دزدی فقط از دیوار مردم بالا رفتن نیست

منيژه حكمت،‌ تهيه‌كننده فيلم ورود آقايان ممنوع، با ارسال نامه‌اي به رامبد جود، كارگردان فيلم، از واكنش وي پس از ساخت فيلم و نسبت دادن آن به ماحصل تلاش و تدبير كارگرداني خود درمقام كارگردان را مورد نقد قرار داد.
چیزی که باعث شد این مطلب را بنویسم رفتار تو در تریبون‌های مختلف بعداز نمایش موفق فیلم «ورود آقایان ممنوع» بود و این را به‌عنوان تذکری دوستانه از جانب کسی که کمی بیشتر از تو در فضای این سینما نفس کشیده، بدان. این روزها فیلم‌های زیادی درباره اخلاق ساخته می‌شود درحالیکه سینما خود می‌تواند موضوع اخلاق باشد.
رامبد عزیز
می‌دانی که سینما یک کار گروهی است و آدم‌های زیادی در خلق یک فیلم مشارکت دارند. البته بدیهی است که سهم همه مساوی نیست و هرکس به فراخور وظیفه و حرفه‌اش عمل می‌کند، مرزبندی دقیقی هم بین مسئولیت‌ها هست تا تداخل وظیفه، کار را مختل نکند. اما در بعضی موارد این مرزبندی شکسته می‌شود و تعریف دیگری از کار گروهی مطرح می‌شود و آن زمانی است که یک یا چند بخش از این مجموعه نتواند همپای دیگران جلو برود و توازن مجموعه به هم بخورد. آنگاه آنچه اولویت پیدا می‌کند به سرانجام رسیدن کار است نه تقسیم دقیق مسئولیت‌ها.
ما در «ورود آقایان ممنوع» با چنین چیزی رو به رو بودیم. ساختن این فیلم که به حق فیلمنامه‌ی پرزحمتی به لحاظ اجرا داشت، توان فنی بالایی را می‌طلبید که تجربه‌ی داشتن چند مجموعه طنز90 شبی با اجراهای سردستی تلویزیونی و شرایطی که خودت بهتر می‌دانی پاسخگوی آن نبود و انتخاب تو به دلیل موانعی بود که ارشاد بر سر راه انتخاب‌های دیگرمان ایجاد کرد و با توصیه برخی دوستان و تائید ارشاد به نام تو رسیدیم.
در روزهای اولیه کار برایمان مشخص شد که اجرای این کار برای تو بسیار مشکل‌تر از چیزی است که فکر می‌کردیم به‌خصوص که خودت اصلا این حس را نداشتی و آن را خیلی ساده فرض می‌کردی. در برخی صحنه‌ها حضور نداشتی یا حضور موثر نداشتی، دکوپاژ قبل از فیلمبرداری برایت معنی نداشت و تا مدتی گمان می‌کردی دکوپاژ وظیفه فیلمبردار است و او باید لنز، قاب و زاویه دوربین را مشخص کند. شاید چون به این سیستم در 90 شبی‌های تلویزیون عادت داشتی. جایی که کارگردانی یعنی بازیگردانی و نه بیان داستان با دوربین.
ولی قبول کن که سینما یک کمی فرق می‌کند و باید کمی دقیق‌تر باشیم. در آن مقطع، تصمیم ما می‌توانست تغییر کارگردان باشد یا کمک به او برای به انجام رساندن کار که با مشورت با گروه، راه دوم را انتخاب کردیم. البته شاید به روی تو نیاوردیم. از تدوین‌گر فیلم که در مراحل کوتاه کردن فیلمنامه و انتخاب عوامل مشارکت داشت، خواستیم به لحاظ فنی بر کار نظارت داشته باشد و اگر به خاطر داشته باشی برخی راش‌های گرفته شده را تکرار کردیم چون ازنظر فنی قابل قبول نبود و این هزینه‌ی مضاعف برای تهیه‌کننده داشت. تهیه‌کننده‌ای که به اعتراف خودت هنگام فیلمبرداری امکانات بی‌نظیری در اختیارت قرار داده بود و گروهی که از همه نظر تو را حمایت می‌کردند و تو حتما ً باید به یاد بیاوری که فیلم چگونه ساخته شد. به‌عنوان مثال به یادت می‌آورم که سکانس‌های لواسان را چطور گرفتیم و به خصوص موقع فیلمبرداری سکانس والیبال که تو حضور نداشتی و رفته بودی تخمه‌ی آفتابگردان بخری!!
رامبد عزیز
همانطور که حتما ًمی‌دانی مرحله‌ی پس از فیلمبرداری(پس تولید) بخشی از کارگردانی است که بسیار مهم است. تو در این زمان هم حتی لحظه‌ای حضور نداشتی و تمام مراحل تدوین، صداگذاری، میکس، ساخت موسیقی و لابراتوار بدون تو انجام شد چون مشغول یکی از همان 90 شبی‌ها بودی به‌طوری‌که همه‌ی عوامل فیلم از بازیگران گرفته تا دستیاران بسیار بیشتر از تو پیگیر فیلم بودند و واقعا ًمشخص نبود که به سرنوشت این فیلم بی‌علاقه‌ای یا این شیوه‌ی معمول تو در فیلمسازی است.
رامبد عزیز
احتمالاً شبی که فیلم آماده شده را برای اولین بار در جشنواره دیدی؛ دچار احساسات مختلف شدی. از بعضی قسمت‌ها خوشت آمد و خندیدی و بعضی قسمت‌ها هم تو را متعجب کرد. سکانس‌هایی که نبود یا کوتاه شده بود و موسیقی که برای صحنه‌ای خاص ساخته شده بود و آن را تغییر می‌داد و حتی تیتراژ فیلم، که تو آن را ندیده بودی و تو را غافلگیر می‌کرد.
با خودت فکر کن آیا این عکس‌العمل طبیعی یک کارگردان در اولین نمایش فیلمش است؟ یا او باید به همه چیز اشراف داشته باشد چون همه چیز در ذهن او شکل گرفته همانطور که خودت در مصاحبه‌ات گفتی!!
می‌توانی نگاهی هم به بهروز افخمی بیندازی که برای دستکاری در فیلمش در مرحله صداگذاری چه الم شنگه‌ای به راه انداخت و کمی بیاموزی.
حال فیلم با توفیق نسبی رو به رو شده است و بحمدالله پس از مدت‌ها توانستیم تو را ببینیم که در تریبون‌های مختلف به وفور حاضر می‌شوی و در توصیف چگونگی ساخت فیلم صحبت می‌کنی، ظاهرا ًچگونگی ساخت آن را خوب به یاد نمی‌آوری ولی من می‌توانم با نشان دادن فیلم‌های پشت صحنه کمکت کنم تا یادت بیاید که فیلم چگونه و توسط چه کسانی ساخته شد.
رامبد جان
دزدی فقط از دیوار مردم بالا رفتن نیست. مصادره حاصل زحمات دیگران هم هست، نفهمیدن کپی‌رایت هم هست و ما از همین نفهمیدن‌ها ضربه می‌خوریم و اخلاق را از دست می‌دهیم. وقتی با دیگران درست رفتار نمی‌کنیم و حق دیگران را ضایع می‌کنیم. تو هنوز آینده را پیش رو داری و حتما ًراضی نیستی که دیگران هم با تو چنین کنند و فرزندت در دانشگاهی درس بخواند که تحقیق و پایان‌نامه‌اش را بدون ذکر ماخذ به نام خودشان چاپ کنند، به خاطر خودت، فرزندت و آینده‌ی سینما کمی فکر کن.
دوستدار تو منیژه حکمت.