2014، سال «اعتدال طلبی جهانی» نام گذاری شود

در شرایطی که جهان چشم انتظار مواضع تحلیلی رئیس جمهور ایران- دکتر حسن روحانی- است،کارشناسان و صاحب نظران در ایران به تکاپو افتاده اند تا دراین فرصت بین المللی "گفتمان اعتدال" با "نگاهی کارشناسی" ،متفاوت جلوه گر شود و توجه ها را به سوی خود متمرکز سازد.

بررسی اجمالی حضور روسای جمهور پیشین ایران، به خوبی نشان می دهد که مجمع عمومی سازمان ملل، می تواند پشتوانه ای برای تبیین جامع دیپلماسی کشورها به شمار آید؛ گر چه بازخوانی کامل مواضع روسای جمهور پیشین، نیاز به بحث جداگانه ای را طلب می کند، با این حال تنها به این نکته می توان بسنده کرد که هنوز دولت ها وافکار عمومی در سطح بین المللی، پیشنهاد موثر سید محمد خاتمی در خصوص "گفتگوی تمدن ها" را فراموش نکرده اند و این که تا چه اندازه آن پیشنهاد توانست برای جمهوری اسلامی، کسب اعتبار کند.

اینک اما، شرایط با هر دو دوران یاد شده به کلی متفاوت است: نه از سویی برخی قدرت های جهانی ایران را "محور شرارت" می نامند و نه ایران دوره اعتدال "داعیه مدیریت جهانی" دارد. به نظر چنین می رسد که همین حالت متوازن، یکی از "طلایی ترین فرصت ها" را نصیب بازیگران سیاسی و کنشگران بین المللی کرده است؛ به طوری که دست دولت ها از جمله ایران نیز- با تعریف نرمش قهرمانانه رهبر فرزانه انقلاب (البته باتوجه به بایسته مورد نظر ایشان) به مراتب بازتر از گذشته خواهد بود. با این حال،تجربه های موفق دیپلماسی نشان می دهند که وجود شرایط مناسب آنان اندازه مهم نیست، بلکه استفاده از شرایط است که می تواند عیار سیاست خارجی یک کشور را در سطح بین المللی،نشان دهد و به دنبال آن فضای تازه ای را بیافریند.

با این زاویه نگاه ،کارشناسان ارتباطات، روزنامه نگاری و روابط بین الملل در ایران،معتقدند مطرح کردن محور های پیشنهادی زیر ازسوی دکتر روحانی، رئیس جمهوری کشور در اجلاس سازمان ملل - که بسیاری از چشم ها به او ونطق اش دوخته شده- می تواند شایسته باشد:

1-پیشنهاد 7 سال پیش رو از 2014 تا سال 2020 میلادی به عنوان از "اعتدال جهانی " تا "صلح انسانی"شناخته و نامگذاری شود. از آن جا که سال 2020میلادی، ما و جهان شاهد "دگرگونی های وسیع" در "سطح ارتباطات" خواهیم بود و مفهوم "شبکه وند" به جای "شهروند" ظهور و بروز جدی تری می یابد؛ شایسته است تا دولتها و بازیگران سیاسی، خود را همگام با این تحول آماده سازند و به یاد داشته باشند که "زمانه سیاست های یکسویه" اعمال قدرت- تا پایان این دهه-کاملا به پایان خواهد رسید. از این رو، این 7 سال، می تواند از گسترش  "گفتمان اعتدال در سطح بین المللی" آغاز شده و به رویکرد تازه و دگرگون شده ای از صلح با تا کید بر "صلح شهروند شبکه ای شده" و یا اجتماعی و غیرسیاسی استمرار یابد؛ صلحی که می بایست از آن به "صلح واقعی یا انسانی" یادکرد.

-2 زمین این گهواره زیست انسان، به دلیل سیاست های یک جانبه گرایی با "محوریت رشد صنعتی" بی پناه تر می شود؛ رخدادی که به سادگی از کنار آن گذشته ایم و با وجود زندگی در دهه دوم قرن بیست و یکم، هنوز "محیط زیست ونابودی و گرمایش زمین" از حد شعار برای دولت ها پا فرتر ننهاده است. پیشنهاد می شود برای جدی تر گرفتن این موضوع و ایجاد تمهیدات لازم، همه کشور های عضو سازمان ملل بر اساس درآمد ناخالص داخلی و میزان صنعتی بودن و لطمه ای که از این راه به محیط زیست وارد می شود؛ صندوق بین المللی" کمک به محیط زیست" با پرداخت مقرری ثابت، ایجاد شود و این صندوق در کنار مصوبات مجمع عمومی سازمان ملل، الزام ها و راهکارهای بهبود محیط زیست تا پایان هفت سال پیش رو را تدارک ببیند.

