«روس‌ها» فقیرتر می‌شوند

سوتلانا بورکوتسکایا، درحالی که دو کیسه پلاستکی پر از لباسی را که از یک مرکز خیریه گرفته بود، حمل می‌کرد، گفت افزایش قیمت‌ها تهیه غذا برای سه فرزند مدرسه‌ای‌اش را دشوار کرده است. او که یک دوقلوی 14 ساله و یک فرزند 13 ساله دارد، می‌گوید: «درحال حاضر پول کافی برای غذا ندارم. بچه‌هایم یک هفته تعطیل هستند و من نمی‌دانم در این مدت چطور باید آنها را سیر کنم.» این مادر 50 ساله می‌گوید دیگر قادر به خرید کالاهای غیراساسی به خصوص پوشاک نیست. او می‌گوید: «وقتی با همه مشکلاتتان تنها باشید، زندگی بسیار سخت می‌گذرد.» 

به گزارش دنیای اقتصاد، او یکی از میلیون‌ها نفر از مردم عادی روسیه است که به دلیل بحران اقتصادی در مضیقه قرار گرفته است. بحران اقتصادی موجب خواهد شد برای نخستین‌بار از دهه 1990 تعداد فقرا افزایش یابد. این مساله وعده افزایش رفاه را که مشخصه حکومت 15 ساله پوتین محسوب می‌شود، به چالش می‌کشد.

برخی کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند در سال جاری از جمعیت 143 میلیونی روسیه تقریبا 10 میلیون نفر به جمعیت 1/ 16 میلیون نفری که هم‌اکنون زیر خط فقر زندگی می‌کنند، اضافه خواهد شد.

در یک مرکز خیریه، مادرانی که به تنهایی از فرزندانشان نگهداری می‌کنند، تلی از لباس‌های دست دوم را زیر و رو می‌کنند. همه این زنان که اکثرشان افراد معمولی هستند، می‌گویند تورم زندگی آنها را دشوارتر کرده است. این در شرایطی است که تورم به سطحی رسیده که از سال 2002 تاکنون دیده نشده است. آلینا آندریونا، که چهار فرزند نوجوان و جوان دارد، می‌گوید: «همه چیز تغییر کرده است، قیمت همه چیز، هم غذا و هم پوشاک دو برابر شده است.»

تاتیانا ترویتسکایا، مدیر صندوق کودکان تاگانکا، می‌گوید به‌رغم این تصور که مسکو تفریح‌گاه ثروتمندان و افراد قدرتمند است، اما در ساختمان‌های مسکونی مناطق صنعتی شهری مردم بسیاری زندگی می‌کنند که به سختی زندگی خود را می‌گذرانند. به گفته ترویتسکایا کمک‌های غیرنقدی بیشترین کمکی است که این صندوق کودکان ارائه می‌کند. این موسسه خیریه که در اوایل دهه 1990 تاسیس شد و فقط در مسکو فعالیت می‌کند، بیش از 700 خانواده را تحت پوشش خود دارد.

  این در شرایطی است که گزارش بانک جهانی درباره اقتصاد روسیه که در تاریخ اول آوریل منتشر شد فقر را یکی از پیامدهای اصلی بحران ناشی از کاهش قیمت نفت و اعمال تحریم‌های غرب دانسته است. پیش‌بینی می‌شود اقتصاد روسیه در سال جاری 5 درصد کوچک خواهد شد.  بریجیت هانسل، اقتصاددان بانک جهانی در حوزه روسیه هنگام ارائه گزارش این بانک به خبرنگاران گفت: «فقر روزافزون یک روند نگران‌کننده است.»

براساس گزارش اداره آمار فدرال روسیه موسوم به روس‌استت، تعداد افرادی که زیر خط رسمی فقر زندگی می‌کنند در سال 2014 حدود 600 هزار نفر افزایش یافت و به 2/ 11 درصد از جمعیت روسیه رسید. خط فقر در روسیه افراد دارای درآمد ماهانه کمتر از 8234 روبل(145 دلار) را شامل می‌شود.  بانک جهانی پیش‌بینی می‌کند در سال 2015 نرخ فقر در روسیه به 2/ 14 درصد خواهد رسید.

