توضیح بهزیستی درباره مرگ یک کودک در مرکز نارمک

هنوز چند روزی از اعتراف معاون توانبخشی سازمان بهزیستی کشور مبنی بر اینکه در ارائه خدمات به معلولان از کشورهای پیشرفته دنیا عقب هستیم نمی‌گذرد که اخباری مبنی بر مرگ یک دختر هفت ساله مجهول‌الهویه با معلولیت شدید ذهنی و نابینایی که در مرکز نارمک نگهداری می‌شده، روی خروجی خبرگزاری‌ها قرار گرفته است. توضیحاتی که مسئولان بهزیستی آن هم حدود یک ماه پس از وقوع این حادثه ارائه داده‌اند در نوع خود جالب توجه است. لق‌بودن لوله محافظ پنجره و همچنین باز شدن پنجره بیش از حد استاندارد ازجمله دلایلی است که مسئولان بهزیستی در توضیح علت این حادثه عنوان کرده‌اند که این خود نشان‌دهنده برخی ضعف‌ها و کمبودها در حوزه نگهداری معلولان در کشور است.
 
به گزارش آرمان، روز دوشنبه معاون توانبخشی سازمان بهزیستی کشور گفت: نسبت به کشورهای پیشرفته دنیا در ارائه خدمات به معلولان عقب هستیم. یحیی سخنگویی با اشاره به استانداردسازی مراکز خدمات توانبخشی و کمک توانبخشی گفت: این مراکز درحال حاضر با رعایت مقررات می‌توانند از استاندارد برخوردار شوند. او در ادامه درباره قانون جامع حمایت از معلولان گفت: امسال در بعد وسیع‌تر قانون جامع حمایت از معلولان را اجرا می‌کنیم. علاوه بر آن گسترش خدمات غربالگری طیف اوتیسم را مدنظر داریم تا به صورت کشوری اجرا شود. معاون توانبخشی سازمان بهزیستی کشور با اشاره به احیای کمیته‌های توانبخشی گفت: معلولان پس از ورود به سازمان بهزیستی بلاتکلیف بودند اما با تشکیل کمیته توانبخشی، تکلیف معلولان روشن می‌شود و آنان از سردرگمی نجات پیدا می‌کنند. علاوه بر آن از صرف میلیاردها تومان پول صرفه‌جویی می‌شود.

 فقط یک‌سوم جمعیت هدف، تحت پوشش بهزیستی است

مطابق آمار بهزیستی نزدیک به ۶۵۰ هزار معلول تحت حمایت این سازمان وجود دارد که مطابق آمار تشکل‌های غیردولتی فعال در حوزه حقوق معلولان، دست‌ کم بالغ بر سه میلیون معلول در کشور وجود دارد که این آمار بیانگر آن است که درصد زیادی از معلولان ایرانی از هیچ گونه حمایت توانبخشی برخوردار نیستند. علاوه بر این، آن دسته از معلولانی هم که تحت پوشش بهزیستی هستند و در این سازمان پرونده دارند بهزیستی نتوانسته به‌طور کامل آنان را توانمند کرده و به اجتماع برگرداند. باز هم مطابق آمار بهزیستی، نزدیک به یک میلیون و ۶۰۰هزار زن سرپرست خانوار و نیازمند به حمایت در کشور وجود دارد که بهزیستی تاکنون توانسته کمتر از ۳۰ درصد از آنان را حمایت کند. در خصوص سالمندان نیز وضعیتی مشابه وجود دارد و بهزیستی عنوان می‌کند که نزدیک به ۲۱۴ هزار سالمند نیازمند به حمایت بهزیستی در کشور وجود دارد که بهزیستی در بهترین حالت تاکنون توانسته قریب به ۶۴ هزار سالمند را مورد حمایت قرر دهد. نگاهی گذرا به این آمارها نشان می‌دهد این سازمان تنها یک‌سوم از جمعیت هدف خود را شناسایی و آنها را هم آن‌طور که باید حمایت نمی‌کند.

 مرگ خاموش معلولان در سایه سهل‌انگاری

درست یک سال پیش 15 کودک معلول در مرکز نگهداری معلولان جسمی و ذهنی نارمک (همین مرکزی که روزهای گذشته حادثه فوت دختر مجهول‌الهویه در آن رخ داد) فوت کردند. بنا بر گزارش‌های مراقبان وظیفه خود را درباره این کودکان که همه آنها به‌دلیل بیماری نیازمند مراقبت‌های دائمی بوده انجام نداده‌ بودند و با سهل‌انگاری آنها قبل از رسیدن اورژانس و اعزام به بیمارستان این کودکان تشنج و فوت کردند. دی ماه سال گذشته سه معلول ذهنی در مرکز نگهداری معلولان ذهنی پدربزرگ در شهرستان پاکدشت فوت کردند. دلیل فوت این افراد مسمومیت با غذایی عنوان شد که در آشپزخانه این مرکز طبخ شده بود. در تمام توجیهاتی که از سوی مسئولان بهزیستی درمورد مرگ خاموش این افراد عنوان می‌شد ناتوانی ناشی از معلولیت این افراد و سختی مراقبت از آنها تکرار می‌شد؛ ماجرایی که در مرگ دختر مجهول‌الهویه نیز عنوان شد در حالی که سهل‌انگاری مربی عامل ایجاد این واقعه بوده است.

