واکاوی نتایج امتیازهای تجاری ایران و ترکیه

در توافق تعرفه‌های ترجیحی بین دو کشور ایران و ترکیه کدام کشور از این امتیاز بیشتر بهره برده است؟

به گزارش اقتصادنیوز، مدت‌هاست که قرارداد ترجحی ایران و ترکیه برای واردات و صادرات برخی کالاها بین این دو کشور منعقد شده‌است. اما این قرارداد ترجیحی از ابتدا مخالفانی داشت. اخیرا فارس در گزارشی نوشته که اعمال تعرفه‌های ترجیحی بین ایران و ترکیه با هدف گسترش مبادلات دو جانبه بین دو کشور صورت گرفت، اما آمارهای موجود درباره اجرای این سیاست در تجارت ایران- ترکیه نشان از چربیدن این سیاست به نفع ترک‌ها دارد.

در این گزارش با اتکا به آمارهایی که مرجع آنها اعلام نشده‌، آمده است: اجرای سیاست تعرفه‌های ترجیحی بین ایران و ترکیه نه‌تنها به افزایش صادرات کشور کمک نکرد و از قاچاق کالا از ترکیه به ایران جلوگیری نشد، بلکه به واردات بیشتر کالا از ترکیه به ایران منجر شد. بر اساس بررسی‌های جدید در حال حاضر نه مبادلات دو جانبه افزایش داشته، نه صادرات ایران به ترکیه رشد کرده و نه از قاچاق کالا به ایران جلوگیری شده و همه این آمارها نشان می‌دهند که اجرای این سیاست تاکنون فقط به سود ترکیه ادامه می‌یابد و تقریبا برای ایران سودی در بر نداشته است.

این گزارش با اشاره به آمارهایی از سوی دفتر آمار ترکیه، می‌گوید: صادرات ترکیه در شش ماهه نخست سال جاری همزمان با اجرای تفاهم‌نامه تعرفه‌های ترجیحی بین دو کشور، با افزایش حدود ۳۰ درصدی مواجه شده و از ۱.۵ میلیارد دلار در سال گذشته به حدود ۱.۹ میلیارد دلار رسیده است. از سوی دیگر علی رغم افزایش صادرات ترکیه به ایران، صادرات ایران به ترکیه کاهش بسیار شدید را تجربه کرده، به گونه‌ای که صادرات ایران به ترکیه از پنج میلیارد دلار در مدت مشابه سال ۲۰۱۴ به ۳.۵ میلیارد دلار در نیمه نخست سال ۲۰۱۵ رسیده و به حدود دو سوم میزان قبلی سقوط کرده است.

در همین مورد رضا کامی، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تبریز، با تاکید بر این که از همان ابتدای انعقاد قرارداد تعرفه ترجیحی بین ایران و ترکیه واکنش‌های منفی نسبت به آن وجود داشت، اظهار کرد: بدیهی است که برخی اقدامات باعث متضرر شدن برخی افراد می‌شود و این افراد با توجه منافع خود نسبت به این قبیل اقدامات واکنش‌هایی را نشان می‌دهند.

وی ادامه داد: آمار منتشر شده از سوی سازمان توسعه تجارت گویای توسعه صادرات و واردات کالاهای موجود در سازمان توسعه تجارت است که صادرات محصولات نفتی و گازی را شامل نمی‌شود.

کامی با بیان این که تنها ترک‌ها نبودند که از این قرارداد نفع بردند بلکه منافع ما هم تامین شد، تصریح کرد: مثلا صادرات خرما به ترکیه به شدت افزایش یافته است. در بازار ترکیه خرمای ایرانی به وفور دیده می‌شود.

عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تبریز با تاکید بر این که نباید موضوع تعرفه ترجیحی را با حجم کلی تجارت بین ایران و ترکیه یکی کرد، گفت: یکسری کالاها به عنوان تعرفه ترجیحی وجود دارد اما در حجم کلی تجارت بین دو کشور کاهش صادرات و واردات دوطرفه بوده‌است.

وی افزود: حجم صادرات ترکیه در حدود هشت درصد کاهش پیدا کرده‌ و این موضوع صرفا شامل ایران نمی‌شود. ایران هم وضعیت مشابهی دارد، در چهار ماهه اول امسال واردات به ایران در حدود ۱۳ درصد کم شده‌است.

کامی در پایان با بیان این که بخش کاهش صادرات و واردات ایران کلی است و ربطی به تعرفه ترجیحی ندارد، گفت: اما در مورد کالاهایی که در تعرفه ترجیحی هستند ما هم افزایش واردات را داشته‌ایم و هم افزایش صادرات را.