پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : 
بذر کتان سرشار از مواد مغذی است، اما نکتهی مهم در شیوهی صحیح مصرف آن نهفته است. این راهنمای تخصصی، فواید سلامتی، خطرات احتمالی و بهترین روشهای گنجاندن بذر کتان در رژیم غذایی را برای جذب بهینهی مواد مغذی بیان میکند.
به گزارش انتخاب و به نقل از انلی مای هلث؛ آیا تا به حال با خودتان فکر کردهاید که با آن بسته بذر کتان در کابینت آشپزخانه چه باید کرد؟ آیا باید آن را تفت داد، آسیاب کرد یا میتوان بهصورت خام مصرفش کرد؟ بذر کتان از مواد غذایی محبوب در میان افراد پیرو سبک زندگی سالم است، اما نحوهی درست مصرف آن برای بسیاری گیجکننده است.
در همین راستا با «ویدی چاولا»، بنیانگذار کلینیک رژیمدرمانی و زیبایی گفتگو کردیم. او به این سؤال پاسخ داد که آیا خوردن بذر کتان خام ایمن است و چگونه میتوان بیشترین بهرهی تغذیهای را از این دانهی کوچک گرفت.
بذر کتان: منبعی غنی از مواد مغذی
اسیدهای چرب امگا-۳: بذر کتان یکی از غنیترین منابع گیاهی اسید آلفا-لینولنیک (ALA) است؛ اسیدی چرب که برای سلامت قلب، کاهش التهاب و بهبود عملکرد مغز حیاتی است.
فیبر: این دانه سرشار از فیبر محلول و نامحلول است که به هضم بهتر غذا، احساس سیری، کنترل قند خون و کاهش کلسترول کمک میکند.
لیگنانها: ترکیبات گیاهی با خاصیت آنتیاکسیدانی و شبهاستروژنی هستند که میتوانند خطر ابتلا به برخی سرطانها را کاهش داده و تعادل هورمونی را تقویت کنند.
ویتامینها و مواد معدنی: بذر کتان حاوی ویتامینهای گروه B، منیزیم، منگنز و فسفر است.
پروتئین: این دانه مقدار مناسبی پروتئین گیاهی نیز فراهم میکند.
نکات مهم در مصرف بذر کتان خام
هضمپذیری
بذر کتان کامل پوستهی سختی دارد که بهراحتی در بدن هضم نمیشود. در صورتی که بهصورت کامل مصرف شود، ممکن است بدون جذب کامل مواد مغذی از بدن عبور کند. چاولا توصیه میکند: «آسیاب کردن بذر کتان بهشدت توصیه میشود، زیرا باعث شکستن پوستهی خارجی و دسترسی بهتر به مواد مغذی میشود. میتوانید از آسیاب قهوه، غذاساز یا مخلوطکن استفاده کنید.»
ضدمغذیها (Anti-nutrients)
بذر کتان خام حاوی ترکیبات ضدمغذی مانند اسید فیتیک و گلیکوزیدهای سیانوژنیک است:
• اسید فیتیک: میتواند با مواد معدنی موجود در روده پیوند خورده و مانع جذب آنها شود. با این حال، مقدار موجود در بذر کتان در صورتی که در حد متعادل و در رژیم غذایی متنوع مصرف شود، مشکلساز نیست.
• گلیکوزیدهای سیانوژنیک: چاولا توضیح میدهد: «این ترکیبات در صورت تجزیه میتوانند مقادیر کمی سیانید آزاد کنند. البته این میزان در بذر کتان پایین است و در مصرف معمول ضرری ندارد، اما بهتر است از مصرف بیشازحد بذر کتان خام و فرآورینشده خودداری شود.»
جذب بهتر مواد مغذی
آسیاب کردن بذر کتان نهتنها به هضم بهتر آن کمک میکند، بلکه جذب اسیدهای چرب امگا-۳ را نیز افزایش میدهد.
تداخل با داروها
بذر کتان میتواند با برخی داروها مانند رقیقکنندههای خون، داروهای فشار خون و داروهای دیابت تداخل داشته باشد. در صورت مصرف این داروها، پیش از گنجاندن بذر کتان در رژیم غذایی حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
عوارض احتمالی
چاولا هشدار میدهد: «به دلیل فیبر بالا، اگر بذر کتان را ناگهان یا در حجم زیاد مصرف کنید، بهویژه اگر آب کافی ننوشید، ممکن است دچار مشکلات گوارشی مانند نفخ، گاز معده و یبوست شوید.» هر قاشق غذاخوری بذر کتان آسیابشده حدود ۲ گرم فیبر دارد که معادل ۵ تا ۸ درصد از نیاز روزانهی زنان و مردان به فیبر (طبق استاندارد وزارت کشاورزی آمریکا) است.
روشهای مصرف بذر کتان
بذر کتان آسیابشده (روش پیشنهادی)
• افزودن به اسموتی، ماست، جو دوسر یا غلات صبحانه
• ترکیب در کیک، کلوچه یا نان
• افزودن به انواع سوپ، خورشت یا سس
• استفاده بهعنوان جایگزین تخممرغ در پختوپز گیاهی (یک قاشق غذاخوری بذر کتان آسیابشده + سه قاشق آب، بگذارید ۵ دقیقه بماند)
بذر کتان کامل
اگر تصمیم دارید بذر کتان را بهصورت کامل بخورید، حتماً آن را بهخوبی بجوید. میتوانید آن را روی سالاد یا ماست بریزید، اما به یاد داشته باشید که جذب مواد مغذی به اندازهی حالت آسیابشده نخواهد بود.
آب بذر کتان
یک قاشق غذاخوری بذر کتان کامل را شب تا صبح در آب خیس کنید و صبح، آب آن را بنوشید تا به هضم بهتر کمک کند.
جمعبندی
چاولا در پایان تأکید میکند: «مصرف بذر کتان خام امکانپذیر است، اما برای جذب بهتر مواد مغذی، آسیاب کردن آن توصیه میشود. همچنین باید در حد تعادل و بهعنوان بخشی از یک رژیم غذایی متنوع و سالم مصرف شود.»