پژوهش تازهای نشان میدهد که روشهای کنونی غربالگری پزشکی ممکن است نتوانند نزدیک به نیمی از افرادی را که دچار حمله قلبی میشوند شناسایی کنند. این یافته حاکی از آن است که با بهبود شیوههای ارزیابی خطر، میتوان از بروز بسیاری از میلیونها حمله قلبی که هر سال رخ میدهد، پیشگیری کرد.
به گزارش انتخاب و به نقل از sciencealert؛ در ایالات متحده، خطر حمله قلبی معمولاً با مجموعهای از معیارها مانند امتیاز ASCVD (خطر بیماری آترواسکلروتیک قلبی-عروقی) سنجیده میشود؛ امتیازی که عواملی مرتبط با بروز بیماریهای قلبی-عروقی را اندازهگیری میکند. اگر امتیاز فرد از آستانهای مشخص بالاتر باشد، تحت پایش یا درمان قرار میگیرد.
پژوهشگران آمریکایی و کانادایی سوابق سلامت ۴۶۵ نفر ۶۵ ساله یا جوانتر را بررسی کردند که بین ژانویه ۲۰۲۰ تا ژوئیه ۲۰۲۵ به دلیل نخستین حمله قلبی خود در یکی از دو مرکز درمانی در آمریکا تحت درمان قرار گرفته بودند. این دادهها شامل اطلاعاتی مانند سابقه پزشکی، فشار خون و سطح کلسترول بود.
بر اساس تحلیل تیم پژوهشی، دو روز پیش از حمله قلبی، امتیاز ASCVD حدود ۴۵ درصد از این بیماران را در گروه «خطر پایین یا مرزی» طبقهبندی میکرد. مجموعه معیار جایگزینی به نام PREVENT (پیشبینی خطر رویدادهای بیماری قلبی-عروقی) عملکرد ضعیفتری داشت؛ بهطوری که ۶۱ درصد از بیماران را در گروه خطر پایین یا مرزی قرار میداد.
امیر احمدی، متخصص قلب در دانشکده پزشکی آیکان در مانتساینای آمریکا، میگوید:
«پژوهش ما نشان میدهد ابزارهای سنجش خطر مبتنی بر جمعیت، اغلب نمیتوانند خطر واقعی بسیاری از بیماران را در سطح فردی بازتاب دهند.»
او اضافه میکند:
«اگر فقط دو روز پیش از حمله قلبی این بیماران را میدیدیم، بر اساس امتیازهای برآورد خطر و دستورالعملهای فعلی، نزدیک به نیمی از آنها برای انجام آزمایشهای بیشتر یا دریافت درمانهای پیشگیرانه توصیه نمیشدند.»
این یافتهها نشان میدهد که امتیاز ASCVD ممکن است افرادی را که بهزودی دچار حمله قلبی میشوند، از قلم بیندازد.
در آمریکا، امتیاز ASCVD در معاینات سالانه برای افراد ۴۰ تا ۷۵ ساله محاسبه میشود و خطر حمله قلبی یا سکته مغزی در ۱۰ سال آینده را بر اساس عواملی مانند فشار خون، کلسترول، سن، جنسیت و نژاد تعیین میکند.
افرادی که در گروه خطر متوسط یا بالا قرار میگیرند — که خطر بالا به معنای ۲۰ درصد یا بیشتر احتمال بروز رویداد در دهه آینده است — معمولاً تحت اقدامات پیشگیرانه مانند مصرف استاتینها قرار میگیرند.
پژوهشگران معتقدند برای ارزیابی دقیقتر خطر حمله قلبی، بهویژه در افرادی که هیچ علامتی ندارند و با ابزارهای فعلی شناسایی نمیشوند، باید گامهای بیشتری برداشت؛ برای مثال، بررسی مستقیم نشانههای آترواسکلروز (تجمع پلاکهای چربی در شریانها که جریان خون را مختل میکند).
آنا مولر، دستیار تخصصی پزشکی داخلی در دانشکده پزشکی آیکان مانتساینای، میگوید:
«وقتی به حملههای قلبی نگاه میکنیم و آنها را به عقب ردگیری میکنیم، میبینیم که بیشتر حملههای قلبی در بیمارانی رخ میدهد که در گروه خطر پایین یا متوسط قرار داشتهاند.»
او تأکید میکند:
«این مطالعه نشان میدهد که امتیاز خطر پایین، همراه با نداشتن علائم کلاسیک حمله قلبی مانند درد قفسه سینه یا تنگی نفس — که اتفاقاً بسیار شایع است — به هیچ وجه تضمینکننده ایمنی فردی نیست.»
البته این نتایج باید در چارچوب مناسب خود تفسیر شوند: سوابق تنها چند صد نفر بهصورت گذشتهنگر بررسی شده است و امتیاز PREVENT در مطالعات گستردهتر، تواناییهایی در شناسایی خطر حمله قلبی در جمعیتهای بزرگ نشان داده است.
با این حال، به گفته پژوهشگران، این امتیازها نیز افرادی را که علائم یا عوامل خطر典یک ندارند، نادیده میگیرند. اگر بتوان رویکردهای بهتر و شخصیسازیشدهتری یافت، میتوان بیماریهای قلبی را زودتر شناسایی و از آنها پیشگیری کرد.
احمدی در پایان میگوید:
«این مطالعه نشان میدهد که تکیه بر امتیازهای خطر و علائم بهعنوان دروازهبانهای اصلی پیشگیری، رویکردی بهینه نیست.»
