رهبران عرب برای دیدار با پوتین صف بسته‌اند

 روسیه تلاش می کند حضور خود را در خاورمیانه به طور ملموسی تقویت کند، در همین راستا است که این هفته میزبان ملک عبدالله دوم، پادشاه اردن و عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهوری مصر و شیخ محمد بن زاید، ولیعهد ابوظبی در مسکو خواهد بود.  

به گزارش روزنامه العرب، چاپ لندن، ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه تمایل بسیاری دارد که از فاصله پیش آمده در روابط کشورهای عربی با ایالات متحده امریکا بهره برداری کند و بی اعتمادی ای که میان رهبران عرب نسبت به امریکا به وجود آمده است را با وجود خود پر کند. به ویژه بعد از امضای توافق نهایی میان ایران با 1+5 که اعراب را بیش از پیش نگران کرد و آنها را به شکل بی سابقه ای از واشنگتن دور کرد.

اکنون رهبران عرب قصد دارند با سفر به مسکو و افزایش همکاری ها با روسیه به طرف امریکایی بفهمانند که در تحمیل توافق هسته ای با ایران به آنها شکست خورده است. در عین حال همچنین می خواهند بگویند که در تعاملات منطقه ای می خواهند استقلال عمل بیشتری داشته باشند. آن هم در زمانی که خاورمیانه بیش از هر زمانی آبستن تحولات است و روزهای ناآرام خود را سپری می کند.

رئیس جمهوری روسیه قصد دارد بعد از نمایشگاه "هوا و فضا ماکس 2015" که در شهر گوکوفسکی روسیه برگزار می شود با رهبران عرب دیدار کند.  

انتظار می رود مذاکرات رهبران عرب با پوتین بر سر مواضع جئوسیاسی در منطقه خاورمیانه در مرحله بعد از امضای توافق نهایی با ایران متمرکز باشد و شامل امضای توافقات اقتصادی، انرژی و همکاری های امنیتی نیز بشود.

ناظران انتظار دارند تا پایان سال جاری میلادی رهبران و مقامات عالی رتبه بیشتری از جهان عرب به روسیه بروند. قرار است ظرف ماه های آینده ملک سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان، محمد ششم، پادشاه مغرب، شیخ تمیم بن حمد، امیر قطر و شیخ جابر الاحمد الصباح، امیر کویت نیز به روسیه سفر کنند.

کشورهای عربی در نشست های اخیر خود بر لزوم فراهم آوردن زمینه های لازم برای نقش آفرینی بیشتر روسیه در خاورمیانه تاکید کرده اند و اظهار داشته اند با توجه اختلافاتی که به روشنی میان مسکو با واشنگتن در سایه زمام داری باراک اوباما، رئیس جمهوری ایالات متحده امریکا بروز کرده اکنون بهترین فرصت است که از این اختلافات بهره برداری کنند. به ویژه که رفتارها و مواضعی که رئیس جمهوری امریکا این روزها اتخاذ می کند نیز به هیچ وجه باب میل اعراب نیست و آنها این مواضع را در تضاد با مصالح خود می دانند. به اعتقاد مسئولان کشورهای عربی امریکا به ایران اجازه داده است که تصمیم گیر نخست در سوریه باشد و بعد از حکومت بشار اسد یعنی در حکومت انتقالی نیز جایگاهی ویژه و مهم در اختیار داشته باشد، همچنین به هیچ وجه مانع از تسلط تهران بر حکومت عراق نشده است و در برابر تحرکات حوثی ها که مورد حمایت ایران هستند و در یمن علیه عبد ربه منصور هادی، متحد عربستان و اعراب شورای همکاری خلیج فارس قیام کردند، سکوت کرده است. آنها همچنین از این که امریکا در رهبری عربستان در عملیات نظامی علیه یمن موسوم به "طوفان قاطعیت" تردید از خود نشان داده و حتی گاه و بی گاه گلایه کرده است نیز ناخشنودند و این اقدامات را نشان از تلاش امریکا برای فاصله گرفتن از اعراب و در مقابل نزدیک شدن به ایران می دانند.

از سوی دیگر مواضع روسیه در قبال تحرکات کشورهای عربی در شورای امنیت به ویژه در موضوع یمن اعراب را بر آن داشته که صفحه تازه ای در روابط خود با روسیه بگشایند و حاضر به تقویت نقش آن در منطقه شوند.

نگرانی شدید از تحرکات اخوان المسلمین در منطقه وجه مشترک ولادیمیر پوتین با رهبران عرب است، دقیقا بر عکس واشنگتن که به کشورهای عربی فشار می آورد که در برابر فعالیت های اخوان المسلمین آسان بگیرند و حتی گفته می شود از این جریان که در کشورهای مختلف جهان و هچنین عربی فعالیت دارد، حمایت می کند. اخوان المسلمین همچنین تلاش بسیاری می کند در سایه تردید واشنگتن ابتکار عمل را در سوریه به دست گیرد، مساله ای که بر اختلافات اعراب با واشنگتن به شدت افزوده است.

با وجود این که روابط اعراب با روسیه تا کنون بیشتر محدود به همکاری های تسلیحاتی و اقتصادی بوده است اما بسیاری از تحلیلگران روس بعید نمی دانند که روابط اعراب با روسیه وارد مرحله تازه ای شود و به فراتر از همکاری های اقتصادی و نظامی برسد و تا برقراری روابط استراتژیک گسترش یابد.

ایلینا سوبونینا، مدیر مرکز مطالعات آسیا و شرق در مسکو در این باره می گوید: «پیشرفت ملحوظی در روابط دو جانبه جهان عرب با روسیه وجود دارد. به ویژه بعد از این که پوتین به قدرت رسید روابط دو طرف از سطح صفر به سطح بسیار بالایی ارتقا یافته است.»

وی در ادامه می افزاید: «در دوران ریاست جمهوری اوباما در ایالات متحده شاهد کاهش شدید نفوذ امریکا در جهان عرب هستیم و می بینیم که روابط دو جانبه آن با کشورهای عربی بسیار کاهش یافته و حتی به جایی رسیده است که اعراب اعتمادی به طرف امریکایی ندارند، مساله ای که سبب شده آنها به روسیه پناه ببرند.»

*دیپلماسی ایرانی