 لق‌بودن میله پنجره، دلیل مرگ معلول!

سقوط دختر هفت‌ساله مجهول‌الهویه با معلولیت شدید ذهنی و نابینایی از طبقه سوم «مجتمع نگهداری کودکان معلول ذهنی، جسمی بهزیستی نارمک» باعث مرگ این کودک شد. این حادثه درحالی 22 فروردین امسال رخ داد که معاون توانبخشی سازمان بهزیستی کشور، علت آن را لق‌بودن لوله محافظ پنجره طبقه سوم مرکز و همچنین باز شدن بیش از حد استاندارد پنجره، عنوان کرده است. سخنگویی، در تشریح جزئیات این حادثه با استناد به فیلم موجود گفت: دختر یادشده که دچار معلولیت شدید ذهنی، نابینایی و همچنین اختلال رفتاری بود به دلیل لق‌بودن لوله محافظ پنجره طبقه سوم و بازشدن بیش از حد استاندارد پنجره، به پایین سقوط کرد. او با بیان اینکه «با توجه به اینکه کودک دارای اختلالات رفتاری و بی‌قراری بوده، توسط مربی بسته می‌شد»، افزود: اما در آن زمان با توجه به فیلم موجود، مربی درحال عوض کردن پوشکِ کودک دیگری بوده و در این فرصت، کودک خود را به کنار پنجره رسانده و خود را به پایین پرتاب می‌کند. ایسنا نوشت؛ او در این باره که چطور کودکی با این شدت معلولیت و با توجه به اینکه تختش کنار پنجره نبوده، توانسته خود را به تخت کنار پنجره برساند و به پایین پرتاب کند، گفت: کنترل کودکانی که دارای نابینایی و همچنین اختلالات رفتاری و معلولیت‌های ذهنی هستند، بسیار سخت است و آنها رفتارهای نابهنجاری از خود بروز می‌دهند.

 مجهول‌الهویه بودن برخی مصائب خود را دارد...

مجهول‌الهویه بودن برخی مصائب خود را دارد و چه بسا مجهول‌الهویه بودن کافی است تا برای همیشه نبودنت، زندگی و همه آدم‌ها ریتم عادی خود را طی کنند و حتی یک نفر هم چند ساعت که نه چند دقیقه‌ای دلگیر نشود از اینکه روزگاری در یکی از مراکز نگهداری بهزیستی دخترکی هفت ساله زندگی می‌کرده که علاوه بر مجهول‌الهویه بودن عقب‌افتاده ذهنی و نابینا هم بوده است. رضایی، مدیرکل دفتر توانبخشی و مراقبتی سازمان بهزیستی روز گذشته اعلام کرده بود 12 هزار مجهول‌الهویه در مراکز نگهداری بهزیستی وجود دارند. 12 هزار تنها، 12 هزار بی‌سرپناه، 12 هزار مرد و زنی که فاصله‌شان با کارتن‌خوابی و تکدی‌گری همان تخت‌خوابی است که این مرکز به آنها اختصاص داده بی‌آنکه ازحمایت اجتماعی خاصی برخوردار باشند.

 مشکلات سازمان بهزیستی، ساختاری است

یکی از کارشناسان امور معلولان و رئیس انجمن باور به «آرمان» می‌گوید: نمی‌توان گفت فقط سهل‌انگاری یک کارمند دلیل این مشکلات است و حتی در این صورت هم باید گفت این سهل‌انگاری ریشه سیستمی دارد. سهیل معینی می‌افزاید: در درجه اول تعداد مراکز نگهداری معلولان و توانبخشی بهزیستی در کشور محدود است و این تعداد کم پاسخگوی نیازهای این جمعیت کثیر نیست. در درجه دوم از نظر تعداد نیروی انسانی و مربی و مددکارانی که در این مراکز فعالند نیز ما کمبود داریم و از استانداردهای جهانی فاصله داریم. رئیس انجمن باور در کنار این مشکلات، نبود نظارت و سیستم پاسخگویی مراکز در مقابل سازمان اصلی بهزیستی را مشکلی اساسی می‌داند که سبب می‌شود رخدادهایی از این دست تکرار شوند و می‌گوید: نظارت سازمان بر مراکز تحت پوشش باید مستمر و بیشتر باشد و فقدان سرمایه‌گذاری و بودجه برای همه این کمبودها باعث شده مشکلات سازمان بهزیستی ساختاری باشد نه روبنایی.