حضور و غیابِ ابرقدرت ها در وین6

غیبت روسیه و چین و حضور آمریکا در وین 6 این بار شرایط خاصی را برای مذاکرات هسته ای ایران و شش قدرت جهانی در وین ایجاد کرده است.

حالا آمریکا برای حل موضوع پرونده هسته ای ایران پشتِ میز مذاکره نشسته است و بیش از هر کشور دیگری دیدار و گفت و گو می کند.

جدای از اینکه در این جلسات طولانی چه گفته می شود؛ ماندن جان کری در وین برای انجام دیدارهای دو جانبه با محمد جواد ظریف خود یک مسئله مهم است.

وزرای خارجه کشورهای اروپایی روزِ یکشنبه، پس از دیدارهای چند جانبه، وین را ترک کردند و تنها جان کری ماند، حال باید موضع هر یک از این شش کشور را در مقابل ایران سنجید.

وزرای خارجه روسیه و چین در گردهمایی وزرای خارجی شش کشور در وین حاضر نشدند و فقط معاونان خود را فرستادند.

از طرف دیگر وزرای خارجه غربی پس از یک دیدارِ کوتاه وین را ترک کردند، برای درک بهتر این نحوه حضور وزرا در وین باید به این نکته توجه کرد که اختلاف میان شش قدرت بزرگ جهانی موسوم به 1+5 همواره مورد تأکید کارشناسان بوده است.

اما آنچه جای تعجب دارد همفکری این قدرت ها بر سر مخالفت با برنامه هسته ای ایران بود. شکاف میان این کشورها در مقابل ایران دوباره آشکار شده است، اما رسانه ها جلوه ای دیگر از غیبت روسیه و چین را در وین به نمایش گذاشته اند.

برخی مدعی شده اند که عدم حضور لاوروف در وین نشانه اختلاف میان 1+5 است و همچنین یادآور شدند که این غیبت می تواند به مذاکرات خدشه وارد کند.

در اینکه میان شش کشور اختلاف وجود دارد بحثی نیست، اما اینکه غیبت روسیه و چین چقدر به روند مثبت مذاکرات لطمه می زند جای تامل دارد.

انتشار این ادعا در حالی مطرح می شود که سیاست خارجی ایران در سال های گذشته بر سر مسائل مختلف، قرابت زیادی با چین و روسیه داشته است.

جدای از این روسیه بارها در مذاکرات هسته ای از موضع ایران دفاع کرده یا دستِ کم سکوت اختیار کرده است.

با نظر به تاریخچه روابط تهران با مسکو و پکن بهتر است بگوییم که غیبت دو وزیر خارجی روسیه و چین نشان از تأیید روند مذاکرات از سوی این دو کشور است.

این موضوع زمانی بهتر درک می شود که به حضور کوتاه وزرای خارجی غربی در وین نظر می کنیم. در این میان تنها جان کری است که توقفی دو روزه در وین دارد.

از این رو می توان موضع گیری 1+5 در مقابل ایران را روی یک طیف ترسیم کرد، طیفی که در یک طرف آن روسیه و چین قرار دارند.

در میانه های آن فرانسه، آلمان و به نوعی انگلستان هستند و اما در طرف اصلی و سنگین، آمریکای مخالف خوان، جای می گیرد.

حال این توانایی دستگاه سیاست خارجی ایران به سرپرستی محمد جواد ظریف را می طلبد که چگونه بتواند با توجه به تأثیر و جایگاه هر یک از این کشورها تعادل و موازنه در این طیف را برای دست یابی به توافق نهایی ایجاد کند.

البته اینکه جان کری برای چندمین بار به مدتی طولانی با ظریف پای میز مذاکره نشسته است، خود نشان از برقراری نوعی تعادل و تلطیف مواضع مخالفین است.

از سوی دیگر صحبت های وزیر خارجه فرانسه در مورد غیبت روسیه در مذاکرات را، که موجب جنجال رسانه ای در رابطه با این موضوع شد، می توان به نوعی یک تحریک رسانه ای برای تضعیف مواضع مثبت چین و روسیه نسبت به ایران تلقی کرد.

به عبارت دیگر می توان گفت که فرانسه ای که خود زمانی برهم زننده روند مذاکرات بود با اعلام این خبر درصدد برهم زدن تعادل شش کشور به سمت توافق نهایی است.

حالا باید منتظر ماند و دید که تلاش دیپلمات های ایرانی، در برقراری پیوندی مثبت میان شش کشور برای تحقق منافع ملی کشورمان در پایان ضرب الاجل 20 جولای، چگونه به ثمر می نشیند.

منبع: ابتکار