3-"جهان ارتباطات" نه تنها اقتصاد ،فرهنگ و زندگی اجتماعی را "شیشه ای" کرده است؛ بلکه سیاست نیز از این رهگذر تاثیر جدی گرفته و خواهد گرفت. از این رو از آنجا که بنا به پیش بینی اندیشمندان ارتباطی و جامعه اطلاعاتی، نسل سوم اینترنت در راه است؛ شایسته تر خواهد بود تا "گفتگو های ویژه فرهنگی" تنها با هدف "حل بحران های سیاسی و مناقشه ها" برگزار شود و از این رهگذر نیز، بار دیگر گفتگو های تمدن ها -با اراده ی جدی، اما این بار از منظری فرهنگی و اندیشه ورز- احیا گردد. بی تردید، در این میان، نقش "گفتگوی ادیان" پر رنگ تر خواهد بود. دولت ها و بازیگران سیاسی می بایست با تشویق و ایجاد ساز و کار های لازم ، بستر ی مناسب برای این موضوع فراهم کنند.

4-"حل مناقشه های سرزمینی" در برخی از نقاط جهان همچون زخمی کهن باقی مانده و لاینحل مانده است. شایسته است تا  در این زمینه ، سازمان ملل بنا به منشور مصوب خویش ، نقش فعال تری در مقایسه با کشور های سیاسی درگیر در این مناقشه ها، ایفا کند؛زیرا به جز این راهی باقی نمانده است و ممکن است دولت های درگیر، حاضر به کوتاه آمدن یک جانبه نباشند.

5- "رسیدن به صلح پایدار در خاورمیانه" راه روشنی دارد. فلسطین چندین دهه درگیر اعمال قدرت کامل است و مسلمانان و فلسطینیان هم چنان از حقوق بدیهی خود محروم اند. به رسمیت شناختن حقوق فلسطینیان ، کار دشواری نیست؛ تنها اگر سازمان ملل با رعایت شنیدن سخن آنان پا به میان گذارد و قدرت های جهانی برای حل این مناقشه و پذیرش این حق مسلم، نقش واقعی سازمان ملل را بپذیرند و از دامن زدن به این بحران پا پس کشند، می توان به حل این بحران امید داشت.

6- "فقر" پای خود را از افریقا فراتر نهاده است و نه تنها در آسیا که حتی در اروپا و امریکا نیز- به دلیل بحران اقتصادی فراگیر- چهره نازیبای خود را، به رخ می کشد و این برای همه کشورهای عضو سازمان ملل یک ضعف بزرگ به شمار می آید."گسترش فقر و بیکاری" به دلیل توسعه صنعتی و گسترش تکنولوژی و در نتیجه تحقیر فرهنگی و  لااقل کاهش منزلت انسان و خارج شدن نیرو های جویای کار، از چرخه اقتصادی ، برای کشور های عضو سازمان ملل که در دهه دوم قرن بیست و یکم مسئولیت دارند، هرگز شایسته نیست. پیشنهاد می شود کشور های عضو، هفت سال پیش رو را با اجرای برنامه های ویژه و حتی "ارائه قطع نامه های الزام آور شورای امنیت" در جهت وادار کردن برخی کشورهای ثروتمند  به "کاهش فاصله طبقاتی" جدی بگیرند. در این میان ارائه ساز و کار های تشویقی، برای رشد اقتصادی کشور های کمتر برخوردار- در مناسبات تجارت جهانی- می تواند راهکاری سازنده و پایدار باشد؛ گرچه تا کنون ، شورای امنیت خود را تنها در زمینه ی مناقشات نظامی و سیاسی ملزم می دانسته است؛ اما با این پیشنهاد، از این پس ، در زمینه یاد شده ، می تواند پیشقدم شود و در زمینه رفع فقر و کمک به کشور های پایین دست گام های عملی بردارد.

7- "اصلاح ساختار سازمان ملل" از مواردی است که یک بار پس از برچیده شدن دیوار برلین و اتحاد دو آلمان، زمزمه های آن به گوش رسید. اینک به نظر می رسد وقت آن فرا رسیده و در این میان می بایست به چهار قدرت دیگر برای عضویت دائمی شورای امنیت سازمان ملل توجه تازه ای شود. "در اروپا،آلمان متحد" – "در آسیا، هند" و "در خاور دور، ژاپن"، در کنار عضو چرخشی یکی از کشور های اسلامی و منبعث از قدرت سازمان کنفرانس اسلامی- به عنوان نماد یک ملیارد و اندی مسلمان در جهان- می تواند زمینه ساز "ایجاد توازن مناسب تر در سیاست بین الملل" باشد و به مشارکت فعال همه طرف های قدرت در سطح بین الملی منجر شود.

پیشنهاد های هفت گانه فوق از سوی کارشناسان ارتباطات، روزنامه نگاری و روابط بین الملل ، برای هفت سال پیش رو، با هدف مطرح شدن در سخنرانی پیشنهادی رئیس جمهوری اسلامی ایران -دکتر حسن روحانی- در اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل ارائه شده است؛ رئیس جمهوری که با گفتمان اعتدال در مدتی اندک، نگاه بسیاری از جهانیان را به خود معطوف ساخته است.