قسمت سی و سوم خاطرات میلسپو: در سپتامبر و نوامبر شاخص هزینه زندگی به طرز چشمگیری کاهش یافت ولی هنگامی که امور اقتصادی ما تحت نظارت ایرانیان قرار گرفت مجدداً رو به افزایش نهاد

سرویس تاریخ «انتخاب»: کتاب ماموریت آمریکایی‌ها در ایران اثر آرتور میلسپو ترجمۀ حسین ابوترابیان در سال ۱۳۵۶ است.

 

آرتور میلسپو متولد مارس ۱۸۸۳ در روستایی در میشیگان، حقوقدان و کارشناس مالی آمریکایی که در سالهای ۱۹۲۲-۱۹۲۷ و ۱۹۴۲-۱۹۴۵ برای اصلاح مالیه به استخدام دولت ایران درآمد. او دانش آموخته (دکترای) دانشگاه جانز هاپکینز و (کارشناسی ارشد) دانشگاه ایلینوی بود‌.

 

در مورد وسایط نقلیه داخلی، هم جاده ها و هم راه آهنها به حدی پیشرفت کرده بود که کلیه نیازمندیهای اصلی کشور را در حال عادی برآورده می ساخت. اداره کل باربری راه سرانجام قطعات یدکی و وسایل تعمیر را دریافت کرده بود و اکنون کامیونها و اتومبیلهای دولتی را بر اساس نسبتاً‌ مؤثرتری حفظ و اداره می کرد. در اجرای برنامه ما در مورد واگذاری کامیونها به مالکیت خصوصی، اداره مزبور نخستین حراج خود را برگذار کرد. 

 

کنترلی که ما بر قیمت گندم، پنبه، چای، قند و شکر و سیگار و بر دستمزد کارگران کارخانه های دولتی و معادن اعمال میکردیم ثبات اجتماعی و سیاسی و نیز ثبات اقتصادی را افزایش داده بود. اقدامات اداره كل مال الاجاره ها تنها تا حدودی مؤثر بود ولی همراه با تدابیر دیگر به حذف دلالی و سودجوئی در خرید و فروش املاک کمک کرد.

 

در سپتامبر و نوامبر شاخص هزینه زندگی به طرز چشمگیری کاهش یافت ولی در سپتامبر و ژانویه، هنگامی که امور اقتصادی ما تحت نظارت ایرانیان قرار گرفت مجدداً رو به افزایش نهاد.

 

از نقطه نظر مالی جای تبریک داشت که دولت در این دوران فوق العاده سخت قدرت پرداخت دیون خود را حفظ کرده بود. و این انتظار زیادی بود که در حالیکه این وضع ادامه داشت عملیات مالی بتواند مازاد نشان دهد و حتی یک بودجه منظم و ثابت بوجود آورد. با این همه، ارقام اولیه لزوم نظارت بیشتر بر بودجه را القا می کرد‌‌. در پایان ماه نهم یعنی در ۲۱ دسامبر ١٩٤٤، وقتی درآمدهای عادی با همین دوره در سال گذشته مقایسه می شد در حدود ۲۱ میلیون دلار افزایش نشان می‌داد. ضمناً این اضافه درآمد بوضوح کندی و کارشکنیهائی را که کار مأمورین وصول مالیات را مختل کرده بود نشان می داد.