اثر صنایع دستی به شکلی است که جوابگوی مردم نیست.
او درباره اشتغال‌زا بودن صنایع دستی افزود: صنایع دستی و مهارت‌آموزی در این حوزه چالش‌های خود را دارد. مزایای این شغل قابل مقایسه با دیگر مشاغل نیست؛ کسی که خواندن و نوشتن بلد باشد اما انگیزه داشته باشد، می‌تواند در این حوزه وارد شود. ایجاد یک کارگاه کوچک صنایع دستی هم زیاد نیست. صنایع دستی می‌تواند بخش زمان مرده افراد را به خود اختصاص دهد. مثلاً افراد می‌توانند به کار و زندگی خود بپردازند و در خانه به صنایع دستی بپردازند. در گذشته فرزندان خانواده قالی می‌بافتند اما الان به حاشیه رفته‌اند. صنایع دستی می‌تواند بسیار بسیار اشتغال‌زا باشد.
عبداللهی درباره مالیات بر صنایع دستی گفت: مالیات بر صنایع دستی باید با کمترین تعرفه باشد اما اینطور نیست. تعرفه مالیات بر صنایع دستی به شکلی نیست که انگیزه ایجاد کند تا افراد به این سمت تمایل پیدا کنند. تمام تلاش و توان و تبلیغات شهر‌ها تا رسانه‌های عمومی و شبکه‌های مجازی این باشد که صنایع دستی به عنوان یک امر اشتغال آفرین و هنری و تاریخی، تا این حد دچار مشکل است. باید روی بازار‌های هدف صنایع دستی فعالیت بیشتری شود و تسهیلات اتخصاص یابد تا پایدار بماند.
