پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : رئیس جمهوری در حالی امروز به ایتالیا و فرانسه به عنوان دو کشور مهم اروپایی سفر می‌کند که این سفر در برهه مهمی از تاریخ روابط خارجی ایران با کشورهای جهان انجام می‌شود. حل مناقشه هسته‌ای میان ایران و قدرت‌های بزرگ و دستیابی به توافق، پنجره تازه‌ای را به روی کشورمان گشوده و فضا را از یک سو مهیای مناسبات دوجانبه در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی و از سوی دیگر فراهم کردن زمینه‌های لازم برای حل چالش‌های مهم منطقه نموده است. نخستین سفر اروپایی روحانی از سه منظر قابل تأمل است.
مناسبات دوجانبه؛ حل چالش هسته‌ای به اعتمادسازی میان ایران و کشورهای غربی منتهی شد که خود آغازگر فصل تازه‌ای از روابط در سطوح مختلف دیپلماتیک بود. رفت و آمدهای زودهنگام مقامات ارشد دیپلماسی کشورهای مهم غربی از جمله فرانسه، ایتالیا و آلمان به ایران در نزدیک‌تر کردن دیدگاه‌های مقامات ایرانی و اروپایی و انعکاس مطالبات جدید ایران از این کشورها نقش مؤثری داشت و توانست زمینه‌ساز سفر عالی‌ترین مقام اجرایی کشور به دو کشور مهم غربی را به وجود آورد. سفری که به نوبه خود می‌تواند انجماد روابط خارجی ایران و اروپا را که پیش از این از طریق مذاکرات وزرای خارجه و دیپلمات‌ها و کارشناسان طرفین تا حدی بهبود یافته، ذوب کند و جایگاه ایران را به عنوان بازیگر مهم منطقه‌ای و حتی جهانی تثبیت کند. در جریان گفت‌وگوی روحانی با بلندپایه‌ترین مقامات کشورهای میزبان؛ طرفین می‌توانند با تأکید بر اشتراکات و تبادل فرهنگی؛ سوء تفاهم‌های ناشی از رخنه اختلاف‌های سیاسی در این حوزه‌ها را رفع کنند.
در حوزه اقتصادی نیز ناگفته پیداست که کاهش تنش سیاسی؛ عاملی کلیدی در رونق تجارت و همکاری‌های متقابل اقتصادی است. ایران از منظر اقتصادی بازار مهم و ارزشمندی برای کشورهای حوزه غربی محسوب می‌شود. تحریم‌های اقتصادی علیه ایران، بسیاری از کشورهای مهم اروپایی از جمله فرانسه (بویژه شرکت‌های ماشین‌سازی) و ایتالیا را نیز متضرر کرد و همین مسأله باعث شد تا بعد از حل چالش هسته‌ای، این کشورها در زمره نخستین استقبال کننده‌ها از احیای رابطه دوجانبه با ایران باشند. چه آنکه شرایط جدید و رفع تحریم‌ها که یکی از هدف‌های مهم ایران در مذاکره با غرب محسوب می‌شد به اجرایی شدن این هدف انجامیده و برقراری مناسبات دیپلماتیک بسترهای لازم را برای گفت‌وگو و امضای توافقات مهم میان هیأت‌های اقتصادی که معمولاً مقامات را در سفرهای دیپلماتیک همراهی می‌کنند، فراهم کرده است.
از این رو سفر رئیس جمهوری به ایتالیا و فرانسه که قرار است با همراهی گروهی از مقامات و صاحبنظران برجسته اقتصادی صورت گیرد، فرصت خوبی را برای بده بستان‌های اقتصادی که امروزه می‌تواند در چارچوب برد- برد و با در نظر گرفتن اهداف جدید اقتصادی ایران صورت گیرد، به وجود خواهد آورد.
مناسبات منطقه‌ای؛ ملاقات‌های سطح بالا میان مقامات ایران و غرب در حالی صورت می‌گیرد که بعد از حل موضوع هسته‌ای، مذاکرات صلح سوریه و رایزنی‌های فشرده و چند لایه‌ای میان برخی کشورهای منطقه و قدرت‌های بزرگ غربی بر سر حل بحران سوریه به جریان افتاده است. مذاکراتی که حالا با حضور ایران اهمیت دوچندانی پیدا کرده و ناظر به تغییر نگاهی است که بعد از دستیابی به توافق هسته‌ای نسبت به ایران شکل گرفته است و به شکل‌گیری اعتماد بیشتر به توان و قدرت ایران برای تأثیرگذاری در حل و فصل موضوعات منطقه منتهی شده است. در حالی که تا پیش از این تضعیف نظام ایران در بستر حوادث و اختلافاتی که بر اثر مناقشه هسته‌ای شکل گرفته بود هدف اصلی کشورهای غربی به حساب می‌آمد حالا ایران پای ثابت یکی از گفت‌وگوهای مهم جهانی قرار گرفته است. از این منظر رئیس جمهوری در ملاقات با سران ایتالیا و فرانسه که مشارکت فعال در مذاکرات سوریه دارند، می‌تواند مستقیماً دیدگاه راهبردی ایران را درباره این چالش مهم منطقه‌ای منعکس نموده و بسترهای لازم را برای کاستن از اختلافات درباره سوریه فراهم کند.
به هر روی نخستین حضور رئیس دولت یازدهم در دو کشور مهم اروپایی فرصت مغتنمی برای برداشتن گام‌های جدی همکاری‌های سیاسی و اقتصادی با بازیگران بزرگ غرب و بویژه اروپا برای دوران پس از توافق هسته‌ای محسوب می‌شود.
* سید داوود صالحی / سفیر سابق ایران در اسپانیا / ایران
