قسمت شصتم خاطرات میلسپو: ایران رسماً در زمره کشور‌های متفق در آمد، زیرا چاره دیگری نداشت؛ کمک اجباری و انفعالی آن به جنگ دارای اهمیت بود

سرویس تاریخ «انتخاب»: کتاب ماموریت آمریکایی‌ها در ایران اثر آرتور میلسپو ترجمۀ حسین ابوترابیان در سال ۱۳۵۶ است.

آرتور میلسپو متولد مارس ۱۸۸۳ در روستایی در میشیگان، حقوقدان و کارشناس مالی آمریکایی که در سالهای ۱۹۲۲-۱۹۲۷ و ۱۹۴۲-۱۹۴۵ برای اصلاح مالیه به استخدام دولت ایران درآمد. او دانش آموخته (دکترای) دانشگاه جانز هاپکینز و (کارشناسی ارشد) دانشگاه ایلینوی بود‌.

هر سه دولت متفق از روزنامه نگاران ایرانی برای بازدید از پایتخت‌هایشان دعوت کردند. منظور من این نیست که مؤثر بودن اینگونه فعالیت‌ها را ارزیابی کنم. منظورم این است که نشان بدهم بخش عمده این کار‌ها جنبه رقابت داشت و بیشتر بر جنبه ملی تأکید داشت تا اهداف بین المللی.

ایران رسماً در زمره کشور‌های متفق درآمد، زیرا چاره دیگری نداشت. کمک اجباری و انفعالی آن به جنگ دارای اهمیت بود. برخلاف اقدامات روس‌ها که در صفحات بعد مورد بحث قرار خواهد گرفت، متفقین دولت ایران را از نظر ساختاری به همان صورتی که بود، دست نخورده باقی گذاشتند و در حالیکه دخالت در سازمان‌های اداری ایران در شمال بدون عذر موجه و با ضرر‌های بسیار صورت می‌گرفت، متفقین بخصوص در جنوب، به تقویت سازمان‌های اداری ایران کمک میکردند. در مجموع، حضور نیرو‌های متفقین در کشور به عنوان یک عامل ثبات بسیار مهم ولی موقت خدمت می‌کرد. اگر حضور این نیرو‌ها نبود، مشکل میتوان تصور کرد که چگونه ایران می‌توانست از آشفتگی، فروپاشی حکومت سازمان یافته و احتمالاً یک دوره هرج و مرج واقعی بگریزد. قبل از پایان جنگ، این نفوذ تثبیت کننده مورد تصدیق ایرانیان قرار گرفت، چون برای توسعه ارتش ایران استدلال می‌کردند که به محض اینکه نیرو‌های خارجی عقب نشینی کنند، عشایر سر به شورش برخواهند داشت.