اما یک کارشناس حوزه فقر که نخواست نامش فاش شود، معتقد است نرخ فقر به 18 درصد خواهد رسید و در پایان امسال حدود 7/ 9 میلیون نفر دچار فقر خواهند شد. این افزایش شدید نرخ فقر پس از 15 سال پی‌درپی بالا رفتن استانداردهای زندگی، قابل توجه است. نرخ فقر از 29 درصد در سال 2000 به 7/ 10 درصد در سال 2012 سقوط کرد.  احتمالا یکی از پیامدهای این بحران افزایش تعداد کسانی خواهد بود که در خیابان‌های مسکو می‌خوابند. ماریا سداشکینا، هماهنگ‌کننده ارشد در مرکز حمایت از بی‌خانمانان مسکو، می‌گوید: «اکثر بی‌خانمانان کارگران سابق مناطقی هستند که در آنجا شغلی نیست. این کارگران به شهرهای بزرگ که در آن ارتباطات اجتماعی ندارد،‌ می‌آیند و شغل‌شان را از دست می‌دهند.

آنها بدون آنکه سقفی بالای سرشان باشد، شب‌ها را در ایستگاه‌های اتوبوس سپری می‌کنند.» گرچه سطح فقر در روسیه با برخی کشورهای غربی هم‌تراز است، اما افراد بیشتری در این کشور فاقد پس‌انداز و ملک هستند و سواد کمتری دارند. به اعتقاد کارشناسان حدود 50 درصد از جمعیت روسیه در این منطقه خطر قرار دارند. تنزل درآمدهای واقعی، افزایش قیمت‌ها، کاهش دستمزدها و رشد بیکاری در زمان بحران اقتصادی به سرعت مردم را در لبه این منطقه خطر قرار می‌دهد.

درپی کاهش ارزش روبل، قیمت مواد غذایی افزایش یافته و ممنوعیت واردات مواد غذایی از کشورهای تحریم‌کننده روسیه به شدت فقرای روسیه را تحت تاثیر قرار داده است. برآوردها نشان می‌دهد 50 تا 60 درصد از درآمد فقرا صرف خرید مواد غذایی می‌شود.  گوشت، ماهی و سبزیجات ازجمله کالاهایی هستند که بیشترین افزایش قیمت را داشته‌اند. آمار وزارت کشاورزی روسیه نشان می‌دهد از ابتدای امسال قیمت کلم بیش از 60 درصد افزایش یافته است. تورم قیمت دارو نیز به شدت بر دوش فقرای این کشور سنگینی می‌کند. سرگئی زیدکیخ، رئیس موسسه آکسفام در روسیه می‌گوید: «به دلیل بحران اقتصادی، مردم به سرعت دچار فقر می‌شوند.

مردم روسیه نسبت به فقر آسیب‌پذیر هستند.» گرچه در حال حاضر نرخ رسمی فقر 2/ 11 درصد است، اما کارشناسان براین باورند که با درنظر گرفتن دیگر معیارهای سنجش فقر، این سطح افزایش می‌یابد. معیارهایی که به جای فقر مطلق، فقر نسبی را درنظر می‌گیرند، وسعت فقر و محرومیت اجتماعی را نشان می‌دهند. براساس تعریفی که بر مبنای بررسی درآمد فردی در مقایسه با درآمد متوسط ارائه می‌شود، یک سوم مردم روسیه در فقر قرار می‌گیرند. کارشناسان همچنین بر مساله نابرابری تاکید می‌کنند و معتقدند نابرابری بیش از افزایش فقر عامل انفجار اجتماعی خواهد بود. با توجه به تمرکز ثروت و قدرت در مسکو، نرخ فقر در اکثر مناطق روسیه بالاتر از میانگین ملی است. 

رئیس موسسه آکسفام در روسیه، می‌گوید: «نابرابری بین مناطق روسیه، بیشترین نابرابری در جهان است. مقایسه درآمد متوسط در مسکو و جمهوری قالموقستان، مانند مقایسه کیفیت زندگی در نروژ و عراق است.»  این در شرایط است که کاهش قیمت نفت، رکود اقتصادی و کاهش ذخایر ارزی بین‌المللی گزینه‌های مالی موجود را برای دولت روسیه در اتخاذ اقدامات مقابله با فقر محدود می‌کند.

 اکثر گروه‌های دارای درآمد پایین در روسیه کارکنان و حقوق‌بگیران دولت هستند و هزینه دولت برای درآمد آنها حیاتی است. اما بانک جهانی در گزارش اخیر خود درباره روسیه آورده است: «دستمزدهای بخش دولتی در سال جاری بدون تغییر خواهد بود و حقوق بازنشستگی، حق بیمه‌های اجتماعی و دیگر مزایا باکاهش همراه خواهد شد، زیرا براساس تورم سال 2014 تعیین شده‌اند.» یوگنسیا کولتسوای 31 ساله در حالی که کیسه‌های لباسی را که برای پنج فرزندش جمع‌کرده حمل می‌کند، می‌گوید: «بدون کمک موسسات خیریه زندگی خیلی دشوارتر ‌بود. من سعی می‌کنم فرزندانم متوجه نشوند که ما تحت فشار هستیم.»

منبع: مسکو تایمز