پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : علی اکرمی در شرق نوشت:
پس از رشد قیمت طلا و ارز در دو سال گذشته، بانک مرکزی از نیمه بهمن‌ماه 89
سکه جدیدی به نام سکه یک‌گرمی نیز به سبد سکه‌های طلای عرضه شده توسط این
نهاد در کشور افزود، سکه یک‌گرمی که جایگزین سکه‌های غیررسمی عرضه شده توسط
طلافروشی‌ها با نام سکه‌های پارسیان شد با وزن کمی بیشتر از یک گرم و عیار
22 یا در مقیاس بین‌المللی آن 900 عرضه می‌شود، وزن دقیق این سکه در واقع
ادامه تقسیم‌بندی رایج در مورد سکه طلا در ایران است که به تمام، نیم، ربع و
یک‌هشتم تقسیم می‌شود و با محاسبه وزن هر سکه تمام به میزان 13598/8گرم؛
وزن هر سکه یک‌هشتم که در عرف رایج یک گرمی خوانده می‌شود در واقع 016/1گرم
است.
سکه‌های یک‌گرمی هم بر اساس تلفیقی از طرح سکه‌های ضرب شده تمام بهار
آزادی، که از سال 1358 پس از مصوبه دولت موقت به امضای مهدی بازرگان ضرب
شده بود و سکه‌های طرح امامی که از سال 1370 ضرب می‌شد با طرح ناقص گل شمسه
وسط گل‌های ختایی در گوشه‌های آن حک شده است. بر یک روی این سکه‌ها تصویر
امام‌خمینی و بر روی دیگر آن نگاره‌ای گرافیکی از کلمه علی(ع) و در زیر آن
عبارت بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران نقش بسته است.
فقط برخلاف سکه‌های بهار آزادی که بر آنها تاریخ 1358 یادبود نخستین بهار
پیروزی انقلاب اسلامی ضرب می‌شد یا سکه‌های طرح امامی که هر کدام سال ضرب
اختصاصی خود را داشتند با توجه به تجربه عملی موجود در مورد این سکه‌ها،
روی سکه‌های یک‌گرمی تاریخ ضرب حک نشده است. بانک مرکزی دلیل این امر را
جلوگیری از پیدایش اختلاف نرخ سکه بر اساس سال ضرب آن عنوان کرده است.
سکه طلا از قدیم‌الایام به علت ماهیت ذاتی و تاریخی آن خاصیت نقدشوندگی
بسیار بالایی داشته و ذخیره‌سازی آن نیز همیشه کم‌ریسک محسوب می‌شده و
علی‌الخصوص در میان خانواده‌ها و قشر سنتی به ذخیره‌سازی و سرمایه‌گذاری
سکه در برابر کاغذی خارجی به نام دلار برتری محسوسی دارد.
عوامل تعیین قیمت سکه طلا در بانک مرکزی از طریق یک فرمول خطی در ارتباط با
قیمت جهانی طلا، ارزش دلار به ریال و هزینه گمرک (2-5 درصد) محاسبه می‌شود
و بعد از آن تا زمان عرضه به دست متقاضیان نیز هزینه حق‌الضرب
(هفت‌هزار‌تومان)، کارمزد عرضه در بانک (500تومان) و مالیات بر ارزش افزوده
(5درصد) فقط برای عرضه سکه توسط بانک به خریداران محاسبه می‌شود.
تا اینجای داستان یک روال منطقی و معمول است و بسیار طبیعی است که در برخی
ایام سال بازار سکه رونق بیشتری دارد و مثلا در ایام ماه شعبان و
ربیع‌الاول یا روزهای پایانی سال که هدیه دادن سکه رایج‌تر از دیگر ایام
است قیمت سکه کمی افزایش پیدا کند و همچنین چون قیمت جهانی طلا و قیمت ارز
نیز از پارامترهای اصلی تعیین قیمت سکه در ایران هستند بازهم طبیعی است که
با تغییر این دو قیمت سکه در بازارهای ایران نیز دستخوش تغییر شود.
اما آنچه در روزهای اخیر در بازار ایران به وقوع پیوسته داستان متفاوت و
جذابی است که حداقل تاکنون هیچ دلیل منطقی‌ای برای آن عنوان نشده است در
حالی که میزان طلای به‌کار رفته در سکه‌های ضرب شده بانک مرکزی از نظر عیار
هیچ تفاوتی با یکدیگر ندارند و با توجه به قیمت روز سکه تمام بهار آزادی
در بازار تهران که در روزهای اخیر حدود یک‌میلیون‌و470هزار‌تومان بوده
است انتظار می‌رود سکه‌های موسوم به یک‌گرمی نیز به یک‌هشتم این قیمت یعنی
هر قطعه 183هزار‌تومان و با افزودن حق‌الضرب به آنها با قیمت 190هزار تومان
به فروش برسند، در حالی که سکه یک‌گرمی در بازار 325هزار‌تومان قیمت دارد
یعنی 7/1 برابر قیمت علمی و منطقی آن. ساده‌ترین توجیه برای این حباب قیمت
غیرواقعی در مورد سکه‌های یک‌گرمی افزایش تقاضا و عدم عرضه آن از سوی بانک
مرکزی است، که این توجیه نیز خود می‌تواند موجب به وجود آمدن سوالات بعدی
شود، چرا بانک مرکزی با تولید و توزیع سکه یک‌گرمی که تا این حد کمبود آن
موجب رشد قیمت شده اقدام به جمع‌آوری نقدینگی‌های سرگردان در بازار
نمی‌کند؟ آیا ذخایر طلای بانک مرکزی برای تولید و عرضه سکه‌های جدید کفایت
نمی‌کند؟ یا به علت فقدان ارز در خزانه امکان واردات طلای خام وجود ندارد؟
یا عرضه سکه یک‌گرمی از کانالی دیگر صورت می‌گیرد تا ما‌به‌التفاوت قیمت
سکه یک‌گرمی با نرخ رسمی سکه از کانال غیررسمی و برای مصارف خاص ذخیره شود؟
