اظهارات اولی هاینونن درباره نمونه‌گیری از پارچین

معاون پیشین مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در واکنش به گزارشات ادعایی مبنی بر انجام نمونه‌برداری‌ها از سایت پارچین توسط کارشناسان ایرانی از آژانس خواست تا توافقات فاش نشده خود با ایران را منتشر کند.

اولی هاینونن، معاون پیشین مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی با وجود تاکید همیشگی آژانس و ایران برلزوم محرمانه باقی ماندن توافقات میان دو طرف در گفت‌وگو با تایمز آواسراییل مدعی شد سازوکار بازرسی از سایت پارچین در ایران سست و غیرقابل اعتماد است.

خبرگزاری آسوشیتدپرس اخیرا در گزارشی با ادعای این که به پیش‌نویس توافق جدید ایران و آژانس برای دسترسی به سیاست پارچین دست پیدا کرده است اقدام به انتشار بخش‌هایی از این پیش‌نویس کرد و مدعی شد ایران قرار است خود نمونه‌برداری را انجام و عکس‌ها و تصاویر ویدئویی را در اختیار آژانس قرار دهد.

هاینونن در واکنش به این گزارش ادعایی به تایمز آواسراییل گفت: سوال کلیدی این است که آیا آژانس هنگام این نمونه‌برداری در این مکان حضور خواهد داشت؟ من فکر می‌کنم که آن‌ها احتمالا از طریق دوربین یا این که با فاصله شاهد نمونه‌برداری خواهند بود. اگر این مورد واقعیت داشته باشد من حرف‌های زیادی درباره معقولانه بودن و اعتبار این تدابیر دارم.

وی که حدود سه دهه برای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی کار کرده و ریاست اداره پادمان‌های آژانس را بر عهده داشته است در ادامه مدعی شد: نمونه‌برداری از یک مکان مشکوک به داشتن فعالیت‌های غیرقانونی هسته‌ای کار ساده‌ای نیست.

هاینونن از آژانس خواست تا توافقات خود با ایران که در ماه ژوییه انجام شد و تاکنون فاش نشده است را منتشر کند.

این در حالی است که یوکیو آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پس از انتشار گزارش آسوشیتدپرس آن را یک گزارش ادعایی خواند که تنها به اعتبار آژانس لطمه می‌زند.

وی تاکید کرد که ترتیبات میان ایران و آژانس همانند هر توافق دیگری که این نهاد با کشورهای عضو دارد باید محرمانه باقی بماند و وی برای محرمانه نگه‌داشتن آن‌ها تعهد حقوقی دارد.

هاینونن هم‌چنین تاکید کرد: به نظر می‌رسد که استفاده از دوربین راه مناسبی باشد اما شما باید هنگام انجام نمونه‌برداری بطور فیزیکی در مکان حضور داشته باشید چون راه‌های متعددی برای تغییر در تجهیزات در پارچین وجود دارد. اگر آژانس می‌خواهد اعتبار خود را حفظ کند باید خود به آن‌جا برود و به طور مستقل نمونه‌برداری کند.

مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی علاوه بر این ابراز ناخرسندی از انتشار چنین گزارشاتی گفت: اظهاراتی مطرح می‌شود که آژانس مسوولیت بازرسی‌های هسته‌ای را به ایران واگذار کرده است. چنین اظهاراتی ارائه غلط روش اجرای کار مهم راستی‌آزمایی‌هاست و اشتباه نشان داده شده است.

هاینونن که خود سال‌ها در آژانس فعال بوده بوده و از ضرورت محرمانه ماندن ترتیبات بین کشورهای عضو و آژانس مطلع است و در این گفت‌وگو و در اظهاراتی غیرکارشناسی خواستار انتشار توافق میان ایران و آژانس شد و گفت:‌ چرا این توافقات علنی نمی‌شود تا ببینیم این یک توافق خوب است یا نه! حقایق را مطرح کنید و بعد از آن ما می‌توانیم بهتر درک کنیم که چه اتفاقی افتاده است من دلیلی برای محرمانه نگه‌داشتن این توافقات نمی‌بینیم.

وی با اذعان به این مسأله که ماده پنج توافق پادمان‌های ایران و آژانس بر لزوم محرمانه ماندن اطلاعات اختصاصی و موضوعات تجاری حساس و ایمنی و امنیت مسائل مربوطه تاکید می‌کند ، مدعی شد: اما اگر گزارش آسوشیتدپرس درست باشد و قرار است ایرانی‌ها همه آن چه در پارچین رخ داده است را در چند تصویر به بازرسان آژانس ارائه دهند، معیارهای نمونه‌برداری و بازرسی به سختی رعایت می‌شوند.

معاون پیشین مدیرکل آژانس با ادعای این که در حال حاضر اعتبار آژانس در معرض خطر قرار دارد گفت که هیچ نیازی نیست این رویکرد محرمانه باقی بماند. اگر کشورهای عضو احساس کنند انتشار این توافقات در درک آن‌ها از پروسه راستی‌آزمایی ضروری است می‌توانند خواستار افشای توافق‌های محرمانه شوند. به عنوان مثال کانادا این کار را در موارد متعدد انجام داده است.

به گزارش ایسنا، این مقام پیشین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در حالی چنین درخواستی را مطرح می‌کند که همیشه توافقات میان آژانس و هر کشور عضو دیگری یک موضوع محرمانه است که میان دو طرف باقی می‌ماند. توافقی که اخیرا میان ایران و آژانس بر سر یک نقشه راه انجام شده نیز از این قاعده مستثنی نیست و دو طرف نیز برلزوم فاش نشدن این توافق تاکید دارند.

تاکنون هیچ‌گاه توافقات میان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و کشورهای دیگر علنی نشده و انتشار نیافته است.

بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران نیز پس از انتشار گزارش ادعایی آسوشیتدپرس، آن را گمانه‌زنی دانست و گفت که آژانس تاکنون به تعهداتش در خصوص حفظ اسناد و اطلاعات محرمانه توافق دو جانبه با کشورمان پایبند مانده و اقدامی که حاکی از نقض این تعهدات باشد صورت نگرفته است.