اوايل هفته جاری نهاد ناظر بر داده‌های اطلاعاتی اتحاديه اروپا که وظيفه دفاع از حريم شخصی شهروندان را برعهده دارد بار ديگر شرکت گوگل را برای رعايت حريم شخصی کاربران خدمات اين شرکت تحت فشار قرار داد.

گوگل تنها ۴۸ ساعت بعد از اقدام این سازمان با انتشار یک فيلم، توانمندی‌های فناوری محصول جديد خود موسوم به «عينک گوگل» [گوگل گلاس] را به رخ جهانيان کشيد.

«گوگل گلاس» در واقع عينکی پيشرفته است که با استفاده از یک رابط ديجيتالی به کاربران خود امکان می دهد تا نه تنها دنيای اطراف را از ورای چشمان گوگل مشاهده کنند بلکه «به صورت خودکار» از هر آنچه که می‌بينند عکسبرداری کنند.

با انتشار جزئيات جديدی از قابليت‌های فناوری پيشرفته عينک گوگل و امکان آزمايش آن برای تعداد محدودی از افراد، برخی از ناظران از جمله اِرين برنت از «سی ان ان» تجربه ديدن دنيا با عينک گوگل را «شگفت انگيز» توصيف کرده‌اند. شايد بتوان اين عينک - که گويی از دنيای آينده به جهان امروز ما پرتاب می‌شود، - را نوعی جايگزين ديجيتال برای چشم دانست.

از یک منظر ديگر، شايد هم بتوان آن را با «پنجره عقبی» آلفرد هيچکاک يا چشمان خيره و هميشه حاضر برادر بزرگ در رمان «۱۹۸۴» جورج اورول مقايسه کرد. از ديدگاه دوم که نگاه کنيد متوجه خواهيد شد که دغدغه نهادهای حامی حريم شخصی اتحاديه اروپا درباره پروژه جاه طلبانه «گوگل گلاس» در کجا ريشه دارد.

نگرانی اتحاديه اروپا به دليل سياستی است که شرکت گوگل از ماه مارس گذشته در پيش گرفته و بر اساس آن داده‌های کاربران خود را برای اهداف تبليغاتی و تجاری، از سايت های پرطرفدار زير مجموعه خود مانند «جی ميل»، «گوگل پلاس» و «يوتيوب» استخراج کرده است.

به ظاهر مشکل کار گوگل در اين اقدام جديد دوگانه بوده است: اول اينکه اين شرکت در زمينه اطلاع‌رسانی به کاربران خود کم کار بوده و آن طور که بايد و شايد نحوه استفاده از اطلاعات آنها را اعلام نکرده است. دوم اينکه گوگل در برابر کاربران خود هيچ راهی برای خروج احتمالی و اعلام انصراف قرار نداده است.

در مقابل گوگل اصرار دارد که سياست‌های حفظ حريم شخصی در کليه خدماتش به قوانين اتحاديه اروپا احترام گذاشته و تنها «با قصد بهبود تجربه کاربری اعضاء» از اطلاعات ارائه شده آنها استفاده کرده است.

ماه اکتبر گذشته ديده‌بان اتحاديه اروپا چهار ماه به گوگل فرصت داد تا سياست‌هایش را مورد بازبينی قرار دهد. با اين حال، شرکت گوگل بدون اعمال هيچ تغييری به فعاليت‌های خود ادامه داد و کار به آنجا رسيد که هفته پيش مسؤولان اتحاديه اروپا هشدار دادند که تا قبل از تابستان از راه‌های قانونی عليه گوگل اقدام خواهند کرد.

اما آيا نگرانی‌ها درباره عينک گوگل موجه بوده يا بيشتر هياهويی است برای هيچ؟ اين عينک طوری طراحی شده که همه تصاويری که به چشم فرد می‌رسد را ضبط می‌کند و از اين رو حُکم جهشی بزرگ در تاريخ داده‌های اطلاعاتی را خواهد داشت، چنانکه ارائه اين فناوری را با ارتقای وسيله نقليه «از دوچرخه به خودرو» مقايسه کرده‌اند. با اين همه، چنين تحولی توان نابودی حريم شخصی ما را در قرن ۲۱ ميلادی به دنبال خواهد داشت. 

در تمام اين مدت که جهان چندان توجهی نداشت، گوگل در حال مهندسی مجدد فناوری همراه [موبايل] بوده است. اين برنامه موجی را به راه انداخت که خيلی زود شرکت اپل، ديگر غول دنيای فناوری، را همراه با گوگل در راه طراحی و ارائه دستگاه‌های ديجيتال  قابل پوشيدن به حرکت واداشت.

اکنون می دانيم که اپل نيز به موازات کار گوگل بر روی عينک معروفش، احتمالاً پروژه ساعت مُچی هوشمندی را در دست دارد که مدتهاست از گوشه و کنار زمزمه‌هايی درباره‌اش شنيده می‌شود و از حالا نام «آی واچ» را برای آن انتخاب کرده‌اند.

موضوعی که در اين کشاکش به خصوص درباره عينک گوگل به نگرانی‌ها دامن زده، اين احتمال است که با استفاده از اين دستگاه جذاب و نوآورانه همه ما به خبرچين محيط اطراف خود بدل خواهيم شد. گويی که گوگل با گذاشتن اين عينک بر چشم کاربرانش، آنها را به نسخه انسانی خودروهای وَن موسوم به «ديد خيابانی گوگل» مسخ خواهد کرد. خودروهايی که امروزه هر از گاهی در خيابان‌های شهرهای مختلف جهان جولان می‌دهند و از همه زوايا عکاسی می‌کنند. شايد بی دليل نباشد که ادامه کار خودروهای وَن گوگل در کشور آلمان متوقف شده است.

به همه اینها باید اين نقل قول از سرگی برين، يکی از مؤسسين گوگل را هم اضافه کرد که اعلام کرده است «عينک گوگل قادر خواهد بود که به صورت خودکار و با فواصل پنج ثانيه‌ای عکاسی کند.» توجه کنيد: هر پنج ثانيه! توانايی بی‌مانندی که شايد به معنای آن باشد که در آينده به جای «جهانی از ورای عينک گوگل» بايد «جهانی از ديد چشم حاضر مطلق گوگل» را انتظار کشيد.