آفات دلواپسگرايي

تلاش براي ادامه پروژه «بي‌اعتبارسازي دولت» از طريق پروژه‌هاي گوناگون و به عبارت علمي‌تر تلاش براي افول سرمايه اجتماعي دولت يازدهم مي‌تواند فرآيند سياستگذاري‌هاي اقتصادي و سياسي دولت را با مخاطره روبه‌رو كرده و در صورت عقب‌نشيني دولت در مقابل پروژه دلواپسگرايي، پايگاه اجتماعي‌اش با از دست دادن اعتماد مردم با چالش جدي مواجه شود.

بنابراين حركت‌هايي كه از افراطيون سياسي و اقتدارگرايان محافظه‌كار سرمي‌زند در صورتي كه مورد تجزيه و تحليل صحيح واقع نشود و مردم در جريان امور قرار نگيرند، مي‌تواند نه تنها تخريب‌ كننده و موجب نقصان سرمايه اجتماعي دولت ‌شود بلكه به پايگاه و شاخصه‌هاي حكومت نيز لطمه وارد سازد.

در اين فرآيند، بي‌حرمت‌شدن قانون، بي‌ثباتي سياسي و اقتصادي، تغييرات مداوم قواعد و رويه‌هاي رسمي، فساد، بي‌صداقتي و اقداماتي كه موجب شكاف بين جامعه و دولت يا بين گروه‌هاي سياسي و حتي بين افراد مي‌شود، زمينه‌هاي تضعيف سرمايه اجتماعي دولت را فراهم مي‌كند. پويايي و تكامل جامعه در شرايط كنوني به ميزان پتانسيل جنبشي و ميزان قوي بودن و قابليت بهره‌برداري از سرمايه اجتماعي مقطع كنوني جامعه بستگي دارد.

در ادبيات رشد و توسعه اقتصادي سرمايه اجتماعي يكي از علل‌ مهم رشد اقتصادي در كشورها محسوب مي‌شود، اگر چه در گذشته‌هاي نه چندان ‌دور رشد اقتصادي را تنها در سرمايه‌هاي فيزيكي و انساني جست‌وجو مي‌كردند و تفاوت رشد اقتصادي كشورها را محدود به اين عوامل مي‌دانستند، اما با گستردگي مفهوم، ابعاد، اثرات و فرآيند توليد سرمايه اجتماعي نظر بسياري از اقتصاددانان به اهميت سرمايه اجتماعي در رشد و توسعه اقتصادي كشورها جلب شد. اين شاخص با اعداد و ارقام احصا نمي‌شود و عبارت است از مجموعه‌يي از قواعد و هنجارهاي جامعه كه رعايت داوطلبانه آن از سوي مردم، كاركردي در جهت كاهش هزينه‌هاي اجتماعي و اقتصادي دارد.

سرمايه اجتماعي، قواعد بازي در جامعه را تنظيم مي‌كند و از اين حيث يك نهاد غيررسمي محسوب مي‌شود. مهم‌ترين مولفه‌هاي سرمايه اجتماعي عبارتند از: اعتماد، مشاركت، همكاري و رعايت حقوق يكديگر. در اين ميان اعتماد جايگاه ويژه‌يي دارد و داراي ابعاد گسترده‌يي است.

اعتماد مردم به مردم، اعتماد مردم به دولت و اعتماد دولت به مردم نقشي بي‌بديل در كاهش هزينه‌هاي جامعه ايفا مي‌كند. از سوي ديگر اعتماد مردم به دولت نيز نقشي غيرقابل انكار در اجراي موفقيت‌آميز سياست‌هاي اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي دولت ايفا مي‌كند و از اين‌رو هزينه‌هاي سنگين اجراي ناموفق برنامه‌هاي اقتصادي دولت را از ميان مي‌برد، و آنچه پروژه دلواپسگرايي دنبال مي‌كند همين شاخصه اعتماد بين مردم و مردم به دولت است كه هم براي مملكت مضر است و هم براي حكومت و منحصر به دولت نمي‌ماند و اينجاست كه دلواپسگرايي تبديل به دل واپسگرايي مي‌شود.

منبع: اعتماد